Debatten-debat nadert overeenstemming
Driftbuien en depressies
kenmerken presidentschap
Buitenland
Hoger dodental
veldslag Turkije
SEMDINLI Bij de veldslag die 600 Kurdi-
sche rebellen dinsdag in het zuidoosten van
Turkije uitvochten met een eenheid van het
Turkse leger zijn 208 doden gevallen. De
Turkse premier Suleyman Demirel zei dat
gisteren op het slagveld bij het plaatsje Sem-
dinli de lichamen van nog eens 120 gesneuvel
de PKK-rebellen waren gevonden. Een dag
eerder was al bekendgemaakt dat de gevech
ten, die 12 uur aanhielden, het leven hadden
gekost aan 54 rebellen, 29 soldaten en vijf
door de regering bewapende dorpswachten.
De PKK strijdt al sinds 1984 voor een onaf
hankelijk Kurdistan in het zuidoosten van
Turkije, een strijd die tot dusverre aan ruim
5000 mensen het leven heeft gekost.
MPLA lijkt verkiezingen Egyptische groepering
in Angola te winnen waarschuwt toeristen
LUANDA De Angolese president Jose
Eduardo dos Santos en zijn regerende
MPLA-partij lijken af te stevenen op een
klinkende overwinning in de eerste vrije
verkiezingen in het land. Dat heeft de
staatsradio vandaag bericht, die zich ba
seerde op een onofficële opiniepeiling. Van
de ruim 20.000 ondervraagden zou drie
kwart op Dos Santos gestemd hebben en
slechts een kwart op zijn belangrijkste ri
vaal Jonas Savimbi van de Unita. Van de
ondervraagden stemde eveneens driekwart
op de Volksbeweging voor de Bevrijding
van Angola (MPLA) en een kwart op de Na
tionale Unie voor de Totale Onafhankelijk
heid van Angola (Unita).
CAIRO Een extremistische islamitische
groepering in Egypte heeft gisteren laten, we
ten dat toeristen geen bezoek moeten bren
gen aan Luxor, waar zich de meeste beroem
de tempels en graven uit de tijd van de fara
o's bevinden.
Reden voor de waarschuwing zijn de aanhou
dende gevechten tussen de fundamentalis
ten en de politie. Geweld waarbij islamitische
fundamentalisten zijn betrokken hebben dit
jaar al meer dan zestig mensen het leven ge
kost, bijna allen extremisten of leden van de
veiligheidstroepen. Maar er hebben zich tot
nu toe maar twee kleine incidenten voorge
daan in Luxor waarbij toeristen betrokken
Belagers knippen neus af 'Radar Airbus was defect'
ANTWERPEN Politie en brandweer
in de Antwerpse deelgemeente Berchem
hebben in de nacht van dinsdagnacht
twee uur lang tevergeefs gezocht naar de
neus van een jongeman. Hij was dinsdag
avond laat op straat door twee onbeken
den lastig gevallen en op de grond ge
gooid. Daarna haalde één van de belagers
een tang tevoorschijn en knipte een deel
van zijn neus af. De belagers gingen er
vervolgens vandoor. De jongeman uit
Berchem, werd hevig bloedend naar het
ziekenhuis gebracht. Artsen oordeelden
dat de neus zou kunnen worden aange
naaid, indien hij werd gevonden." De
speurtocht had echter geen resultaat, on
danks het gebruik van zoeklichten. Na
twee uur werd het zoeken opgegeven.
ISLAMABAD Het radarsysteem van de Paki
staanse Airbus A-300 die maandag neerstortte in
Nepal, heeft niet gefunctioneerd. Dat hebben Paki
staanse kranten gisteren gemeld.
De dagbladen citeerden anoniem werknemers van
de Pakistaanse luchtvaartmaatschappij PIA, die
zeggen dat het toestel sinds augustus al mankemen
ten vertoonde. „Toen het vliegtuig een donderbui
passeerde, raakten beide radars buiten werking en
moesten andere piloten van PIA-toestellen in de
buurt het leiden", aldus een piloot.
Verscheidene malen is het defect aan de radarsyste
men aangekaart door de PIA-onderhoudsdienst. In
het logboek werd dit echter weggelaten, zo zeggen
werknemers.
De woordvoerder van PIA heeft de uitspraken als
speculaties van de hand gewezen.
Presidentskandidaat Bill Clinton praat met senator Ted Kennedy
WASHINGTON - Het 'de
batten-debat' in de Ameri
kaanse verkiezingsstrijd is
gisteren verwoed voortgezet,
maar leek afgelopen nacht
een akkoord te naderen.
Na weken van touwtrekken
tussen de Democratische cam
pagneleiders van Witte Huis
kandidaat Bill Clinton en het
Republikeinse kamp van presi
dent George Bush zag het er
naar uit dat er vóór verkie
zingsdag (3 november) min
stens drie televisiedebatten
door de twee politieke rivalen
zullen worden gehouden. In
dien Ross Perot zich vandaag of
morgen officieel als derde, onaf
hankelijke, presidentskandi
daat meldt, zal ook hij waar
schijnlijk aan die tv-discussies
deelnemen.
Campagne-waarnemers ver
wachtten vannacht dat er bo
vendien twee afzonderlijke tv-
debatten zullen plaatshebben
tussen de kandidaat vice-presi-
denten, Democraat Al Gore en
Republikein Dan Quayle. Ook
aan die confrontaties kan even
tueel een derde deelnemer wor
den toegevoegd: Perots poten
tiële 'running mate', de gepen
sioneerde admiraal James
Stockdale.
President Bush had dinsdag
nacht Bill Clinton verrast met
een plotseling voorstel om liefst
vier tv-debatten van anderhalf
uur te houden, telkens op zon
dagavond, te beginnen op 11 Oc
tober. Eerder was Bush weken
lang blijven weigeren om recht
streeks voor tv-camera's te dis
cussiëren met Clinton volgens
een formule die was voorgesteld
door een speciale gemeenschap
pelijke Democratisch-Reopubli-
keinse 'debatcommissie'. Die
commissie wilde - en Clinton
ging daarmee van meet af aan
akkoord - drie debatten onder
wisselend voorzitterschap van
telkens één journalist.
Bush' weigering heeft Clinton
langdurig in staat gesteld de
zittende president te verwijten
een directe uitwisseling van ar
gumenten niet aan te durven.
Op verkiezingsbijeenkomsten
van Clinton liepen de laatste
dagen als kip verklede mensen
rond, ter aanduiding dat Bush
een 'chicken' (lafaard) is. Clin
ton geldt als een zeer gerouti
neerd debater met enorme ken
nis van vooral binnenlandse en
economische kwesties.
Compromis
Bush wilde aanvankelijk alleen
discussiëren onder leiding van
een panel van drie journalisten.
De debatcommissie wees dat af,
omdat zo'n opstelling minder
ruimte laat voor spontaniteit
en voor scherp doorvragen in
dien de kandidaten zich achter
slogans blijven verschuilen.
Republikeins campagneleider
en ex-minister van Buitenland
se Zaken Jim Baker, die zich
vrijwel onzichtbaar houdt in de
stembusstrijd, is de bedenker
van Bush' onverhoedse bereid
heid om nu zelfs vier debatten
te willen. Het 'compromis' dat
de Republikeinen thans aan de
Democraten aanbieden is dat
twee van de discussies onder
eenhoofdige en twee onder
meerkoppige leiding zouden ko
men. De verwachting dat er
spoedig overeenstemming
komt is gebaseerd op de vast
stelling dat beide partijen daar
inmiddels groot belang bij heb
ben en hebben verklaard 'flexi
bel' te zijn.
Clinton en zijn adviseurs ble
ken aanvankelijk duidelijk
overvallen door het aanbod van
Bush en wisten niet goed hoe te
reageren. De Democratische
aarzeling kwam onder meer
voort uit het vermoeden dat er
dubbele bodems moesten zitten
in het genereus lijkende voor
stel. Die verdenking werd be
vestigd toen bleek dat enkele
zondagavonddebatten zouden
samenvallen met basketbalfi
nales en de 'World Series',
Amerika's populairste honkbal
wedstrijden van het jaar. Be
langrijke tv-stations zouden
daarom twee of drie debatten
niet rechtstreeks 'willen uitzen
den. Dat maakt het tevens van
gewicht op welke debat-data
welke onderwerpen aan de orde
zouden komen.
Over dat alles wilde de Clinton-
campagne gisteravond meteen
gaan onderhandelen met de Re
publikeinse patijtop, en wel op
het adres van de bi-partite com
missie. De Bush-mensen von
den die onderhandelingsplaats
onaanvaardbaar.
Zodra Clinton gisteren lucht
gaf aan zijn bezwaar dat de de
batten zouden moeten concur
reren met grote tv-sportevene-
menten, kreeg hij van Bush en
de zijnen prompt de gretige kri
tiek over zich heen nu zelf de
confrontatie te schuwen.
Voor Clinton is een zo groot mo
gelijk tv-publiek belangrijk,
niet alleen omdat hij de debat
ten denkt te kunnen winnen,
maar ook omdat zijn verschij
ning op het podium met de pre
sident van de Verenigde Staten
hem tot een 'gelijke' maakt en
zijn aanzien bij veel kijkers kan
verhogen.
Strohalm
Dat George Bush ondanks zijn
geringere belang bij tv-debat-
ten nu toch wil, is mede gevolg
van zijn hardnekkige achter
stand op Bill Clinton in de opi
niepeilingen. De dreigende ver
kiezingsnederlaag heeft de Re
publikeinse campagne tot de fi
losofie bekeerd dat Bush kenne
lijk met de tot nu toe gehanteer
de boodschap en taktiek geen
vorderingen maakt, dat alles
geprobeerd moet worden wat
tevoren werd verworpen en dat
elke verandering in het 'politie
ke landschap' welkom is. Ook
de mogelijke come back van
Ross Perot, hoe ongewis ook
nog in z'n electorale effect, is in
middels voor Bush zo'n stro
halm.
Clinton wil liever niet meer op
zondag 1 november, twee dagen
voor de verkiezingen, debatte
ren. Zijn campagnestrategen
vertellen hem dat tegen die tijd
zijn voorsprong op Bush gerin
ger zou kunnen zijn dan thans
en dat dan beter geen risico's
meer kunnen worden genomen.
Tv-debatten gelden als de
meest invloedrijke 'momenten'
in de Amerikaanse democratie.
Ze zijn een ononderbroken tra
ditie in de presidentsverkiezin
gen sedert de eerste spectacu
laire afleveringen ervan: de ver
maarde confrontaties in 1960
tussen Richard Nixon en John
F. Kennedy. Voor politieke ana-
lysten staat vast dat Kennedy
zijn nipte stembusoverwinning
dankte aan het effect van de de
batten.
Bill Clinton liet gisteren al blij
ken hoe hij de eventuele derde
kandidaat Ross perot zal gaan
bestrijden. „De terugkeer van
Perot dreigt de verkiezingen te
beslechten in het voordeel van
George Bush. Want Perot
dreigt de overgrote meerder
heid van het Amerikaanse volk
die verandering wil, te splijten,
waardoor de status quo zou
winnen". Clinto^i zal naar ver
wachting tot 3 november de
aanhang van Perot het hof blij
ven maken en erop hameren
dat een stem op Perot neerkomt
op een stem op Bush.
Mars van
Kroatische
vluchtelingen
gestuit
SARAJEVO De mars van
zo'n 1000 Kroatische vluchte
lingen die wilden terugkeren
naar hun huizen in het door de
Serviërs bezette Oost-Slavonië,
is gisteren gestuit op de contro
leposten van de VN-vredes
macht (UNPROFOR).
Vertegenwoordigers van de
Kroatische regering en VN-offi-
cieren konden de vluchtelingen
overreden van hun plannen af
te zien. Daarmee vermeden zij
een treffen tussen de burgers
en de Servische milities. Met
hun mars waren de vluchtelin
gen van plan vanuit Osijek te
rug te keren naar hun huizen in
Baranja. De zwaar bewapende
Servische milities hadden ge
waarschuwd dat ze indringers
als terroristen zouden beschou
wen. Een nieuw grootschalig
conflict dreigt in Kroatië als de
VN-vredesmacht er niet in
slaagt de vluchtelingen te laten
terugkeren conform het vredes
plan, stelde VN-secretaris-ge-
neraal Boutros Boutros Ghali
in een rapport aan de Veilig
heidsraad. Hij beschuldigde de
Servische militieleden in Kroa
tië, naar schatting 16.000 man,
ervan zich nog steeds schuldig
te maken aan etnische zuive
ringen, ook in de gebieden die
onder controle staan van UN
PROFOR.
Servische troepen hebben in
Bosnië-Hercegovina 120.000
moslims gedood. Verder heb
ben zij ongeveer 30.000 islami
tische vrouwen verkracht, van
wie er vele honderden zwanger
zijn geraakt. Dit heeft de ser-
visch-orthodoxe metropoliet
van Sarajevo, Nikolaj Gojko
Mrdja, voor de onafhankelijke
tv-omroep B92 in Belgrado ge
zegd. De Servische troepen zijn
verder verantwoordelijk voor
de verwoesting van 200 mos
keeën in Bosnië-Hercegovina,
zo zei metropoliet Mrdja. De
Servisch-Orthodoxe Kerk mag
hierover niet langer zwijgen.
Het is voor het eerst dat een bis
schop van de Servisch-Ortho
doxe Kerk de misdaden van de
Servische troepen in het open
baar hekelt.
Russen nemen
vliegveld
Tadjiekse
hoofdstad in
DOESJANBE Russische
troepen hebben gisteren de
luchthaven en een vliegtui-
greparatiewerkplaats in
Doesjanbe, de hoofdstad van
de Centraalaziatische repu
bliek Tadjikistan, ingeno
men.
ANC wil weer
meedoen aan
geprekken
over nieuwe
grondwet
JOHANNESBURG - Het
ANC heeft gisteren meege
deeld dat het wil terugkeren
naar de onderhandelingen
over een nieuwe, non-raciale
grondwet voor Zuid-Afrika.
Het ANC deed de bekendma
king na een vergadering van
het Nationaal Uitvoerend Co
mité, het hoogste beleidsbepa
lend orgaan van de organisatie.
Het Comité heeft met instem
ming kennis genomen van de
„belangrijke vooruitgang" die
geboekt is in het akkoord dat
ANC-leider Nelson Mandela en
president Frederik de Klerk za
terdag tekenden.
„De vergadering was unaniem
van mening dat het akkoord be
tekent dat er voldoende bewe
ging is om het ANC in staat te
stellen terug te keren naar de
onderhandelingen", aldus het
Comité in zijn verklaring.
Het akkoord is mogelijk ge
maakt door de massale protest
actie van het ANC de afgelopen
drie maanden, aldus het Comi
té. De Klerk en Mandela spra
ken dit weekeinde af voor 15
november 450 politieke gevan
genen vrij te laten, hekken te
plaatsen rond de pensions voor
migrantenarbeiders die in de
iwarte steden vaak het middel
punt vormen van gevechten en
ïen verbod in te stellen op ge
vaarlijke wapens.
Het Comité verklaarde dat het
^NC de laatste fase van de mas
sale campagne tegen de Klerk
sal aanpassen in het licht van
iet akkoord van zaterdag. „Be-
laalde onderdelen van het pro-
Ifamma, zoals de algemene sta
ling op 12 oktober, zijn niet
langer nodig", aldus de verkla
ag.
Vlotjes naar huis
Op eigengemaakte vlotten varen kinderen naar hun nieuwe (nood)woning. Het Xico-meer t
Stad is als gevolg van hevige regenval buiten zijn oevers getreden en heeft vele duizenden P
dakloos gemaakt.
BRASILIA - „Laat me niet
alleen". Met deze emotionele
oproep aan het electoraat
wist president Fernando Col-
lor de Mello in 1989 35 mil
joen Brazilianen achter zich
te scharen. Nu, na een man
daat van precies 930 dagen,
staat het van corruptie en
machtsmisbruik betichte
staatshoofd moederziel al
leen.
Gisteren was het 'the day after
the night before' in Brazilië.
Terwijl menige Braziliaan de
samba en de drank nog in zijn
hoofd voelde, verscheen Collor
om half negen 's ochtends in
het Planalto Paleis voor zijn
laatste werkdag als president.
Het democratisch ten val ge
brachte staatshoofd had telefo
nisch contact met een deel van
de 38 gedeputeerden die tegen
het zogenoemde Impeachment
stemden. Hij bedankte hen voor
de morele steun. Collor liet ver
stek gaan bij de laatste vergade
ring van het demissionaire ka
binet. Volgens ingewijden om
dat hij zich 'emotioneel onwel'
voelde.
Beschaafde manier
De enige die Collor van dichtbij
zag was minister Borja van jus
titie. Na een beraad onder vier
ogen maakte deze bekend, dat
het weggestuurde staatshoofd
er niet over piekert om vrijwil
lig af te treden. Wel zal Collor
alle medewerking verlenen om
de macht op een beschaafde ma
nier aan zijn opvolger over te
dragen. „Alles gebeurt volgens
de democratische spelregels",
verzekerde Borja. Een speciale
commissie ziet toe op een orde
lijk verloop. Of Collor de natie
nog via tv en radio zal toespre
ken kon Borja niet bevestigen.
Inmiddels heeft Ibsen Pinheira,
de voorzitter van het Huis van
Afgevaardigden, Collors dossier
overhandigd aan zijn collega
van de Senaat. Een 21 man
sterke commissie van senato
ren gaat vanaf morgen natrek
ken of de beschuldigingen tegen
Collor op waarheid stoelen.
Maandag wordt het staatshoofd
officieel van de aanklacht in
kennis gesteld. Is dat gebeurd,
dan is vice-president Itamar
Franco (62) formeel Brazilië's
nieuwe staatshoofd. Ceremo
niële poespas zal achterwege
blijven. Dit om Collor een nog
grotere vernedering te bespa
ren. Het is geen geheim, dat bei
de heerschappen elkaar rauw
lusten. „Het is nu wachten op
de stommiteiten en blunders
van Itamar. Daar hoop ik vurig
op". Dit vertrouwde Collor een
naaste medewerker toe kort na
de voor hem negatieve uitslag
in het Huis van Afgevaardig
den. Gisteren werd ook bekend
dat Collor al anderhalfjaar aan
manische depressies en drift
buien lijdt.
Generaal Agenor Homem, spe
ciale adviseur voor militaire za
ken van de president, verklapte
aan de pers dat hij Collor ettelij
ke malen kalmerende tabletten
in de mond heeft gepropt om
hem op de been te houden.
Itamar Franco hield zich giste
ren ver van het Planalto Paleis.
Hij is bezig met de vorming van
een nieuwe regeringsploeg.
Daartoe voerde hij thuis be
sprekingen met de leiders van
de oppositie. Zij pleitten bij de
aanstaande president voor een
beleid dat de vastgelopen eco
nomie heractiveert. Ook dron
gen zij aan op sociale program
ma's voor de slachtoffers van de
recessie. Verwacht wordt dat
Franco morgen met namen van
nieuwe ministers komt.
Gisteren ontnam het Huis van
Afgevaardigden Collors presi
dentiële volmachten. Een uni
cum. Niet alleen voor Brazilië,
maar voor heel Latijns-Ameri-
ka. Voor het eerst in de geschie
denis van het Ibero-Ameri-
kaanse continent is een presi
dent ten val gebracht met de
mocratische wapens. Tot voor
gisteren bepaalde de traditie
dat kanonnen en uzi's gebruikt
dienden te worden. Met deze re
gel is nu gebroken. Wat Brazilië
aantoonde, is dat een democra
tie wel degelijk kan functione
ren in Latijns-Amerika wan
neer iedereen het hoofd koel
houdt. Maar daar ontbreekt het
de heetgebakken Latinos wel
Gebroken
Na de historische dag van giste
ren is de geschorste Collor een
gebroken man. Weg is het tv-
imago van Indiana Jones, de
sportieve, aantrekkelijk ogende
macho, die werd gekozen omdat
hij een nietsontziende kruis
tocht tegen de corruptie beloof
de. Brazilië koos voor een kat in
de zak. 'Mister Clean', Collors
bijnaam tijdens de eerste maan
den van zijn mandaat, blijkt de
meest roofzuchtige president
uit de Braziliaanse geschiede
nis te zijn geweest.
De tragedie wil dat Brazilië het
voor de tweede keer in successie
zal moeten doen met een reser
ve-staatshoofd. Zes jaar geleden
overleed Tancredo Neves onder
verdachte omstandigheden in
een ziekenhuis na een ogen
schijnlijk simpele operatie.
Kort tevoor had een militair
kiescollege hem benoemd tot
het eerste burger-staatshoofd
na 21 jaar dictatuur. Zijn aan
stelling volgde op massale beto
gingen om de democratie weer
in ere te herstellen. Na Neves'
dood zat Brazilië vier jaar opge
scheept met Jose Sarney, een
collaborateur van de militairen
die tot vice-president was ge
bombardeerd.
Ook nu moet Brazilië verder
met een tweede man. Schrale
troost is dat Franco geen 'mili
tair' verleden kent.
In Tadjikistan, de armste van
de voormalige Sovjet-republie
ken, zijn tal van territoriale en
etnische conflicten opgelaaid
sinds een coalitie van islamiti
sche en democratische groepen
in september de communisti
sche president Rachman Nabij-
ev verdreef. Rusland stuurde
eerder deze week zeker 800 ex
tra soldaten naar Tadjikistan
om Russiche inwoners en leger-
bases te beschermen en om de
grens met Afghanistan af te
sluiten. Vanuit Afghanistan
worden veel wapens naar Tadji
kistan gesmokkeld. Volgens het
Russische persbureau Itar-
Tass heeft Rusland nu onge
veer 10.000 soldaten in Tadji
kistan. Volgens Alexander
Gontsjarov van het Russische
ministerie van defensie neemt
het Russische leger in Tadjikis
tan een „volstrekt neutrale"
positie in. Rusland treedt in de
republiek op op grond van een
wederzijdse defensie-overeen
komst, die nog werd gesloten
met de verdreven president.
Itar-Tass haalde een Russische
legerofficier in Doesjanbe aan
die zei dat een kleine eenheid op
het vliegveld was ingezet om de
veilige aankomst van Russische
versterkingen te waarborgen.
De televisie en inwoners van
Doesjnabe meldden dat het
sinds de komst van de Russi
sche soldaten rustig was in de
stad. In de republiek heersen
echter duidelijk anti-Russische
sentimenten.
In de zuidelijke regio's Koer-
gan-Tjoebe en Koeljab, die zich
verzetten tegen de nieuwe Tad
jiekse leiders, zijn sinds Nabijev
werd verdreven burgeroorlogen
gaande. Itar-Tass meldde dat
zich in Doesjanbe inmiddels
meer dan 10.000 vluchtelingen
uit de regio's bevinden, voor
wie niet voldoende onderdak en
voedsel beschikbaar is.
Nabijev gaf woensdag aan dat
hij mogelijk zal proberen op
nieuw aan de macht te komen.
Zonder omwegen
uw rijbewijs!
Spaar tijd en geld, bel, voor 'n
spoedkursus rechtstreeks 06-
8212426,015-158876, 010-4673595.
