Baby is weer welkom
Natuurdrop verovert de schappen
Yens, malt
en golfen
Vandaag De Dag
c O
Leidse Courant a
donderdag 1 oktober 1992 tf
WHISKY
e Nederlandse liefhebber
ee_ an The Glenlivet kan nu
el es courses sparen,
:n Jaaronder de Haagsche en
Twentsche.
'rlour liet het befaamde
nirjteel-met-boom-etiket
cojeren.
Nog een keer, omdat het woord in deze kolommen zo
vaak zal opblinken: whisky is de schrijfwijze als de drank
uit Schotland en Canada en Japan komt. Is hij in Ierland
of de Verenigde Staten tot leven gebracht, dan schrijven
we whiskey.
Veel mensen zullen wel de wenkbrauw omhoogtrekken
als ze Japan lezen. In de schaduw van de Fuji wordt veel
gegeten en gedronken dat ernstig afwijkt van het
gangbare op onze menu- en drankkaarten. Maar whisky,
daar lust de Japannner vergeeft u mij de ongelukkige
vergelijking wel soep van.
De distilleerderijen van Suntory bij Osaka, Hakusku en
Yamazaki gorgelen zo veel whisky op, dat ze kunnen
worden gemeten aan de grootsten ter wereld. Nikka,
Kirin en Sanraku Ocean zijn nog een paar namen, die in
de Japanse waterholes rijendik te vinden zijn. Deze
namen zullen niet zoveel voorkomen in deze rubriek
over Uisge Beatha, het tongkrullend levenswater, dat
fonetisch verbasterd tot whisky is geworden. Hun
invloed en verbruik tellen in deze contreien amper mee,
ook al omdat de mensen uit Nippon hun vaderlandse
produktie in immer hoger tempo zelf te lijf gaan.
Toch is het niet helemaal juist om dan maar te zwijgen
over de Japanse invloed in de wereld van de whisky. De
Japanners hebben hun faam en naam als naapers reeds
langgeleden omgebouwd tot voorlopers, maar in de
tentakels van een paar oeroude westerse zonden raken
ze steeds dieper verstrikt, bij
voorbeeld van golf en whisky. En
aangezien de oorlog voor verliezer
Japan het begin was van de victorie
hebben zakenlui uit Nippon
miljarden yens geïnvesteerd in ons
werelddeel. Het is voor de Schotten
nog altijd diep slikken, dat de
oosterlingen met hun geld zitten in
's werelds golfheiligdom St.Andrews
of in een befaamde distilleerderij als
Tomatin. Straks kom ik nog even
terug op de combinatie golf en
whisky.
Single malt
Over Tomatin nu; deze
distilleerderij is befaamd vanwege
zijn omvang. Liefst 23 stills, de
koperen ketels voor condensatie,
leveren een rivier van malt whisky,
die voor het overgrote deel in talrijke
blends verdwijnen. Malt is mout,
gemoute gerst en de malt whiskies
zijn de pijlers van de whisky
industrie. Een single malt is nu een
prachtig verkoopprodukt, hoog in de
markt, maar nog niet zo lang
geleden verdwenen ze uitsluitend in
de blend-whiskies en in de kelen van
enkele lokalen, die stiekum
snoepten van deze lekkernijen.
Gaan we verder over Tomatin. De
Schotse industrie kreeg na tijden
van fluweel en veel geluk ruim tien
jaar geleden een keiharde klap om de oren, omdat men
even verzadigd was met whisky. Hebberigheid is een
mensentrek zonder grenzen en dus trad een wereldwijde
malaise in, die leidde tot het sluiten van vele ketels.
Daardoor raakte Tomatin, ingesteld op veel, meer en
nog meer, diep in de moeilijkheden. Even leek de
helpende hand van Heineken voldoende, maar
uiteindelijk zakte de druk in de potstills en heerste hoog
in de bergen ten zuiden van Inverness een ruïneuze
stilte. Tomatin, de grootste distilleerderij van
Schotland, gelegen in het bovenstroom-gebied van de
Findhorn-rivier, lag daar panklaar voor de yen
baronnen.
En zo geschiedde het, dat Takara, Shuzo en Okura, een
Firma die allang importeur was van Tomatin in Japan,
toesloeg. En door technische verbeteringen,
toepassingen van warmte- en energieoverschotten en
overleef-kapitaal levert de distilleerderij nu weer een
malt voor vele, vele blended whiskies. Bovendien is hij
ook als single malt beschikbaar.
The Glenlivet
De combinatie golf en whisky kwam hierboven ter t
sprake. Die is ook te vinden in een succesvol initiatief
van The Glenlivet. Vele malts tooien zich graag met de
naam Glenlivet (het dal van de rivier
de Livet). Maar zoals Mark Lawson
van Chivas Bros. (onderdeel van
Seagram, waartoe ook The Glenlivet
behoort) mij eens trots vertelde:
„Velen warmen zich aan de naam,
maar het vuur werd ontstoken door
George Smith!".
Deze Smith was de eerste Schot, die
in 1824 de kans greep om door een
nieuwe wetgeving van whiskyboef
tot whiskybaron te groeien en zijn
Glenlivet is de enige in de wereld die
The Glenlivet mag heten.
Als een van de topmalts bracht The
Glenlivet vorigjaar een verpakking
uit met de beroemdste Schotse golf
courses. De tins wat zeggen wij
eigenlijk; trommels, dozen, bussen
of kokers? werden spaarobjecten
en de omzet van The Glenlivet
sprong met veertig procent omhoog.
Seagram Nederland haakte
onmiddellijk in, wetend van de
golfrage binnen onze dijken. Men
speelde het eeuwenoude zeer (Wie
vond het kolfspel uit, wij of de
Schotten?) uit en kreeg gedaan dat
ook in Nederland een serie tins werd
uitgebracht.
De liefhebber van deze klassieke
Speyside-malt kan nu 6 courses
sparen: de Kennemer, de Dommel,
de Noordwijkse, de Twentsche, de
Haagsche en de Eindhovensche.
Nu malts meer en meer worden
gedronken vorigjaar steeg de
omzet met vijftien procent kijken distilleerderijen
voortdurend naar de verpakkingen.
Stilleren
Aberlour bij voorbeeld liet een ontwerpbureau in
Londen het befaamde kasteel-met-boom-etiket stilleren
door een ander kasteel en een andere boom te kiezen en
verwacht daar veel van. Gezien het succes van andere
verbeteraars niet ten onrechte.
Aberlour, op sherryvaten gerijpte
afterdinner malt en enorm
popualair in Frankrijk, is dit jaar
toegetreden als elfde lid van de
Scotch Single Malt Whisky Society.
Deze Nederlandse organisatie van
importeurs onstond twee jaar
geleden om de naam en faam van de
malts, ere-divisionisten onder de
whiskies, te verbreiden.
De felicitatiedienst heeft het er maar druk mee. De laatste jaren worden er steeds meer kinderen
in Nederland geboren, nu al bijna 23 per uur. Alleen is het niet het doorsnee jeugdige echtpaar dat voor
deze aanwas zorgt. En dat vraagt aanpassing van de samenleving.
doorCoos Versteeg
Het leek wel of het kinderloze tijd
perk van het ene op het andere mo
ment voorbij was. Óp de feestjes, die
meestal 's avonds pas om een uur of
elf begonnen en waar iedereen druk
sprak over zijn of haar boeiende
baan, over de onlangs bezochte res
taurants en de zoveelste vakantie
dat jaar, verscheen ineens een stel
met een kinderwagen.
Nauwelijks vijf jaar later spelen de
verjaardagsfeestjes, house-war
mings en andere partijen in het we
reldje van de eind-dertigers, begin-
veertigers zich bij voorkeur op zater
dag- of zondagmiddag af. Door het
huis rennen dan kleuters en peuters,
om de haverklap is er wel ergens een
huilpartij omdat er weer eentje is ge
vallen, her en der worden poepluiers
vervangen en de magnetron is voort
durend bezet om flesje babyvoeding
op te warmen. De Nederlandse
vrouw krijgt weer kinderen. Sinds
halverwege de jaren tachtig is er een
grote inhaalactie bezig onder al die
kinderloze stellen, die lange tijd het
vrijheid-blijheid-befetaan zonder
kroost hebben gehuldigd. De flitsen
de carrière en materiële geneugten
van het dubbele inkomen bleken
voor velen toch onvoldoende om echt
gelukkig te zijn. En met de leeftijd
van veertig in zicht, kwam de twijfel.
Nu-of-nooit
De nu-of-nooit-ouders worden ze ge
noemd, al telt statistisch voorname
lijk de moeder. De computers van
het Centraal Bureau voor de Statis
tiek zuchten onder de verwerking
van alle nieuwe cijfers, rekenmodel
len en categorieën die plotseling
moeten worden gehanteerd. Enkele
voorbeelden: was in 1971 de gemid
delde leeftijd van een moeder bij de
geboorte van haar eerste kind 25
jaar, in 1991 was dat 30. En waren
vroeger buitenechtelijke kinderen
meestal niet gepland, tegenwoordig
zien veel samenwonende stellen
geen enkele reden om in geval van
zwangerschap ook te huwen.
Nog iets: nu vrouwen op hogere leef
tijd een eerste kind krijgen, neemt -
met het oog op de vruchtbaarheid -
de kans op een tweede kind statis
tisch af. De grote verandering in de
bevolkingscijfers zit vooral in die
leeftijd van moeders, want gemid
deld ligt het aantal kinderen nog
steeds op 1,6. En het is ook uitslui
tend de groep vrouwen tussen 30 en
39 jaar waar het aantal geborenen
sinds 1987 fors is gestegen. In de
leeftijdsgroep 25-30 is juist sprake
van een daling en dat cijfer zou zelfs
nog lager liggen als de migranten
vrouwen (die veel jonger kinderen
krijgen) er niet waren. De geëmanci
peerde Nederlandse vrouw kiest dus
kennelijk nog steeds heel bewust
voor kinderen op een later tijdstip.
Bij het Nederlands Interdisciplinair
Demografisch Instituut (NIDI)
breekt men dagelijks het hoofd over
de mogelijke maatschappelijke ge
volgen van de veranderende samen
stelling van de bevolking. Het 'kin
derloze tijdperk' zorgde bij voor
beeld voor gebrek aan scholieren en
overschot aan leerkrachten, terwijl
de komende jaren ook het aantal
schoolverlaters drastisch gaat dalen.
Maar wie op dit moment zijn peuter
of kleuter naar een goed aangeschre
ven Montessori-school wil doen, had
er verstandig aan gedaan de pupil
reeds daags na de geboorte te laten
inschrijven.
De Efteling, Center Pares en niet te
vergeten de speelgoed- en kindermo
dewinkels varen wel bij al die nieuwe
wereldburgers. Juist omdat het in
belangrijke mate om oudere ouders
gaat, is sprake van een groep met
een zekere welstand. De carrière
heeft immers al een bepaald punt be
reikt, alle dure consumptiegoederen
zijn reeds aangeschaft en bovendien
blijft de nu-of-nooit-moeder meestal
(part-time) werken. Kortom, er is re
latief veel geld te besteden.
Jeugdspaarrekening
Op de een of andere manier voelt de
zakenwereld dergelijke trends
razendsnel aan. Alle banken hebben
MÊBBÊÊL wêêêêf
foto Baayer/SP
Elk uur worden in Nederland bijna 23 kinderen (22,7 om precies te zijn) geboren. Eind 1990 lag dat cijfer nog op 21
tegenwoordig wel een jeugdspaarre
kening waarbij je een knuffelbeer,
een pluchen leeuwtje, een leuke
spaarpot of iets anders voor de klei
ne krijgt. En dat je het dan met een
krappe vijf procent rente en allerlei
beperkende voorwaarden moet
doen, terwijl je op datzelfde geld net
zo makkelijk (zonder knuffel) ruim
acht procent profijt zou kunnen heb
ben, is voor de mees
te ouders niet meer
van belang. Op het
zelfde sentiment
mikken.de verzeke
raars met steeds
weer nieuwe polis
sen om werkelijk
elke vorm van onheil
te dekken.
Ook de detailhandel kan goed mer
ken dat een draagkrachtige groep
consumenten plotseling tot het ou
derschap is bekeerd.
Wie bij de grote showrooms van Pré-
natal uitsluitend met een Teutonia-
kinderwagen van pakweg 1300 gul
den naar buiten stapt, heeft de hand
nog aardig op de protemonnee weten
te houden.
Aan de gigantische balie worden na-
Kinderloze stellen
ondernemen
grote inhaalactie
melijk in hoog tempo bestellingen
van wiegjes, kinderwagens, commo
des, groeikamers etc. voor vele dui
zenden bij elkaar genoteerd.
Niemand die hier over de prijs zeurt
of om korting vraagt. Apetrots stapt
men met een foeilelijke Taiwan-beer
als aankooppresentje naar buiten.
Bij de fotowinkels gaan niet alleen
de reeksen afdrukjes en vergrotin
gen met lijstjes grif
de toonbank, maar
ook videocamera's
om de eerste stapjes
vast te leggen.
De rekken met baby-
en kindermode in de
warenhuizen wor-
den steeds langer,
maar bovenal mo
dieuzer, overal kun je tegenwoordig
wel kindervideo's kopen en de Ka
mers van Koophandel schrijven on
geveer maandelijks nieuwe gespeci
aliseerde 'Kinderkappers' in.
De felicitatiedienst heeft het - ook al
krijgen ze uit overwegingen van pri
vacy geen informatie meer van de
bevolkingsregisters - drukker dan
ooit. De ene trotse ouder geeft ge
woon de naam van een paar zwange
re vriendinnen door. Want iedereen
wil wel een doos met cadeautjes. En
Ariel, C&A, Zwitsal, Pampers, Nu-
tricia, Fischer Price en Roosvicee
hebben er natuurlijk ook echt wat
voor over om de trotse ouders een
beetje te kietelen en daarbij op hun
produkten te wijzen.
Kinderdagverblijf
Maar zo inventief als ondernemers
land op de aanwas reageert, zo traag
gaat het bij de overheid. Want een
gemiste plaats op je uitverkoren
school, daar valt nog overheen te ko
men. Maar wat te doen wanneer je
als part-time werkende moeder geen
plek op een crèche kunt krijgen? Bij
een dreigende sluiting van een parti
culier kinderdagverblijf, vorig jaar
in Den Haag, wisten de bijna wanho
pige ouders niet hoe snel ze hun
stem op het gemeentehuis moesten
laten horen om het onheil af te weh-
den. En de rubriek 'Oppas gevraagd'
in de dagbladen is de enige adverten
tiekolom die dagelijks groeit.
Eind 1990 werden er in Nederland
gemiddeld elk uur ruim 21 kinderen
geboren.
Inmiddels ligt dat cijfer op bijna 23.
Nadat het geboortecijfer in 1973 on
der de 200.000 zakte om in 1983 het
laagterecord van 170.000 te berei
ken, zijn we nu in snel tempo weer
op 199.000.
Vermoedelijk zullen we dit jaar de
200.000 nog niet overschrijden,
maar van '93 tot 2002 is de verwach
ting dat het geen jaar beneden dat
getal zal komen.
Demografen hameren er al geruime
tijd op dat de overheid zich naar
Scandinavisch voorbeeld veel actie
ver moet opstellen met het regelen
van kinderopvang en andere facili
teiten. Want zoals de situatie nu is,
moet voor veel moeders het krijgen
van kinderen nog te zeer concurre
ren met het hebben van een baan.
En dezelfde bevolkingsdeskundigen
die 25 jaar geleden aandrongen op
geboortebeperking - omdat we met
3,5 kinderen per vrouw hard op weg
leken naar een overvol land met 20
miljoen inwoners - zijn inmiddels
wat blij met al dat kleine grut.
Want nu we allemaal steeds ouder
worden, zal straks toch nog iemand
de pensioenvoorzieningen en kosten
van medische zorg moeten opbren
gen.
door Marja Eestermans
Drop verheugt zich in Nederland al
jaren in een ongekende populariteit.
Echt gezond is al dat suikerwerk na
tuurlijk niet. De consument lijkt
zich daar bewust van te worden en
heeft de 'natuurdrop' ontdekt. Sui
kervrije, pure, natuurlijke en calo
rie-arme soorten rukken op.
Suikervrije drop is niet alleen meer
voor de dikkerts die zich niet te goed
kunnen doen aan 'gewone' drop. Na
tuurlijke drop zonder chemische toe
voegingen, ambachtelijk bereide
drop, drop zonder zout en suiker
vrije drop is het exclusieve reform
stadium allang voorbij. Overal kom
je het tegen: in het schap bij de su
permarkt, op de toonbank van de
drogist en bij de kraam op de markt.
Het gezondheidsbewustzijn dat de
Westerse sam'enleving de laatste ja
ren teistert, blijkt ook in staat het
eetgedrag van overtuigde dropsnoe
pers te benvloeden. Ook reguliere
merken gaan overstag en voegen het
predikaat 'met natuurlijke grond
stoffen' aan het vertrouwde produkt
toe.
Wat is er zo onnatuurlijk aan der-
tien-in-een-dozijn drop? „Vroeger
was alle drop natuurlijk. De grond
stoffen werden duurder en men is
vervangende middelen gaan zoe
ken", aldus de heer M.G. van Vliet
van de gelijknamige zoetwaren-
groothandel, gespecialiseerd in na
tuurdrop.
„In ouderwetse drop wordt het dure
arabische gom als bindmiddel ge
bruikt, terwijl in de gewone soorten
aardappelzetmeel die functie ver
vult". Dat zetmeel moet een chemi
sche bewerking ondergaan voor het
in drop kan worden verwerkt.
Natuurdrop is duurder, maar gezien
de succesvolle verkoop zit de consu
ment daar niet mee. „Mensen wor
den zich bewust van wat ze eten.
Daarnaast hebben we te maken met
een groeiend aantal diabetici", is de
verklaring van Van Vliet voor de stij
gende lijn die hy duidelijk in de ver
koop waarneemt. „Dat sommige
dropsoorten minder calorieën bevat
ten dan de andere, speelt hierin ook
duidelijk een rol".
Diabetici
Dropfabrikant Katja biedt zakjes
suikervrye drop (en fruitgums) aan
in de supermarkt. Het produkt be
vat geen kleurstoffen, is voor diabe
tici geschikt en bevat 33 procent
minder calorieën dan zyn suiker
houdende broertjes. Woordvoerder
C. van der Made denkt dat de prijs
van'het produkt —ƒ1,89 gulden
voor 100 gram voor de echte drop
gebruikers een belemmering vormt.
„De vervangende zoetmiddelen
(maltitolstroop en aspartaam) zijn
duur. De hoge consumentenprijs is
dan ook de enige zwakte van het pro
dukt. De 'heavy users' zullen nooit
kleine zakjes kopen."
Calorieën
Lijners en 'Blijvers-zoals-ik-ben' die
er van uitgaan dat suikervrije drop
minder energie bevat dan de suiker
houdende variant, zitten er goed
naast. Er is een aantal suikerloze
droppen die minder calorieën bevat
ten (tot veertig procent minder)
maar er zijn er veel meer die even
dikmakend zijn als alle dropjes.
Sorbitol is de ouderwetse suikerver
vanger en die bevat evenveel calo
rieën als riet- en bietsuiker. Nieuwe
zoetstoffen als xylitol, aspartaam en
maltitol leveren minder energie.
Deze worden echter vaak in combi
natie met bij voorbeeld sorbitol ge
bruikt, en dan is het 'light'-effect te
verwaarlozen.
Hoe natuurlijk die vervangende
middelen zijn, is een punt van dis
cussie. Maltitol wordt van mais ge
maakt en xylitol vindt zijn oor
sprong in de denneboom. Maar: „De
echte natuurfreaks en reformmen
sen verwerpen deze soorten. Zij kie
zen voor drop met natuurlyk mais-
moutstroop," aldus zoetwarenim-
porteur Van Vliet.
De nieuwe zoetstoffen'zijn goedge
keurd door de Keuringsdienst van
Waren. Eventuele schadelijke by-
werkingen worden echter in veel ge
vallen pas na jaren duidelijk en dus
kiezen de principiële klanten van de
reformwinkel voor de ouderwetse
soort.
