federale staatsstructuur noet België bijeen houden Veel Duitse jongeren steeds buitenlander-onvriendelijker Buitenland r ;e( mi tli laat :rliezers chen Spanning maakt snel plaats voor feestvreugde VS voeren druk op Belgrado op Leidse Courant i woensdag 30 september 1992 i fj rs referendum er echtscheiding Vee uikei ir oo onde t te n n de aen ïn A }LIN De Ierse regering heeft gisteren gesteld volgend jaar een referendum te den over het grondwettelijke verbod op scheiding. Minister van justitie Flynn, die tegen echtscheiding is, verklaarde dat de •ring voordat het referendum wordt gehou- zal komen met voorstellen voor nieuwe :en over familiezaken. Echtscheiding is in katholieke Ierland bij grondwet verboden, jaar geleden werd eveneens een referen- gehouden over dit uiterst gevoelige onder- Toen was een ruime meerderheid van de n voor handhaving van het verbod. Nog dit kunnen de Ieren zich in een referendum preken over abortus en het recht op infor- ieover zwangerschapsonderbreking. Geen bewijzen voor nieuw aids-virus GENÈVE De Wereldgezondheidsorgani satie (WHO) heeft gisteren verklaard dat er geen bewijzen zijn voor een nieuw virus dat aids-achtige symptomen veroorzaakt, maar heeft tegelijkertijd op verder onderzoek aangedrongen. Toonaangevende aids-des- kundigen waren op instigatie van de WHO in Genève bijeengekomen om zich te buigen over berichten dat er bijna honderd mensen zijn die aids lijken te hebben, zonder dat bij hen het HIV-virus is vastgesteld. De meeste ziektegevallen betroffen ernstige defecten aan het immuunsysteem en konden worden verklaard uit bekende ziekten als kanker en tuberculose, drugsmisbruik of erfelijke afwijkingen. Overeenkomst met Polen WARSCHAU Nederand en Polen hebben gisteren in Warschau een gemeenschappelijke verklaring ge tekend tot intensivering van de Pools-Nederlandse samenwerking. Dit gebeurde op de eerste dag van het tweedaagse officiële bezoek van premier Lubbers en minister Van den Broek aan Polen. De Poolse en Ne derlandse bewindslieden zullen zich regelmatig op de hoogte stellen van internationale vraagstukken van gemeenschappelijk belang en zullen overleg voeren over bilaterale betrekingen. In ieder geval zullen zij ten minste twee maal per jaar politiek overleg voeren en gaan zij elkaar raadplegen over onderwerpen zoals beheersing van conventionele wapens en ontwape ning. Tijdens gesprekken met de pers liet premier Lubbers weten dat hij verwacht dat het nog een forse tijd zal duren voordat Polen tot de EG kan toetreden. De economische verschillen met de EG-staten zijn nog te groot, aldus Lubbers. Stafchef Afghaanse leger zwaar gewond KABUL De stafchef van het Af ghaanse leger is gisteren ernstig ge wond geraakt bij een bomaanslag. Zijn chauffeur kwam om het leven en andere inzittenden in zijn auto liepen verwondingen op. Generaal Asif Dila- wer is in kritieke toestand overge bracht naar een ziekenhuis in Kabul. Tot nu toe heeft niemand zich verant woordelijk gesteld voor de aanslag. Dilawar was bevelhebber van het le ger onder de voormalige communisti sche regering van oud-president Naji- bullah, die in april het veld moest rui men. De nieuwe islamitische regering herbenoemde Dilawar als stafchef. Negentig doden bij Kurdische aanval SEMDINLI Ongeveer 300 Kurdi sche rebellen hebben gisteren in het zuidoosten van Turkije een post van het Turkse leger aangevallen. De mili tairen beantwoordden de aanval, die werd uitgevoerd met raketten en au tomatische geweren. De confrontatie kostte het leven aan 54 rebellen, 23 soldaten, vijf dorpswachten en acht burgers. Semdinli, gelegen in het grensgebied met Iran en Irak, is steeds vaker het doelwit van aanval len van guerrillastrijders van de Kur dische Arbeiderspartij (PKK), die veelal vanuit bases in Iran, Irak en Sy rië opereren. Onofficieel feest verjaardag V-2 BERLIJN - Duitse ruimtevaartdes kundigen zullen de 50e verjaardag van Hitiers V-2 raketpropgramma deze week toch vieren, hoewel de regering in Bonn zich nadat met name de Britten bezwaren hadden geuit uit de herdenking heeft teruggetrokken. Het programma met toespraken, le zingen, journaal-films en discussies zal volgens programma op het eiland Usedom in de Oostzee, de vroegere V-2 lanceerplaats, worden uitgevoerd, zo zei een woordvoerder, maar nu onoffi cieel. De vereniging van Duitse ruim tevaartindustrieën BDLI gelastte de officiële viering afgelopen maandag af. id voo p| siden, >mt gen' :ich bii IVM. JSSEL België wordt ijaar na zijn ontstaan een staat, aangepast aan lolitieke, sociale en cultu- realiteit" Gisteren pre steerde premier Dehaene definitieve voorstellen r de afronding van de itshervorming. :rk p°iii; VM- n de nog irima ribere toen uitge ge kv ape oprim ruit. chnie au ve erd zelen rhter rnt hi er i ierzoi geste nt Sp liolab :RT SCHAMPERS rmee lijkt langzaam een le te komen aan een staat- ;r dig proces waarvoor in 1970 grondvesten werden gelegd ie onder meer tot doel had- de Vlaams-Waalse tegen- ingen vreedzaam en ratio- op te lossen. Het belang- ite voorwerk van de staats vorming is verricht door ried Martens, die twaalf eerste minister is geweest bijna evenveel kabinetten, opvolger, de christen-de- raat Jean-Luc Dehaene, bij zijn aantreden als pre- in maart van dit jaar het ;ieke lot van zijn regering londen aan de voltooiing de staatkundige hervor- afgelopen weken en dagen het er naar uit dat die po en van Dehaene schip- ik zouden leiden. Maar op 'alreep bleek toch overeen- iming te bestaan tussen e coalitiepartners, socialis ten christen-democraten, en Wtijvoorzitters, een groep in het Belgische politieke lschap een belangrijke rol ïlt. ië krijgt wellicht de inge wikkeldste en duurste staats structuur van Europa, met vijf aanvullende bestuursniveaus: gemeenten, provincies, ge meenschappen, gewestraden en de nationale overheid. Het land telt drie taalgemeen schappen: de Vlaamse, de Fran se en de Duitse gemeenschap. Die zijn al bevoegd voor een aantal zaken, zoals cultuur, on derwijs en internationale sa menwerking. Daarnaast zijn er drie gewesten: het Vlaamse, het Waalse en het Brusselse ge west. Die hebben een autonome bevoegdheid op het gebied van onder meer ruimtelijke orde ning, milieu, huisvesting en openbare werken. De nationale regering zal gelei delijk aan meer zaken overhe velen naar de regio's. Boven dien worden de regionale parle menten voortaan rechtstreeks gekozen. Op dit moment kun nen bijvoorbeeld Vlamingen en Franstaligen zowel in het natio nale parlement als in de regio nale vertegenwoordiging zit ten. Het nationale parlement wordt teruggebracht van 212 naar 150 leden. De Senaat zal nog slechts bestaan uit 71 leden in plaats van 184. Verder worden in België de bevoegdheden van Kamer en Senaat gescheiden. Dat betekent dat, afgezien van een grondwetsherziening, een wet niet langer door beide Ka mers behandeld en goedge keurd moet worden. Vlaanderen, Wallonië en Brus sel mogen voortaan ook belas tingen heffen, terwijl de inkom sten van de gewesten en ge meenschappen worden gekop peld aan het Bruto Nationaal Produkt. De drie (taal)gemeen- schappen, de Vlaamse, Franse en Duitse, krijgen ook de be schikking over het kijk- en luis tergeld. Dat is vooral voor de ring belangrijk, die dat geld hard nodig heeft voor de onder wijsbegroting. Verder wordt de provincie Brabant opgesplitst in een Vlaams, Waals en twee- Op de helling De afgelopen dagen zag het er naar uit dat de Voeren se wet houder José Happart de staats hervorming op de helling zou zetten en het kabinet voortijdig zou kunnen laten struikelen. Er is een typisch Belgisch com promis uit de bus gerold om de in het Vlaamse Voeren woon achtige Happart de mogelijk heid te geven politiek een rol te spelen in Franstalig België, waar hij zich meer thuis voelt. Happart kan nu zonder veel problemen via een technische electorale oplossing in de Franstalige gemeente Aubel tot senator worden gekozen, en via een achterdeurtje invloed krij gen in de Waalse politiek. Voor waarde is wel dat Happart zijn functies in Voeren opgeeft. Daarmee zouden Dehaene en de Vlamingen van een lastig ob stakel in het door taaltwisten geteisterde Voeren zijn verlost. Maar het is zeer de vraag of Happart zijn oude droom, Voe ren los te weken van Vlaande ren en aansluiting te zoeken bij Luik, zo maar zal opgeven. Premier Dehaene heeft in het parlement een tweederde meer derheid nodig om zijn voorstel len erdoor te krijgen. Het wach ten is dus nog op een reactie van enkéle oppositiepartijen. De Vlaamse en Franstalige libera len hebben het compromis gis teren al verworpen. Congres CVP Belangrijk wordt zaterdag het partijcongres van de CVP, de partij van Jean-Luc Dehaene. Uit een opiniepeiling van de krant La Libre Belgique bleek deze week dat slechts 19 pro cent van de Belgische kiezers vertrouwen heeft in het zitten de kabinet. De afgelopen dagen is in België al gespeculeerd over een stoelendans binnen de re gering, waarbij Dehaene terug treedt en de Franstalige chris tendemocraat Melchior Wathe- let het roer overneemt. De huidige regering is er alles aan gelegen nieuwe verkiezin gen te vermijden. Die zullen, zoals sommigen verwachten, tot een chaos leiden, waarbij ex tremisten zullen aansturen op een boedelscheiding tussen Vlaanderen en Wallonië en het einde van België nadrukkelijk in zicht komt. Het Belgische kabinet heeft de afgelopen dagen en nachten ook voor 22 miljard frank extra be zuinigingen gevonden voor 1993. Die waren nodig, gezien de stagnerende economische groei en de verwachte grotere werkloosheid. Het geld moet onder meer komen uit privati seringen van overheidsbedrij ven en een hervorming van de sociale voorzieningen. Stemmen in Angola Zwaar bewapende agenten in de hoofdstad Luanda bewaken kisten met door Angolezen ingevulde stembiljetten. Op de tien miljoen inwo ners zijn er 4,8 miljoen kiezers die tot en met vandaag kunnen stemmen voor een nieuwe president (13 kandidaten) en een 223 leden tellend parlement. De partijenstrijd gaat voornamelijk tussen de twee oude vijanden die in mei 1991 hun burgeroorlog bijlegden: de regeringspartij MPLA van de vroegere marxist Eduardo dos Santos en de UNITA-rebellenbeweging van Jonas Savimbi. foto: epa s op ordei vorde vorde i lat var CKPOOL John Smith, iccin i('euwe leider van de Britse aaronfur"Par^ij' heeft zijn spre- iucces geprolongeerd. Na opmerkelijk debuut in het 'rhuis, waarbij premier Ma- erbaal werd gevloerd, deed inspi;h het nog eens dunnetjes bij zijn eerste toespraak het in Blackpool verzamel- irus partijcongres. Tot groot ge ren van de afgevaardigden dmerkte hij premier Major linister van financiën Nor- >rdt d Lamont. als de „Laurel en produly van de Britse politiek", kt. He tjes w ait B :in is t nog aam rend aan de sterling-crisis e problemen rond 'Maas- ït' parafraseerde Smith het sieke Hardy-verwijt: „Je ons weer mooi in de ellen- istort". Labour blijft de ene e andere verkiezing verhe et de pmaar het congres lacht. En ■en d& ook behoefte om te la- ebiedej. Alvorens Smith het en besekgestoelte beklom, werd rijgen! toegejuicht als de man die pier Major „had gesloopt Ivakmanschap en humor", het ifelopen sloeg op het recente d tegaes in het Lagerhuis, uiter- id hed niet op het resultaat bij de luchtëte parlementsverkiezin- ag nitfn april. Maar in de enorme int anferentiezaal van de aan de olio va kurzaal herinnerende kweeper Garden bleek tegelijk »n. Hverschil in stijl tussen de lag o| leider Neil Kinnock en de appeiiwe man. John Smith oogst- nt (zièwondering en aan het aat. Hdrie minuten applaus ;1 moei zijn medogenloze requisi- ak huiegen een regering in nood. kunnpatste verkiezingen waren :hien wel een half jaar te gekomen, want „degenen iremier Major het voordeel le twijfel hebben gegeven, nu dat ze door zijn ver- gsbeloften zijn bedro- De nieuwe aanpak is mis- wel illustratief voor La- r> r insPannin&en om nietzo~ Cll(de massa's als wel de be- 'ijke middenklasse in het in van het land te overtui- Het waren de 'zwevende I IPrs' van ^eze categ0I"ie die Uil Ihdelijk terugschrokken jKinnocks militante taal en 'alreep toch voor de be- lender Tory's kozen. rie; ilijl =fva, iend< BONN Eén op iedere drie Duitse jongeren tussen de 16 en 24 jaar vindt dat er té veel bui tenlanders in de Bondsrepu bliek verblijven. Ruim 15 pro cent van de Duitse jeugd is ronduit van mening dat een groot deel van de buitenlanders uit Duitsland moet worden weggestuurd. Dat blijkt uit een representatieve steekproef on der meer dan 2000 jongeren in opdracht van IBM Duitsland en uitgevoerd door het instituut voor empirische psychologie in Keulen. De onderzoekers noe men de opvallend sterk toege nomen buitenlander-onvrien delijkheid een angstaanjagend verschijnsel dat een onvoor spelbare invloed op de Duitse samenleving kan hebben. Bijna 15 procent van de jongeren zegt de eerstvolgende gelegenheid rechts te zullen stemmen. Jon gens blijken rechtser dan meis jes. Bijna 70 procent rangschikt de stijging van het aantal bui tenlanders in de Bondsrepu bliek bij de meest drukkende problemen van dit moment. Krap één procent zegt geweld te willen gebruiken tegen pseudo- asielzoekers en economische vluchtelingen, maar dat ogen schijnlijk te verwaarlozen per centage doet weinig af aan het waarschuwende totaalbeeld. Vooral in de 'oude' Bondsrepu bliek wordt het milieu als pro bleem nummer één gezien. Meer dan tweederde van alle jongeren vindt de Duitse mi lieuwetgeving nog lang niet streng genoeg. Ruim 20 procent zegt sterk milieubewust te le ven; het gros daarentegen zégt weliswaar bezorgd te zijn over het milieu, maar vervuilt en rommelt even zo vrolijk verder, aldus de onderzoekers. In de nieuwe, oostelijke deelsta ten is de maatschappelijke situ atie en het gebrek aan werk, en dus toekomstperspectief, het grootste probleem. Vond twee jaar geleden niet één jonge Westduitser iets de moeite van het bewaren in de DDR waard, nu vindt de helft van de West- duitse en tweederde van de Oostduitse jeugd dat som mige zaken uit de oude DDR waardevol zijn, zoals het sociale systeem, de arbeidsplaatsenga rantie en de zekerheid van een plaatsje voor iedere peuter in de Kindergarten. Net als de oudere generatie voelt het merendeel van de Oostduitse jeugd zich 'tweede rangs'. Maar algemeen is het vertrouwen dat Duitsland het allemaal zal klaren. Toch zien de onderzoekers in de uitkom sten geen bevestiging van de uitspraak van de Griekse dich ter Plautus die enkele honder den jaren vóór Christus zei: „De jeugd deugt niet, want ze houdt alleen van zichzelf'. Uit de steekproef komt volgens de onderzoekers een zelfbewuste, constructief-kritische, realisti sche en goed geïnformeerde jonge generatie tevoorschijn, die er in overgrote meerderheid trots op is Duitser te zijn. (Vervolg van de voorpagina) BRASILIA Honderdduizen den Brazilianen die zich in de grote steden verspreid over het Tand hadden verzameld, volg den de historische beslissing via levensgrote televisiepanelen. Elk volmondig 'ja' tegen presi dent Collor in de microfoons voor de tafel van kamervoorzit ter Ibsen Pinheiro werd door de manifestanten met gejuich ont vangen. Nee-stemmers viel een luidruchtig gejoel ten deel. Toen het 336e parlementslid vóór Collors vertrek stemde en de vereiste tweederde meerder heid definitief was, steeg een gejuich op onder de volksverte genwoordigers. Spontaan hie ven zij het volkslied aan. Tv- commentatoren hadden tranen in hun ogen en een brok in hun keel. Onder de in bonte kleuren gehulde actievoerders barstte een groots carnaval los. De feestvreugde ging in alle steden gepaard met het afschieten van luid vuurwerk. Tegen de verwachtingen in leed Collor een uiterst smadelijke en verpletterende nederlaag. Op het laatste moment bleek dat een verrassend hoog aantal af gevaardigden uit de coalitiepar tijen alsnog overstag was ge gaan en vóór het vertrek van Collor stemde. Toen eenmaal zeker was dat bijna iedereen massaal vóór het impeachment stemde, was het met de span ning snel gedaan. President Collor had zich in het Planalto- WASHINGTON - De Vere nigde Staten zullen de druk op rest-Joegoslavië opvoeren om vrede te bereiken in Bos- nië-Hercegovina. Dat heeft de Joegoslavische premier Milan Panic gisteren tijdens zijn bezoek aan Washington te horen gekregen van de Amerikaanse waarnemend minister van buitenlandse zaken, Lawrence Eaglebur- ger. Bijna tegelijkertijd lieten presi dent Izetbegovic van Bosnië- Hercegovina en zijn Kroatische collega Tudjman weten een ge zamenlijk plan te zullen pre senteren voor een politieke op lossing van de oorlog in Bosnië. Wat het plan inhoudt, maakten de presidenten niet bekend. De Bosnische regering heeft eerder gezegd bereid te zijn het be stuur over de republiek te de centraliseren, maar de eenheid van het land te willen behou den. Servische rebellen, en ook sommige Kroaten, willen Bos- nië-Hercegovina opdelen in et nische gebieden. Kroatië is voorstander van een federatief Bosnië met drie gelijkwaardige partners. Voor Eagleburger tellen alleen de concrete resultaten in Bos nië. „Totdat de gevechten zijn beëindigd en de mensen naar hun huizen kunnen terugke ren, zullen we de druk op Servië blijven vergroten door middel van sancties", aldus Eaglebur- ger. De minister zei niettemin on der de indruk te zijn van Panic' inspanningen om vrede te be werkstelligen in Bosnië. Maar zo lang de geweren en kanon nen daar niet zwijgen, houdt Washington de druk op de ke tel. „Pas als de situatie is gewij zigd, zullen de VS een ander standpunt innemen in de Vere nigde Naties en niet eerder", al dus Eagleburger. Luchtbrug Het Hoge Commissariaat voor de Vluchtelingen van de Vere nigde Naties (UNHCR) heeft er intussen voor gewaarschuwd dat in Bosnië de komende win ter 400.000 mensen aan de kou en honger dreigen te bezwijken, veel meer dan tot nu toe het le ven hebben verloren door het oorlogsgeweld. Alleen een on middellijke en massale hulp actie kan hen redden, aldus UNHCR-woordvoerster Silva- na Foa. Volgens haar is er nau welijks sprake van internatio nale voorbereiding voor hulp aan Bosnië gedurende de win termaanden. Het UNHCR heeft nog ruim 160 miljoen gul den nodig óm Bosnië door de winter te helpen. „De tijd is niet aan onze zijde, wij zijn met open ogen op weg naar een regelrech te ramp", aldus haar voorspel ling. Ook de Bosnische presi dent Alija Izetbegovic waar schuwde voor de gevolgen die de winter met zich meebren gen. Hij stelde voor een staakt- het-vuren van kracht te laten zijn in die periode. „De winter zal voor ons allen vreselijk zijn. Vele duizenden mensen zullen omkomen van kou en honger. Wij zijn bereid het vechten te stoppen, indien de Serviërs be reid zijn hun blokkades op te heffen en voedseltransporten door te laten". De strenge win ter in Bosnië-Hercegovina be gint halverwege de maand okto ber. De Verenigde Staten hebben zich bereid verklaard de hulp- vluchten op Sarajevo te hervat ten, maar woordvoerder Pete Williams van het ministerie van defensie zei dat het geen kwes tie zou zijn van 24 uur, omdat er eerst overleg moest plaats vinden met de Verenigde Na ties. VN-helikopters Een VN-woordvoerder in Za greb zei dat Unprofor zal ver hinderen dat vandaag honder den Kroatische vluchtelingen naar de „uiterst gevaarlijke ge bieden" in het door Serviërs ge controleerde oost-Slavonië te rugkeren. Volgens de VN gaat het om een „overhaast en ge vaarlijk initiatief' dat tot bloedvergieten kan leiden. Ook de Kroatische regering in Za greb waarschuwde voor de ge volgen van de mars van de vluchtelingen. Zij willen vanuit de opvangkampen in Osijek naar hun woningen in Servisch gebied terugkeren. In de buurt van de Kroatische hoofdstad Zagreb zijn maandag twee helikopters van de Vere nigde Naties beschoten terwijl zij naar de stad vlogen, zo heeft de VN-vredesmacht in voorma lig Joegoslavië meegedeeld. Un profor meldde dat de helikop ters, die beide duidelijk de ken tekenen van de VN voerden, op 32 kilometer van het vliegveld met anti-luchtdoelgeschut wer den beschoten. Beide piloten slaagden erin veilig met hun toestel op het vliegveld te lan den. De VN-vredesmacht en de Kroatische autoriteiten stellen een onderzoek in naar het inci dent. Zagreb heeft gezegd het incident te betreuren. foto: ap Collor zal hangende het onder zoek van de Senaat maximaal 180 dagen op non-actief blijven. Wordt hij schuldig geacht aan de ten laste gelegde feiten (cor ruptie), dan is hij zijn baan defi nitief kwijt. Zo niet, dan mag hij terugkeren. Veel kans daarop bestaat echter niet. Vrijwel met zekerheid kan gesteld worden dat Brazilië vannacht het cor rupte staatshoofd definitief van zich heeft afgeschud. paleis opgesloten. Hij volgde de parlementaire beslissing over zijn lot via de televisie. Over wanneer het geschorste staatshoofd president af is, be staat nog enige onduidelijk heid. Ook de Hoge Raad wor stelt nog met deze vraag, omdat het nog nooit in de Braziliaanse geschiedenis is voorgekomen dat een staatshoofd op deze ma nier zijn mandaat is kwijtge raakt. Volgens velen impliceert de beslissing van het Huis van Afgevaardigden automatisch het verlies van de presidentiële volmachten. Anderen beweren echter dat Collor pas zijn presi dentiële rechten kwijt is, wan neer de Senaat officieel het im- peachment-proces start. Alge meen wordt echter veronder steld dat Collor binnen 48 uur het Planalto-paleis zal hebben verlaten en dat vice-president Itamar Franco daar zijn intrek mag nemen. Een spontaan carnavalsfeest is in Brazilië losgebarsten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1992 | | pagina 5