Een duur feestje
aan het water
Geschiedenis van Provo- en Kabouter-beweging in kaart
OPENING AMSTEL HOTEL
Herfst
A/1 isschien dat de eentonigheid
van de dingen ons echt op de been
houdt. We zijn zo blij dat er in mei
altijd narcissen zijn. Dat elke
augustus weer de wespen aan de
beste vruchten in ons
achtertuintje knagen. Dat
ditzelfde achtertuintje altijd te
klein is om de bijna horizontale
zonnestralen van de herfst te
vangen. Dat Nederland daarom
in het najaar altijd bij wijze van
natie nog heel even massaal naar
de Middellandse Zee wil. Dat
daarbij de precieze bestemming
onbelangrijk is, als er maar een
koperen ploert aan de hemel
staat. En dat zodoende onze pipse
huiden nog eenmaal
onverantwoordelijk dorren in het
laat seizoen.
MULDER
Mensen
=4
LEIDSE COURANT WOENSDAG 30 SEPTEMBER 1992
Willem Pekeloer
et Amstel hotel is ver
bouwd en dat mag Neder
land weten ook. Met een
enorm, peperduur feest
de 'grande dame' van de vader-
hotels gisteravond haar deu-
■ropend. Nadat de draaideuren
7^ liccolo's in beweging waren ge
erden de dames in hunGover-
'Molenaartje' en de heren in
tie onthaald op harpmuziek en
jagneindehal. In de w.c.'s
ouden kranen kon het gezicht
193 ven worden verfrist met een
are eau de toilette,
is applaus toen prins Bernhard
endi ierde, zo'n beetje als enige ge-
[in een gewoon pak. Het hoofd-
lijke hotel had speciaal de prins
agd de officiële opening te ver-
n, om op die manier de verbon-
an h lid met de koninklijke familie
jurti lemtonen. Prins Bernhard en
nmiips Juliana vierden hier aan de
il hun zilveren huwelijk en ook
gin Beatrix gaf er haar brui-
jest.
!*sei hien was het toen op de brug-
yer de rivier wel net zo druk als
avond. Samen met de vierhon-
jenodigden, onder wie promi
ses!1 n als Elco Brinkman, Wim
Wo'
'Ik ben vandaag reuzetrots.
Dit hotel is een pronkstuk
waar een internationaal
centrum als Amsterdam niet
zonder kan. Ik vind dat hier
een unieke combinatie van
oude glorie en moderne
technologie is gerealiseerd'.
Kok, NOS-voorzitter Max de Jong,
oud-president directeur van de KLM
Orlandini, Ivo Niehe en Gregor
Frenkel Frank, was het publiek op
de bruggen getuige van een specta
culair openingsfeest, waarbij niets te
gek was. Zoals een parade van sche
pen, waaronder het stoomschip La
Fenice met aan boord piano-virtuoos
Jan Vayne en verder de tewaterla
ting van het nieuwste model amfibi-
voertuig van een grote autofabri
kant. Maar het indrukwekkendste
was ongetwijfeld het optreden van
het Concertgebouw Kamerorkest
vanaf een podium op het water. Jam
mer dat de werken van Bach, Mo
zart, Strauss en Bizet werden over
stemd door het op zichzelf prachtige
vuurwerk. Een lasershow, een acro-
batennummer, een optreden van
dertig duikers die met groene en
rode fakkels het Amstel hotel be
schenen en een aantal enorme buf
fetten maakten het feest compleet.
„Ik ben vandaag reuzetrots", zei
burgemeester Ed van Thijn. „Dit ho
tel is een pronkstuk waar een inter
nationaal centrum als Amsterdam
niet zonder kan. Ik vind dat hier een
unieke combinatie van oude glorie
en moderne technologie is gereali
seerd. Het oude karakter is onaange
tast gebleven en de renovatie getuigt
van een verfijnde smaak. Er is hier
niets protserigs of kitscherigs te ont
dekken", aldus de eerste burger van
Amsterdam die zelf nog nooit in het
Amstel hotel heeft gelogeerd.
Kostbaar
Wie dat wel wil, moet goed in de cen
ten zitten. Na de verbouwing, die
twee jaar heeft geduurd en zeventig
miljoen gulden heeft gekost, moet
voor de goedkoopste kamer zeven
honderd gulden per nacht worden
betaald. Het duurst is de Royal Sui
te, een volledig appartement met
lounge, eetkamer voor twaalf perso
nen, keuken, entree, twee toiletten
foto ANP
Als eerste zette prins Bernhard zijn handtekening in het nieuwe gastenboek. Links
directeur H.O. Strobl van het Amstel hotel en rechts Shaeki Takaoka, chairman van de
hotelgroep.
en twee aparte slaapkamers met elk
een eigen bad. Prijs: vierduizend
gulden per nacht.
Maar deze bedragen zijn nog niets
vergeleken met die van de juwelier
in de lobby van het 125 jaar oude ho
tel. Daar wordt in een vitrine 's we
relds duurste horloge te koop aange
boden voor 528.000 gulden. Ernaast
ligt een 'uitverkoopje' van 238.000
gulden. „In allebei zit een pendule
die desgewenst luidt", vertelt Paul
Simons, Nederlands importeur voor
de Zwitserse International Watch
Company. „Van het eerste horloge
worden er in totaal maar 125 ge
maakt. De hoogte van de prijs zit
hem vooral in de ontwikkelingstijd
van zeven jaar en het feit dat er 750
onderdelen in zitten, tegen ongeveer
honderd in een gewoon horloge".
Voor zijn eigen klokje heeft hij der
tigduizend gulden betaald.
Maar uiteraard verkopen ze bij de ju
welier ook diamanten. Gisteravond
werden die zelfs weggegeven. Onder
de gasten werden bijna vierhonderd
synthetische steentjes uitgedeeld,
maar ook twee echte diamanten.
Frank Govers - in glitterjasje - bleek
een namaak-exemplaar in handen te
hebben gekregen.
Meer geluk had de assistente van
couturier Frans Molenaar aan wie
een echte steen van 7500 gulden was
toegevallen.
Joke Bruijs
Alessandra Mussolini
Joke Bruijs doet
het rustig aan
«J oke Bruijs doet het dit seizoen
rustig aan. Pas volgend jaar komt ze
met een nieuw theaterprogramma
en tot die tijd wil ze niet te veel hooi
op haar vork nemen. „Wel zal ik
incidenteel als zangeres optreden
met de band For You, maar daar
blijft het voorlopig bij
Joke Bruijs die tien maanden
geleden is getrouwd met Boris
Bayer, wil haar privéleven voorrang
geven. „Boris en ik hebben het erg
fijn samen en dat willen we
koesteren. Ik ga door met mijn
carrière, maar laat mijn huwelijk er
niet meer onder lijden". Over haar
nieuwe theaterprogramma kan ze
nog niet veel vertellen, behalve dat
het in de eerste plaats muzikaal zal
zijn.
Seksuele toespelingen
in Italiaanse politiek
e woordenstrijd tussen de leider
van de Lega Nord, Umberto Bossi,
en Alessandra Mussolini,
afgevaardigde van de neofascistische
partij MSI en voormalig actrice, is
zelfs voor Italiaanse begrippen grof
te noemen.
Beiden voerden vorige week
campagne in de Lombardische stad
Mantua, waar zondagen maandag
tussentijdse verkiezingen zijn
gehouden en beiden hoopten daarbij
te profiteren van het protest tegen
de door corruptieschandalen
gedecimeerde traditionele partijen.
De vijandelijkheden werden
geopend door Bossi, die tijdens een
openluchtbijeenkomst zijn gehoor
voorhield, dat 'de MSI niets beters te
bieden heeft dan de tieten van de
kleindochter van Mussolini'. Het
antwoord van Alessandra liet niet
lang op zich wachten: „Bossi kan
beter ophouden over mijn tieten,
zolang hij zelf nog andere attributen
mist. In Mantua heefthij een jeu de
boule-tournooi georganiseerd om
daar de ballen op te kunnen rapen".
Geen geringe belediging in een land
waar een echte kerel 'een vent met
kloten' wordt genoemd en waar van
Alessandra's opa op het toppunt van
diens glorie zelfs werd gezegd, dat hij
'vierkante kloten' had.
Bossi liet daarop weten dat hij de
kleindochter van de Duce gaarne zou
ontmoeten om haar van zijn
mannelijkheid te overtuigen: „Ze
ziet er tenslotte niet slecht uit. Door
zo'n blond stuk na te laten heeft
Mussolini misschien toch nog iets
goeds gedaan". Dat viel niet in goede
Heelhuids terug Meer dan achtduizend mijl hebben
ze met hun motor overbrugd, maar nu zijn Gail en Eric
Haws weer veilig terug in Eugene, Oregon. Het paar begon
in juni aan een trip van noordoost Siberië naar Helsinki in
Finland. Het was voor hen de tweede keer dat ze door
Rusland gingen. Vorig jaar maakten ze een kortere reis
door dat land.
aarde bij zijn opponente, die de Lega-
leider daarop uitmaakte voor 'een
arrogante kwast die nog leeft in de
tijd van de holbewoners, toen de
vrouwen aan de haren werden
meegesleept'.
Met een aanmerkelijk grotere dosis
feminisme dan in neofascistische
kringen gebruikelijk is, verklaarde
Alessandra dat zij het nog langer
vertikt om op te treden als
sekssymbool van het parlement.
Maar vlak daarop ontkrachtte zij
haar voornemen met de bewering
dat het Italiaanse parlement 'meer
transseksuelen telt dan echte
Madonna biedt
Diana onderdak
De
e Amerikaanse megaster
Madonna heeft prinses Diana van
Groot-Brittannië voorgesteld bij
haar in te trekken wegens het
perstumult rond haar
huwelijksproblemen met kroonprins
Charles. „Ik nodig haar uit om in
mijn appartement te komen
wonen", heeft de zangeres tegen het
Britse popblad New Musical Express
gezegd. Madonna, 34 jaar oud en zelf
gescheiden van acteur Sean Penn,
zegt te weten hoe het voelt om door
de pers belaagd te worden. „Maar ik
heb wel eens rust en zij nooit. Het is
afschuwelijk. Niemand weet wat zij
allemaal moet doormaken. Ik snap
niet hoe dat arme meisje er tegen
kan".
Over publiciteit hadden ze niet te kla
gen. In de jaren zestig stonden de kran
ten bol van de witte fietsen, rookbom
men, barrikades, kraakacties en het ver
zet tegen ontruimingen. Maar maakten
Provo's, Kabouters en krakers alleen
veel lawaai, of hadden ze daadwerkelijk
invloed op het beleid van de overheid?
Najaren van spitten in de recente histo
rie kan sociaal-geografe Virginie Mama-
douh (29), geboren-in Grenoble, op die
vraag maar geen eenduidig antwoord
vinden. Gisteren is zij aan de Universi
teit van Amsterdam gepromoveerd op
haar onderzoek naar de Amsterdamse
bewegingen, die een kwart eeuw gele
den probeerden de stad in eigen hand te
nemen. Een streven, dat volgens som
mige wetenschappers is mislukt. Want
wat is er nou aanwijsbaar terechtgeko
men van de idealen uit die tijd?
Het gaat Mamadouh echter te ver om te
stellen dat de actievoerders van weleer
hebben gefaald. Ze wil daarentegen de
inzichten over de betekenis van de Am
sterdamse sociale bewegingen bijstel
len. Het effect dat ze hadden, moet vol
gens haar niet worden gezocht in hun
invloed op de besluitvorming van de
overheid. Provo's, Kabouters en kra
kers waren immers veel breder bezig. Zij
streefden naar een mentaliteitsveran
dering, vertolkten nieuwe opvattingen
over de inrichting van de stad, over rela
ties, rolpatronen van mannen en vrou
wen, en over de verhouding tussen mens
en natuur.
„De actievoerders waren vooral opinie
vormers", concludeert Mamadouh. „Te
genover de grootschalige ontwikke
lingsplannen van de autoriteiten stel
den Provo's en Kabouters een romanti
sche, kleinschalige visie op de inrichting
van Amsterdam. Een visie waarin de be
woners centraal stonden, in plaats van
Roel van Duin (links op de voorgrond) spreekt Kabouters toe
tijdens een vergadering in april 1970.
economische belangen. Het ging hun
niet alleen om de concrete bestemming
van buurten, straten of gebouwen te
veranderen, maar ook om het op gang
brengen van een publieke discussie over
ruimtelijke ordeningen inrichting van
de.leefomgeving".
Mamadouh begint haar schets van de
geschiedenis van de Amsterdamse soci
ale bewegingen in 1965 met de Provo's.
Hun voormannen waren de 'anti-rook
magiër' Robert Jasper Grootveld en de
anarchist - tegenwoordig raadslid -
Roel van Duijn. Als eersten stelden zij
de machtsverhoudingen in stad en land
aan de orde.
Het standbeeld Het Lieverdje op het
Spui in Amsterdam was hun centrale
ontmoetingsplaats. Het beeld was aan
de stad geschonken door sigarettenfa-
briek Hunter en werd daarom door
Grootveld uitverkoren als startpunt
voor zijn kruistocht tegen 'de verslaafde
consument'.
Furore
Provo's werden beginjaren zeventig ge
volgd door de Kabouters. Die maakten
furore met acties voor de Oranje Vrij
staat; een alternatieve staat binnen een
staat, als protest tegen en als parodie op
de 'autoritaire maatschappij'. Op de
Dam werd een alternatief nationaal mo
nument (een Oranjeboom) geplaatst,
het 'stadhuis' werd gevestigd in het
kantoor van de Bond van Dienstweige
raars en de staat werd de 'tachtig-jarige
kabouteroorlog' verklaard. Onderlinge
ruzies, vooral over de vraag of de Kabou
ters moesten meedoen aan de Tweede
Kamerverkiezingen van 1971, verlam
den de alternatieve staat.
Omstreeks diezelfde periode beleefden
krakers hoogtijdagen in Amsterdam en
ontstond de Nieuwmarktbeweging, die
een jaren durend gevecht leverde tegen
de sloop van woningen, voor de aanleg
van de metro.
De vier bewegingen vertonen duidelijke
verschillen, maar hadden één ding ge
meen; een grote betrokkenheid bij hun
directe omgeving. Dat was een nieuw
verschijnsel in Nederland.
„Bewogen Nederlanders maakten zich
in die tijd druk over Vietnam, de honger
in de Derde Wereld of de atoombom",
zegt Virginie Mamadouh. Aanvankelijk
vonden de actievoerders de stad ook niet
echt een spannend strijdtoneel. 'Je se
rieus met de stadspolitiek bezighouden
leek me weinig spectaculair en nou niet
bepaald leuk', schreef Steef Davidson in
1984 in 'De beste actiegroep ter wereld'.
Wederopbouw
De reden waarom de actiegroepen zo tot
de verbeelding spraken, was een gevolg
van het grijze bestaan in de periode van
de wederopbouw, zegt Mamadouh. 'Ar
beid' luidde het parool. Tijd voor vertier
schoot er nauwelijks over. De manier
waarop jongeren aandacht vroegen voor
stedelijke problemen was nieuw, specta
culair. De jaren zestig leken één aaneen
schakeling van ludieke acties en demon
straties, maar dat is slechts schijn:
„Tegenwoordig zijn er meer acties dan
toen. Het is alleen niet zo eenvoudig
meer om de aandacht te trekken, omdat
iederéén demonstreert, van jongeren tot
politieambtenaren. We zijn het heel ge
woon gaan vinden. Nu zou het ondenk
baar zijn dat provo's worden gearres
teerd, omdat ze op straat krenten uitde
len, maar toen voelde de politie zich echt
geprovoceerd".
De jongerenbewegingen hebben wel be
reikt dat Amsterdam van een wat saaie
provinciestad wereldwijd bekend werd
als hèt centrum voor jeugdcultuur, zegt
ze. Van die verdienste zijn de dertigers
en veertigers van nu zich goed bewust.
Hun verwijt dat de jeugd van tegen
woordig, vergeleken met de generatie
van de jaren zestig, saai is en niet geïn
teresseerd in maatschappelijke proble
men, vindt Mamadouh echter onzin.
„De manier van actievoeren spreekt de
jongeren van tegenwoordig gewoon
minder aan", zegt ze nuchter. „Die
hoort bij de gevestigde orde en is daar
om niet spannend. Bovendien hebben
veel jongeren het idee dat al die acties
van destijds weinig hebben uitgehaald".
Dat beeld pik ik even postuum
van de dichter Willem Kloos van
wie geen fotografieën in
negentiende-eeuws badkostuum
bij zon en zee zijn overgeleverd en
die überhaupt slechts van
nattigheid hield als die in
percentages alcohol kon worden
afgelezen. Maar van dit culturele
uitstapje nu snel terug naar de
vertrekhal op Schiphol: heel de
Méditerranée is nog eenmaal
'bestemming zonnebank', van
Kos tot Benidorm. We gaan er
heen met een niet aflatende
kolonne gevleugelde
sproetenbussen van Martinair en
Transavia. Ze kunnen het werk
maar nauwelijks aan, noteert de
krant. Zo gaat het elke herfst
opnieuw weet iedereen en elke
herfst toont zich de reiswereld als
enige zeer verbaasd. Zoiets bedoel
ik dus met de monotonie van het
bestaan. Daar valt heel veel voor
te zeggen.
Het geeft ook precies de grenzen
aan, waarin het leven in deze
vermogende dwergstaat zich
afspeelt. De exodus naar de zon is
ongeveer de hevigste daad.
Verder heerst slechts de
hartstocht van de in grote letter
uitgegeven streekroman op
christelijke grondslag. Neem het
proza van een fractieleider die
burgemeester en wethouders van
de gemeente Nederland
afgelopen zaterdag weer eens
dreigde met een crisis. In de beste
tradities van de Partij
Gemeentebelangen sprak de
staatsman zijn gramschap uit
over het gemeentebestuur dat de
lanterfantende wao-
uitkeringstrekkers steeds maar
weer in de watten legde. „Het
zaakje is al genoeg aangelengd",
zei hij krachtig met een scheef
oog naar de perstribune van het
raadzaaltje van het dorpje
Nederland, waar de zoon van de
kapper, in de vrije avonduren
correspondent voor het huis-aan-
huis blad, heftig zat te pennen.
Tegelijkertijd klonk van onder
alle aanwezige petten uit
instemmend gemompel: „Wie de
klomp past, trekke hem aan". In
het café bij de dorpspomp zetten
ze alvast wat extra ouwe klare
koud, want de stemming zat er in.
„Onze Elco, die kan het krek goed
zeggen, man!"
Van natie, via dwergstaat en
gemeente, naar de dorpspomp en
de jenever. Het is voorspelbaar,
maar niet ongenoeglijk. En
voorzover wij of ons nageslacht
echt achterop zouden raken, is er
gelukkig de Staatkundig
Gereformeerde Partij. De SGP is
tegen de verspreiding van een
schoolagenda die schrijft over
astrologie, tarotkaarten, de
glazen bol en meer van dat soort
achterlijke zaken. Die agenda
komt er dan ook niet in op het
orthodox-christelijke Plancius-
college te Rotterdam, epicentrum
van de huidige polio-epidemie.
