in 1994 weel
de ruimte i]
Premier Lubbers: Kok mocht optreden bij RTL4 E SA: Ockel
Mishandeling
van kinderen is
geen geheim meer
Heymans: het
wachten waard
k'iswtrk
Binnenland
Extreem-rechts wil lijstcombinatie voor euroverkiezingen
Militairen
afgelost
Open brief over polio
DEN HAAG Er is niets bijzonders aan de
hand met het 'optreden' op 14 en 15 septem
ber van minister Kok van financiën in de Vijf
Uur Show van RTL4. De voorlichting van het
ministerie in verband met Prinsjesdag was
vergelijkbaar met de gang van zaken in eer
dere jaren.
Premier Lubbers schrijft dit in een brief aan de
Tweede Kamer, in antwoord op het verzoek van
de fracties van CDA, WD en D66 om een over
zicht van alle door het rijk betaalde of gesponsor
de tv- en radioprogramma's. Uit dit overzicht
blijkt dat alle ministeries samen in 1991 en 1992
ruim 17 miljoen gulden hebben besteed aan bij
dragen aan omroepen. Het gaat daarbij niet om
Postbus 51-spots of de reguliere, educatieve uit
gaven voor Teleac/NOT/RVU, maar om geld voor
specifieke uitzendingen.
Lubbers geeft aan dat minister Kok niet is opge
treden in de uitzending van RTL4 op 11 septem
ber, waar het ministerie van financiën 65.000
gulden voor heeft betaald. In dat programma
werd aandacht besteed aan een blad en een com
puterspel van het ministerie over de begroting en
kwam de fiscale positie van herintredende vrou
wen aan de orde.
In de Vijf Uur Show van 14 september heeft Kok
vragen beantwoord van burgers, die volgens
Lubbers waren geselecteerd door de redactie van
het programma. „Vragenstellers noch redactie is
iets in de weg gelegd", aldus de premier, die erop
wijst dat Kok ook vorig jaar in een informatief
programma (AVRO's Service Salon) zijn opwach
ting heeft gemaakt. „Dit alles was vergelijkbaar
met de gang van zaken in eerdere jaren".
Commercieel
De premier stelt verder in de brief dat eerder dit
jaar is besloten dat commerciële zenders als
RLT4 niet van overheidsvoorlichting worden uit
gesloten. Daarnaast, aldus Lubbers, moet de
Voorlichtingsraad in het kader van de Grote Effi
ciency Operatie zich nog afzonderlijk buigen over
het kopen van zendtijd voor voorlichting en spon
soring van programma's. De Voorlichtingsraad
kijkt ook of de richtlijnen voor de omroepsponso-
ring, die in 1981 zijn vastgesteld, wellicht aan
passing of aanvulling behoeven. Nog vóór de be
grotingsbehandeling van algemene zaken in de
Tweede Kamer, dit najaar, zal het kabinet zijn
standpunt over deze vorm van voorlichting be
kendmaken, aldus de premier.
Intussen is de ministeries gevraagd om alle voor
lichtingsuitgaven te melden bij de centrale direc
tie voorlichting en op te nemen in de toelichting
bij hun begroting, aldus Lubbers. CDA-kamerlid
Hillen pleitte daarjuist gisteren voor op een bij
eenkomst in Hilversum, omdat volgens hem op
dit moment de Tweede Kamer geen goede contro
le kan uitoefenen op de voorlichtingsuitgaven.
Uit de cijfers van de diverse ministeries blijkt dat
Ontwikkelingssamenwerking (3,9 miljoen), Ver
keer en Waterstaat (3 miljoen), WVC (2,6 mil
joen) en Financiën (2 miljoen) het meeste bijdra
gen aan tv-uitzendingen.
ROLF SCHOEVAART en SJOERD VAN DER WERF
die
Een mannequin toont de Heymans-creatie 'L'heure du Cham
pagne', een avondtailleur van witte stof gebrocheerd met zwarte
vlekken. foto:ANP
Idoor
PHIA BARUCH
Warm en overvol maar
sfeervol is de Amsterdamse
salon van Max Heymans.
Lang en geduldig wordt er
op de veel te smalle gouden
stoeltjes gewacht. Einde
lijk begint de show.
Door de geopende balkondeu
ren strijkt het gouden herfst
licht over een havannabruine
openingscreatie. Mooi! Het
was het wachten waard. Een
kraagloze tailleur met dubbe
le rok gaat schuil onder een
royale omslagdoek. Dit wordt
gecombineerd met een hoge
bruine kozakkenmuts. En
onmiddellijk waait er een
vleugje Russische toendra
mee. In hoog tempo volgt nu
een paarse combinatie met
maar liefst driedubbele rok.
Een mosgroen tweedpak
waaronder een donkergroene
geruite kniepantalon wordt
gedragen en een aubergine
tweed pantalon met velours
top.
Zwijgend enthousiasme bege
leidt een mouwloze donker
grijze cape die achteloos over
een kraagloze grijze flannel
middagjapon wordt gedra
gen. Heel smaakvol is een
zwarte zijden japon met lange
mouw en witte kraag en man
chetten. De rok heeft een ge
waagde split. Rokken tonen
bij deze nestor onder de va
derlandse couturiers trou
wens toch opmerkelijk veel
beenlengte.
Ook een diepblauwe zijden ja
pon met roze bloemen is voor
zien van agressief-chic diep
decolleté en split. Black Vel
vet heet een gepailletteerd
zwart cocktailpak voor een
feestje waar het er echt hele
maal op aan komt.
Een koelroze gedrapeerde
creatie is vermoedelijk daar
entegen bestemd voor een
zeemeerminnetje. Boven de
tulpvormige rok bevindt zich
de top met een korte cape die
uitloopt in een grappig-lange
sleep. Een lange zwarte wijde
rok van veel lagen kant met
daarboven een hartvormig
lijfje staat geweldig bij een
theaterbezoek. Maar als ten-
.slotte de bruid haar entree
maakt, dreigt alles fout te
gaan. Zij is gekleed in een ge
tailleerde lange witte zijden
japon, die met echte oude
kant is omzoomd. Langs een
snoezig kapje bedekt met
roze roosjes golft een meters
lange sluier naar beneden die
helaas blijft vasthaken in een
eigenzinnig vasthoudende
palm.
'Oh engel', roept de couturier
aangeslagen en schiet tevoor
schijn vanuit zijn strategi
sche achtergrondpositie.
Daarna bevrijdt hij met ken
nis van zaken de beeldschone
bruid die stijlvol verder
schrijdt.
2-0
DEN HAAG - De kille cij
fers van de vanmiddag afge
sloten campagne tegen kin
dermishandeling 'Over som
mige geheimen moet je pra
ten' spreken boekdelen: kin
dermishandeling komt
schrikbarend veel voor. Maar
het taboe op het praten hier
over brokkelt af.
Tijdens een persconferentie
vanmiddag werden de resulta
ten van de precies een jaar gele
den gestarte en vandaag beëin
digde campagne gepresenteerd.
Bovendien werd bekend ge
maakt dat voor het nog een jaar
openhouden van de kinderhul
plijn 06-4800 financiering is ge
vonden. Staatssecretaris Walla
ge (onderwijs en wetenschap
pen) kreeg het. eindverslag en
het eerste exemplaar van 'Mijn
idee', een voorlichtingsboekje
voor kinderen over mishande
ling, aangeboden. Centrale
doelstelling van de campagne
was het isolement te doorbre
ken waar mishandelde kinde
ren vaak - soms letterlijk.-aan
Bijna 4000 gesprekken kregen
de speciaal in het leven geroe
pen hulplijn voor mishandelde
kinderen óf de reguliere lijnen
van de kindertelefoons het af
gelopen jaar te verwerken.
Twee keer zoveel meisjes als
jongens belden, de gesprekken
gingen meestal over lichamelij
ke mishandeling.
Opvallend was dat van alle door
jongens gevoerde gesprekken
35 procent ging over seksuele
mishandeling tegen 'maar' 30
procent bij de meisjes. De ple
ger van de seksuele mishande
ling bij jongens is in de helft van
de gevallen familie, vaak de
moeder en bijna altijd een
vrouw.
Bij de voor volwassenen bedoel
de informatie- en advieslijn (06-
8381) kwamen bijna 3500 tele
foontjes binnen. Dit telefoon
nummer is speciaal bedoeld
voor mensen die menen met
een geval van kindermishande
ling in aanraking te zijn geko
men en niet weten wat te doen.
Er bestaat bij het grote publiek
schroom om zich met ander
mans zaken te bemoeien, zo is
gebleken.
Een andere indicatie van het
'succes' van de campagne,
waardoor mishandelde kinde
ren door middel van tv-spotjes,
posters, stickers, advertenties
en lesmateriaal opgeroepen
werden te gaan praten met een
persoon die ze in vertrouwen
durven nemen óf met de specia
le 06-hulplijn, is het stijgende
aantal meldingen bij de Bu
reaus voor Vertrouwensartsen.
In totaal kwamen er bijna 8300
meldingen binnen van (vermoe
delijke) kindermishandeling.
Normaal is een jaarlijkse toena
me van 10 procent, maar tij
dens het campagnejaar deden
zich grotere stijgingen voor: 28
procent in het laatste kwartaal
van 1991,13 procent in het eer
ste kwartaal van 1992 en 18
procent in het tweede kwartaal
van dit jaar. Deskundigen ver
moeden dat in Nederland 50-
tot 100.000 gevallen van kin
dermishandeling per jaar voor
komen.
Stille telefoontjes
Naast deze cijfers is er waar
schijnlijk ook een niet te meten
effect van de campagne. Me
vrouw M. Cornelissen, coördi
nator van de speciaal voor het
opzetten van de campagne op
gerichte Stichting Samenwer
kende Organisaties tegen Kin
dermishandeling (SOtK):
„Hoeveel kinderen niet de hul
plijn hebben gebeld, maar wel
op een andere manier hulp heb
ben gezocht, valt natuurlijk
niet te becijferen".
Opvallend is dat tegenover de
4000 gesprekken die met kinde
ren gevoerd werden ruim
12.000 keer wel gebeld werd
maar niets gezegd, de zoge
naamde 'stille telefoontjes'.
Volgens coördinator Cornelis
sen is dit illustratief voor hoe
moeilijk het is voor kinderen
om over mishandeling te pra
ten. „Kinderen moeten veel
drempels overwinnen voordat
zij gaan praten en hulp zoeken.
Het geconstateerde patroon is
als volgt: een aantal keren
wordt er niets gezegd, en ver
volgens begint een kind heel
schuchter te praten. De
schaamte bij kinderen lijkt cru
ciaal te zijn in de moeite om
over mishandeling te praten".
Kindermishandeling is niet on
der één noemer te vangen, zegt
Cornelissen. Lichamelijk, psy
chisch, seksueel, emotioneel, al
lemaal komt het voor en in ver
schillende gradaties. Ook is niet
altijd helemaal duidelijk of iets
nu wel of niet onder mishande
ling valt. Cornelissen verduide
lijkt dit door het volgende voor
beeld te geven: „Soms worden
kinderen onder een vreselijke
druk gezet om te presteren,
soms wordt dit juist helemaal
niet gedaan. Maar waar je de
grens trekt van dit is wel mis
handeling en dat niet is heel erg
PARIJS/NOORDWIJK - Volgende maand komt in hetfc
kaanse Huntsville een aantal wetenschappers bijeen c
ken zijn bij de onderzoekingen en experimenten op het g
de microzwaartekracht, die in de tweede helft van 1994 ii
te moeten worden uitgevoerd tijdens de missie van het in e
rikaans ruimteveer geïnstalleerde Spacelab IML-2.
Van Europese zijde is al eenstemmig gepleit voor aanwija
de Nederlander Wubbo Ockels als zogeheten 'payload sw
wetenschapsastronaut
De Europese claim voor deelneming van Ockels - die eil
zijn eerste en tot dusverre enige ruimtevlucht maakte (tl
Spacelab D-l) en sindsdien in dienst is van ESA, de 1
ruimtevaartorganisatie - is niet onlogisch, aangezien 5
procent van de experimenten voor IML-2 (International ft
vity Laboratory) 'Europees' is, zoals onder andere het
Daarmee ligt het in wezen voor de hand dat een Europesff
schapper de bediening van de apparatuur aan boord v
ratorium voor zijn rekening neemt en de experimenten u
De rest van de proefnemingen komt voornamelijk voor r
van de VS en Japan.
Behalve Ockels - wiens kandidatuur onder andere in een j)
ESA-schrijven aan de top van NASA in Washington is 1
zijn er echter nog drie kandidaten voorgedragen: de Japan!
welijke arts Chiaki Mukai, die reserve stond voor haar lan||
Mamuro Mohri bij de een week geleden beëindigde en vod
lijk door Japan bekostigde Spacelab J-missie, de op 1
hoofdkwartier werkzame Amerikaan dr. Robert Crouch
nieur Jean-Jacques Favier van de Franse nationale ruimj
organisatie CNES.
Een prent uit het vanmiddag aan staatssecretaris Wallage overhan
digde voorlichtingsboekje over kindermishandeling 'Mijn idee'. Het
boekje is speciaal bedoeld voor de onderbouw van het LBO/MAVO.
moeilijk". Als definitie wordt
gehanteerd „of een bepaalde
manier van handelen al dan
niet schade aan het kind kan of
gaat toebrengen".
Doodgewoon
Cornelissen benadrukt dat mis
handelende ouders vaak „dood
gewone mensen zijn, die de si
tuatie boven het hoofd is ge
groeid". „Concrete aanleidin
gen kunnen min of meer alle
daagse zaken zijn zoals slechte
huisvesting, werkloosheid, een
scheiding, noem maar op".
Daarnaast komt het relatief
vaak voor dat mishandelende
ouders zelf in hun jeugd mis
handeld zijn. „Het voorbeeld
dat ouders meegeven is blijk
baar zo bepalend dat, hoewel zij
het zelf als verschrikkelijk er
varen moeten hebben, ouders
toch soms in de voetsporen van
hun ouders treden".
Een direct gevolg van de afslui
ting van de campagne vandaag
is dat de SOtK met ingang van
donderdag wordt opgeheven.
Dat wil volgens Cornelissen
niet zeggen dat de strijd gestre
den is. „Bereikt is dat door de
intensieve campagne het taboe
rond kindermishandeling door
broken is. Dat blijkt uit het on
gelofelijke aantal telefoontjes.
Maar het is ook onderwerp van
gesprek en er is een grotere
alertheid in de samenleving dat
bepaalde problemen bij kinde
ren ook wel eens het gevolg van
mishandeling zouden kunnen
zijn". Aandachtspunten voor
de toekomst zijn de daders van
kindermishandeling en kinder
mishandeling binnen specifieke
sub-groepen in de samenleving.
Op welke manier dit gaat ge
beuren is afhankelijk van de re
sultaten van een onderzoek dat
momenteel door de Vrije Uni
versiteit Amsterdam wordt uit
gevoerd naar de resultaten van
de campagne. Alle zaken die in
het kader van de campagne zijn
ontwikkeld zijn inmiddels over
gedragen aan een van de vijf
deelnemende instellingen aan
de SOtK. De informatie- en ad
vieslijn voor volwassenen 06-
8381 blijft in ieder geval open
tot 1 januari.
Voldoende
Tot dusverre was het bij dit
soort wetenschappelijke
ruimteveermissies gebruik
dat de bemanning werd ge
vormd door vijf NASA-be-
roepsastronauten en twee
'payload specialists'. Recen-
telijk echter heeft het Ameri- i
kaanse astronautencorps in
Houston laten weten eigen
lijk geen prijs (meer) te stel-
len op dit soort 'vreemde een- F*
den in de bijt', omdat er in de j
eigen NASA-gelederen vol- j
doende hoog-gekwalificeerde
beroepsastronauten zijn die Wubbo Ockels.
net zo goed wetenschappelij
ke taken zouden kunnen uitvoeren. Vandaar ook dat bij d
lab J-trip maar één 'payload specialist' meevloog (Namuri
en een van de Amerikaanse bemanningsleden, de zwarte v
Mae Jemison, de taken van de andere payload specialist v<
rekening nam.
Op grond echter van het feit dat Europa een groot deel va
tenschappelijke 'lading' van IML-2 verzorgt, blijft ESA
claim voor een tweede, Europese, wetenschapsastronaut ii
soon van Ockels, waarbij wordt gewezen op het feit dat Oc
al tijdens zijn missie met Spacelab D-l in 1985 met het
heeft gewerkt en vertrouwd is met de andere ESA-experi
De komende maanden - en uiterlijk begin december wam
bij IML-2 betrokken wetenschappers gedurende twee dj
eenkomen in het ESA-centrum Estec in Noordwijk - m(
knopen definitief worden doorgehakt met betrekking to
wenste samenstelling van de IML-2 bemanning, omdat d
daten normaliter anderhalf tot twee jaar nodig hebben
volledig op een dergelijke missie te kunnen voorbereiden.
Wordt Ockels ondanks de sterke Europese aandrang n
IML-2 gekozen, dan worden zijn kansen op een tweede rui
sie wel een stuk kleiner, 'al zou het alleen maar zijn omda
menteel ook al zes nieuwe ESA-astronauten in opleiding zi
Nederlanders).
ADVERTENTIE
Idoor
HANS LEBER
ANTWERPEN De bemoeie
nis van de Belgische Vlaams
Blok-voorman Dewinter om de
Nederlandse nationalistische
partijen op één lijn te krijgen,
heeft geresulteerd in een voor
nemen om bij de Europese ver
kiezingen van 1994 in een 'lij-
stencombinatie' samen te wer
ken.
Het voornaamste doel hiervan
is, volgens Dewinter, „het ver
lies van stemmen te voorko
men". De stemmen die een par
tij niet in een zetel kan omzet
ten, gaan bij zo'n lijstencombi-
natie naar de partij die de mees
te stemmen over heeft om zo
een restzetel te winnen. De par
tijen zullen wel onder eigen
naam campagne voeren. Tot
één partij zal het voorlopig niet
komen. Het is een begin, aldus
Dewinter. „Voor de vorming
van CDA was in Nederland ook
tien jaar nodig," aldus Dewin
ter tijdens een gezamenlijke
persconferentie met vertegen
woordigers van de vier betrok
ken stromingen: Centrumde
mocraten, Centrumpartij '86,
Democratisch Alternatief Ne
derland en het nieuwe Neder
lands Blok waarin onlangs drie
kleine groeperingen opgingen.
De betrokken partijen hebben
verder afgesproken vaker met
elkaar om de tafel te gaan zit
ten. Dergelijk overleg moet er
toe leiden dat in Nederlandse
kieskringen waar nog geen van
de betrokken partijen meedoet
(het merendeel), slechts één na
tionalistische partij op de kies
lijst verschijnt.
DEN HAAG Op Schiphol zijn
gistermiddag 120 militairen
aangekomen die dienden in het
Nederlandse UNPROFOR-ver
bindingsbataljon. Zij hebben
hun termijn van zes maanden
bij de VN-vredesmacht in het
voormalige Joegoslavië er op
zitten. Een paar uur eerder
stapten bijna 100 anderen op
het vliegtuig naar Zagreb om
hen af te lossen. Eerder deze
week waren al 27 militairen op
sleutelfuncties naar het voor
malige Joegoslavië overge
bracht. Verspreid over 26 loka-
ties verzorgt het Nederlandse
bataljon de verbindingen voor
alle UNPROFOR-troepen
(14.000) ter plekke. Twee
maanden geleden werd een eer
ste groep van ruim 100 militai
ren afgelost.
Blaasjesziekte
De hardnekkige blaasjesziekte
onder varkens heeft in de regio
rond Ede opnieuw haar tol ge
ëist. Op het vermeerderingsbe-
drijf van agrariër E.A. van Beek
aan de Lunterseweg in Ede zijn
gisteren 250 zeugen en 900 big
gen afgemaakt en afgevoerd om
elders te worden vernietigd. Het
bedrijf moet verder volledig wor
den gereinigd en ontsmet. Tot
die ingrijpende maatregelen is
besloten nadat bij enkele dieren
afweerstoffen tegen blaasjes
ziekte in het bloed waren aange
troffen. Behalve bij de Edese
agrariër zijn gisteren acht var
kens geruimd in een stal van een
overslagbedrijf in Lunteren.
Volgens woordvoerster M. Oe-
nema van het ministerie van
landbouw betreft dit beesten die
al vóór de instelling van het lan
delijke exportverbod op 21 sep
tember waren getransporteerd.
Veel mensen zijn ongerust geraakt naar aanleiding van de polio-epidemie in de Alblasserv
Aan de GGD-en zijn veel vragen gesteld. Om aan onnodige onzekerheid een einde te mak<
ik met deze brief duidelijke uitleg geven over hoe de epidemie bestreden wordt en hoe u h
risico op besmetting zo klein mogelijk kunt maken.
De maatregelen die zijn getroffen en de adviezen die ik u geef zijn opgesteld na een overle
op zaterdag 26 september heb gevoerd met deskundigen uit de Gezondheidsraad, het we
schappelijk adviescollege van de regering.
- ledereen die in direct contact is gekomen met de nu bekende besmette personen en die
ingeënt, wordt actief benaderd door de GGD op het huisadres, de school of het werk. Het l!
vooral degenen die wonen in gebieden die in eerdere publikaties als risico-gebieden zijn ai
geven. j
1
- Kinderen en volwassenen in de leeftijd tot en met 40 jaar zijn bijna allemaal vroeger ingf
Een uitzondering zijn degenen die om principiële redenen niet zijn ingeënt en de mensen t
de volledige serie van drie prikken hebben gehad.
Alle kinderen tot en met de leeftijd van 12 jaar die niet en niet volledig zijn ingeënt zijn bekf
de Provinciale entadministratie; zij worden opgeroepen. De ouders/verzorgers kunnen dui'
wachten op een oproep.
De personen van 13 tot 40 jaar die om principiële redenen niet zijn ingeënt en die niet de
volledige serie van drie prikken hebben gehad, kunnen zich door de GGD laten vaccinerenf
De GGD laat weten waar, wanneer en hoe.
- ledereen van 41 jaar en ouder hoeft niets te doen. Zij zijn praktisch allemaal door vroeg*
inenting of op natuurlijke wijze beschermd. Maandag 21 september is ook aan deze groep
aanbod tot herinenting gedaan. Een groot aantal mensen heeft van dit aanbod gebruik gei
Herinenting is in deze fase echter niet strikt noodzakelijk bij de bestrijding van de epidemit
voor de persoonlijke bescherming.
Deskundigen uit de Gezondheidsraad hebben intrekken van het algemene aanbod aanbev
omdat deze groep voor het grootste deel reeds is beschermd.
De GGD-en en de overige organisaties hebben alle maatregelen getroffen om de epidemiJ
voet te volgen en te bestrijden.
Met deze maatregelen en adviezen wordt de epidemie op een verantwoorde wijze bestred!
is er een verantwoorde individuele bescherming tegen polio.
Mocht u nog vragen hebben, die door deze brief niet worden beantwoord, dan kunt u conti
opnemen met uw GGD.
Rijswijk, 28 september 1992
De Geneeskundig Hoofdinspecteur van de Volksgezondheid
STAATSTOEZICi
OP DE VOLKSGEZONOHf
G.H.A. Siemons, arts
