Thom Hoffman in de rol van regisseur De nieuwe Vlaamsche Pot een plek om wekelijks in te wonen Spaarpotje voor laatste adem Zingende Zolder Cultuur Russische muziek vol met grootse bedoelingen Armando sneuvelt in pure clowneri I c I Leidse Courant I dinsdag 29 september 1992 Niersteen zit Chailly dwars Amsterdam Chefdirigent Riccardo Chailly moet wegens een niersteenaanval een aantal keren verstek laten gaan bij zijn Concertgebouworkest. De con certen van morgen, donderdag, vrijdag en zondag zullen wor den geleid door de Duitser Heinz Wallberg. Het program ma blijft ongewijzigd. Vanaf 3 oktober hoopt Chailly weer te kunnen dirigeren. 'Wdak beter over cultureel erfgoed' Quebec Er moet beter ge waakt worden tegen beschadi ging van cultureel erfgoed door illegale handel, gewapende con flicten en natuurrampen. Dat is de strekking van een Neder landse resolutie die de Interna tionale Museumraad heeft aan genomen tijdens de 16de We- reldmuseumconfeentie in het Canadese Quebec. De resolutie dient ook als uit gangspunt voor de ontwikke ling van een noodhulp-plan. Dit moet uiteindelijk voorzien in directe hulp aan getroffen ge bieden. De Nederlandse afde ling van de raad speelt hierin een coördinerende rol. Bij de Museumraad zijn musea in meer dan honderd landen aan- gësloten. Literatuur en leeftijd Den Haag Over literatuur zonder leeftijd, ofwel de relatie tussen jeugdliteratuur en (vol wassen) literatuur, gaat het symposium dat de Jan Cam- pertstichting voor dit najaar or ganiseert. De lezingenreeks vindt plaats op vrijdag 6 novem ber. Er zijn verschillende spre kers, onder wie Evert Hartman en Joke van Leeuwen. Ook is een forumdiscussie gepland, waaraan verscheidene media vertegenwoordigers deelne men. onder anderen Carel Pee- ters, Willem Kuipers en Ary Langbroek. KB presenteert zich bij lunch Den Haag De Koninklijke Bi bliotheek doet dit jaar mee aan de Nationale Wetenschap Techniek Week. Voor het eerst zal ze zich tijdens die week, van 11 tot 16 oktober, aan het pu bliek presenteren. Dat gebeurt tijdens lunchlezingen. Maaan- dag 12 oktober gaat het over de vriendenboeken die de biblio theek in bezit heeft uit de Fran se tijd, 13 oktober over 'De pa pieren patient: diagnose, thera pie en prognose', 14 oktober over 'Het boek gesloten, de band geopend', 15 oktober staat de nalatenschap uit het veelbe wogen leven van Rijklof Mi chael van Goens centraal en 16 oktober 'Papieren vrijerij' van Constantijn Huygens. De lezin gen beginnen steeds om 12.30 en duren drie kwartier. Black Crowes naar Ahoy' Rotterdam Na enkele succes volle clubtoernees waagt de Amerikaanse rockgroep The Black Crowes de sprong naar Ahoy' en wel op dinsdag 1 de cember. Saxofonist David Sanborn geeft met zijn band op vrijdag 4 de cember een concert in de Rot terdamse Doelen. De verkoop voor beide optredens begint za terdag. Dansersweek in Rotterdam Rotterdam Voor het eerst wordt in Rotterdam de manifes tatie Jonge Dans gehouden. Van 5 t/m 10 oktober zijn in de Lantaren voorstellingen uit heel Europa te zien, die dage lijks voorafgegaan worden door workshops. Jonge Dans is een initiatief van de Lantaren, de Rotterdamse Dansacademie en Studio al Por to. Op het programma staan op tredens van onder meer het Centre National de Dansè d'Angers en de Folkwang Hoch- schule uit Essen. Als choreogra fen staan centraal Christian Bourigault, Thomas Guggi en Maria Voortman. De Rotter damse Dansacademie presen teert zich met 'Tabula rasa', werken van studenten en van docent Charles Czarny. DE DOELEN, ROTTERDAM Schönberg Ensemble o.l.v. Reinbert de Leeuw; werken van Skrjabin, Oestvolskajaen Korndorf. Herhalingen: vanavond Amsterdam (Paradiso) en morgenavond Den Haag (Muziektheater). door Aad van der Ven Alleen de titel al: 'Dat de aarde jong groen voortbrenge'. Dit ci taat uit het bijbelboek Genesis staat boven een nieuw werk van de Russische componist Nikolaj Korndorf. Nederlandse compo nisten zullen niet gauw zo hoog grijpen. Die doen liever gewoon. In Rusland gaat kunst over het leven, moet die in staat zijn een mens te veranderen. Zo was het vele generaties geleden, zo is het nog steeds. De muziek van de geëxalteerde theosoof Alexander Skrjabin is van grootse bedoelingen doorgloeid, die van de Petersburgse kluize- nares Galina Oestvolskaja - rauw en bikkelhard - is dat, bij na een eeuw later, evenzeer. Wij weten daar niet altijd goed raad mee, zeker niet wanneer Reinbert de Leeuw - gister avond als dirigent en pianist bij het Schönberg Ensemble - Oestvolskaja's 'Dona nobis pa- cem' in de toetsen ramt. Een tweetal werken van Oestvols kaja (1919) werd geflankeerd door twee partituren van Niko laj Korndorf (1947), allebei pre mières. Voor het Schönberg Ensemble had Korndorf de achtste piano sonate van Skrjabin bewerkt. Korndorf heeft dat laatste met volle overtuiging gedaan. Want, zegt hij, eigenlijk zijn die late pianosonates geen pianomu ziek. Skrjabin schreef voor piano om dat dat zijn instrument was, maar de noten, die een des integratie van de 19de-eeuwse muziek laten horen, zijn eigen lijk bedoeld voor een destijds nog niet bestaand ensemble, met een rijkdom aan instru mentale kleuren. Korndorf heeft natuurlijk ge lijk. Dat wil zeggen: hij heeft het gelijk van degene die uit vol le overtuiging i iets prachtigs heeft gemaakt. De tegenwoor dig in Canada wonende compo nist, die onder meer een opera en drie symfonieën op zijn naam heeft staan, voelt zich verwant met Oestvolskaja. In Korndorfs nieuwe compositie 'Dat de aarde jong groen voort brenge' is dat ook merkbaar. Alleen is bij Oestvolskaja spra ke van een weerbastig primiti visme - neem allleen al de com binatie piano-tuba-piccolo voor 'Compositie 1: Dona nobis pa- cem' - terwijl de taal van Korn dorf veel rijker is. Korndorf heeft zijn nieuwe werk geba seerd op middeleeuwse Russi sche hymnen. Aanvankelijk is wat we horen heel elementair, met een en semble dat als een monoliet, eenstemmig, de hymnische me lodieën doet opstijgen. Maar ge leidelijk vertakt de muziek zich en wordt duidelijk, dat Korn dorf in elk geval niet tot de na oorlogse Russische componis ten behoort, die met hoogdra vende bedoelingen in een vreemd soort muzikaal me zijn beland. LANTAREN, ROTTERDAM Fact met 'Naar Armando', gebaseerd op de roman 'De straat en het struikgewas' van Armando. Regie: Peter Eversteyn. Decor: Catherina Scholten. Kostuums: Joanne Becker. Met Peer van den Berg, Henk Zwart. Herhalingen: t/m 3 oktober, in de Lantaren. door Bert Jansma Nadat zijn gezelschap Effecten in Ontwikkeling vorig seizoen werd opgeheven, kwam regis seur Peter Eversteyn bij Fact terecht met zijn idee theater te maken naar Armando's roman 'De straat en het struikgewas'. Met in de hoofdrollen de mime- spelers Peer van den Berg en Henk Zwart (van Suver Nuver) werd dat 'Naar Armando', on dertiteld als 'een theatraal ver slag van een gesprek van drie theatermakers' naar aanlei ding van Armando's boek. Het begint veelbelovend met beide acteurs in spijkerbroek en hemd aan tafel met twee flesjes Spa: hun dialogen hebben iets absurds, een beetje mysterieus a la Pinter, met een knipoog van verstandhouding half naar het publiek uitgesproken. De kern zijn Armando's jeugderva ringen tijdens de oorlogsjaren, stof uit een jongensboek waar van de pagina's nog niet het inkzwarte van de echte geschied denis hebben. Zonder een dramatische lijn te volgen, associërend binnen Ar mando's materiaal, gaan ze ver der. We krijgen via minieme middelen een tijdsbeeld te zien, de acteurs schminken zichzelf tot clowns, en het soort slapstick: de plus de jaren veertig, welke droeg je erbij, welke ho| nep, of waren het toch De een vertelt hoe het ander illustreert, stri over zichzelf om het ve te houden en op de geli detoneert de muziek Charles anachronistisc De voorstelling is di pure clownerie. Van ning rond die twee zoe tafel van het begin i meer over. De ori( wordt gewildheid, de goochelen steeds mini tiel rond met Armandi dotische materiaal. Ari onderweg gesneuveld stick en de voorstellinj derhalf uur gaat aanvi een marathon van meli Hoffman zelf heeft, misschien wat gemaniëreerd, de commen taren ingesproken. Hij toont vele fragmenten uit Ditvoorsts films en heeft niet geschroomd delen uit 'De witte waan' te to nen waarin hijzelf zeer duide lijk aanwezig is. Wat wellicht tot de conclusie kan leiden dat 'De domeinen Ditvoorst' mis schien ook een beetje ter meer dere ere van Hoffman zelf is ge maakt. Hij wijst die suggestie snel van de hand. „De hoofdfiguur van 'De witte waan' ben ik niet zelf, hij is een afsplitsing van Dit voorst. Ik vind die jongen heel vervelend, een chagrijnige idi oot. Zijn moeder is veel aardi ger. 'De witte waan' is verder niet mijn favoriete film van Dit voorst. Ik vind zijn oude films veel beter. Die zijn oorspronke lijker"! De rol van regisseur is Hoffman goed bevallen. „Meer vrijheid; zolang het betaalbaar is, wordt elk idee gelijk uitgevoerd. Maar bij het maken van zo'n docu mentaire ben je veel minder re gisseur dan je denkt. Je kunt de mensen die je interviewt niet vertellen wat ze moeten zeggen. Je kunt hooguit het gesprek sturen". Na vijf jaar intensief met Dit voorst bezig te zijn geweest, kan Hoffman alle spullen over de cineast opbergen. „Mis schien gooi ik ze wel in de vuil nisbak, dat weet ik nog niet. Ik heb een periode afgerond, dat wel". „Wat ik nu ga doen? Ik ben een open boek. Ik zou het leuk vin den een speelfilm te regisseren, maar er zijn nog geen ideeën. Ik doe fie luiken open en kijk wat de wereld te bieden heeft". door Renate van der Zee Utrecht De acteur Thom Hoffman heeft tijdens de Ne derlandse Filmdagen met zijn documentaire 'De domeinen Ditvoorst' succesvol als regis seur gedebuteerd. In de film maakt hij een persoonlijke zoektocht naar de eigenzinnige regisseur Adriaan Ditvoorst, die vijf jaar geleden het water van de Schelde inliep om niet meer terug te keren. Hoffman speelde de mannelijke hoofdrol in Ditvoorsts laatste speelfilm 'De witte waan' (1984). Hij was bovendien goed bevriend met de cineast. Het idee om een documentaire over Ditvoorst te maken, ont stond op een bijeenkomst van vrienden van de regisseur, kort na diens dood. „Die vrienden waren zeer uiteenlopende men sen die elkaar eigenlijk weinig hadden te zeggen. Ze hadden al lemaal hun eigen verhaal, hun eigen beeld van Ditvoorst, stuk ken van een puzzel die samen een afbeelding vormden. Ik dacht, hier kan een film over worden gemaakt. En de beste hommage aan een filmer is een film", vertelt Hoffman. In de documentaire komen mensen aan het woord die Dit voorst goed hebben gekend - van Jan de Bont via Pim de la Parra langs Bernardo Bertoluc- ci naar Pamela Koevoets. Ze zijn gefilmd tegen een achter grond van oude kastelen en herfstachtige bossen. Hoffman heeft lang gezocht naar deze locaties. „Ik wilde een beeldenstroom scheppen die past bij Ditvoorsts werk. Hij zag de wereld als vergane glo rie, dus heb ik een decadent, ro mantisch ondergangsgevoel proberen op te roepen. Ik had maar een klein budget en moest in de buurt van Amsterdam blijven. Het liefst was ik naar een oud kasteel in Roemenië ge gaan: ik zocht vervallen adel, een oude orangerie, een verla ten kersentuin". De boodschap van Hoffmans film is eenvoudig; hij wil vertel len dat de maker van 'De blinde fotograaf, 'Paranoia', 'De man tel der liefde' en 'Flanagan' een bijzonder kunstenaar was. „En een bijzonder mens, van wie heel veel mensen onder de in druk waren. Zowel goedschiks als kwaadschiks, want hij had ook vijanden. Ditvoorst was ie mand die niet onverschillig kon zijn. Hij had altijd een mening over de wereld". Zelfmoord Door het maken van 'De domei nen Ditvoorst' heeft Hoffman veel over zijn vriend geleerd, maar over de reden voor zijn zelfmoord kan hij niet eendui dig zijn. „Met een vriend deel je veel dingen, maar er zijn ook dingen die je elkaar juist niet vertelt. Een barman krijgt van vreemden soms meer te horen dan intieme vrienden van el kaar. Adriaan sprak nooit over zichzelf. Dat vond-ie saai. Het waarom van zijn zelfmoord was slechts de aanzet tot de speur tocht. De reis is belangrijker ge weest dan het doel. De reden voor een zelfmoord, het is pro zaïsch alleen dat te willen uit zoeken. Ik heb diverse oorza ken aangestipt. Hij had vrede met de dood. Zelfmoord was een oude wens". Ditvoorst heeft in het leven van Hoffman een belangrijke rol ge speeld; hij heeft hem een nieu we kijk op acteren bijgebracht. „Me verder geduwd dan ik zelf ooit gegaan zou zijn. Zijn eigen aardige gedrag gaf je de ruimte om gewaagde initiatieven te ne men. Hij had iets over zich van 'Ik heb jou gekozen deze rol en nu ga je het doen zoals je het wilt doen'. Begrijp me niet ver keerd, hij gaf wel sterke spelre gels aan. Maar er stond niets vast, elke dag bespraken we het scenario en van de ideeën die ik opperde pikte hij de goede uit". „Het mooie van Ditvoorst was, datje aan zijn zijde anders naar dingen ging kijken. Scherper. Hij was een groot luisteraar en kijker, hij zag ontzettend veel. Lijnen in gezichten, de humor van een dikke man met een poe- deltje. Hij had oog en oor voor detail. Hij stimuleerde me om ook zo te kijken en liet me zien dat je niet altijd realistisch hoeft te acteren, dat je ook wel eens theatraal mag zijn, dingen niet volgens de regels hoeft te doen. Hij heeft mij bijna een methode aangereikt". Gemaniëreerd 'De domeinen Ditvoorst' is een mooie documentaire geworden. Huub van der Lubbe speelt, bij na zwijgend, de figuur die op zoek is naar Adriaan Ditvoorst. COMEDY Geen nomina Gouden Kalf beste actrice MUZIEK TV NED. 2 Veronica, 21.30-22.00: 'In de Vlaamsche pot' - 24 nieuwe afleveringen van comedy-serie van Haye van der Heyden, Robert Alberdink Thijm, Ger Apeldoorn en Harm Edens. Regie: John Trappeniers. Met: Frans van Deursen, Serge Henri Valcke, Adèle Bloemendaal, Adriaan Olree en Josephine van der Meer. door Renéede Haan Hoezeer comedy-series kunnen rijpen, bewijst 'In de Vlaamsche pot', dat bij Veronica een derde seizoen ingaat. Met stijgende kijkcijfers, een nominatie voor de TeleVizier-Ring en mis schien zelfs een internationale doorbraak. Waar Haye van der Heyden aanvankelijk lollig was om de lolligheid, is hij er - met een team mede-auteurs - in ge slaagd volle komedie te maken. Afgerondere verhalen en veel meer emoties dan de platte grappen om twee homofielen waar het ooit mee begon. De eerste aflevering van de nieuwe 24 ontroert zelfs. De scheiding tussen Karei (Edwin de Vries) en Luciën (Serge Hen- De nieuwe bewoners van 'In de Vlaamsche pot' met hangend Serge Henri Valcke en v.l.n.r. Adriaan Olree, Adèle Bloemendaal, Josephine van der Meer en Frans van Deursen. ri Valcke) doet de hele Vlaam sche Pot schudden. Zonder aan de vaart iets af te doen - het blijft tenslotte komedie - weet regisseur John Trappeniers met close-ups intieme momen ten in te bouwen. Onder het de finitieve vaarwel van Dirkje en Karei gloort de verwarring er over van de acteurs zelf. Zodat er veel meer te spelen valt dan een situatietje hier en een dot hilariteit daar. Serge Henri Valcke, vanwege zijn rust toch al de pijler van deze serie, weet in Luciën meer oprechte kinderlijkheid te leg gen, die past bij een kok. Frans van Deursen plaatst als Frits, de eeuwige sukkel zonder geld, zijn grappen met een zuiverder aanloop. Adèle Bloemendaal, nu permanent in het gezel schap, heeft eindelijk weer een rol die haai' echt op het lijf is ge schreven. Een pronte dame, tussen vulgair en militant in. Nieuwkomers Adriaan Olree en Josephine van der Meer wanke len nog wat op het punt van ste reotype. Dat zal met de hulp van de betere teksten vanzelf wel bijtrekken. Ritme en adem Meest opvallend is de verande ring van ritme en adem. Waar ooit de deuren tussen restau rant en keuken zo vaak klapten dat je de bewoners in een vlaag waarnam, groeien nu telkens kleine bouwwerkjes van intri ge, dromen, wanhopen. In die centrifuge van menselijkheid werkt de humor als een kataly sator en dus krachtiger dan voorheen. Het aanzien van de serie is daarmee een meebele ven geworden. Met liefdesperi kelen die verder reiken dan ho moleed. De Vlaamsche Pot is in de derde jaargang voor een gro tere groep kijkers een plekje om wekelijks in te wonen. ARCHIEFFOTO Samen met Pim Lambeau is Thom Hoffman hier te zien in 'De witte waan' van Adriaan Ditvoorst. Utrecht Voor het eers 12-jarig bestaan van de landse Filmdagen zijn g trices genomineerd v< Grote Prijs van de Nedei i film, het Gouden Kalf. 1 een Gouden Kalf in dezei rie worden uitgereikt. De jury wil alleen non als er sprake is van gelijl liteit, aldus het jurylid S Leeuw. „Voor vrouwen dit jaar verwonderlijk rollen". 'De noorderlingen' van seur Alex van Warn komt driemaal voor op lectie-lijstje. De film is genomineerd beste speelfilm, Van dam is kandidaat voor d regie en Rudolf Lucieer beste acteur. Andere g| neerde acteurs zijn Vict voor zijn rol in 'De dri j dingen in het leven' v Poppelaars en Wim Kou ven vanwege zijn aan 'Dag Jan' van Jan v Berg. Voor Het Gouden Kalf ii tegorie beste speelfiln j 'De noorderlingen' con tie van 'Kyodai makes time' van Ian Kerkhof. 1 is ook genomineerd als b gisseur. was immers 'haar' Zi Zolder". Met assistentie van Mi ha en Thomas Ferguso Hansen doprgezet. Als ring voor zijn veelzijdig teiten werd hij in li noemd tot Ridder in van Oranje-Nassau. Vo werd hij onderscheiden Staf van het Anjerfonds loning voor 'veertig jaai plichte inzet en verdien; In totaal heeft Peter 479 ZZ-avonden georga met 412 concerten, 50 1 avonden, 17 lezingen, schillende musici, 103 bles, 158 vocalisten, 11( ten, 180 diverse strijk blokfluitisten en 180 I Van 168 Nederlandse nisten wérden werker voerd. Nu de gemeente het sub drag van 7000 gulden 1 getrokken doet zich d voor hoe de toekomst Zingende Zolder er u zien. Peter Hansen: „Vana kregen wij gemeente-s Omdat ik vanaf 1968 i als leider, organisator teur, administrateur, i ris- penningmeester, ar en portier vrijwel alleei ten draaien, mocht ik va meente een bedrag van gulden per jaar voor zo{ de organisatiekosten i ning brengen". „Als de stichting aan h van een seizoen met et tief saldo afsloot dan gi ik dat geld daarvoor, niet nodig was stopte ik in een reserve-potje. N dat potje en met een ai naties kunnen wij het vijfliondérste concert zingen. Het is natuurl jammer dat de gemeei bijdrage heeft stopgezt wij zijn toch dankbaar subsidie die wij zove hebben ontvangen. Zon cune heb ik voor het ji concert van 7 oktober de burgemeester en de ders uitgenodigd". door Adriaan Hager Den Haag Over het 40-jarig bestaan van De Zingende Zol der hangt een waas van wee moed. De gemeente-subsidie wordt per 1 januari 1993 stop gezet en dat betekent een recht streekse bedreiging voor het voortbestaan van dit kamermu ziekcentrum. Peter Hansen, de geestelijk va der van De Zingende Zolder, wil echter graag de magische grens van vijfhonderd concerten be reiken en van dat doel is hij nog maar 21 concerten verwijderd. Hansen: „Dat feest zouden wij dus over twee jaar kunnen vie ren. Ik ben dan 77. Misschien dat er tegen die tijd toch wel ie mand is gevonden die de zaak van mij kan overnemen. Maar dat is van, later zorg. Wij gaan eèrst op 7 oktober in Theater Pepijn met een ludiek program ma door het Vocaal Mannen- kwartet Mezzo Macho het 40- jarigbestaan vieren". Het begon allemaal op 10 mei 1952 met een proefconcertje op dat Malle Molen-zoldertje van 5 x 5,5 meter dat bewoond werd door Mies van der Schrieck, de initiatiefneemster. Nergens werden zoveel con certbezoekers in zo'n kleine ruimte gepropt. Het bed van Mies werd gebruikt voor het stapelen van de overjassen en die dienden als zachtgespreide bedjes voor haar poezen. Een piepklein trapje leidde naar het zoldertje waar Mies 'troonde' en met een kraaierige stem alle bezoekers een plaatsje wees. Zij riep dan: 'Nee, niet op die bank, die is gereserveerd voor de pers'. De persvertegenwoor digers waren op De Zingende Zolder altijd voltallig aanwezig. Niet alleen omdat zo'n concert toch wel unieke happening ge noemd kon worden, maar ook en vooral omdat het gebodene kwaliteit bezat. Hansen: „Wij hebben altijd ge streefd naar kwaliteit. Eén van onze andere uitgangspunten was en is om zoveel mogelijk TONEEL Peter Hansen: 'Zonder rancune'. Nederlandse musici op het po dium te brengen. Dat was niet alleen zo op die zolder van Mies, maar ook later in al die andere zalen waar wij in de loop van de jaren onderdak hebben gevon den, tot en met Pepijn". Trots Peter Hansen heeft in stapels plakboeken alle recensies van veertig jaar Zingende Zolder be waard. Moeiteloos produceert hij namen van musici als Jaap Stotijn, Theo Olof, Ton Koop man, Anner Bijlsma, Abbie de Quant, Bernard Kruysen, Ruud van der Meer, Thom Bollen, Max van Egmond, Godfried Hoogeveen, Koos Verheul enz. enz. Niet zonder trots merkt hij op: „Vorig seizoen werden tien con certen gegeven, nu in het sei zoen dat de subsidie wordt inge trokken niet minder dan twaalf. En het is ook nu weer een echte 'zingende zolder' met liederen-recitals door Ruud van der Meer, Rachel Ann Morgan, Jacqueline de Groot, Anja van Wijk en Frans Huyts". Na het honderste concert moest Mies van der Schrieck het op advies van haar arts voor ge zien houden. „Zij was nijdig dat ik het wilde voortzetten", her innert Peter Hansen zich. „Het

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1992 | | pagina 18