Tv plaatst zich in
een schijnwere
Beeldhouwen dankzij de Gele Gids
RICHARD SCHOONHOVEN
DE HAAN
Lam
Mensen
LEIDSE COURANT MAANDAG 28 SEPTEMBER 1992
ichard Schoonhoven (60)
begon dertig jaar geleden
bij KRO's 'Brandpunt':
„Toen bepaalde de inhoud
actualiteitenrubriek de an-
igde gesprekken in de tram",
iber verlaat hij als mediadirec-
izelfde omroep,
jaren heeft hij de omroepont-
lingen nauw gevolgd. Niet al-
lor zijn werk, maar ook uit
mlijke belangstelling. Om da-
let helemaal uit beeld te ver
in, blijft hij adviseur van de
in vice-voorzitter van het Eu-
Media-instituut.
Ar le publieke omroep en zijn toe-
heeft Schoonhoven een duide-
ïening. „De publieke omroep
Ierland moet stem aan de sa-
ving geven. In het belang van
gel0 nctioneren van de democratie.
et zoveel informatie verschaf-
it de burger goed kan functio-
De informatie moet zodanig
at iedereen zich kan oriënte-
beslissingen kan nemen",
nhoven wil niet zielig doen
e concurrentie van commer-
,-r D( enders, die volgens hem alleen
sabel5a' toenemen. „Denken: nog
past n^er en houdt wel op, dat
ocal( n. Er zijn voldoende mensen
it commerciële omroep aan de
;omi
die
'Programma's over de
sterkste man ter wereld of
een competitie met
worstelende vrouwen horen
niet bij ons thuis'
slag willen. Zij zullen met weinig
geld proberen grote groepen aan te
spreken".
Realiteit
Het irriteert Schoonhoven dat de te
levisie zichzelf vandaag de dag vaak
in een schijnwex-eld plaatst. „De tele
visie roept zelf een wereld op, zonder
relatie met de realiteit. Steeds vaker
gaat televisie over een roze pseudo-
wereld, waarin men zich kan verlie
zen. Het bieden van kunstmatige
spanning en ontspanning is niet de
eerste taak van de publieke omroep.
Evenmin hoort het bij de publieke
omroep te gaan over nep-evenemen-
ten. Programma's over de sterkste
man ter wereld of een competitie
met worstelende vrouwen horen niet
bij ons thuis".
De publieke omroep moet in de filo
sofie van Schoonhoven een serieus
en herkenbaar karakter hebben.
Grote spektakels als de Olympische
Spelen horen daar bij. Ook mag de
publieke omroep zich niet laten uit
kopen bij het voetballen.
„Het kan niet zo zijn dat wij ons als
publieke omroep alleen sterk maken
tussen acht en tien uur 's avonds en
de rest van de dag weggeven. De om
roepen moeten daarom meer samen
werken. Alleen coördinatie is niet
genoeg".
Anders
Volgens hem dringt de laatste tijd
pas bij de omroepen door dat het an
ders moet.
„De situatie zoals in het begin van de
jaren tachtig is voorbij. Toen be
stond er geen mogelijkheid de heren
bij elkaar te brengen. Eigenlijk was
dat niet zo verwonderlijk".
„De deelnemers hadden hun eigen
agenda. AVRO, TROS en Veronica
zagen een commerciële toekomst.
Elke stap naar versterking van de
publieke omroep werd vanwege an
dere toekomstverwachtingen niet
gesteund. Nu is het wel mogelijk tot
overeenstemming te komen".
Hij benadrukt dat de rol van de indi
viduele omroepverenigingen daar-
'De tv moet stem geven aan de samenleving' vindt Richard Schoonhoven.
door niet uitgespeeld hoeft te zijn.
Voor Schoonhoven is het, ondanks
de huidige samenwerking op het eer
ste net, denkbeeldig dat de KRO pro
gramma's op alle drie de zenders
verzorgt.
Overal programma's, die door het ei
gen publiek worden gewaardeerd,
zou helpen de publieke omroep on
verslaanbaar te maken.
Het zit hem nog dwars dat de omroe
pen de sterren van Joop van den
Ende naar de commerciële zender
hebben laten vertrekken. „En het is
natuurlijk ook vreemd dat de poli
tiek de onduidelijke situatie in Hil
versum meer dan tien jaar heeft la
ten voortbestaan".
Tot besluit refereert hij aan een defi
nitie die hij in 1981, als programma
commissaris bij de NOS, schreef in
het tv-jaarboek: „Televisie is kauw
gom voor de ogen en een venster op
de wereld".
Prins en sweetheart
leveren te weinig op
mJ e benefietmiddag ten bate van
de uitbreiding van het
Bevrijdingsmuseum 1944 in
Groesbeek is niet het succes
geworden dat de organisatoren
hadden verwacht.
Een veiling van door prins Bernhard
(beschermheer van het museum)
gesigneerde fotoreprodukies van
delen van het 15 x 3 meter grote
schilderij 'Waaloversteek' van Ton
Lourens bracht gisteren circa 20.000
gulden op. Mede door inzet van Jan-
Pieter Glerum als veilingmeester
was op een ruim hoger bedrag
gerekend.
De medewerking van 'Sweetheart of
the forces' Vera Lynn aan de middag
bleek voorts een onvoldoende
attractie om alle entreebewijzen (a
150 gulden) te verkopen. Vera Lynn
was overigens niet direct ten bate
van het goede doel gekomen. Haar
gage beliep de prijs van een kleine
auto, aldus een van de
organisatoren. Wel belangeloos was
de medewerking van het koor en de
kapel van de Koninklijke
Luchtmacht.
Het gigantische 'Waaloversteek' is
overigens een van de redenen dat het
Bevrijdingsmuseum moet
uitbreiden. Die nieuwbouw is
begroot op 350.000 gulden. De rest
van het benodigde geld moet worden
vergaard uit de verkoop van
symbolische centimeters van het
schilderij en door het museum
uitgegeven tweetalige boek
'Waaloversteek/Waalcrossing'. De
Waaloversteek was een geslaagd
onderdeel van de verder zo tragisch
verlopen Slag om Arnhem en werd
uitgevoerd door Amerikaanse
para's.
Jacques Herb
maakt come-back
H
.ij heeft er twintig jaar op
gewacht, maar nu is het dan
eindelijk zo ver: de come-back van
Jacques Herb. De 46-jarige zanger
heeft zijn nieuwe cd-single zaterdag
gepresenteerd op een reünie van
oud-bewoners van de Reitzstraat in
Den Haag.
De single heet 'Een man mag niet
huileneen oude hit van Jacques
Herb van twintig jaar geleden.
Verder staat er zijn eerste grote
klapper 'Manuela' op en het nieuwe
nummer 'Het maakt mij niets meer
uit'.
Om de tranen te drogen, die na het
beluisteren van al dit leed wellicht
Ongewoon duo Tenor Luciano Pavarotti en popster
Sting in duet. Deze merkwaardige combinatie stond
gisteravond in het Italiaanse Modena op het podium
tijdens de generale repetitie voor een benefietconcert.
verschijnen bij de luisteraar, levert
de zanger bij zijn promotie-cd een
pochetzakdoek.
Herb heeft een tijdlang in de
vergetelheid verkeerd, maar wordt
nu naar eigen zeggen steeds meer
gevraagd voor optredens. Vooral op
studentenfeesten en in het
zogenoemde alternatieve circuit is
hij een geziene gast.
Presentatrice
haakt na proef af
Et
tty Bos-Veterman heeft zich
teruggetrokken als presentatrice
van het nieuwe RTL 4-programma
'Lief en leed'. Na de opname van een
proefaflevering achtte ze zichzelf
nog niet volledig geschikt voor een
dergelijke live-show. „De
voorbereidingstijd was voor mij te
kort. Ik heb zowel de
presentatitietrainingen als de
redactievergaderingen moeten
combineren met mijn werk als
advocaat en ik denk dat ik dit risico
nu niet kan nemen". Maya Eksteen
zal in de plaats van Etty Bos komen,
die de toezegging heeft binnen
enkele maanden een andere plek te
krijgen bij RTL 4.
Remonstrants
hoogleraar
De
e Remonstrantse Broederschap
heeft dr. Th. M. van Leeuwen
benoemd tot hoogleraar aan het
seminarie in Leiden. Van Leeuwen
(45), remonstrants predikant in
Utrecht, volgt op 1 januari prof. dr.
E.J. Kuiper op die met vut gaat.
het
oepasj
•ecteii
teks
/erloD
popi
nen e
uid
;ctje
On do
ceero
Wandelend in de Amsterdamse P.C.
Hooftstraat ontdekte Lancelot Samson
Harry Mulisch. De beeldhouwer schoot
de schrijver aan, met de vraag of hij een
portret van hem mocht maken. Mulisch
moet toen geantwoord hebben: „Niet nu,
want ik ben vyat bleekjes. Na de zomer
ben ik bruiner", hetgeen in brons overi
gens toch niet zichtbaar is.
Maar Samson kreeg de'opdracht en
mocht een bruine Mulisch met lauwer
krans vereeuwigen. Vrijdag wordt in het
Letterkundig Museum in Den Haagde
portretbuste in brons met gouden lau
werkrans van de schrijver onthuld tij
dens de opening van de grote tentoon
stelling, die aan hem is gewijd. Replica's
van de buste (zonder lauwerkrans) zul
len een plaats krijgen in enkele scholen.
Oud-Hagenaar Lancelot Samson, die nu
in Gelselaar woont, heeft een heel acqui-
sitie-sysfeem opgezet om aan werk te ko
men. Hij speurt telefoon- en adresboeken
na evenals de Gele Gids, zit uren aan de
telefoon, spreekt mensen op straat aan
en beloont tips die leiden tot het maken
van een beeld.
Duitsland mag hij inmiddels ook tot zijn
werkterrein rekenen. Hij kocht 'Wer ist
wer? en stipte in deze enorme pil een
aantal mensen aan die hij benaderde. De
werkwijze had weer succes. Hij portret
teerde een professor in Berlijn, de vrouw
van een Duitse officier van justitie en de
directeur van de dierentuin in Duisburg.
Leven
„Soms schaam ik me dood dat ik op deze
manier in de kunst aan werk moet ko
men, maar ik wil toch ook leven. Ik wil
dat mijn kinderen goed terecht komen.
Mijn twee jongste zoons zijn muzikaal,
de een als violist en de andere als pianist.
Ze hebben niveau en het kost geld om ze
foto Lancelot Samson
De gelauwerde Harry Mulisch en zijn in klei verstarde evenbeeld,
dat nog bekroond zal worden met een lauwerkrans.
bij goede docenten verder te laten stude
ren".
Zijn ceuvre-catalogus beslaat inmiddels
een boekje van twintig pagina's. Dat be
vat slechts de helft van zijn totale werk.
Drie geportretteerden schreven er korte
aanbevelingen in. Jeroen Brouwers over
de 'kop' die Samson van hem maakte:
'Een meesterwerk, nietwaarHarry
Mulisch, kort en bondig: 'Gefeliciteerd'.
De socioloog professor Pim Fortuyn (uit
vinder van de OV-jaarkaart): 'Een op
dracht voor mijn leven'.
De catalogus onthult namen van nog veel
meer bekende Nederlanders, zoals com
ponist Louis Andriessen, bisschop Bar
van Rotterdam, couturier Frank Govers,
prof. Ten Haef, Willem van Hanegem (is
zelfs te huur in de arthotheek van Den
Haag), acteur Guus Hermus, prof. Lou
dé Jong en zangeres Jard van Nes.
Voor het Gemeentemuseum in Den Haag
maakte hij de filosoof Krishnamurti en
voor een makelaar in Lisse een beeld van
Luciano Pavarotti. Nazi-jager Simon
Wiesenthal heeft hij ook benaderd, maar
die koos uiteindelijk voor de beeldhou
wer van de Franse president Mitterrand.
Niet alleen beroemdheden maar ook 'ge
wone' mensen lieten zich door Samson
vereeuwigen. Bij voorbeeld de hoefsmid
van de Koninklijke Stallen Harm Rut
gers en meesterbakker Miel Stevens.
Een galerij van ijdelheden? „Het valt
nogal mee met de ijdelheid van mensen.
Ik moet soms praten als Brugman om
aan bescheidenheid, soms valse beschei
denheid, voorbij te komen".
Lancelot Samson werkt 'op lokatie'; hij
komt bij zijn modellen op bezoek. De
beeldhouwer moet zich letterlijk een plek
veroveren op plaatsen, waar zijn model
len het meest zichzelf zijn. „Daar kom ik
dan binnen met al mijn rotzooi. Moet je je
voorstellen in zo'n clean design-kantoor
van een captain of industry, of op een
conservatorium waar men met dure vio
len, kostbare cello's en glanzende dwars
fluiten rondloopt. Dan kom ik met een
plastic zak met klei en een morsige hou
ten bok om op te werken. Op zulke mo
menten voel ik me lang niet altijd gemak
kelijk".
Toen Samson bij de inmiddels overleden
topman Van Driel van het levensmidde
lenconcern Wessanen aan het werk was,
zei die op een gegeven moment tegen
hem: „Besef je eigenlijk wel wat hier aan
de hand is. Je bent hier nu al een uur aan
het werk met al je spullen in dit glanzen
de kantoor met design en dure meubelen.
Doorgaans zijn mensen hier nooit langer
dan enkele minuten. Dat jij hier zo lang
bezig bent, is in feite een grote uitzonde
ring. Jij bent met je klei, je water en al die
andere spullen toch op z'n zachtst gezegd
een dissonant in dit interieur".
Samson: „Hij had gelijk. Ik voel me op die
momenten echt een indringer. Maar om
iemand goed te kunnen portretteren,
moet ik 'op zyn set' werken en me voor
mijn gevoel in zijn werksfeer dringen".
Teken voor
de toekomst'
Het aantal kinderen zonder ouders
neemt wereldwijd sterk toe. Alleen
al in Zambia hebben 80.000 kinde
ren hun ouders verloren, voorname
lijk als gevolg van de ziekte aids. De
verwachting is dat hun aantal bin
nen acht jaar zal toenemen tot
600.000. Om hulp te kunnen bieden,
begint Unicef-Nederland onder het
motto 'Teken voor de toekomst' zon
dag een landelijke actieweek. Daar
toe zal het speciale gironummer 121
worden opengesteld.
Volgens het kinderfonds van de Ver
enigde Naties is opvang van de we
zen in speciale huizen geen reëel al
ternatief. Daarom helpt de organisa
tie de kinderen binnen de eigen fa
milie op te vangen. Maar dit 'vang
net' komt door de economische en
sociale teruggang in de knel. De aan
pak van Unicef is er nu op gericht de
families die weeskinderen opnemen
te steunen.
Het fonds werkt daarbij nauw sa
men met plaatselijke organisaties
die de kinderen helpen bij het volgen
van onderwijs of het opzetten van
een eigen bedrijfje. Naast projecten
in Zambia wil Unicef-Nederland met
de opbrengst ook programma's fi
nancieren in Ethiopië en Somalië,
Haïti en Cambodja.
Massaal naar
jarig Lelystad
Naai* schatting 75.000 mensen
hebben zaterdag tijdens het 25-jarig
bestaan van Lelystad het feest in de
provinciehoofdstad van Flevoland
bezocht. Dit is volgens de organisatie
'Een kwart eeuw Lelystad' 25.000
meer dan men had gehoopt.
tl e kunt ze beter meteen de strot
omdraaien met die zwarte kousen
van ze!Voor alles worden
zwaargelovigen uitgescholden.
Teringkerk, tyfusgod, pestbijbel
of koleredominee. Het is een
vorm van afzweren die mij niet
bevalt. Als we zo bang zijn voor
polio, laten we dat dan eerlijk
zeggen.
Terwijl ooit de aanhangers van
Luther, Calvijn en Zwingli als
paria's werden gestenigd, zijn het
weer diezelfde gereformeerden
die alles naar hun hoofd krijgen
geslingerd. Nadat de meesten van
ons God allang een spuitje gaven,
willen we overal tegen ingeënt
worden. En wel onmiddellijk.
Wie er vraagtekens bij zet is dom.
Dat ben ik dus. „Waarom moet
mijn kind een mazelprik hebben?
U heeft niet gevraagd of ik dat
wil", morde ik recentelijk op het
consultatiebureau. „Het is
bewezen dat mazelen dodelijk
kunnen zijn" luidde het korte
antwoord, terwijl de naald in de
bil van mijn kleintje verdween.
Bewezen, bewezen. Mij was
verteld dat kinderziektes een
mens sterker maken en dat griep
noodzakelijk is om een overbelast
lijf rust te gunnen. Tegenwoordig
telt alleen het risico. Dat is met
kinderverlamming uiteraard zo
groot, datje het niet kunt nemen.
Hoeweltoen al mijn
klasgenootjes verdwenen naar
wat wij toen een polio-kliniek
noemden, bleef ik alleen achter in
het lokaal. Met nog een meisje.
Onze vader had een briefje
geschreven, en dan bedoel ik
gewoon onze vader. In mijn
briefje stond dat mijn ouders het
risico van de prik niet wilden
nemen, omdat er vlak tevoren een
kind dóór de injectie verlamd was
geraakt.
Voor wie mij direct een isoleercel
in wil stoppen, een geruststelling:
Jaren later, toen de ziekte
opnieuw opstak, ben ik alsnog die
prik gaan halen. Niet zozeer uit
verterende angst, als wel uit
sociaal gevoel.
En uitgerekend die
verantwoordelijkheid voor de
medemens, vormt de spil van alle
polio-mieken die er deze dagen
gevoerd worden. In een
democratisch land mogen de
bewoners zelf beslissen. Die grens
is bereikt. De lammeren Gods
laten immers hun herder
beslissen. Zolang niemand daar
last van heeft, halen we onze
schouders op, wijzen op het
voorhoofd en fietsen we vrolijk
verder. Iets dat zij op zondag niet
mogen. De sufferds.
Nu het gevaar dreigt en we het
wereldse idee van dood als een
verdoemenis over ze uitstrooien,
zie ik maar één oplossing. Als we
zonder pardon kerken
wegkegelen, omdat het gros op
die plek een supermarkt wil,
kunnen we net zó goed de
inenting tegen ernstige
besmettelijke ziekten verplicht
stellen. Dan nemen wij die
ondragelijke verantwoording van
Als we er maar iets voor
teruggeven. Respect. Niemand
heb ik in het vuur van
verontwaardiging nog het woord
'moed' horen noemen. Trouw
blijven aan dat waarin je gelooft,
op straffe van leven en dood, is
iets dat wij bij voorbaat hebben
Want als je nu aan een kind
vraagt wat polio is, krijg je als
antwoord: „Een ziekte die je
vooral krijgt als je in God gelooft.
Maar je kunt er iets tegen doen".
„O ja, wat dan?".
„Kinderpostzegels kopen. Dat
zegt Henny Huisman, dus is het
waar".
Zóver van God los, dat noem ik
ook kinderverlamming.
