Bestraffend
vingertje kan
bankcarrière
stuk maken
Internationale valutacrisis haalt veel overhoop
Economie
Unilever koopt
Tsjechisch
staatsbedrijf
Olivetti dieper in het
rood door concurrentie
In eerste haljaar fors
verlies voor Van Berkel
WEEKOVERZICHT
Aandelenhandel volt
valutabewegingen
GELD GOED
61A
Leidse Courant
zaterdag 26 september 1992
IVREA De Italiaanse computerfabrikant Olivetti is die
per in het rood gekomen door de moordende concurrentie.
In de eerste zes maanden van dit jaar steeg het verlies voor
belasting naar 138 miljoen gulden, een stijging van 27 pro
cent ten opzichte van dezelfde periode in 1991. Olivetti had,
volgens een verklaring, last van de recessie in sommige ye-
relddelen en de sterke val van de prijzen voor pc's. In de eer
ste helft van 1992 zijn de prijzen met maar liefst veertig
procent omlaag gegaan. „De sterkere concurrentie had een
groot effect op de resultaten van de onderneming", zo liet
de directie weten. De concurrentie in Europa - Olivetti's
Voornaamste afzetgebied - wordt steeds harder. Alleen al in
Europa zijn nu zo'n 1700 verschillende pc-merken te koop.
Vorigjaar waren het er nog „maar" 1200. Sinds 1990 zijn er
in totaal al zo'n 10.000 banen bij Olivetti verloren gegaan.
RIJSWIJK Van Berkel, leverancier van weegscha
len en snijmachines, heeft in de eerste zes maanden
van dit jaar het verlies zien toenemen van 2,4 miljoen
tot 7,3 miljoen gulden.
Het negatieve resultaat uit gewone bedrijfsuitoefe
ning steeg van 8,2 miljoen tot 8,3 miljoen gulden. Van
Berkel maakt al ruim zes jaar verlies. De omzet daalde
met 2,5 procent van 148,9 miljoen gulden tot 142,3
miljoen gulden. De omzet blijft onder druk staan van
de matige investeringsbereidheid in de meeste mark
ten. Over de toekomst schrijft Van Berkel dat de in
troductie in de diverse markten van moderne en con-
currende CX-weegschalen de basis vormt voor verbe
tering op middellange termijn. Momenteel worden ad
ditionele maatregelen doorgevoerd ter besparing van
kosten.
Bod Olympia-consortium op Canary Wharf afgewezen
NEW YORK De banken die geld heb
ben gestoken in het prestigieuze kanto
rencomplex Canary Wharf bij Londen
hebben een bod van 350 miljoen pond (te
gen de huidige koers ruim 1 miljard) op
het complex afgewezen, zo meldt The
Wall Street Journal. Het complex, nu in
handen van bewindvoerders, was het ei
gendom van de Canadese onroerend-
goedgigant Olympia and York, die in mei
van dit jaar met schulden van omgere
kend 22 miljard uitstel van betaling
moest aanvragen. Het bod was afkomstig
van een consortium dat is opgericht door
de Canadese familie Reichmann, eigena
res van Olympia and York. Nu het bod is
afgewezen ziet de familie Reichmann
haar wens om nog betrokken te blijven bij
Canary Wharf in rook opgaan. De Reich-
manns hadden min of meer hun hqbp
voor de toekomst op het kantorencom
plex gevestigd. Canary Wharf werd voor
een miljardenbedrag neergezet, maar le
verde gezien de leegstand geen rende
ment op en betekende in feite de onder
gang van Olympia and York. De belang
stelling voor het complex was klein, om
dat de huur erg hoog is. Bovendien ligt
het complex ongunstig en zijn er slechte
verbindingen. De kantoren hadden de
vervallen Docklands ten noorden van
Londen nieuw leven moeten inblazen. In
augustus besloot het Britse conglomeraat
Hanson af te zien van pogingen het kan
torencomplex te redden omdat dat te
duur zou uitvallen. Waarom de banken
niet op het bod van het Reichmann-con-
sortium zijn ingegaan is niet duidelijk.
Scherpenhuysen Rom slachtoffer
van moderne bankethiek
integriteit in onze branchezit tussen
onze oren
DEN HAAG - Het tragi-
sche, overhaaste vertrek van
W. E. Scherpenhuijsen Rom
als voorzitter van de raad
van bestuur van de nog zo
prille ING Bank is het gevolg
van een publikatie van een
niet al te frisse affaire uit
1981, waarin hij partij was.
De straffe ethische regels, die
hijzelf voor de gehele Interna
tionale Nederlandse Groep
(ING) had ingevoerd, hebben
zijn toppositie onhoudbaar ge
maakt. Eén van die straffe re
gels is de zogenaamde compli-
ance-regeling, die ten doel heeft
de privé-beleggingstransacties
van de leden van de raden van
commissarissen en de raden
van bestuur alsmede van alle le
den van het eerste echelon (dat
zijn de mensen die over voor
kennis kunnen beschikken) zo
danig te reguleren dat onge
wenste vermenging van de be
langen van de ING Groep en
privébelangen respectievelijk
het ongewild in opspraak ko
men van functionarissen in dat
verband of geruchtvorming
daaromtrent zoveel mogelijk
wordt voorkomen. U ziet hier
de oorzaken van het overhaaste
vertrek van Scherpenhuijsen
Rom, een man met tal van voor
aanstaande functies in het
maatschappelijke leven. Hij is
onder meer voorzitter van het
bestuur van het Koninklijk
Concertgebouworkest en vice-
voorzitter van de Nederlandse
Vereniging van Banken, alsme
de lid van het dagelijks bestuur
van het Verbond van Neder
landse Ondernemingen.
Sport
De nieuwste sport is: wie ach
tervolgt wie in het bankencir-
cuit? Deze sport wordt zo fel ge
speeld, dat steeds meer hoofden
vallen. Is die sport echter wel zo
nieuw?
Eén bestraffend vingertje is al
genoeg om een bankcarrière te
breken. Niettemin kan ik mij
niet aan de indruk onttrekken,
dat er bij de algemene Neder
landse banken nog heel wat fi-
gurn actief zijn die als de dood
zijn dat zij plotseling zo'n be
straffend vingertje op zich ge
richt zouden zien.
Het is onmogelijk namen te
noemen, maar ik krijg steeds
sterker de indruk, dat vooral bij
de afdelingen emissiesyndica
ten en kredietverlening van alle
banken figuren zitten die er
met de muts naar slaan. De re
sultaten vindt u in de crediteu-
renlijsten der faillissementen.
Bovendien zijn de jaarlijkse toe
voegingen aan de VARS, de
voorzieningen voor algemene
bedrijfsrisico's, een aanwijzing
voor minder geslaagde kredie
toperaties.
Kort en goed. Reeds enkele ja
ren verdwijnen bankiers zon
der enige ophef. Je hoort dan
niets van VUT, pensionering of
gouden handdruk. Die bankiers
verdwijnen als schepen in de
beruchte Bermuda-driehoek.
Hooguit hoor je van hun plan
nen om zich als onafhankelijk
adviseur te vestigen. Daarna
breekt het grote, onheilspellen
de zwijgen aan. Zo ontstaat de
situatie, dat het geruisloze ver
trek van een niet-VUT- of pen-
sioenrijpe bankier grote achter
docht behoort te wekken.
Slachtoffer
De zeer prominente Scherpen
huijsen Rom is het slachtoffer
geworden van de moderne op
vattingen over de ethiek van
het bankbedrijf. Zijn positie
was werkelijk onhoudbaar ge
worden - zie zijn eigen compli-
ance-regeling. Het enige wat je
je kunt afvragen is hoeveel an
dere topbankiers in een niet al
te ver verleden in een soortgelij
ke positie als Scherpenhuijsen
Rom hebben verkeerd. Ik ben
er niet zeker van, dat die groep
uit slechts enkele zwarte scha
pen bestaat omringd door onaf
zienbare horden van de aller
braafste witte engeltjes.
Scherpenhuijsen Rom, heeft
bijna drie maanden de hoogste
bestuurlijke functie bij de ING
Groep bekleed. Tot die groep
behoren behalve de Nationale
Nederlanden Groep van verze
keringsmaatschappijen - één
van de grootste van Europa! - de
NMB (thans ING) Bank en de
Postbank ofwel de voortzetting
van de oude Postcheque- en Gi
rodienst plus de bedaagd ogen
de Rijkspostspaarbank. Vier
andere ING-bankiers zijn
Scherpenhuijsen Rom op even
oneervolle wijze voorgegaan.
Hun foute transacties dateren
echter van dé laatste jaren. De
conclusie lijkt dan ook niet al te
boud, dat in de top-echelons
van de algemene banken in Ne
derland nog meer oud zeer te
vinden is. Het moet voor de zeer
integere top van de Nationale-
Nederlanden niet plezierig zijn
het beschadigde imago van de
NMB, pardon ING, Bank weer
zijn oude glans te geven. Oude
glans? In een wel zeer grijs ver
leden werd soms op wat sma
lende toon over de toenmalige
Nederlandsche Middenstands-
bank gesproken. De oorzaak
van die achterdocht is mij nooit
duidelijk geworden, maar stoel
de vermoedelijk op de belangrij
ke rol van deze bank bij de kre
dietverlening aan het destijds
allesbehalve gezonde midden-
en kleinbedrijf.
Bankgeschiedenis
Als je in de geschiedenis van het
Nederlandse bankwezen gaat
graven, kom je zaken tegen, die
je niet voor mogelijk houdt. Ik
kan mij niet voorstellen, dat
aan dergelijk soort zaken in de
afgelopen tien jaar een einde is
gekomen. Het is dan ook niet
verwonderlijk, dat Wim Dui-
senberg, de grote man van de
Nederlandsche Bank, te zamen
met zijn trouwe rechterhand
professor A. H. E. M. Welling
'zijn' bankiers steeds hinderlij
ker volgt. En met succes. Zie
slechts het kwartet ING-ban
kiers dat Scherpenhuijsen Rom
is voorgegaan.
Ik vrees dat er door de bank ge
nomen heel wat mis is bij de
grotere en kleinere algemene
banken, die ons land rijk is. Tot
de banken, die de laatste jaren
met ernstige problemen te
kampen hebben gehad, beho
ren Slavenburgs Bank in Rot
terdam, Staal Bankiers in Den
Haag en niet te vergeten het
Amsterdamse filiaal van de
Bank of Credit and Commerce
International (BCCI). Wie wat
verder terugbladert in de ge
schiedenis komt terecht bij de
mysterieuze verdwijning van de
Nederlandsche Credietbank.
Slavenburg kwam na een gi
gantische rel, die echter als een
nachtkaars is uitgegaan, voor
93 procent in handen van de
Franse Credit Lyonnais groep.
Veel verder terugbladerend' in
de vaderlandse bankgeschiede
nis komen we terecht in de ja
ren tussen de beide wereldoor
logen, die voor sommige ban
ken uitdraaiden op een ware
ramp. Ik ga geen namen noe
men, omdat ik van die rampen
het fijne niet weet. Het is name
lijk teveel kennis van horen
zeggen. Ik zou mij echter kun
nen voorstellen, dat de rampen
in de jaren twintig te wijten zijn
geweest aan de instorting van
het Duitse keizerrijk.
U ziet dat de Nederlandse ban
ken beslist niet kunnen bogen
op een traditioneel rustig be
staan en ik vrees, dat de nieuw
ste aangescherpte regels nog
meer slachtoffers zullen ma
ken. Met andere woorden: we
zijn in een nieuwe bancaire sa
neringsronde terecht gekomen.
Ongunstig daglicht
Het bankwezen is de tweede
branche die in een ongunstig
daglicht komt te staan. De eer
ste branche was de high tech,
die overigens door toedoen van
de grote banken gezorgd heeft
voor miljoenenverliezen bij de
beleggers. Niet te zeggen valt in
hoeverre de verantwoordelijke
bankfunctionarissen door die
lange reeks fiasco's zijn gede
gradeerd nu het op de emissie-
markt de dood in de pot is en
het eerste echelon bankiers, de
specialisten van de emissie-af
delingen, niets van zich lat ho
ren. Bij veel van die introduc
ties leek het erop of de winst
van de banken belangrijker was
dan de tevredenheid der beleg
gers. Door zijn prestaties heeft
de high tech branche zich in en
kele jaren de grond ingeschre
ven. De vraag of het bankwezen
eenzelfde lot beschoren zal zijn,
kan echter zonder meer ont
kennend beantwoord worden.
Zonder de sterk gespecialiseer
de high tech blijft het leven van
de gewone man draaglijk. Zon
der de vele diensten die het
bankwezen biedt wordt het le
ven heel moeilijk. Denk hier al
leen aan de geldautomaten en
het girale betalingsverkeer.
Het allesoverheersende pro
bleem van het bankwezen is na
tuurlijk, dat de klanten 100
procent betrouwbaarheid ei
sen, terwijl anderzijds allerlei
figuren op dit bankwezen af
stormen, die graag goed willen
verdienen en het daarom met
de ethiek van het vak niet zo
nauw nemen En die enkele
vreemde vogels werpen dan een
blaam op een bedrijfstak, die
veel kan hebben maar juist dat
niet. Overigens is het opval
lend, dat in branches, die min of
meer verwant zijn aan het
bankwezen door de aange
scherpte regels van bijvoor
beeld de Amsterdamse effecten
beurs steeds meer figuren door
de mand vallen. Ik denk hier
bijvoorbeeld aan de consequen
ties, die een frauderende be
heerder van de Nederlandse
Gasunie heeft veroorzaakt voor
enkele Amsterdamse commis
sionairs in effecten. De deining,
die door deze affaire is ont
staan, heeft die commissionairs
veel klanten en miljoenen ge
kost.
Faillissementen
Kort en goed. Faillissementen
en surséances van betaling zijn
nu weliswaar niet aan de orde,
maar op de chefsetages wordt er
kennelijk nooit aan gedacht dat
de banken er zijn ten dienste
van een zeer gespreide klanten
kring met sterk variërende
bancaire behoeften.
Komt een bank in moeilijkhe
den te verkeren dan wordt eerst
de zogenaamde stille curatele
afgekondigd. Daarvan merkt de
buitenwereld weinig of niéts.
De volgende stappen zijn de
noodregeling en het faillisse
ment.
Faillissementen zijn er de laat
ste tien jaar zeker geweest. Als
het zover komt treedt voor de
particuliere klantenkring een
garantieregeling in werking,
waarmee de terugbetaling
wordt gegarandeerd van op
naam staande rekeningsaldi tot
een maximum van 40.000 gul
den. Iemand die het bankwezen
in het algemeen wantrouwt,
dient dat bedrag dus goed voor
ogen te houden.
Wie failleerden de laatste ja
ren? Allereerst natuurlijk de
BCCI, maar ook bijvoorbeeld de
kleine Amsterdam-American
Bank en de Tilburgsche Hypo
theek Bank. Als u het voren
staande goed in u opneemt be
grijpt u ook, dat het toezicht op
het bankwezen steeds strenger
wordt en dat al die figuren, die
niet zonder op de goede naam
van hun bank letten als wel op
de goedgevulde eigen porte
monnees, in steeds sneller tem
po gedwongen zullen worden de
benen te nemen. Daarom zullen
de meesten in een groot zwart
gat vallen.
Het ideë om te streven naar een
hoge functie in het bankwezen
lijkt al met al niet aantrekkelijk
voor figuren, die niet stevig in
hun schoenen staan.
Idoor
PEET VOGELS
AMSTERDAM De aande
lenkoersen op de verschillen
de Europese beurzen waren
omgekeerd evenredig aan de
valutakoersen. Milaan en
Londen lieten flinke stijgin
gen zien, terwijl in Frankfurt
de koersen omlaag gingen.
Amsterdam hing er een beetje
tussenin. Vooral het rentever
loop had de afgelopen week
veel invloed op de beurskoers-
Nu het pond uit het EMS is ge
stapt is Engeland in staat de
rente te verlagen. Eerder deze
week gebeurde dat al en de
verwachting is dat er nog
meer renteverlagingen zullen
volgen. Dat is goed nieuws
voor de Britse economie en de
beurs in Londen reageerde en
thousiast. Het omgekeerde ge
beurde in Duitsland. In het
begin van de week rekenden
de handelaren nog op .een ver
laging van de Duitse rente.
Toen die echter uitbleef moes
ten de koersen in Frankfurt
een flinke veer laten.
In Amsterdam kon wel van
een renteverlaging geprofi
teerd worden. De sterke posi
tie van de gulden stelde De
Nederlandsche Bank in staat
de rente steeds met kleine
stapjes te verlagen. Belangrij
ker was de daling van de rente
op de obligatiemarkt, de zoge
heten lange rente. Als graadr
meter van die rente wordt de
10-jarige staatslening geno
men. De koers van die lening
bleef de afgelopen week stij
gen, waardoor het rend
van de staatslening tol
de acht procent zakte.
De jongste staatsie
hebben een rentepen >t
van 8,25 procent. V»|è!
staatslening van 100.0 n
den betalen de beleggev
middels 103.000
Daardoor daalt het gei|"
de rendement tot 7,
cent, want de 3000
komt overeen met eeïhi
procent van de rente
ding. In reactie op de
rente besloten de Ral ai
en Delta Lloyd al tot eenlk
ging van de hypothee! ia
Als deze ontwikkeliiij vi
houdt zullen naar ve e
ting ook de andere ba
de loop van de week
Voor bedrijven beteke
lenen minder duur won ui
weer goed is voor de iiij<
ringen.
De verlaging van de
theekrente was het enij
de nieuws dat de afgi
week uit de bank kj
kwam. Voor de rest hie! ir
grote opruiming onderst
bestuursleden. Het meejir
minente slachtoffer v, tb
voorzitter van de ING
W. Scherpenhuijsen
voormalig topman vi is
NMB Bank. Donderdaf
Groenink van de ABN
in de luwte gezet door d w
van bestuur. Groenink
gene zijn die Van den
wenhuijzen zou hebbeia
gezet tot manipulate e
aandelen HCS. Justitie i
zoekt de zaak nu. Het
op dat het jachtseizon
bankiers definitief geopi ni
ROTTERDAM - Unilever
gaat voor ruim tien miljoen
dollar de Tsjechische staats
onderneming Povltavské Tu-
kové Zavody („Vetindustrie
aan de Moldau") kopen. PTZ
levert eetbare vetten en
oliën, toiletzeep en huidcrè
me. Het bedrijf boekte vorig
jaar een omzet van ruim 20
miljoen dollar. Het is geves
tigd in Nelahozeves in de om
geving van Praag.
Het Unilever-onderdeel Unile
ver CSFR is sinds de oprichting
vorigjaar bezig met de opbouw
van een nationaal verkoop- en
distributienet in Tsjechoslo wa-
kije. Unilever CSFR gaat in
twee jaar 15 miljoen dollar in
vesteren in PTZ, waarvan een
derde is bestemd voor de bouw
van een waterzuiveringsinstal
latie voor PTZ. In november
gaat PTZ beginnen met de pro-
duktie van Rama-margarine,
die al enige tijd in Tsjechoslo-
wakije te koop is. PTZ produ
ceert al Lux-toiletzeep in licen
tie. Unilever CSFR heeft op dit
moment 80 mensen in
Het bedrijf brengt eei
scala van consumenten
ten onder internation J
kende Unilever-merkna
de markt. Onder de nai
lippo en Cornetto wor<
middels lokaal geproc
Unilever ziet goede to
mogelijkheden voor de r
Tsjechoslowakije. De
markt voor margarine
sief grootverbruik) b
naar schatting 40.000
jaar, relatief weinig in
king met het verbruik v
(135.000 ton) en dier
(100.000 ton). Unileve
dat er de komende jare
invloed van veranderii j'(
eetpatronen een bek
verschuiving van de co
tie van oliën en vet
plaatsvinden richting n
ne. Het totale markt-
voor toiletzeep in TsjU
wakije bedraagt naar
15.000 ton per jaar, waai
een belangrijk aandee
Op dit moment exportei^
ook al toiletzeep naar Pot
VROM sluit order met Commodore!
AMSTERDAM Het directoraal-generaal Milieubelle
het ministerie van VROM heeft met computerleverancie
modore een order afgesloten ter waarde van anderhalf
gulden. Het betreft de levering van 500 personal compu
temen die bestemd zijn voor de interne automatisering
lieubeheer.
De order is het resultaat van een openbare aanbesteding
op alle gerenommeerde hardware-leveranciers hebbei
schreven.
Idoor
WIM VAN DER MEULEN
U wilt exporteren? Is dat nog
lonend nu dollar, pond ster
ling en franse frank zo goed
koop zijn geworden? Veroor
zaken de enorme verschillen
in de rentestanden - denk
hier aan de VS versus landen
als Duitsland - geen proble
men? Aangenomen mag wor
den dat hier en daar forse
verliezen zullen worden ge
leden, als de valutarisico's
althans niet door termijn
transacties zijn afgedekt.
U wilt importeren? Dan kan de
situatie een stuk prettiger zijn
geworden, omdat importen uit
de landen met genoemde valu
ta's een stuk goedkoper kun
nen zijn geworden. Impor
teurs, die hun transacties ech
ter geheel of grotendeels met
bankkrediet financieren, kam
pen met de hoge rentestanden
terwijl anderzijds de marges
verkrappen. Heel speciaal is dit
voelbaar in de sfeer van de con
sumentenelektronica, waar
door een concern als Philips in
steeds sterkere mate wordt ge
teisterd. -
In het algemeen vrees ik dat
heel wat directies op het ogen
blik met het water in de han
den zitten. De onzekerheid is
namelijk bijzonder groot. Het
voortdurende gekrakeel over
het verdrag van Maastricht
draagt daaraan ongetwijfeld
bij.
Twijfel
Een vraag die ik mij stel is in
hoeverre de 'redelijke positieve
visie in de Macro Economische
Verkenning 1993 op de econo
mische ontwikkelingen in Ne
derland' na de valutacrisis en
alle toestanden daaromheen
nog geldig is. Twijfel lijkt ge
rechtvaardigd, omdat het beeld
dat in de eerste acht maanden
van dit jaar is ontwikkeld sterk
kan afwijken van de situatie
van dit moment.
Pierson, Heldring en Pierson
verwacht echter een minder
krachtige ontwikkeling van de
voor Nederland relevante ex
portmarkten en constateert
dan onder meer, dat de minder
gunstige ontwikkeling die
daaruit volgt, zich zal vertalen
in een kwart procentpunt lage
re groei van de bedrijfsinveste
ringen. Dat is dus een minder
aangenaam vooruitzicht voor
die ondernemingen die kapi
taalgoederen zoals bijvoorbeeld
fabrieksinstallaties leveren.
Denk hier bijvoorbeeld aan
Stork, waarover hierna meer.
De huidige onzekerheid weer
spiegelt zich in de koersen van
aandelen van grote, buiten
landse belangen. Vooral de
goedkope dollar dreigt bij veel
ondernemingen roet in het
eten te gooien. Océ-van der
Grinten werd dezer dagen het
slachtoffer van die onzekerheid
- de koers daalde daardoor met
1,80 gulden tot 55,20 gulden.
Aandelen
Wie de lijst van de actiefste
aandelen op de Amsterdamse
beurs doorsnuffelt komt veel
namen met aanzienlijk Ameri
kaanse belangen tegen. Ik
noem: Aegon, Ahold (Albert
Heijn), Akzo, DSM, Elsevier,
Heineken, KLM, Koninklij
ke/Shell, Océ, Pakhoed, Phi
lips, Unilever, VNU en Wessa-
nen.
Daarbij komen dan de onderne
mingen, die hun orders vaak in
dollars afrekenen: ik denk hier
aan Fokker, Hoogovens, Ned-
lloyd, Van Ommeren en Stork.
Fokker en Hoogovens behoren
op het ogenblik tot de rampge
bieden. Wie alle berichten, die
over Fokker de ronde doen,
naast elkaar legt, krijgt het
beeld van een onderneming
waar absoluut niets aan deugt.
Hoogovens heeft de staalcon-
junctuur tegen en zal in sterk
afgeslankte vorm wel weer te
gen het walletje opkrabbelen.
Stork is een onderneming, die
in haar halfjaarsbericht duide
lijk wijst op de risico's, die dit
jaar in de belangrijke gebieden
van de wereld worden gelopen:
„De belangrijkste economieen
van de wereld hebben zich niet
gunstig ontwikkeld, die van
Noord-Amerika, de EG, Japan,
Midden- en Oost-Europa stag
neren of krimpen zelfs".
Nu is Stork een concern, dat
vooral kapitaalgoederen produ
ceert en ernstiger door een re
cessie wordt geteisterd dan een
concern in de consumptiegoe-
derensfeer. Vervelend is, dat de
halfjaarsberichten doorgaans
zijn afgesloten voordat de hui
dige politieke en valutaire
moeilijkheden begonnen. Hier
en daar vind je echter zo nu en
dan aanwijzingen voor proble
men. De Koninklijke/Shell
maakt gewag van valutabewe
gingen die verliezen oplever
den. Deze groep rapporteert in
ponden sterling - het zal mij be
nieuwen in hoeverre de koers
daling van het pond wordt ge
compenseerd door de koersda
ling van de dollar.
Belangen VS
Een andere bijna eeuwige in
vloed op de gang van zaken
wordt uitgeoefend door de ont
wikkeling van de olieprijs, die
thans weinig stabiel is als ge
volg van ontbindingsverschijn
selen in de OPEC, de organisa
tie van olie-producerende lan
den. Door de lage dollarkoers
wordt ruwe olie natuurlijk ex
tra goedkoop.
Grote Amerikaanse belangen
hebben sommige onroerend
goedfondsen, die zijn gespecia
liseerd in Amerikaanse com
mercieel onroerend goed - hoe
veel dit jaar alleen als gevolg
van de gevoelige daling van de
dollar extra op dit bezit zal
moéten worden afgeschreven is
uiteraard onbekend maar zal
niet gering zijn. Daarbij komt
het probleem van de soms niet
geringe leegstand. Ik citeer het
halfjaarsbericht van Wereldha-
ve: „Tegenover de positieve
herwaardering van 2 procent
van de portefeuille op het Euro
pese vasteland, staat een af
waardering in het Verenigd
Koninkrijk van 9,5 procent en
in de Verenigde Staten van 8,5
procent". En dan de leegstand:
„De huurderving in het Vere
nigd Koninkrijk uit hoofde van
de leegstand bedraagt over het
eerste halfjaar 1992 circa 9 pro
cent". Ook in de VS kampt We-
reldhave duidelijk met leeg
1<
stand. Van de portefeuilli
Wereldhave bevindt
procent in de Angelsaks
landen.
Enige bezorgdheid ove
gang van zaken in de expl(
rende bedrijven in het
meen lijkt niet misplaatst,
halfjaarsberichten bev
geen of nietszeggende pr<
ses. Ik heb voor deze
tigheid absoluut geen wa
ring. De topmensen van d
derlandse bedrijven ku
niet werken zonder progi|v
op korte of lange termijn.^
zou verplicht moeten w<£e
gesteld iets van die progii F
zodanig te publiceren, dafrz
bij een onderneming betroP 1
partijen daarmee hun voor1
kunnen doen. F
r
Overdreven voorzichtif3
wijst in vele gevallen op zvp
van het management dafPr
kop niet durft uit te st^
Over een gebrek aan visie
dan nog maar niet spreken^
