Mice en Owen
igerust over
toestand
Banja Luka
Mandela en De Klerk vandaag bijeen
Nieuwe gevaren
bedreigen Bush
5
Buitenland
inpassing
nten-
bewijs
inkrijk
Bonn en Parijs streven
naar een 'Klein Europa'
Jeltsin wil flexibele integratie GQS-staten
vatting overleg over
uur Noord-Ierland
;N - Groot-Brittannie en Ierland hervat-
overleg over het bestuur van Noord-Ier-
at zijn de beide landen gisteren overeenge-
De Brits-Ierse Conferentie werd op 22 fe-
opgeschort om alle aandacht te kunnen
op de constitutionele onderhandelingen
lord-Ierland. Hoewel die onderhandelingen
"a( t zijn beëindigd, zeiden de Britse premier
M ajor en zijn Ierse ambtgenoot Albert Rey-
in z' at zij op 16 november het reguliere overleg
■:oni leropenen. Reynolds zei dat het overleg on-
>r in het teken zal staan van het toenemen-
ild in Noord-Ierland. Protestantse unionis-
lartijen zijn het er niet mee eens dat het
wordt hervat terwijl de gesprekken over
e etshervormingen nog niet zijn afgerond.
p ki
Erfelijk defect
reageerbuisembryo
na 3 dagen te zien
NEW YORK Deskundigen hebben een
methode ontwikkeld om genetische defec
ten bij reageerbuisembryo's reeds na drie
dagen te ontdekken.
In Londen lukte het bij een embryo met
hoog risico voor de erfelijke ziekte muco
viscidosis genen aan te wijzen die vrij zijn
van defecten. Het kind, een meisje, kwam
nu gezond ter wereld, zo meldde gisteren
het Amerikaanse vakblad 'New England
Journal of Medicine'. Mucoviscidosis is een
degeneratieve systeemziekte van exocrie-
ne klieren, zoals de alvleesklier, lever en
speekselklieren.
Verenigde Naties pal voor
winterhulp aan Kurden
NEW YORK De Verenigde Naties zullen komen
de winter desnoods tegen de wil van Irak voedsel
naar de Kurden in Noord-Irak overbrengen vanuit
Turkije, hebben VN-functionarissen gisteren ge
zegd.
Overleg met de Iraakse minister van buitenlandse
zaken over voedselhulp aan de Kurden en de shi'iti-
sche rebellen in het zuidelijke moerasgebied is vast
gelopen, zei een van de functionarissen. Minister
Mohammad al-Sahaf heeft donderdag gezegd dat
Irak er geen bezwaar tegen heeft als de VN de Kur
den deze winter hulp bieden.
In een gesprek met Jan Eliasson, ondersecretaris
van de VN voor humanitaire aangèlegenheden, zei
al-Sahaf evenwel dat de hulp zich niet moest beper-
ken tot de Kurden, maar heel Irak moest omvatten.
Ontwikkelingsgeld EG voor
Portugal, Ierland en Spanje
BRUSSEL De Europese Gemeenschap heeft
Ierland, Spanje en Portugal gisteren in totaal
ruim 130 miljoen gulden toegezegd voor de ont
wikkeling van hun economieen. Spanje krijgt 85
miljoen gulden, dat het zal gebruiken voor onder
andere het opzetten van nieuwe bedrijven, verbe
tering van het milieu en het verbeteren van de
communicatienetwerken in de regio Aragon. In
Portugal zal het geld (bijna 28 miljoen gulden) on
dermeer worden gebruikt voor milieumaatrege
len en voor de ontwikkeling van geavanceerde
technologieën. Ook Ierland krijgt ongeveer 28
miljoen gulden, dat het zal gebruiken voor het op
zetten van kleine en middelgrote bedrijven, het
ontwikkelen van bestaande ondernemingen en
bevordering van het toerisme.
LUKA/SARAJEVO
Voorzitters van de Joe-
ëconferentie hebben
verklaard „zeer,
gerust" te zijn over de
id in Banja Luka.
en naar de stad in het
esten van Bosnië ge-
aar aanleiding van ge-
dat er een etnische
êaak ophanden was.
ance en David Owen
de stad in het noorden
inië overleg met plaatse-
ïflregionale autoriteiten.
imentaar gevraagd op
edbad dat Serviërs vori-
'ER nd zouden hebben aan-
onder 200 moslim-man-
•jongens zei Owen: „Wij
ïitzoeken wat er precies
is". Volgens de berich-
den de moslims door de
I politie doodgescho-
een ravijn buiten Tra-
ongeveer 140 kilome-
zuiden van Banja Luka,
e waren vrijgelaten uit
d ^rneringskamp.
r d eb zei Cyrus Vance voor
jtrek naar Banja Luka:
l ko?e de laatste dagen ge-
rre( lebben, maakt ons echt
over wat daar aan de
een belangrijk militair bolwerk.
Er wonen heel wat moslims en
Kroaten. In de afgelopen maan
den is de spanning in de stad
aanzienlijk gestegen door een
toenemend aantal bomaansla
gen en gewelddadige inciden
ten.
De 500.000 mensen die in Sara
jevo verblijven, lijken een zeer
moeilijke tijd tegemoet te gaan
nu het Hoge Commissariaat
voor de Vluchtelingen van de
VN (UNHCR) heeft laten we
ten dat hervatting van de lucht
brug op de Bosnische hoofdstad
te riskant is. UNHCR-woord-
voerster Foa zei dat de 350.000
inwoners van Sarajevo en de
150.000 vluchtelingen in de
stad „een zeer moeilijke win
ter" wacht.
Ook gisteren ging de strijd in en
rond Sarajevo in alle hevigheid
door. Servische strijdgroepen
bestookten moslim- en Kroati
sche buitenwijken met zwaar
mortiervuur.
De Servische bezettingsautori
teiten in het oosten van Kroatië
hebben dp Belgische en Luxem
burgse troepen van de vredes
macht van de Verenigde Naties
ervan beschuldigd anti-Ser
visch te zijn en het vertrek van
deze troepen uit de regio geëist,
aldus nieuwsmedia in Belgrado
gisteren.
Rijn-Main-Donau
De brandweer van Freystadt maakt een muur van water tijdens de opening van het Rijn-Main-Donau, de verbinding tussen de Noordzee en
de Zwarte Zee. Gisteren werd de verbinding, waaraan 32 jaar is gebouwd en waarvoor de ideeën al bestonden sinds Karei de Grote, geo
pend. Aan dë ceremonie namen de Duitse president Richard von Weizsacker en de Beierse premier Max Streibl deel.
FOTO:AP
ADVERTENTIE
*-y
SOMALIA,
IUG NAAR AF?
sl1t)AG 28 SEPTEMBER 1992
20.00 UUR
I: Artsen Zonder Grenzen,
ieging.'PvdA, Somaiian Women
e, Somaiian Cultural Association
n, Stadhouderslaan 41Den Haag
DE KEERKRING/
lERELD CENTRUM 070-3456154
ït
V00RD0UW
JOHANNESBURG - De
Zuidafrikaan se president
F.W. de Klerk en ANC-presi-
dent Nelson Mandela komen
vandaag bijeen om te probe
ren de onderhandelingen
over volledige beëindiging
van de apartheid weer op
gang te brengen, aldus de re
gering gisteren.
De Klerk maakte bovendien be
kend dat de regering een niet
nader genoemd aantal zwarte
politieke gevangenen zal vrijla
ten. Het ANC, dat de vrijlating
van 400 gevangenen als voor
waarde had gesteld aan voort
zetting van het overleg, heeft
laten weten dat vrijdag 124 ge
vangenen op vrije voeten zijn
gesteld en dat komende week
meer gedetineerden vrij zullen
komen. Na 15 november zou
den nog eens 532 ANC-leden
voor vrijlating in aanmerking
komen.
De Klerk noemde geen aantal
len. Hij hield het bij: „Verschil
lende gevangenen zullen de ko
mende dagen, weken en maan
den worden vrijgelaten".
Minister van grondwetszaken
Roelf Meyer en ANC-secretaris-
generaal Cyril Ramaphosa be
reikten gisteren na 18 dagen
onderhandelen overeenstem
ming over de ontmoeting tus
sen De Klerk en Mandela, die
zal plaatshebben in een confe
rentiecentrum buiten Johan
nesburg.
De president en de ANC-leider
voerden geregeld overleg, voor
dat het ANC in juni alle contac
ten met de regering verbrak uit
protest tegen het voortduren
van het politieke geweld in de
zwarte woonoorden.
De onderhandelingen over een
nieuwe grondwet verkeren
sinds april in een impasse, toen
het ANC uit ongenoegen over
het bloedbad in Boipatong op
stapte. De onderhandelingen
liepen vast op een moment dat
bijna overeenstemming was be
reikt over de vorming van een
overgangsregering, waarin ook
de zwarte meederheid verte
genwoordigd zou zijn. Tal van
meningsverschillen tussen de
regering en het ANC blijven
echter vooralsnog bestaan.
De Klerk heeft duidelijk ge
maakt dat hij er vanuit gaat dat
hij tijdens de overgang naar de-
democratie aan de macht blijft.
Ook wil hij dat de blanken en
andere minderheden na de in
voering van een nieuwe grond
wet verzekerd blijven van een
aandeel in de macht.
S Het Franse pun-
ewijs zal in de komen-
;n worden gewijzigd,
eft de Franse minister
^'rvoer, Jean-Louis Bian-
itnt termiddag meegedeeld.
nd- mtal punten gaat om-
etJ( Daardoor kan de straf
st eter worden gespreid. In
twee maanden dat het
bewijs geldt zijn al hon-
levens gered, aldus Bi-
nse regering kwam tot
ap na het uitkomen van
iport van een commissie
erzoek moest doen naar
Ibaarheid van het huidi-
isk untenrijbewijs dat sinds
Tegen dat bewijs
or met name het vracht-
aan het begin van de
trei harde actie gevoerd met
norschaos als gevolg. De
:kei rijkste 'organisaties van
lati vervoerders reageerden
Maar of er op-
actie gaat worden ge-
kon gisteravond niet
i bevestigd.
°Jk Roché, de voorzitter
onderzoekscommissie,
le Franse regering voor-
om het puntenkapitaal
logen van zes tot twaalf
en sommige strafmaat-
i, zoals het opnieuw la-
len van het rijbewijs voor
wagenchauffeurs die
niejoze papier zijn kwijtge-
illejte verzachten. De com-
hoj stelt evenwel niet voor
te gaan tot de instelling
in dubbel rijbewijs voor
lanfachtverkeer; een profes-
vaaH en een persoonlijk rijbe-
Staking
Arbeiders demonstreren in Palermo tegen bezuinigingen van die de Italiaanse regering heeft voorge
steld. In totaal wil de regering ruim 100 miljard gulden ombuigen. In heel Sicilië namen arbeiders deel aan
de algemehe staking
FOTO: EPA
MOSKOU De Russische
president Boris Jeltsin heeft
gisteren gepleit voor „flexi
bele integratie" van de GOS-
staten.
Daarmee reageerde hij op presi
dent Noersoeltan Nazarbajev
van Kazachstan die afgelopen
weekeinde opriep tot nauwere
politieke en militaire samen
werking. Jeltsin komt met zijn
reactie in een brief gericht aan
alle staatshoofden van het Ge
menebest van Onafhankelijke
Staten (GOS).
Nazarbajev wil onder meer voor
de oprichting van een Sociaal-
Economische Raad en het be
houd van de roebel als gemeen
schappelijke munt. Afgelopen
weekeinde suggereerde hij de
mogelijkheid van een confede
ratie van de GOS-staten. Kir-
gizstan verwelkomde dit initia
tief terwijl de Witrussische pre
sident Sjoesjkjevitsj er niets
van wilde weten.
De Armeense president Ter-Pe
trossjan zei het voorstel inter
essant te vinden maar bena
drukte tegelijkertijd de onaf
hankelijkheid van Armenië.
De staatshoofden van het GOS
zullen op 6 oktober opnieuw sa
menkomen in de Kirgizische
hoofdstad Bisjkek.
J N i' v
BRUSSEL De EG-ministers
van financiën vinden aanstaan
de maandag aan de Brusselse
vergadertafels de valutacrisis
niet op hun agenda.
De Britse voorzitter van het
overleg, minister van financiën
Norman Lamont, voegde tot
gisteren niets omtrent het ge
plaagde EMS (het Europees
Monetair Stelsel) en niets om
trent de grote meningsverschil
len die er naar aanleiding van
de valutacrisis in de boezem
van de EG zijn ontstaan aan de
agenda toe.
Dat de EG-ministers maandag
die zaken onbesproken laten, is
niettemin zeer onwaarschijn
lijk, vooral nu over goed drie
weken in het Britse Birming
ham een speciale topontmoe
tingvan de EG-regeringsleiders
plaatsvindt. Verder zullen de
ministers maandag waarschijn
lijk meer willen weten over de
geruchten als zouden vooral
Duitsland en Frankrijk verwoe
de pogingen doen aan het di
lemma over de verdragen van
Maastricht te ontsnappen door
middel van wat intussen al het
'Klein Europa' wordt genoemd.
Volgens sommige berichten
die overigens in Parijs en
Bonn met grote hardnekkig
heid zijn tegengesproken
hebben bondskanselier Kohl en
president Mitterrand tijdens
hun spoedberaad van afgelopen
woensdag de mogelijkheid van
een 'Klein Europa' geopperd.
Dat zou betekenen dat een
groep van kernlanden uit de EG
Duitsland, Frankrijk en de
Benelux 'Maastricht' snel
De Franse en Duitse ontken
ningen ten spijt, heeft ook de
voorzitter van de Europese
Commissie, Jacques Delors, dat
thema opgepakt. Het is nauwe
lijks denkbaar dat hij dat zon
der ruggespraak met Parijs en
met zijn socialistische partijge
noot Mitterrand heeft gedaan.
De valutacrisis van de afgelo
pen weken heeft bovendien dui
delijk gemaakt dat de EG in mo
netair opzicht in twee delen uit
eengevallen is. Vijf a zes landen
beschikken,over bijzonder ster
ke munten, terwijl de valuta's
van andere landen Enge
land en Italië voorop zwak
en kwetsbaar zijn geworden.
Minister Van den Broek zei gis
teren overigens in New York
dat op weg naar de totstandko
ming van de Economische en
Monetaire Unie (EMU) een Eu
ropa van twee snelheden in het
Europese Monetaire Stelsel
(EMS) onvermijdelijk kan blij
ken. Maar het zou dan moeten
gaan om een overgangssituatie.
De EMU moet op zijn vroegst in
1997 en op zijn laatst in 1999
leiden tot één munt en één cen
trale bank voor de EG-lidsta-
ten. „Het is realistisch vast te
stellen dat vooral Duitsland,
Frankrijk en de Benelux zeer
geporteerd zijn voor handha
ving van het EMS". De Duitse
minister van financiën, Theo
Waigel, sloot zich daar gisteren
bij aan. Die stellingname werd
gistermiddag vervolgens weer
door bondskanselier Helmut
Kohl ontkend, ,die in Brussel
een bijeenkomst van de chris
ten-democratische leiders in de
EG bijwoonde. Het idee van een
'Europa op twee snelheden' zal
waarschijnlijk ook aan de spe
ciale Europese top worden
voorgelegd die op 16 december
in Birmingham plaatsvindt.
WASHINGTON - Behalve
Amerika's belabberde econo
mie, de kracht van tegenstre
ver Bill Clinton en de grote
hoeveelheid blunders van
zijn eigen stembuscampag
ne, zijn er 'oude' nieuwe ge
varen die een herverkiezing
van president George Bush
op 3 november bedreigen. De
twee grootste nieuwe perike
len zijn eigenlijk oude: Ross
Perot en het Iran-Contra-
schandaal.
Het zag er gisteravond naar uit
dat de Texaanse miljardair Pe
rot dezer dagen reeds zal aan
kondigen opnieuw mee te gaan
doen in de strijd om het Witte
Huis. Al zijn Perot's kansen op
het presidentschap inmiddels
verkeken en al is het motief
achter zijn kandidatuur vooral
tv-zendtijd te krijgen voor het
uitdragen van zijn harde econo
mische boodschap, de compu
ter-magnaat kan mogelijk wel
twintig procent van de uit te
brengen (protest- )stemmen
stelen.
Geen enkele verkiezingsexpert
weet een gezaghebbende theo
rie te berde te brengen over wie,
Republikein Bush of Demo
craat Clinton, de meeste schade
zal ondervinden van een her
nieuwde Perot-kandidatuur.
Feit is dat Perot de toplui in de
Bush-campagne duidelijk het
meest nerveus maakt.
Perot's allesoverheersende me
dedeling is dat Amerika haar
economie, toekomst en aanzien
in de wereld vergooit met haar
gigantische begrotingstekor
ten. De rijksuitgaven bedragen
de laatste jaren telkens zo'n
1400 miljard dollar, waar te
genover steeds maar 1000 mil
jard dollar inkomsten staan
(het bruto nationaal product
beloopt 5000 miljafd). Die
schuld moet hoe dan ook wor
den afgelost met toekomstige
armoede. Dit jaar betaalt de
Amerikaanse regering al 200
miljard dollar aan rente op de
schuld.
Clinton noch Bush hebben eco
nomische verkiezingsprogram
ma's waarin dat probleem rea
listisch wordt aangepakt. Bei
den speculeren grotendeels op
een krachtig economisch her
stel waardoor het land als van
zelf uit de schuld zou kunnen
groeien (dankzij meer belas
tingopbrengst en minder werk
loosheidsuitgaven). Perot heeft
in zijn boek 'United We Stand',
thans een bestseller, beschre
ven wat hij als president zou
doen. Hij belooft vooral wat
Bush en Clinton waarschijnlijk
ook nodig achten maar niet
durven te zeggen: scherpe be
lastingverhogingen (zoals 15
cent op een liter benzine) en het
snoeimes in onder meer pensi
oenen.
Valk voordat Perot in juli 'uit
stapte', was zijn populariteit ta
nende. Een vijfde van de Ameri
kanen wilde hem toen als presi
dent zien, terwijl 28 procent
voor Bush en 45 procent voor
Clinton koos. Clinton heeft
sindsdien consequent een flin
ke voorsprong op Bush behou
den.
Iran-Contra
Ook het Iran-Contra-schandaal
heeft de laatste dagen weer zijn
lelijke kop opgestoken en lijkt
het op Bush begrepen te heb
ben. Nieuwe onthullingen, van
ex-luchtmachtgeneraal Ri
chard Secord in een gisteren
verschenen boek, geven voedsel
aan ieders verdenking dat toen
malig vice-president Bush in
'85 en '86 veel meer dan hij ooit
heeft toegegeven, geweten
moet hebben van de illegale
Witte Huispraktijken waarin
wapens werden geleverd aan
Iran (om Amerikaanse gijze
laars in Libanon vrij te krijgen)
en de opbrengst y/erd besteed
aan de rechtse 'Contra'-rebellie
in Nicaragua. Bush is altijd bui
ten schot gebleven bij diverse
en uitvoerige onderzoeken naar
het schandaal. Topadviseurs
van de Reagan-Bush-regering,
zoals Oliver North, John Poin-
dexter en Robert McFarlane lie
pen juridische veroordelingen
op.
Nu recentelijk alsnog ook ex-
minister van defensie Casper
Weinberger in staat van be
schuldiging is gesteld, slaagt
deze erin om zich met behulp
van invloedrijke vrienden bin
nen de Republikeinse Partij te
wreken op George Bush. Na
tuurlijk ontkent Bush thans al
les en zegt hij dat Secord vooral
een hoge boekverkoop beoogt.
Maar enquetes hebben altijd al
aangetoond dat de Amerikaan
se bevoking niet gelooft dat
Bush van weinig wist.
Op de achtergrond spelen in de
Amerikaanse actualiteit nog
wat akelige affaires die de zit
tende president geen goed
doen. Hoorzittingen in het Con
gres maken duidelijk dat de Re
publikeinse regering-Nixon in
1973 geweten moet hebben dat
Amerikaanse krijgsgevangenen
in Vietnam en/of Laos werden
achtergelaten na beëindiging
van de oorlog daar. Het is in de
Amerikaanse publieke opinie
een uitermate emotioneel on
derwerp, waarin ook de rege-
ringen-Reagan en -Bush scher
pe verwijten krijgen nooit se
rieus naar die in steek gelaten
militairen te zijn gaan zoeken.
Marine
Verder plaagt een seksisme
schandaal de trotse Ameri
kaanse marine. Deze week heb
ben vier top-marinemensen,
onder wie twee admiraals en
een onderminister, hun ontslag
gekregen nadat eerder al een
andere onderminister de laan
uit was gestuurd. De affaire be
treft een incident in Las Vegas,
waarbij vorig jaar tijdens een
'congres' van marine-officieren
tientallen vrouwen (onder wie
eigen marine-collega's) zijn
aangerand. Vrouwelijk Ameri
ka neigt volgens de enquetes
toch al in grote meerderheid
naar het Clinton-kamp, mede
als gevolg van het onverbidde
lijke anti-abortusstandpunt
van de Republikeinse Partij.
President Bush heeft sterke
persoonlijke banden met de ma
rine. In de tweede Wereldoorlog
was hij marine-piloot.
Ten slotte is er het dispuut over
de wet op het zwangerschaps
verlof. Die wet is aangenomen
door beide kamers van het con
gres. Maar president Bush
heeft er zijn veto over uitge
sproken, omdat ze te duur zou
zijn voor ondernemers. Het ver
zet van Bush geeft de Democra
ten het 'bewijs' in handen dat
de 'gezinswaarden' die de Re
publikeinen zo onderstrepen in
hun stembuscampagne (maar
inmiddels al weer min of meer
als thema afgeschreven heb
ben) altijd een holle frase is ge
weest.
Boze tongen beweren dat ook
de Democraten stiekum in
meerderheid de 'family leave
bill' te duur vinden. Maar een
bescheiden 'smerig trucje' om
de president uit te nodigen tot
een veto over een gezinsvrien
delijke maatregel, dat moet er
mee doorkunnen in een Ameri
kaans verkiezingsjaar.
Stembiljetten
Roemeense politie-agenten bekijken het uitladen van zakkenvol
stembiljetten in Boekarest. Vanuit het stadhuis werden de biljetten
verspreid over 1153 stembureaus in de stad voor de verkiezingen
van morgen.
FOTO: EPA
