Q
Duitsers vieren en betreuren
voltooid Rijn-Main-Donaukanaal
12
Buitenland
Familieberichten
ad sanctos
KLEINTJES
0VERL0CKMACHINES
DAN PLAATST U TOCH GEW0<t
EEN ADVERTENTIE...
MUNCHEN/DUISBURG -
Per binnenschip van Rotter
dam naar de Zwarte Zee. Het
kan, vanaf 25 september offi
cieel.
Je moet voor de 3500 kilometer
wel de nodige tijd uittrekken.
Afhankelijk van tonnage en be
lading is het in doorsnee bijna
500 uur varen. Trots, treurnis
en twijfel over het economische
nut, van het eindelijk voltooide
Main-Donaukanaal, waaraan
70 jaar geleden werd begonnen.
Of eigenlijk al veel eerder. Ka-
rel de Grote zette in het jaar
793 enkele duizenden man
schappen aan het werk om een
klein wereldwondertje te gra
ven: een simpel kanaaltje op de
Europese waterscheiding, dat
de van elkaar afstromende ri
viertjes de Altmühl en de Slavi
sche Rezat met elkaar moest
verbinden. Dan lag de water
weg Rijn-Main-Donau open.
Manmoedig begonnen de
grondwerkers aan de zogeheten
Fossa Carolina, maar na een
paar maanden al moest de kei
zer zijn mannen bevel geven te
rug te trekken. Er was geen be
ginnen aan in het drassige ge
bied, waar de kanaaloevers tel
kens weer achter de ruggen van
de gravers afbrokkelde.
De ontbrekende waterschakel
tussen Noordzee en Zwarte Zee
bleef een droom. Totdat koning
Ludwig I van Beieren in 1836
een nieuwe poging waagde. Ne
gen jaar duurde het graafwerk
aan de achteraf, nutteloze,
smalle waterweg, want toen het
kanaal met zijn honderd en één
sluisjes geopend werd bleken de
sterk opkomende spoorwegen
een moordende concurrent.
Het eertijds ambitieuze kanaal
tje is intussen veranderd in een
schilderachtig natuurparadijs-
je.
Maar nu ligt er dan, op korte af
stand van dat Ludwigkanaal,
het echte Main-Donaukanaal.
De voorstanders van het kanaal
spreken met gevoel voor over
drijving van een wereldwonder.
De voormalige verkeersminis
ter Volker Hauff (SPD) had het
daarentegen over „het domste
en meest nutteloze bouwwerk
sinds de Toren van Babel".
Bijval
Hij kreeg luide bijval van de
vele natuurbeschermers die in
de afgelopen jaren in een te laat
ingezet offensief tevergeefs pro
beerden het kanaalproject af te
blazen. Misschien was dat ook
nog wel gelukt als een grote staf
vindingrijke en fijngevoelige
landschapsarchitecten niet zul
ke dure en schitterende herbe-
plantingsplannen had mogen
uitvoeren.
Desondanks, en ondanks de
economische voordelen van het
kanaal die overigens nog bewe
zen moeten worden, kan niet
ontkent worden dat het kanaal
één dodelijk slachtoffer heeft
gemaakt: het dromerige Alt-
mühltal tussen Ditfurt en Kell-
heim is voorgoed van aard en
aanzien veranderd, voor zover
het eigenlijk nog wel bestaat.
Er is erg veel geld, zo'n vijftien
procent van de bouwsom uitge
trokken, om de schijn op te hou
den dat de natuur geen geweld
is aangedaan. Het kanaal trekt
geen kaarsrechte waterlijn door
het romantische dal, maar slin
gert er zich als een namaakri-
vier bijna speels doorheen. Val
se schijn. Links en rechts zakt
het grondwaterpeil, maïs over
woekert stug de eertijds sappige
weilanden, de halve flora en
fauna is al weg of gaat nog ver
dwijnen; de bevers die het ge
bied weer bewoonden komen
.niet meer aan hun trekken en
het zeldzame paapje is allang
het dal uitgevlogen, wegge-
bruld door bagger- een graaf
machines en ronkende moto
ren.
„Wij hebben niet om het kanaal
gevraagd", zegt Gerhard von
Haus, de zakelijk leider van het
Bundesverband der Deutschen
Binnenschiffahrt. Een even op
merkelijke, als veelbetekenen
de zin. Doorgaans gebeurt wat
dat Verband wil. Bijna 90 pro
cent van alle Duitse reders en
binnenschippers, plus nog eens
1100 particulieren zijn bij het
Verband aangesloten; samen
controleren ze zo'n 90 procent
van de vervoerde scheepsvrach-
ten. Een machtige club derhal
ve, „we leggen inderdaad ge
wicht in de schaal bij de rege
ring, de EG en de politieke par
tijen", beaamt Von Haus be
scheiden. „Dat kanaal is inder
tijd, in de jaren zestig, zeventig,
een politieke beslissing ge
weest. Om de Oostenrijkers te
gemoet te komen die niet langer
tot het Donau stroomgebied
veroordeeld wilden blijven.
Scepsis
Niemand die de val van het
IJzeren Gordijn kon of durfde
voorzien. Nu dat weg is, wordt -
als een geluk bij een ongeluk -
de economische opbouw van
Oosteuropa als het allesrecht-
vaardigende argument voor de
kanaalbouw gebruikt. Tegen
standers blijven evenwel bewe
ren dat een kanaal niet ge
bruikt wordt omdat het er is,
maar omdat het nódig is. En
daarover bestaan grote twijfels
en veel scepsis. De laatste 'ko
ning' van Beieren, Frans Josef
Strauss, moet in een vertrou
welijke bui eens gezegd hebben
dat het laatste traject door het
schone Altmühltal nooit gegra
ven zou zijn als er al niet zoveel
vooraf aan het kanaal was ge
werkt. Het laatste stukje werd
met name voor Beieren een
prestige-object. Daarom zal de
Vrijstaat op 25 september uit
bundig de blauw-witte 'wyber-
tjes'-vlag laten wapperen op de
kanaaloevers waar de afgelopen
weken een opmerkelijk dagjes-
toerisme op gang is gekomen.
Maar het Beierse, hemels
blauw-wit zal scherp contraste
ren met de zwarte rouwvanen
die de natuurbeschermers zul
len ontvouwen.
Treurnis bij de natuurliefheb
bers. Opwinding en trots bij de
waterbouwkundigen vanwege
de vele hoogstandjes die gele
verd zijn. Een meesterwerk,
daar niet van. Precies 171 kilo
meter lang. Aangelegd, gegra
ven en in bestaande stromen in
gebed tussen Bamberg en Kell-
heim bij Regensburg. Kosten
minstens 6 miljard mark, de
vele sluizen, stuwen, waterwer
ken, milieuvoorzieningen, we
gen en bruggen meegerekend.
Het vroegere Deutsche Reich
en nadien de Bondsrepubliek
Duitsland hanteerden voor de
aanleg hetzelfde financierings
model. In 1921 al werd de
Rhein-Main-Donau AG (RMD)
voor de bouw van het kanaal en
het beheer van de waterkracht
stations op de oevers opgericht.
In het kostbare project delen de
Bond (66 procent) en de deel
staat Beieren (34 procent) de
kosten. Er zijn alleen al meer
dan 120 grotere en kleine brug
gen over het kanaal gebouwd;
een verplichting van de bouw
heren om het leven in de vele
dorpen en gehuchten in het
doorsneden landschap niet defi
nitief te ontwrichten. Er zijn
opmerkelijk fraaie bruggen bij,
zoals de meer dan 200 meter
lange, zacht golvende houten
voetgangersbrug bij Essing, die
ook is afgebeeld op de idyllische
postzegel die de Duitse PTT ter
gelegenheid van de opening van
het kanaal heeft laten verschij
nen.
Indrukwekkend
Telde het Ludwigkanaal 101
sluisjes om 'de schepen het
hoogteverschil van vele tiental
len meters te helpen overwin
nen, in het laatste stuk Main-
Donaukanaal zijn het er welis
waar veel minder, maar ook
veel indrukwekkender. Vanaf
Neurenberg brengen vier
machtige sluizen de schepen
naar de top bij Hipoltstein, 400
meter boven de zeespiegel. Van
af dat hoogste punt worden de
schepen letterlijk weer naar be
neden gesluisd, naar het vlakke
stroomgebied van de Donau.
Het kanaal is 55 meter breed en
4 meter diep. De sluizen zijn
doorgaans smal en dat betekent
vooralsnog lange wachttijden.
Het Binnenscheepvaartver-
band heeft ook al geklaagd dat
er veel te weinig aanlegplaatsen
zijn zodat de schippers bijna
verplicht zijn te blijven varen.
Het kanaal is niet alleen ge
schikt voor de zogenaamde 'Eu
ropaschepen', maar ook voor de
grotere schepen en duwbakken
met een laadvermogen tot 3300
ton. De gemiddelde vaarsnel-
heid zal tussen de 12 en 15 kilo
meter liggen; maximum ka
naalsnelheid is 22 kilometer
per uur en waterskiërs mogen
er niet op. Pleziervaart en wa
tersport is leuk, maar het ka
naal is op de eerste plaats het
domein van de beroepsbinnen-
scheepvaart. Maar hoe zal die
van het kanaal gebruik gaan
maken? Op het hoofdkantoor
van het Duitse Binnenscheep-
vaartverband rekent men iets
anders dan in het
overenthousiaste Beieren, waar
over een jaarlijkse vervoercapa-
citeit van 14 miljoen ton goede
ren wordt gemijmerd, over eni
ge tijd...
„Als er het volgend jaar 1 mil
joen ton door dat kanaal gaat
vinden we dat al heel wat",
tempert Gerhard von Haus de
vreugde. „En over vier jaar zou
het wellicht 2 miljoen tori kun
nen zijn". Neen, voor het on
voorziene verdwijnen van het
IJzeren Gordijn had het
Scheepvaartverband heel ande
re wensen en prioriteiten dan
dit Main-Donaukanaal.
Maar goed, het ligt er nu een
maal en dus zal het ook wel ge
bruikt gaan worden. In uitzon
deringsgevallen slechts van
Rotterdam tot aan de Zwarte
Zee of omgekeerd. Het meren
deel van de schepen zal op ge
deelten van deze extreem lange
waterweg blijven pendelen. De
Rotterdamse haven zal voor
deel hebben van het kanaal, een
extra jaarlijkse aanvoer van
zo'n 600 miljoen ton goederen,
schatten de experts.
Verdriet
De meeste Westeuropese schip
pers zijn niet zo happig op het
Donaugebied, waar de water
standen vaak onberekenbaar
en laag zijn. Vandaar dat de
Duitsers tussen Regensburg en
Vilshofen de Donau onder han
den gaan nemen; wederom tot
verdriet van de natuurvrienden
die kostbare uiterwaarden en
vogelbroedgebieden verloren
zien gaan.
In Duisburg troost men zich
voorlopig met de nog rijk ma
kende gedachte dat de binnen
scheepvaart weliswaar langza
mer, maar veel milieuvriende
lijker en met aantrekkelijk la
gere tarieven beter vooruit
komt dan het snelle, maar
steeds duurder wordende
transport over weg en spoor.
Wil dat zo blijven, moet voorko
men worden dat er een overca
paciteit aan scheepsruimten op
de Westeuropese wateren gaai
ontstaan. De EG streeft een vol
ledige liberalisatie van hel
terverkeer na. Duitsland houd
via bilaterale scheepvaartver
dragen liever een controlemo
gelijkheid op het aantal binnen
komende schepen en vërvoerde
vracht. Een sterke toename van
rde
het oost-west scheepv
keer zit er volgens desi
op korte termijn niet
vloten Oosteuropese
die met dumpingprij
Westeuropese vervoei Dp
komen verstoren lijkt g t\
liteit. De Oosteuropeam ge'
kelen moeizaam om
markteconomie, hebbtien
de handen vol aan, ei
vooralsnog hun Weste p
collega's het water niet
de lippen doen stijgen.
Vriendschap was haar leven,
in woord en gebaar.
Veel heêft zij gegeven,
voor ieder stond zij klaar.
Dankbaar voor alles wat zij voor ons en vele ande
ren is geweest en dat haar verder lijden bespaard is
gebleven, geven wij u kennis van het overlijden, na
voorzien te zijn van het H Sacrament der Zieken,
van onze zorgzame zus, schoonzus en tante
ANNA MARIA THERESIA OUT
op de leeftijd van bijna 79 jaar.
Marie en Jan
Rina
Gretha
Gerard en Bep
Nel
Bernard en Tiny
Cok
neven en nichten
19 september 1992
Beuklaan 1
2391 EE Hazerswoude
Onze zus en tante is opgebaard in de rouwkamer
van de parochiekerk H.H. Engelbewaarders, Dorps
straat 248.
Dinsdag 22 september komen wij samen voor de
Avondwake om 19.30 uur in voornoemde kerk,
waarna er gelegenheid is voor uw condoléance-
bezoek.
Woensdag 23 september zal de plechtige H. Mis-
van Uitvaart gehouden worden om 10.30 uur in
voornoemde kerk, waarna we haar begeleiden naar
haarjaatste rustplaats op het R.K. kerkhof naast de
kerk.
HENDRIKA WILHELMINA
SIRACH-SCHMIDT
op de leeftijd van 86 jaar.
Wouter A. Sirach
Diane Sirach-van Duyn
Michael
Guido
Wim Sirach
Gerda Sirach-de Groot
2171 GS Sassenheim, 18 september 1992
Bijweglaan 40.
Moeder is opgebaard in het rouwcentrum „Vliem",
Jacoba van Beierenlaan 4, Sassenheim, alwaar
doorlopend gelegenheid is tot afscheid nemen van
haar.
De crematieplechtigheid is bepaald op woensdag
23 september 1992 om 14.00 uur in het crematorium
„Rhijnhof", Haagse Schouwweg te Leiden.
Nu u mijn tijd gekomen acht
en een einde maakt aan levenskracht
moeten wij hier afscheid nemen van elkaar
met leven ben je immers toch nooit klaar
Bedroefd maar toch dankbaar voor het vele goede
dat hij ons tijdens zijn leven heeft gegeven, geven
wij u kennis dat, gesterkt door het H. Sacrament der
Zieken, van ons is heengegaan onze lieve vader,
schoonvader en liefste opa
JACOBUS JOHANNES KERKVLIET
weduwnaar van Adriana Maria Ingenbleek
in de gezegende leeftijd van 85 jaar.
Kinderen en kleinkinderen
Onze vader en opa ligt opgebaard in het mortuarium
van huize Mariengaerde, Bisschopslaan 3 te War
mond. Gelegenheid tot afscheid nemen maandag
21 september van 19.00 tot 20.00 uur.
De avondwake zal worden gehouden op dinsdag 22
september om 19.00 uur in de parochiekerk van de
H. Matthias te Warmond, waarna gelegenheid tot
condoleren.
De plechtige H. Mis van Requiem zal worden opge
dragen op woensdag 23 september om 10.00 uur in
bovengenoemde kerk, waarna de bijzetting in het fa
miliegraf zal plaatsvinden op het R.K. kerkhof aldaar.
Gelegenheid tot condoleren na de plechtigheid in
't Trefpunt, Herenweg 80.
Met grote dankbaarheid voor het vele dat hij verricht
heeft voor de Christen-democratische politiek en
voor de stad Leiden, gedenken wij
Mr C. J. WOUDSTRA
Leiden, 17 september 1992
begrafenissen
crematies
lammermarkt 43 leiden
071-126618
071-141905
Regelklemtjes, Millimeterklein
tjes en Fotokleintjes kunnen te
lefonisch worden opgegeven
van maandag t/m vrijdag tus
sen 9.00-17.00 uur. Teksten die
vóór 12.00 uur in ons bezit zijn,
kunnen in het algemeen de
daaropvolgende dag reeds
worden geplaatst. Voor de
maandag-editie uiterlijk vrijdag
tot 16.00 uur,
Enkele categorieën adverten
ties worden alleen geplaatst te
gen contante betaling.
Ccidóe Cou/iont
I (KORTE)
MEDEDELINGEN
Dienstplicht?
Het Leids Juristen Collectief ver
zorgt uw vrijstelling. Tel. 071-
171757/Fax 130986.
I DIVERS
PERS. GEVRAAGD S
plm. 20 jaar
Tweewielerbedrijf
van Polanen
Vijfmeiplein 128,
Leiden, 071-766026.
Rij-instrukteurs/
rijschoolhouders (m/v)
met het enige erkende, door de
minister afgegeven vakdiploma
hebben ruime carrièrekansen.
Een groot aantal vacatures zijn
bij ons opleidingsinstituut be
kend. Zaterdagopleiding start 26
september, dagopleiding 23
september en avondopleiding
29 september in modern nieuw
schoolgebouw. Opleiding er
examens in Nieuwegein, cen
traal in Nederland. Eigen docen
ten nemen examens af. Bel nu
Rij-instrukteursopleiding Nieu
wegein, tel. 03402-42514 voor
gratis studiegids.
Te koop gevraagd:
Alle merken auto's van '79 tot
'91, contant geld en PTT-vrijwa-
ring. Tel. 070-3505004. Van
Aerssenstraat 247 (Statenlaan).
Den Haag.
Wordt rij-instructeur/trice
rijschoolhouder (m/v)
kan ook (geen middenstandsdi
ploma vereist) met Kaderschool
diploma.
Vrije vestiging.
Vacatures beschikbaar voor alle
categorieën (ABCDE) met door
groeimogelijkheden. Steeds
meer mensen halen meer soor
ten rijbewijzen. Goed toekomst
perspectief, full-time of part-time
mogelijk. Alle achttienjarigen wil
len één of meer rijbewijzen. Kunt
u omgaan met jongeren7 Wilt u
snel werk maken van uw toe
komst7 Bel dan voor gratis stu
diegids de Kaderschool: 04988-
BEWIJSNUMMERS voor
rubrieksadvertenties worden
uitsluitend op aanvraag en
tegen betaling toegestuurd.
Wij konden beslag leggen op een grote partij
overlockmachines, geheel compleet en fabrieksnieuw,
met lichte lakschade. Volledige garantie.
Ook bijzonder geschikt voor: naaisters,
naaischolen en kleermakers.
Adviesverkoopprijs f 1198,-
nu f 498," per stuk
Geschikt voor het gelijktijdig vastnaaien, afsnijden
en afwerken van stofkanten, alsmede voor
overlocknaden op allerlei soorten stof zoals:
kleding, gordijnen, stretchstoffen, lakens, enz.
KÖHLER NAAIMACHINE IMPORT
L0MEX WAALWIJK B.V.
Hertog Janstraat 3 - Waalwijk
Import/groot- en kleinhandel ook voor particulieren.
Uw adres voor huishoud- en industriemachines.
Tevens aanbieding in BLINDZOOMMACHINES
van 2595,- voor f1695,-
Bezorging door geheel Nederland mogelijk.
Inlichtingen: tel. 04160-33679/42965
Geopend dagelijks van 9.00-18.00 uur;
zaterdag tot 16.00 uur. Maandag v.m. gesloten.
Levering volgens onze voorwaarden, zoals gedeponeerd
bij de K.v.K. te Waalwijk.
Adverteren doet verkopen!
Citroën BX, bj. '87, kleur rood,
6.500,-. Tel. 070-3203572,
b.g.g. 01727-17491.
AUTO'S TE
HUURAANGEB.
Luxe auto's vanaf 32,50 p.d.
Autoverhuur PRANGERS, Lei
derdorp, 071-894040
I WOONRUIMTE TE
HUUR GEVRAAGD S
Alstublieft, heeft u een KAMER
vrij voor een rustige archeolo-
giestudent in Leiden. Tel. 076-
204007.
I TE KOOP
AANGEBODEN
T.k. t.e.a.b.4-delig eiken
WANDMEUBEL I. 3x50, h. 185.
- na 18.00 uur 01712-8929.
I LESSEN EN CLUBS
Makelaar/beëdigd Taxateur O.G.?
t Rotterdam op 6
POSTZEGELHANDEL
Markthof. In- en verko
en Buitenland ei
070-3605795.
Verkeersschool
Ie les 4,95
Saba, St. Eustatius, Curagao.
Inf. (ma.-zondag v. 09-20 u.)
Beukelsdijk 59, R'dam, 010-
4768595 (zie ook blz. 3, Gouden
Gids).
RIJSCHOOL Ster gespec. in rij
bewijzen op Saba N-A. mog. in
8 dgn. Fisherstr. 134 in Den
Haag. Tel. 070-3800082/
3800096.
HYPNOSE om jezelf of anderen
fe helpen, 8 bijeenkomsten, om
de 14 dgn. Gratis info 079-
314166/070-3867609.
Landelijke Rijschool Prominent.
Nu ook in uw gemeente spoed-
opl. v.a. 10 dagen. 1ste 10 les-
sen 25.- p.u. Tel. 079-517364.
GRATIS 1 dag een auto. Uw rij
bewijs mog. binnen 1 week ha
len op de Ned. Antillen. Winwad
Driving, 079-511629.
HANDLIJNKUNDE cursus, 8
bijeenkomsten, om de 14 dgn.
Gratis info. 079-314166/070-
1 TE KOOP GEVRAAGD
Sam koopt alles, bel 070-3603041's avonds 3801949
De hoogste prijs cont., inboedel mod., eiken of antiek, stereo.
I POSTZEGELS
EN MUNTEN
I DIVERSEN
HELDERZIENDE
Erkend NWP.
Weesperst. 70. Lijn 2-6
3684001 Toekomst
len. Foto bewerking
Mevr. Salomé, HELD
DE, onthult uwtoeko
geld, gezondheid,
culte bewerking/bescl
Tel. 070-3452633. Den ]<j
De TAROTKAARTEN
blemen. Reiki
voorkomt stress. 070-3||(
l-J'ir
I FOTO'S FILM
EN OPTIEK
Foto Dickhof
Haarlemmerstraat 2071]0(
Tel 071-14000
Irislaan 63, Oegsli
Tel. 071-17491
Want met een rubrieksadvertentie, een zogenaamd
'regelkleintje' in de Leidse Courant bereikt u 30.000*
koopkrachtige lezers. De aangewezen weg bij kopen of
verkopen, bij huren of verhuren, voor vraag en aanbod. 1
Wij maken het u gemakkelijk een 'regelkleintje' te plaat
sen.
Zet uw tekst in onderstaande vakjes - één letter, letter
teken, cijfer of spatie per vakje - en in een oogopslag
kunt u in de laatste kolom zien wat de advertentie gaat
kosten**. De prijzen zijn inclusief 6% BTW.
Als u de advertentie zonder tekstwijziging
plaatst binnen 7 dagen, dan hoeft u maar voor 21
te betalen. Tussentijds annuleren is niet mogebj
N.B. U kunt ons ook bellen: 071 - 141905
Bron. Summo Scanner le kwartaal t/m 4e kwartaal 1991.
De tanevei. gelden niet voor de rubrieken Personeel gevrai
rend goed gevraagd/aangeboden, Zaken en financieringen,
m.u.v. auto's t/m ƒ3500,-, Postorders en Bednjfsobjecten
ech
199? lx
1 plaatsen
-tl
;e
1
f 4,61
2
f 4,61
M
3
f 4,61
4
f 6,15
I1'
5
f 7,69
6
f 9,22
It
7
f 10,76
8
f 12,30
9
f 13,83
1
10
f 15,37
i'Ê
De advertentiex plaatsen, datum (data)
Rekening zenden aan:
Stuur deze bon minimaal 2 dagen voor plaatsing! jn
datum in een open envelop, zonder postzegel na jep
Leidse Courant, Antwoordnummer 10070,
2300 VB Leiden fg||
Brieven onder nummer (f4,77) worden afgeh j|
Brieven moeten (T4.77) worden verzonden
Bewijsnummers toezenden( f 3,71).
Kleintje plus 6,10), uw advertentie incl.
kaderlijn per plaatsing. vfj
(Aankruisen wat v
n toepassing is).
CcidócGoUdOrtt mSr
tel
Ak
