sie Elsevier met Reed
'oon op werk van Vinken
Onrust houdt aan op internationale valutamarkten
„Markt doet Fokker op
dit moment de das om"
Economie'c-"'|7
evier meest winstgevende uitgeverij ter wereld
Air Aruba
zoekt naar
partners
logere winst
Jent Beheer
/^G - De omzet van
t Beheer (uitzendbu-
:levi bedrijfsadvisering) is in
i Pel te helft van dit jaar ge-
deel an 109,3 miljoen naar
miljoen. De nettowinst
h; ,van 5,4 miljoen naar
de aar 1,03. Op basis van
VN >rS over de eerste zes
n en de ontwikkelingen
van aft de directie de ver-
iv a |gen uit het jaarverslag
rant 01. Die hielden in dat de
jht zou stijgen en dat de
'vliedt tenminste gelijk zou
DEN HAAG De onrust op de valuta
markten houdt onveranderd aan. De lire
en het Engelse pond zijn in een vrije val
geraakt en de peseta, het Ierse pond en de
Deense kroon staan onder druk. De Bun
desbank, de centrale bank van Duitsland,
weigerde echter de rentetarieven te verla
gen. Daardoor zal de druk op de zwakkere
munten aanhouden is de verwachting van
de valutahandelaren.
De chaos op de valutamarkten leidde tot te
gengestelde reacties. De aandelen op de Brit
se beurs stoven omhoog, nadat bekend werd
dat de pond tijdelijk uit het EMS stapte. De
beurs werd verder gestimuleerd door de ren
teverlaging die de Bank of England later op de
Ook Amsterdam sloot hoger. De sterke posi
tie van de gulden zorgde voor een stormloop
op Nederlandse staatsleningen. Daardoor
zakte de rente op de Nederlandse kapitaal
markt tot onder de acht procent. Als de crisis
binnen het EMS aanhoudt, is een verdere
renteverlaging in Nederland niet uitgesloten.
Bovendien profiteerde de Amsterdamse
beurs van de stijgende dollar.
Prijsschieten
Het EMS, het systeem van vaste wisselkoer
sen van de Europese munten, staat onder
zware druk. Slechts de mark, de gulden en de
Belgische en Franse franc ontkomen voorlo
pig aan de jacht op de Europese munten die de
valutahandelaren ontketend hebben. Giste
ren was het op de valutamarkten prijsschie
ten op het pond en de lire. Beide munten kel
derden naar nieuwe dieptepunten.
De volgende slachtoffers dreigen het Ierse
pond en de Deense kroon te worden. Ook de
Spaanse peseta staat nog onder druk, on
danks een devaluatie van de munt met vijf
procent. De verwachting van de handelaren is
dat de onrust in ieder geval tot het weekend
voortduurt.
De uitslag van het Franse referendum moet
meer duidelijkheid verschaffen over de toe
komst van Europa. Tot die tijd zullen de spe
culanten de Europese munten onder druk
blijven zetten. Een Frans 'ja' kan tot wat
meer rust leiden. Bij een 'nee' van de Fransen
zal de chaos ongetwijfeld toenemen.
Reacties
Vanuit economische hoek is positief gerea
geerd op het besluit van de Britse regering
het pond uit het EMS te halen. Daardoor
daalt de koers van het pond, wat de Britse ex
port een kostenvoordeel geeft. Bovendien
hoeft de koers an het pond niet meer ge
steund te worden door een hoge rente. Een la
gere rente is zeer welkom in Engeland, waar
bedrijven en huizenbezitters zuchten onder
torenhoge rentelasten.
De Duitse weigering de rentetarieven te ver
lagen was een tegenvaller voor de markt. Al
gemeen was op een Duitse renteverlaging ge
rekend om de zwakke munten binnen het
EMS te steunen.
De Bundesbank weigerde echter voor de
tweede keer in een week door de knieën te
gaan. „Ieder land moet zelf zijn huis op orde
krijgen", was de reactie van de Duitse rege
ring. De druk op Duitsland om de rentete ver
lagen zal de komende dagen echter aanhou
den. Zolang de druk op de Europese munten
blijft bestaan, zullen de zwakkere broeders
blijven aandringen op Duitse hulp.
1RDAM Hij zal de
'0j ls de kroon op zijn
eschouwen, want de
vens van Piet Vinken
r mee vervuld: Else-
~Jj jeert met een groot
/ent litgeversconcern
Veit zich daardoor een
op de wereld-topvijf
i [ever ij en.
hout
ngei december vorig jaar
endi Elsevier bekend dat
as g voorlopig afzag van
ni -ring per eind 1992 en
er it it eind 1994 zijn functie
zitter van de raad van
zou aanhouden. In een
moefng meldden de commis-
van Elsevier als reden
op de goede ontwik-
ble van het concern geen
ig was in de opvolging
Alpien.
telijl lijnlijk had Vinken toen
op de gisteren
fusie en wilde hij zich
solu legen niet laten ontne-
enige tijd aan het roer
van de nu te vormen
bbei derlandse uitgeversgi-
-ider iken wordt tot zijn pen-
terp gin 1995 bestuursvoor-
de belangrijkste
zal atschappij (Reed Else-
aamd) van de nieuwe
,Doi tie.
end c
s ht
itulf
deed Reed Internatio-
li ns een poging om Else-
i te nemen. Dat stuitte
de weerstand van
ïe voor Elsevier per se
fider geschikte positie
ien constructie om El-
ndeïen;(
86\i heel te geven, zoals in
Jj lige fusievoorstel het
strandde toen weer op
«[stand van enkele grote
ouders van Reed.
ijage met Reed verloof-
29'4 ier zich nog in hetzelf-
(125 net het Britse Pearson
van onder meer de Fi-
Times). In september
jij men Elsevier en Pear-
ngen in eikaars aande-
en het was de be-
26ij >p den duur tot een vol-
sie te geraken,
verwierf uiteindelijk
"sijmg van 8,9 procent in
Het ging echter niet
het Britse bedrijf, dat
34!' en verlies leed van 250
[ulden. Vorig jaar werd
uit elkaar te gaan. El-
574< rkocht zijn belang voor
ien gulden contant. Pe-
7!zijn beurt verkocht
4j ng van 22,4 procent in
voor ruim één miljard
mon
[elopen vijfjaar zijn zo-
1 als Elsevier fors ge-
'e zamen gaven ze zo'n
liljard uit aan acquisi-
evier werd 's werelds
wetenschappelijke uit-
door onder meer de
ie vorig jaar van Perga-
ess van wijlen Robert
Voor Pergamon be-
GDEfi 'seyier miljard gul
laten ncerns hebben leiden-
r^hiw 'es 'n specifieke seg-
1 u- van de consumenten-
IPC Magazines, een
Elsevier-topman P J. Vinken wordt de nieuwe directievoorzitter van
het uitgeversconcern dat ontstaat na de fusie tussen Elsevier en het
Britse Reed International.
FOTO:ANP
voegd met die van Elsevier
Science Publishers.
De combinatie Reed Elsevier le
vert een van de sterkste infor
matieconcerns ter wereld op.
De omzet zal dit jaar naar ver
wachting uitkomen op 7,8 mil
jard gulden. De winst voor be
lastingen wordt geschat op 1,36
miljard gulden. Op basis van de
huidige beurskoersen zou de
gecombineerde beurswaarde
ongeveer 16,3 miljard gulden
bedragen.
De fusie zal geschieden op voet
van gelijkheid. Elsevier en Reed
krijgen elk een belang van vijf
tig procent in de gezamenlijke
werkmaatschappijen. Er wordt
geen premie betaald aan een
van beide groepen aandeelhou
ders. Als compensatie voor zijn
hogere beurswaarde zal Reed
dochteronderneming van Reed,
is de grootste uitgever van pu
blieksbladen in het Verenigd
Koninkrijk. Beide geven ze re
gionale dagbladen uit op hun
thuismarkten. Elsevier publi
ceert daarnaast nog de landelij
ke dagbladen NRC Handels
blad alsmede enkele belangrij
ke financiële en publiekstijd
schriften.
Op de Amerikaanse vakbladen
markt sluiten de leidende,
marktposities van de bladen
van Reed aan bij de gespeciali
seerde tijdschriften van Else
vier. Tussen de medische uitge
verijen van de concerns wordt
een samenwerking tot stand ge
bracht. De wetenschappelijke
tijdschriften van Butterworth-
Heinemann (onderdeel van
Reed) zullen worden samenge-
rechtstreeks voor circa 11,5
procent deelnemen in Elsevier.
De concerns blijven afzonder
lijk aan de beurs genoteerd. Om
de aandeelhouders van de beide
bedrijven een gelijk dividend
uit te kunnen betalen is afge
sproken dat een aandeel Else
vier gelijk is aan 6,86 aandelen
Reed.
Advertenties
Elsevier verwacht dit jaar een
dividend uit te keren van 2,61
(ƒ2,25 in 1991) over 1992. In
dien Elsevier haar dividendpo
litiek reeds in 1992 zou hebben
gelijkgeschakeld aan die van
Reed zou het dividend van Else
vier, gebaseerd op de huidige
wisselkoers, zijn gestegen van
de verwachte 2,61 tot 4,83
per aandeel.
De beurs had gisteren overi
gens aanmerkelijk minder ver
trouwen in de positieve gevol
gen van de voorgenomen fusie.
De koers sloot op ƒ105,20 en dat
is ƒ11,50 lager dan de dag er
voor. Men vreest de conjunc
tuurgevoeligheid van Reed, dat
voor veertig procent van zijn in
komsten afhankelijk is van ad
vertenties. Elseviers inkomsten
komen voor 29 procent uit ad
vertenties. De combinatie is
voor 37 procent van zijn omzet
van advertentie-inkomsten af
hankelijk.
Reed en Elsevier menen dat de
huidige perikelen rond het
pond het nodig zullen maken de
onderlinge waardering nog op
nieuw te bezien. Maar ze vin
den dat de valutaproblemen de
fusie nu niet in de weg mogen
staan.
Elsevier zal huidige bescher
mingsconstructies afbreken.
De rechten van de aandeelhou
ders worden daardoor verge
lijkbaar met die van de aandeel
houders van Reed.
Elsevier wil op de datum van
sluiting van de definitieve over
eenkomst notering aanvragen
op de Londense effectenbeurs
en Reed zal trachten haar aan
delen te laten noteren op de
beurs van Amsterdam.
Het hoofdkantoor van Elsevier aan de Jan van Galenstraat in Amsterdam.
- IRDAM Elsevier
in ons land tot de
ootste uitgevers sa-
3,: t VNU (nummer een)
ers-Kluwer (nummer
4. 'ij beheersen zestig
i van de markt. Uit
51 ente studie van ABN
5 blijkt dat de ter beur-
ai oteerde uitgeverijen
fken met hun buiten-
3 branchegenoten qua
J ile positie en winstge-
4 d sterk scoren.
neemt op dit moment
,5 jst van vijftig grootste
9 noteerde uitgevers ter
fjj aar omzet gemeten een
l aats in (Reed de der-
Maar naar nettomarge
bezet de onderne-
0 eds vele jaren de eerste
'2 [Opmerkelijk is de hoge
koers/winstverhouding (dit jaar
16,4; volgend jaar geraamd op
14) van het concern. De grote
mate van voorspelbaarheid van
de hoge lange termijn winst
groei komt hierin tot uiting.
Elsevier maakte begin deze
maand de halfjaarcijfers be
kend. Het bedrijfsresultaat (na
belastingen en dergelijke)
kwam neer op 226,4 miljoen
gulden. Dat is een stijging van
zeventien procent ten opzichte
van een jaar eerder. Voor het
gehele jaar rekent de leiding op
een winst van vijftien procent.
Dat is minder dan verwacht (de
voorspelling van de onderzoe
kers van ABN AMRO lag in de
buurt van de negentien pro
cent), maar dat heeft te maken
met de economische problemen
die vooral de dag-en weekbla
den treffen. Er is inmiddels een
bezuinigingsoperatie aan de
gang bij de Dagbladunie (NRC
Handelsblad en Algemeen Dag
blad), die jaarlijks vijftien tot
twintig miljoen gulden moet op
leveren. De omzet steeg in de
eerste zes maanden met dertien
procent tot 1,23 miljard gulden.
Overnemingen
Elsevier heeft zo'n vierhonderd
miljoen per jaar beschikbaar
voor financiering van overne
mingen. Indien gemiddeld vijf
tien tot twintig keer de winst
wordt betaald voor overnemin
gen, kan worden berekend dat
de concernwinst op die manier
met vijf tot zeven procent per
jaar kan toenemen. In combina
tie met een verwachte markt
groei van vijf tot tien procent
per jaar, concludeert ABN
AMRO dat een winststijging
van tien tot vijftien procent ge-
Roterend zonnehuis
Dit unieke pyramidevormige huis staat sinds kort in het Duitse piaatsje Rheine. De woning draait met behulp van elektromotoren om zijn as en
kan daardoor de stand van de zon volgen. Op het dak zijn voor de aandrijving van de motoren en ander energieverbruik drie grote zonnecel
len gemonteerd, die te zamen 1,5 kiloWatt aan elektriciteit kunnen leveren. Zes zonnecollectoren zorgen voor de verwarming van het water
voor badkamer en verwarming.
FOTO: AP
(Vervolg van de voorpagina)
AMSTERDAM - Het her
stel van het luchtvervoer dat
na de Golfoorlog ook door
Fokker werd verwacht, blijft
vooralsnog uit. De recessie in
de VS, de grootste afzet
markt voor vliegtuigen,
speelt Fokker ook parten.
„Het is de markt die ons op
dit ogenblik de das omdoet",
stelt de woordvoerder van
het bedrijf.
Tegenvallende verkopen van
met name het propellervlieg
tuig Fokker 50 nopen tot de
werktijdverkorting. Van dit
vliegtuig zullen de komende
twee jaar in totaal 58 stuks wor
den gebouwd in plaats van de
eerder geplande 68 stuks. De
jaarproduktie van het straal
vliegtuig Fokker 100, die dit
jaar naar 69 stuks verhoogd zou
worden, zal tot 1994 gehand
haafd blijven op 58 stuks per
jaar.
Het uitblijven van orders op dit
moment plaatst Fokker des te
meer voor een probleem omdat
er juist nu steeds gemakkelijker
met minder mensen meer vlieg
tuigen kunnen worden ge
bouwd. De toenemende erva
ring van produktiepersoneel
met het bouwen van Fokker
50's en Fokker 100's levert een
produktiviteitsverbetering van
3 procent per jaar op. Daarbij
komt dat momenteel vliegtui
gen worden gebouwd voor de
voorraad en dat zijn vliegtuigen
zonder specifieke klantenwen
sen die dus in een kortere tijd,
met minder mensen, worden
gebouwd.
Voorraad
Fokker slaagt er overigens nog
steeds in met regelmatige tus
senpozen uit voorraad vliegtui
gen te slijten aan luchtvaart
maatschappijen. Zo zal naar
verwachting de Mexicaanse
maatschappij Mexicana bin
nenkort tien Fokker 100's gaan
huren van GPA Fokker 100,
een leasemaatschappij die Fok
ker samen het het Ierse Guin
ness Peat Aviation heeft opge
zet. Onlangs bestelde Lufthan
sa twaalf Fokker 50's.
Onder normale omstandighe
den kan het effect van de jaar
lijkse produktiviteitsstijging
van 3 procent worden opgevan
gen door de personeelssterkte
via natuurlijk verloop in te
krimpen. Onder de gegeven om
standigheden zal Fokker echter
voor driehonderd mensen een
nieuwe baan gaan zoeken. Voor
een nog onbekend aantal van
hen is dat een nieuwe baan bij
een andere werkgever. Fokker
zal zich, zo is afgesproken, tot
het uiterste inspannen om ge
dwongen ontslagen te vermij
den.
Daarnaast is het de bedoeling
dat ongeveer honderd werkne
mers van 55 jaar en ouder ge
bruik maken van een regeling
om vervroegd met werken te
stoppen. De afgelopen tijd heeft
Fokker de leegloop onder perso
neel zoveel mogelijk trachten te
voorkomen door uitbesteed
werk terug te halen naar Fok
ker. Op die manier is onder
meer de overtolligheid van 150
veen nu al gereduceerd tot 50
Arbeidsplaatsen
Het is niet de eerste keer dat er
bij Fokker korter gewerkt moet
worden. In het begin van de ja
ren tachtig heeft dit zich ook
voorgedaan, maar niet zo om
vangrijk als nu het geval is. Met
het huidige pakket besparings
maatregelen is geen groot ver
lies aan arbeidsplaatsen ge
moeid. Dat was wel het geval bij
de afspraken die Fokker begin
1991 maakte met de bonden.
Toen ging het om het schrap
pen van in totaal duizend ar
beidsplaatsen, grotendeels via
natuurlijk verloop en het beëin
digen van tijdelijke contracten.
Uiteindelijk moest Fokker toen
enkele tientallen werknemers
daadwerkelijk gedwongen ont
slaan.
De toenmalige maatregelen wa
ren nodig om de kosten bij Fok
ker blijvend omlaag te brengen
omdat de produktiekosten te
hoog waren ten opzichte van de
gedaalde dollarkoers. Fokker
mikt nu op (tijdelijke) werktijd
verkorting omdat het herstel
van de vliegtuigmarkt in de
loop van het komend jaar wordt
verwacht.
makkelijk lang kan worden vol
gehouden. Het probleem ligt
dan ook niet in financiering van
overnemingen, maar in het zoe
ken naar geschikte kandidaten.
Elsevier (in 1979 ontstaan door
het samengaan van Uitgevers
maatschappij Elsevier en de
Nederlandse Dagbladunie)
heeft al heel vroeg gekozen voor
expansie in het buitenland, met
name op wetenschappelijk ge
bied, waar het concern wereld
marktleider is. Op de markt
voor professionele informatie
neemt de onderneming ook lei
dende posities in. De aard van
deze categorieën in combinatie
met marktpositie en geografi
sche spreiding draagt er toe bij
dat Elsevier weinig last heeft
van conjuncturele schommelin
gen.
Tegenvallende verkopen van met name het propellervliegtuig de Fokker 50 nopen tot de werktijdverkor
ting.
FOTO: PR
FRANKFURT - Air Aruba
zoekt in Europa en in Noord- en
Zuid-Amerika partners voor de
gezamenlijke exploitatie van
lijndiensten naar het Antil
liaanse eiland. Daartoe is giste
ren de eerste stap gezet met de
ondertekening van een over
eenkomst met Lufthansa.
Beide luchtvaartmaatschappij
en openen eind oktober een we
kelijkse retourvlucht tussen
Frankfurt, Barbados en Aruba.
Als deze dienst een succes
blijkt, worden met ingang van
volgend vooraar twee vluchten
per week uitgevoerd.
Herhaalde pogingen van Air
Aruba om de KLM voor een
strategische alliantie te interes
seren, zijn op niets uitgelopen.
Volgens directeur C.O. Yraus-
quin van de kleine Arubaanse
luchtvaartmaatschappij heeft
de KLM tot drie keer toe ver
zoeken om samenwerking van
de hand gewezen.
De vier jaar geleden operatio
neel geworden luchtvaartmaat
schappij voert wekelijks drie re
tourvluchten tussen Amster
dam en Aruba/Curagao uit. In
een reactie zegt de KLM dat zij
concurrentie niet schuwt. De
nationale luchtvaartmaat
schappij wijst er bovendien dat
ze een belang van veertig pro
cent heeft in de Antilliaanse
Luchtvaart Maatschappij
(ALM). KLM en ALM voeren
gezamenlijk lijndiensten uit op
de Midatlantische route (Am
sterdam-Nederlandse Antil
len).
Voor de overeenkomst met
Lufthansa heeft mr. C. Biers-
ma, tot vorig voorjaar verkoop-
directeur bij Fokker, de basis
gelegd. Air Aruba heeft hem als
adviseur aangetrokken, om
contacten met potentiële sa
menwerkingspartners te leg
gen. De voorkeur gaat daaarbij
uit naar Europese luchtvaart
maatschappijen. Biersma heeft
een financieel belang in Air
Aruba.
Vorig jaar herfst is Air Aruba
bijna meegesleurd met de fi
nanciële ondergang van (het
oude) Air Holland. De lijndien
sten die de chartermaatschap
pij onder de naam van Air Aru
ba voor eigen rekening en risico
onderhield tussen Schiphol en
Aruba en Aruba en Newark (bij
New York), werden in oktober
plotseling beëindigd. Air Aruba
heeft toen beide lijnvluchten
van de ene dag op de andere met
gehuurde toestellen voortgezet,
om de vliegvergunningen niet
kwijt te raken. Air Holland had
een minderheidsbelang (18
in Air Aruba.
