Inkomens van kleine
zelfstandigen dalen
EMS alleen voor
sterke economieën"
4S gedwongen tot aanpassing
Economie
Smit Internationale boekt fors verlies
„EMS niet
in gevaar"
-topman Tammes in
fL-bestuur benoemd
Eastman vestigt nieuwe
fabriek in Europoort
A I H
Leidse Courant 1
donderdag 17 september 1992 i i
ine en diesel
euw duurder
he;
IRDAM Voor de twee
deze week worden ben
dieselolie in prijs ver-
De prijsverhoging is
'ken iet gevolg van het her-
Zwo de dollarkoers. De prijs
3 De aine gaat vrijdag met
nmejït omhoog, die van die-
14 cent per liter. De
e Woorkomende literprij-
•Jede de zelfhedieningspomp
186 cent voor superplus
182 cent voor Euro
en 198 cent voor lood-
|e superbenzine. Diesel
8 cent per liter kosten.
Effectenbezitters
tegen verplichte
melding dividend
AMSTERDAM - De Vereniging van
Effectenbezitters (VEB) keert zich te
gen het plan van de overheid om de di
videnduitkeringen aan aandeelhou
ders automatisch ter kennis van de fis
cus te stellen. Dit voorstel uit de Mil
joenennota leidt alleen maar tot emi
gratie van vermogende Nederlanders
en nog meer kapitaalvlucht, zo voor
ziet de VEB. Volgens de Vereniging is
het Nederlandse fiscale systeem in het
zich verenigende Europa niet houd
baar en moet onder meer de vermo
gensbelasting worden afgeschaft.
Unilever in joint
venture met Turkse
Komili Yag
ROTTERDAM Unilever heeft met Komili
Yag Sanayi overeenstemming bereikt over sa
menwerking in de Turkse markt voor eetbare
oliën onder merknaam. Het is de bedoeling dat
beide bedrijven hun huidige merknamen onder
brengen in een nieuw op te richten joint ventu
re, Unikom, zo heeft de Nederlandse multina
tional gisteren bekendgemaakt. Volgens een
woordvoerster betekent de samenwerking voor
Unilever „een belangrijke stap voorwaarts op
de Turkse markt voor spijsoliën onder merk
naam". Het familiebedrijf Komili is leider in
deze markt, die in totaal ongeveer 125.000 ton
op jaarbasis beslaat. De totale markt voor eet
bare oliën bedraagt 380.000 ton.
ROTTERDAM - Het zee-
en havensleepbedrijf Smit
Internationale heeft in de
eerste helft van dit jaar een
netto verlies geboekt van
14 miljoen. Vorig jaar om
dezelfde tijd meldde de on
derneming een verlies na
belastingen van negen ton.
Over geheel 1991 behaalde
Smit Internationale een net
towinst van 12,3 miljoen. De
Rotterdamse onderneming
verwacht dat het tweede half
jaar een beter resultaat zal op
leveren „zodat het lopende
boekjaar zonder verlies zal
worden afgesloten".
Het bedrijfsresultaat kwam in
de eerste zes maanden van dit
jaar uit op 8,4 miljoen. Dat is
bijna de helft van het resul
taat van 16,6 miljoen in de
zelfde periode van het vorig
jaar. Als oorzaken voor de re
sultaatsvermindering wijst
Smit op de verliesgevende
havenactiviteiten, de vermin
dering van het werkaanbod in
de bevoorradingsvaart en de
onderbezetting in de groeps-
segmenten berging/wrakop
ruiming en „maritime con
tracting".
Smit zag aan het eind van het
eerste halfjaar een verbete
ring in de activiteiten berging-
/wrakopruiming en maritime
contracting. Die zullen door
werken in het tweede halfjaar,
zo voorziet het bedrijf. Verder
verwacht Smit ook in de ko
mende zes maanden de vruch
ten te kunnen plukken van de
herstructureringsmaatrege
len in de sector Smit Haven.
EG-landen krijgen
2 miljard ecu terug
STRAATSBURG De twaalf landen van de
Europese Gemeenschap krijgen na de herzie
ning van de EG-begroting 1991, in totaal 2
miljard ecu, oftewel 4,6 miljard gulden terug.
Het bedrag wordt uitgekeerd overeenkomstig
de bijdrage die elke lid-staat betaalt. De Ne
derlandse Europarlementariër Pam Cornelis-
sen noemde dat bedrag gisteravond bij de
stemming in het Europees Parlement over de
begrotingsaanpassing. Cornelissen, die als
rapporteur van de begrotingscommissie van
het parlement het woord voerde, wilde met
zijn korte optreden vooral de twijfelaars over
Maastricht onder de neus wrijven dat het EG-
lidmaatschap wel degelijk rendabel kan zijn.
„Tegen die lidstaten zeg ik: tel uit uw Europe
se winst", aldus Cornelissen.
fOGELS
ulleifAAG Crisis op de
'°^se valutamarkten.
iradepaardje van de
se eenwording> bet
£)e'oopt mank. Gedwon-
r de druk van de valu-
irts^aren zakt de ene na
pati re munt door de bo-
;scei zijn koers. Het pond
sten re waren al niet meer
doo en en nu is het de
ce%n de Spanjaarden om
Ldeltde van hun peseta te
gillen. Binnenkort zal
Portugese escudo bij-
kunnen worden.
kun
ién o ofwaardigheid van de
eelnen monetaire autori-
er de laatste dagen niet
elkP geworden. De presi-
•0gr; n de Duitse centrale
in h Ichlessinger riep al
irbij dat de Duitsers hun
iet zouden verlagen,
naaed het toch. De Italia-
kitten namen een ferm
thuijnt in over de waarde-
van bun munt en
bakzeil halen,
den zagen de bui al
en devalueerden hun
ig ge ijwillig, om de specu
lanten voor te zijn.
De chaos binnen het EMS valt
vooral de monetaire autoritei
ten te verwijten. De waarde van
het pond en de lire waren al
lang onrealistisch hoog. Gegre
pen door de Eurokoorts werd de
wisselkoers van de munt heilig
verklaard. Elk land wilde laten
zien dat ze op monetair gebied
mee kon komen met de sterk-
sten, de Duitse mark en de Ne
derlandse gulden. Bij Italië was
het al langer duidelijk dat de
waarde van de lire veel te hoog
was. De politieke en economi
sche moeilijkheden van het
land zijn zo groot dat een deva
luatie onvermijdelijk was om
wat lucht te scheppen.
Lire
Desondanks hielden de mone
taire en politieke leiders vast
aan de waarde van de lire. Dat
was meer een prestigezaak dan
een oordeel op grond van econo
mische inzichten. Ook het Brit
se pond werd al langere tijd ge
wantrouwd door de valutahan
delaren. De Britten veranker
den hun valuta op het moment
dat de inflatie in Groot-Brittan-
nië hoog was. Slechts door ren
tepercentages tussen de 10 en
18 procent wisten de Britten
hun munt binnen de spilkoer
sen van het EMS te houden. De
tol die daarvoor betaald werd
was hoog, de ergste economi
sche crisis sinds de jaren dertig
en een enorme werkloosheid.
De inflatie liep wel in een hoog
tempo terug.
De val van de dollar kondigde
ook de ondergang van het pond
en de lire aan. Toen de Ameri
kaanse munt aan zijn vrije val
begon kwamen de lire en het
pond direct onder druk te
staan. De valutahandelaren be
sloten daarop de waarde van de
munten te testen. Binnen twee
weken hadden ze prijs, de mun
ten zakten door hun bodem
koersen en waren niet meer te
redden. Miljarden guldens, al
leen Italië gaf al meer dan 70
miljard gulden uit aan de on
dersteuningvan de lire, werden
in de markt gepompt om de
koers te steunen. Het hielp alle
maal niets, evenmin als de spec
taculaire renteverhogingen.
Capitulatie
Maandag capituleerden de
munten definitief met het be
sluit tijdelijk uit het EMS te
stappen. Dat betekent in de
praktijk dat de wisselkoers net
zo vrij wordt als die van de dol
lar. „De markten moeten nu
maar bepalen wat de munten
werkelijk waard zijn", aldus de
centrale bank van Engeland.
Over een week, na het Franse
referendum over Maastricht,
kunnen de munten dan even
tueel tegen de nieuwe lagere
koersen weer opgenomen wor
den in het EMS.
De devaluatie van het pond is in
Engeland goed ontvangen. Een
lager pond versterkt de export
positie van de Britse industrie.
Bovendien kan de rente om
laag, omdat de koers van het
pond niet meer kunstmatig
hoog gehouden hoeft te worden.
Dat de devaluatie op termijn tot
hogere inflatie leidt zal de Brit
ten voorlopig een zorg zijn.
De Italianen reageerden wat
gereserveerder op de devaluatie
van de lire. Daar wordt de deva
luatie vooral uitgelegd als een
brevet van onvermogen van de
politieke en monetaire autori
teiten. De chaos in de financiële
huishouding van de Italiaanse
overheid is de belangrijkste re
den voor de val van de lire. Dat
probleem wordt niet opgelost
met een devaluatie. Nu de Itali
aanse regering de belofte rond
de waarde van de lire niet waar
kan maken is meteen twijfel
ontstaan of de politici wel een
eind kunnen maken aan de to
renhoge tekorten op de begro
ting.
ie Elsevier
•eed Paper
5 t'lll
itwe yjAM Elsevier
&rai! :e Reed International
nen. Hierdoor ontstaat
|de grootste uitgevers
van de wereld met een
n (op basis van de ver-
jen voor 1992) 7,8
:n 25.000 personeelsle-
ivinst voor belastingen
oedelijk dit jaar uitko-
1360 miljoen, zo blijkt
gezamenlijke medede-
letwee concerns.
de huidige beurs-
zou de gecombineerde
arde ongeveer 16,3
ledragen. De fusie zal
op voet van gelijk-
ievier en Reed zullen
lelang van 50 procent
in de
ningen.
we concern zal belang-
■ktposities innemen in
merika, Europa en het
isten. Door de integra-
e werkzaamheden van
jn met name door com-
ran de elkaar aanvul-
iviteiten in de Verenig-
»n komen belangrijke
n tevoorschijn,
rtekening van de over-
it zal een prospectus
ZOETERMEER De win
sten van de kleine en middel
grote bedrijven (tot 100
werknemers) nemen dit jaar
amper toe. De zelfstandigen
moeten qua inkomen een
flinke veer laten. Behalve
met lagere winsten kampen
ze met hogere premie- en be
lastingdruk. Hun reëel be
schikbaar inkomen daalt dit
jaar met 3,25 procent en zal
volgend jaar toenemen met
gemiddeld 1,25 procent.
Dit stelt het Economisch Insti
tuut voor het Midden- en Klein
bedrijf (EIM) in de economische
verkenning zoals die elk jaar
wordt opgesteld na de miljoe
nennota. Overigens zullen de
zelfstandigen op minimum-ni
veau er dit jaar 3 procent op
achteruit gaan en volgend jaar
gelijk blijven. De andere zelf
standigen, in totaal zijn er on
geveer 350.000, gaan er volgend
jaar weer wel op vooruit.
De afzet van de kleine en mid
delgrote bedrijven zal dit jaar
met slechts 1,75 procent groei
en. Voor volgend jaar wordt
nauwelijks verbetering ver
wacht. Het midden- en kleinbe
drijf zal minder profiteren van
de verwachte internationale op
leving in de economie dan de
grote bedrijven, aldus het EIM.
De verschillende sectoren van
het midden- en kleinbedrijf la
ten belangrijke verschillen
zien. Zo zal de afzet van de win
kels dit jaar met 1,5 procent en
volgend jaar met 2 procent stij
gen. In de tabaks- en dranken
handel, de woninginrichting en
de consumentenelektronika
zijn de ontwikkelingen echter
negatief. In de auto- en repara
tiesector daalt de afzet dit jaar
licht en de bouwnijverheid zit al
langer in de hoek waar de klap
pen vallen. Het midden- en
kleinbedrijf in de horeca doet
daarentegen goede zaken.
De werkgelegenheid in het mid
den- en kleinbedrijf neemt dit
jaar toe met 31.500 personen,
wat neerkomt op 13.500 volle
dige banen. Voor volgend jaar
rekent het EIM op 9.000 ar
beidsjaren of wel 25.500 perso
nen. Daarmee neemt het mid
den- en kleinbedrijf ruim 40
procent van de banengroei voor
zijn rekening.
Het KNOV kwam vorige week
op basis van een NIPO-enquête
uit op 80.000 banen meer in dit
jaar in het midden- en kleinbe
drijf. Het EIM baseert zijn cij
fers op de kwartaalenquêtes
van het Centraal Bureau voor
de Statistiek en op ramingen
van het Centraal Planbureau.
ABN AMRO PPM en Driessen mogelijke beurskandidaat Aabe
in de aandeelhouders
d en Elsevier ter be-
g worden gesteld. De
rdt in november aan de
teld op buitengewone
oudersvergaderi'ngen,
fusie op 1 januari 1993
inen worden geëffec-
TILBURG De Driessen
groep en ABN AMRO PPM, de
participatiemaatschappij van
de bank, hebben een substan
tieel belang verworven in de
Tilburgse dekenfabrikant
AaBe. Zij lopen daarmee voor
uit op een mogelijke beursintro
ductie van Aabe, zo maakte di-
rekteur Th. K. van der Linden
gisteren bekend. AaBe dankt
zijn bekendheid aan de produk-
tie van dekens, dekbedden en
andere wollen stoffen. De on
derneming maakt tevens
brandvertragende stoffen, die
onder meer worden geleverd
aan de luchtvaartindustrie. Vo
rig jaar behaalde AaBe een om
zet van 40 miljoen en een
winst van 1 a 2 miljoen. Er
zijn 175 mensen bij het bedrijf
werkzaam.
De Driessen Groep heeft een
naar eigen zeggen „zeer voor
aanstaande" positie binnen de
luchtvaartindustrie als fabri
kant van complete vliegtuig
keukens en serveerwagens. Het
familiebedrijf behaalde in 1991
met 1000 werknemers een om
zet van ruim 100 miljoen. Het
bedrijf is volgens een woord
voerder „zeer winstgevend".
Idoor
PAUL KOOPMAN
AMSTERDAM Het Europe
se Monetaire Stelsel (EMS) is
niet in gevaar. Berichten uit
Londen als zou er druk zijn uit
geoefend om het EMS (tijdelijk)
op te heffen, berusten nergens
op. Dit zei vanmorgen een
woordvoerder van De Neder-
landsche Bank DNB) in een re
actie op de aanhoudende span
ningen op de Europese valuta
markt.
De Nederlandsche Bank gaat er
van uit dat het Britse pond en
Italiaanse lire na het Franse re
ferendum over 'Maastricht'
(zondag) weer tot het EMS zul
len toetreden, overigens wel te
gen een nieuwe koers. „De ko
mende dagen zullen de finan
ciële marktkrachten uitmaken
wat het pond en de lire waard
zijn. Op zich is het interessant
om dat te volgen", aldus DNB-
zegsman B. Groothof.
De onzekerheid over de Franse
volksraadpleging is volgens
Groothof slechts een van de
oorzaken voor de vrije val van
het pond en de lire en de devalu
atie van de Spaanse peseta. „De
gang van zaken in de Italiaanse
politiek en economie is slecht.
Het vertrouwen dat Groot-Brit-
tannië uit de recessie komt is
afgenomen. Ook daardoor zijn
het pond en de lire onder druk
gekomen.".
Na massale steunaankopen van
ponden besloot De Nederland
sche Bank gisteren de officiële
rentetarieven met een kwart
procent te verlagen. Volgens
Groothof was deze stap ingege
ven door louter valutaire motie
ven. „De gedachte was het pond
te steunen via een renteverla
ging hier en een renteverhoging
in Londen".
Nederland kon zich de stap sa
men met België permitteren
omdat de gulden en Belgische
frank gisteren sterk stonden
ten opzichte van de belangrijk
ste Europese munt: de Duitse
mark. Groothof: „De gulden
koers ten opzichte van de mark
is nog steeds heel behoorlijk.
Dat illustreert het vertrouwen
van de valutahandelaren in het
Nederlandse monetaire beleid
en in de Nederlandse economi
sche onderstroom. Op zich is
dat iets waar je niet verdrietig
over hoeft te zijn".
Veel effect op de Nederlandse
economie zegt Groothof overi
gens niet van de renteverlaging
te verwachten. „Het heeft voor
alsnog alleen gevolgen voor de
geldmarkt.
Minister Wim Kok van Finan
ciën heeft gisteravond het Brit
se besluit het pond tijdelijk uit
het EMS te halen een
„verkeerd signaal aan Frank
rijk" genoemd. „Door dit be
sluit neemt de onzekerheid
over het Franse referendum al
leen maar toe", aldus Kok op
een partijbijeenkomst in de
Haagse Pulchri-studio.
Minister van financiën Norman Lamont heeft bij herhaling laten weten dat zijn land zich aan de doelstellin
gen van het EMS zal blijven houden, ongeacht de tegenslagen die het stelsel te verwerken heeft en onge
acht de uitkomst van het referendum in Frankrijk. FOTO: epa
V
PARIJS Nu de scheiding
tussen de sterke en de zwak
ke munteenheden in de Eu
ropese Gemenschap de laat
ste dagen zeer duidelijk naar
voren is gekomen, wordt be
vestigd wat veel economen al
jarenlang zeggen. De ergste
crisis in het Europese Mone
taire Stelsel (EMS) van de af
gelopen vijf jaar toont aan
dat slechts een handjevol Eu
ropese landen geschikt is om
een monetaire unie aan te
gaan.
Alom wordt nu verwacht dat er
een ruime herschikking van de
munteenheden in het EMS in
aantocht is. Dat betekent niet
dat het systeem van min of
meer vaste wisselkoersen niet
deugt of dat zelfs het doel van
één munteenheid voor de EG-
landen buiten bereik is geraakt.
Het maakt wel duidelijk dat en
kele regeringen het paard ach
ter de wagen hebben gespannen
en hun munteenheden in het
EMS hebben ondergebracht
nog voordat hun economieën
daar rijp voor zijn.
Lage inflatie
Volgens de deskundigen toont
de huidige chaos op de financië
le markten eens te meer aan dat
alleen een harde kern van lan
den zich kan onderwepen aan
de discipline van één enkele
munteenheid in de EG. Dat zijn
dan de landen met een lage in
flatie en een klein overheidste
kort.
Woensdag leek het er, met uit
gevoerde noodmaatregelen als
miljardeninterventies en meer
voudige renteverhogingen, op
dat één munteenheid en een en-
kelvormige economie van de
EG verder weg zijn dan ooit.
Toch zien de financiële deskun
digen nog wel lichtpuntjes.
De aanpassing van de lire in het
EMS van afgelopen zondag
haalde dan wel niets uit, maar
nu ook het pond sterling (en in
mindere mate de peseta) niet
meer was te houden, valt aan
een ruime herschikking van de
munteenheden in het stelsel
niet meer te ontkomen. Als dat
gebeurt dan is de kans groot dat
de rust op de financiële mark
ten weerkeert, zo luidt de rede
nering. Alleen de Fransen kun
nen met het wegstemmen van
het Verdrag van Maastricht
dan nog roet in het eten gooien.
Het is de vraag of de overheden
het kunnen redden tot na het
weekeinde, wanneer het Franse
referendum is gehouden. Ze
hebben al miljarden besteed om
de koersen van de zwakke
munteenheden te redden en
daar kunnen ze niet lang meer
mee doorgaan.
Ook de hoge rentetarieven - nu
vijftien procent in Groot-Brit-
tannië en een ongekende 500
procent in Zweden - kunnen
niet te lang in stand worden ge
houden om dat daarmee een
eventuele groei van de econo
mie in de kiem wordt gesmoord.
Zowel Groot-Brittannië al Zwe
den zitten in een recessie én
schreeuwen om lage rentetarie
ven om de economie aan de
gang te krijgen.
Wellicht kunnen de twee lan
den een voorbeeld nemen aan
Frankrijk. In 1981 zag het land
zich gedwongen de rentetarie
ven op te schroeven tot driedui
zend procent en in 1987 tot dui
zend procent. Beide malen
werd de druk van de financiële
markten te groot en werd de
frank gedevalueerd.
Frankrijk kreeg dan wel de no
dige tegenslagen te verwerken
maar hield vast aan het EMS,
waarvan het een van de oprich
ters is. Nu lijkt het land er de
vruchten van de plukken in de
vorm van een lagere inflatie en
een toeneming van de export.
De Britse regering ziet dat ook
inl Minister van financiën Nor
man Lamont heeft bij herhaling
laten weten dat zijn land zich
aan de doelstellingen van het
EMS zal blijven houden, onge
acht de tegenslagen die het stel
sel te verwerken heeft en onge
acht de uitkomst van het refe
rendum in Frankrijk.
iipj
6 00b ?Hij
djEL De overname
Bank Brussel Lam-
door Internatio-
lederlanden Groep
gisteren een stuk
'ij gekomen met de
ing van ING-topman
hammes in de raad
uur van de Belgische
in werd bekend dat
otaandeelhouder
russel Lambert (GBL)
zijn exclusief voor-
't wat het pakket BBL-
betreft dat de Itali-
igenaren SBH/Unipar
irkopen en waarvoor
didaat-koper is.
benoeming, op voor
de raad van bestuur
1BL, kreeg zijn beslag
buitengewone aan-
lersvergadering in
Tammes is vice-voor-
de raad van bestuur
Bank en lid van de
bestuur van ING
ij is een van de vijf
I'gen in de BBL-raad,
oor is uitgebreid tot 32
Tijdens een bijeenkomst na af
loop van de vergadering spra
ken Jacques Thierry en Theo
Peeters, respectievelijk voorzit
ter van de raad van bestuur en
voorzitter van het directiecomi
té van de Belgische bank, on
dubbelzinnig hun voorkeur uit
voor het openbare bod op BBL
dat ING vorige week aankon
digde. BBL is na De Generale
België's grootste bank.
Er breekt nu een tweede perio
de aan waarin alle leden van
een aaandeelhouderssyndicaat,
waarin ook de GBL zit, kunnen
beslissen om van een voorkoop
recht te gebruiken. Voorzitter
Thierry drong erop aan dat ook
snel knopen worden doorge
hakt, liefst al volgende week.
Daarna blijven er twee of drie
weken over die ING wil gebrui
ken om de boeken van BBL te
controleren om na te gaan of
zijn (maximum)prijs van 3600
frank per aandeel verantwoord
is. Dat betekent, aldus een
BBL-woordvoerder, dat ING op
zijn vroegst rond 10 oktober
zijn openbaar bod kan uitbren
gen.
Stil Deens protest
Deze luchtfoto van een boerderij op het Oostdeense eiland Sealand laat een duidelijk protest zien. Met een maaimachine schreef een boer
een noodoproep aan de EG in zijn graanveld. Een stil protest tegen de slechte situatie voor de boeren in Denemarken. foto: epa
ROTTERDAM - Eastman
Chemical Company, onder
deel van het Amerikaanse
chemieconcern Eastman Ko
dak, heeft de Europoort ge
kozen als plaats voor een
nieuwe fabriek. Met het ge
meentelijk havenbedrijf van
Rotterdam is overeenstem
ming bereikt over de huur
van een 100 hectare groot
terrein op de Kop van de
Beer in Europoort. Dit heeft
het concern gisteren bekend
gemaakt.
Met de bouw van het nieuwe fa
briekscomplex is een investe
ring van ongeveer 1,9 miljard
gulden gemoeid. De voor het
jaar 2000 geplande fabrieken
zullen 650 vaste arbeidsplaat
sen opleveren, voornamelijk
voor mensen uit het Rijnmond
gebied. Met de bouw zijn nog
eens 1.250 tijdelijke arbeids
plaatsen gemoeid.
De Rotterdamse gemeenteraad
neemt volgende week donder
dag een besluit over het in erf
pacht uitgeven van het terrein
en het verlenen van een krediet
van 30,2 miljoen gulden. Dit be
drag is nodig voor de aanleg van
infrastructuur en voor de ont
sluiting van het terrein dat tot
nu toe braak heeft gelegen. De
investeringen zijn onder andere
nodig voor aanpassingen van de
havenspoorlijn, het doortrek
ken van wegen en het graven
van een insteekhaven. De totale
opbrengst aan erfpacht wordt
over 25 jaar door de gemeente
geraamd op 46 miljoen gulden.
Eastman Chemical Company
(ECC) is de chemiedivisie van
het Eastman Kodak-concern.
ECC heeft een jaaromzet van
ongeveer 8 miljard gulden en
biedt wereldwijd aan 17.000
mensen werk. Het bedrijf
maakt voornamelijk halffabri
katen, zoals grondstoffen voor
opnieuw bruikbare plastics, in
dustriële oplosmiddelen en voe-
dings- en conserveringsmidde
len. Het bedrijf heeft nog niet
besloten welke produkten het
in Rotterdam gaat maken.
