Standaardwereld
in
oude fotografie
L
17
Frans Weisz komt
op besluit terug
Nederlandse Filmdagen
zijn iets ingekrompen
Successen met Welser-Möst
Pearle Is
Kijkplezier.
Cultuur
(Dat Kan, Want Uw Tweede Bril Is Gratis.)
Leidse Courant
woensdag 16 september 1992
eBrubeck
rst festival
■ht - Vader Dave, en
adthew, Chris en Dan
zullen ieder met een
matie optreden tijdens
W Jazz Mecca, dat van
er tot en met 1 novem-
iastricht wordt gehou-
1 e laatste avond komen
amen in wat dan het
family Quartet heet.
Mecca 1992 zal in to-
londerd artiesten tel-
pacht podia zestig con -
iven. Tot de bekende
lehoren die van (de
stelde) Lionel Hamp-
Domino, George Clin-
Brecker Brothers en
ilfer. Herbie Hancock,
Shorter, Ron Carter,
Soney en Tony Willi-
Jialen in Maastricht
(bute to Miles Davis!
i op het North
jval klonk.
Igne voor
I chanson
Het is de hoogste
izienlijk meer Ne-
aandacht voor het
Franse chanson,
lijn de Franse ambas-
vereniging Levende
le Stichting Collectie-
ie Geluidsdragers het
ins. Ze hebben daar-
ontwikkeld om met
eugd meer vertrouwd
met de jongste muzi-
rikkelingen in Frank-
lp van de promotie-cd
fc95elle géneration Fran-
ordt op middelbare
maf vandaag een hele
ve artiestennamen ge-
;erd. Het is de bedoe-
raren Frans (op in to-
:holen) middels de cd
zullen wijden aan de
ïhting vertegenwoor-
de Franstalige pop.
itieve project wordt
id met diverse radio-
ieprogramma's. Zo zal
op Radio 3 komende
[vanuit Parijs een vol-
le 'Avondspits' pre-
er in de twee Pla-
tv-shows (uitzen-
oktober) veel ruimte
ird voor respectieve-
lia Kaas en Véronique
in Dongen
til op veiling
j m Vier schilderij-
Pekeningen en enkele
ifiek van Kees van
1877-1968) zullen op
nber worden geveild
;ndt in Amsterdam,
ie geeft als totaal een
de artistieke ontwik-
i Van Dongen. Niet al
en werken uit het be-
lijn carrière onder de
laar ook die hij nog op
;ijd heeft vervaardigd.
Iderijen en dertien te-
j zijn gecatalogiseerd
Iriode 1897-1913. De
jen van kleine land-
die hij toen maakte
ii nog geheel de invloed
3 School. De vroe-
;en tonen Van Don-
fcikkeling van stijl en
rokeuze.
Bayle-
toegekend
i De Rotterdamse
[hting heeft in één be-
i Pierre Bayle-prij-
ikend. Die voor de
(behorend bij het
gaat naar Ariejan
die voor de litera-
i (1991) naar Cyriel
is, terwijl Ernie Tee
iond met de Pierre
Js voor filmkritiek,
gijs, vernoemd naar de
Pierre Bayle
16) die geruime tijd in
a verbleef, is voor ie-
Jnaar een bedrag van
Ken verbonden.
Iiroger
lal Ahoy'
|m - René Froger
loten een derde Ahoy'-
geven: op zaterdag 14
De Amsterdamse
ide het luxe probleem
'ee eerder aangekon-
iredens (op 11 en 12
|r) al bijna zijn uitver-
dat de vraag naar
ihoudt. De voorver-
de derde avond is in
wonnen.
er laat op
achten
- Het concert van
nse rapheid Ham-
[op 13 oktober in Ahoy'
fatsvinden gaat niet
3 er sprake van 'uit-
prband met de langere
fn zijn Amerikaanse
Kaartbezitters wordt
verzocht hun toe
wijzen in te ruilen bij
Verkoopadressen, zodat
'den aangenomen dat
kk van Hammer van de
De kaartverkoop liep
i achter bij de ver-
BOYMANS, ROTTERDAM
en Witte de With (Witte de
Withstraat 50): Dan Graham en
Walker Evans - foto's.
Geopend: Boymans, di-za
10.00-17.00, zo 11.00-17.00;
Witte de With di-zo 11.00-
18.00. T/m 11 oktober.
Sea door Cees van der Geer
De vraag wat fotografie is, beel
dende kunst of slechts weerga
ve van werkelijkheid gegoten in
de vorm van reportage of docu
mentaire, is bijna even oud als
de fotografie zelf. Ooit triom
fantelijk begonnen als het nieu
we medium dat de schilder
kunst overbodig zou maken,
kwam de fotografie gaandeweg
ter discussie te staan, niet in
het minst doordat ook ama
teurs zich konden verbeelden
dat ze kunst maakten, foto
kunst.
Fotografie, kunst of geen
kunst. Een vruchteloze discus
sie. Een vraag die nimmer be
vredigend opgelost zal worden
en die bij de beoordeling van elk
nieuw oeuvre - of elke nieuwe
ontwikkeling in de beeldende
kunst - steeds weer opnieuw
gesteld zal worden.
Zo ook nu weer. In het kader
van de Fotografie Biennale Rot
terdam, een evenement dat nu
voor de derde keer georgani
seerd wordt en dat alg titel en
thema de naam 'Wasteland'
(braakliggend land) meekreeg,
brengen Museum Boymans-
Van Beuningen en Witte de
With twee Amerikaanse foto
grafen, Walker Evans en Dan
Graham. Beiden hebben de
Amerikaanse samenleving en
de stedelijke omgeving waarin
die zich afspeelt tot onderwerp
van hun fotografie gemaakt.
Van die twee is Evans als foto
graaf en als kunstenaar onom
streden; hij is nog steeds een
voorbeeld voor velen. Als zijn
werk tot een genre op zich ver
heven zou kunnen worden, was
men voorgoed verlost van de
vraag naar plaats en betekenis
van de fotografie. In zijn per
soon vloeien kunstenaar en ver
slaggever moeiteloos en bij
voortduring in elkaar over. Zelf
heeft hij ooit voorgesteld zijn
werk met de omschrijving 'Do
cumentary style' te classifice
ren. In zijn bescheidenheid is
dat voorstel juist, maar het laat
dan wel de artistieke waarde
van zijn werk onbenoemd. Elk
moment echter dat men zijn
'documenten' onder ogen
krijgt, beseft men terdege wel
met kunst te maken te hebben.
Crisistijd
Evans begon in 1927 te fotogra
feren, na eerst nog een jaar aan
de Parijse Sorbonne college ge
lopen te'hebben. Terug in New
York maakt hij foto's die geïn
spireerd zijn door de abstractie
van de Europese (schilders)
avant-garde. In 1932 heeft hij
zijn eerste expositie en in 1934
publiceert hij voor het eerst zijn
foto's in een tijdschrift, 'Fortu
ne'. Zijn reputatie vestigt hij
met de foto's die hij tijdens het
dieptepunt van de crisistijd,
1936-1938, in opdracht van de
F.S.A. (Farm Security Admini
stration) in de staten Alabama,
Mississippi en Virginia maakt.
Wat die foto's, registraties van
een tijd van ongekende armoe
de, zo'n tijdeloze geldigheid
verleent, is de perfecte balans
tussen persoonlijke betrokken
heid en kritische distantie. Nog
steeds zijn die foto's van een
'Main Street', waar werkelozen
rondhangen voor een barbers
hop en van interieurs waar de
reclames van het vrolijke Ame
rika een cynische toon zetten,
Amsterdam De films van
Frans Weisz zullen, met uit
zondering van 'Op afbeta
ling', toch zijn te zien tijdens
de Nederlandse Filmdagen in
Utrecht.
Eerder had de regisseur be
sloten zich terug te trekken
omdat 'Op afbetaling' vol
gens het nieuwe reglement
niet mocht meedingen naar
de grote prijs van de Neder
landse film, het Gouden Kalf.
Dit reglement bepaalt name
lijk dat een film alleen mag
meedoen aan de competitie
als hij niet eerder te zien is
geweest in een televisie-uit
zending.
Weisz heeft zijn besluit onge
daan gemaakt omdat hij de
actrice Kitty Courbois, van
wie tijdens het festival een
retrospectief te zien is, niet
wil benadelen.
Ben Sombogaarts, wiens film
'Het zakmes' eveneens is uit
gesloten van de competitie,
blijft bij zijn besluit deze niet
beschikbaar te stellen voor
vertoning.
„De jury accepteert dat het
bestuur van de Filmdagen
bepaalt wie er meedoet aan
de competitie", gaf juryvoor
zitter Cos Habbema gisteren
te kennen.
„Wij betreuren het echter
dat er over de hoofden van in
dividuen die wij zeer hoog
achten een strijd wordt uitge
vochten".
niet door de tijd van ons ge
scheiden. Gedateerd zijn ze al
leen door de attributen die er op
voorkomen: zwarte auto's,
hoog op dunne banden, bill
boards voor films die niemand
meer kent en door de prijzen
van de aanbevolen waren en
diensten.
Architectuur
Evans was ook een van de eer
sten die architectuur tot onder
werp van zijn fotografie maak
te. Hij fotografeert de hoog
bouw van New York, maar ook
het onaanzienlijke kerkje en
een rijtje houten huizen in een
stadje in Virginia of een rijtje
leegstaande winkels in Selma,
Alabama. Hij doet dat zodanig,
dat ze monumentaal worden, of
van een onwaarschijnlijke
schoonheid zoals de 'Gothic
houses' die hij in het begin van
de jaren dertig fotografeert.
Frappant is het dan te zien, hoe
bij eenzelfde onderwerp, hui
zen, toch van een heel andere
fotografie sprake kan zijn.
Dan Graham
Dan Graham 'illustreert' in
1966 zijn artikel voor Arts Ma
gazine met foto's die een typolo
gie van het woningaanbod in de
suburb zijn. Illustreren is als
term in dit verband niet juist,
omdat Graham (zijn) tekst en
(zijn) foto's als een conceptueel
geheel beschouwt. Ondanks
hun neutrale kwaliteit geven ze
een beklemmend beeld van die
standaardwereld. Het bekijken
van die foto's maakt je zeker
niet vrolijker.
Het effect van die - onbedoelde?
- emotionele inhoud wordt nog
versterkt, doordat Graham zijn
foto's (en daarmee ook de kij
ker!) manipuleert door ze als
een paar, twee boven elkaar, in
één lijst te presenteren. De bo
venste foto toont meestal een
interieur, bij voorkeur zo'n een
vormige kamer in een motel of,
nog erger, een fast food-restau
rant. De onderste toont huizen
in steeds iets verspringende rij
en, ritmisch gestapelde hoog
bouw of spiegelende gevels van
kantoren of restaurants die de
onbeschaamde blik van de foto
graaf en de kijker terugkaatsen.
Graham ontkomt daarbij niet
aan soms voor de hand liggende
beeldrijmen, zoals de gestapel
de dienbladen in een discount
winkel en de etages van een
flat. Als men in eerst in Boy
mans naar Evans gaat kijken,
vindt men daar, als introductie
op de tentoonstelling in Witte
de With, ook een tweeluik van
Graham. In die foto is heel
scherp de essentie van zijn
werk - en zijn wereldbeeld -
vastgelegd: een vader, moeder
en kind op de rug gezien aan het
raam van een 'Fast food', uitkij
kend over een highway. De foto
eronder toont de kleine achter
tuintjes van vier rijtjeshuizen,
achter een schutting. En dat
dan in kleur!
Amsterdam De Nederlandse
Filmdagen vormen dit jaar een
kleiner festival dan voorgaande
jaren. Een nieuw toelatingsre
glement heeft geleid tot een
vermindering van het aantal te
vertonen films. Van de vaste lo
caties is het Springhaverthea-
ter vervallen.
Cox Habbema, directeur van de
Stadsschouwburg Amsterdam,
is gekozen tot voorzitter van de
jury, die verder bestaat uit ac
trice Johanna ter Steege, film
maker Kees Hin, acteur/regis
seur Hans Kemna, cameraman
Bobby Müller, directeur van
het International Documentary
Film Festival Ally Derks en
voorzitter van de afdeling film
bij de Raad voor de Kunst Sonja
de Leeuw. Tijdens het festival,
dat van 23 september tot en
met 2 oktober in Utrecht wordt
gehouden, zullen zo'n 315 films
worden vertoond. Daaronder
bevinden onder meer alle docu
mentaires, speelfilms en korte
films die in het afgelopen jaar
zijn gemaakt .en eindexamen
films van de Nederlandse Film
en Televisie Academie.
Er zijn retrospectieven gewijd
aan de vijf jaar geleden overle
den cineast Adriaan Ditvoorst,
en de actrice Kitty Courbois, er
is aandacht voor recente
Vlaamse films en buitenlandse
produkties waaraan Nederlan
ders een belangrijke bijdrage
hebben geleverd. Verder zijn er
praatprogramma's en discus
sies rond de Nederlandse film.
De Amerikaanse regisseur Paul
Schrader zal de Cinema Mili-
tans Lezing houden.
Het FilmNet, dat het festival
mede sponsort, zal tijdens de
filmdagen dagelijks rond 19.00
een journaal brengen en ook de
prijsuitreiking uitzenden.
Dit jaar zal voor het eerst de
Grolsch Filmprijs worden uit
gereikt, een prijs van 15.000
gulden voor een 'relatief onbe
kend talent dat zich het afgelo
pen jaar met een uitzonderlijke
prestatie binnen de filmwereld
heeft onderscheiden'.
De jury bestaat uit producent
Matthijs van Heijningen (voor
zitter), acteur Thom Hoffman,
actrice Monique van de Ven,
criticus Peter van Bueren en
distributeur Robert Wijsmul
ler. De kosten van het festival
komen op 1,2 miljoen gulden,
waarvan 42 procent wordt op
gevangen door subsidies.
Den Haag Dirigent Franz
Welser-Möst verstevigt zijn
band met het Residentie Or
kest. Het door hem geleide op
treden in Turijn, Verona en
Linz heeft er toe geleid, dat
Welser-Möst (chef-dirigent van
het London Philharmonic Or
chestra) in het voorjaar van
1994 met het R.O. enkele malen
Bachs 'Matthaus-Passion' uit
voert.
Er was al afgesproken dat hij
Mahlers tweede symfonie, ge
speeld tijdens de tournee, in
mei 1993 in Den Haag en
Utrecht dirigeert.
Het orkest beschouwt het be
zoek aan Italië en Oostenrijk
als zeer succesvol. Het tweede
concert dat het in Linz heeft ge
geven was op grote beeldscher
men te volgen, die verspreid in
het Donau-park waren opge
steld. Naast de ruim 2500 con-
certbeoekers in het uitverkoch
te Brucknerhaus waren op die
manier, zo meldt de orkestlei
ding, circa 90.000 mensen ge
tuige van het optreden.
Ideaal voor wie er buiten de deur anders
wil uitzien dan thuis op de bank. Tegen in
levering van de bon krijgt u bij ons een
tweede bril gratis. Compleet met glazen.
Want, Pearle is Kijkplezier.
Niet in het minst ook door de enorme
keuze, het persoonlijke advies en de snelle
service. Kom langs met de bon. En ontdek
dat ook u twee gezichten kunt hebben.
BON VOOR N TWEEDE BRIL GRATIS.
Met deze bon krijgt u bij aankoop van een bril
een tweede bril gratis. Dit aanbod is geldig
in iedere Pearle- of Pearle Express-winkel,
waar u tevens de exacte voorwaarden vindt.
Delft, Jacob Gerritstraat 1 - Den Haag, Fahrenheitstraat 589; Leyweg 649 (bij de Hema);
Spuistraat 65 (naast Kreymborg); Theresiastraat 96 (tussen Blokker en de ABN) -
Leidschendam, Winkelcentrum Leidschenhage (naast Hulshoff). Pearle Express: Rijswijk, In de Bogaard (bij de Hema)
Zoetermeer, in Ter Meulen (le verdieping), Stadshart Zoetermeer
CATFISH
TROUT
CATFISH;
TROUT
PERCH
DRUM
BUFFALO
EEL
Walker Evans: 'Roadside stand near Birmingham' (1936).
Eén Voor ut,
EénVoorThuis.
