alaise staalindustrie dwingt
oogovens tot extra ingreep
inteverlaging
dt niet tot
ichstemming
Unctad: geldgebrek hindert herstel van wereldeconomie
Centurion nog geen
succes voor Philips
Economie
jps Zuid-Afrika
(kt aan ontslagen
UeSBURG Bij SA Philips, de Zuidafri-
i van het Eindhovense elektronica-
n dreigen ontslagen als gevolg van de econo-
mjrecessie en het wegvallen van importheffin-
fdienen ter bescherming van de industrie. De
,Z0Ciding liet in het weekeinde weten dat zij
f moet afzien van de lokale produktie van ra-
De voornemens van SA Philips
0eP[égeven door „de voortdurende onzekerheid
industriebeleid van huidige en toekomstige
tlen 'n Zuid-Afrika", aldus directeur Bruce
nfcie. SA Philips heeft te lijden van de concur-
goedkopere toestellen uit het Verre Oos-
1 in onderdelen worden geïmporteerd en in
^n'jrika geassembleerd. Op deze wijze worden
nisa|,nportheffingen omzeild, waardoor de Azia-
Va pestellen goedkoper zijn dan die van Philips.
Benzine en
diesel
morgen duurder
ROTTERDAM, Benzine en die
sel worden morgen respectievelijk
1 en 2 cent per liter duurder. Aan
de meeste pompen gaan hierdoor
adviesliterprijzen gelden van 184
cent voor superplus loodvrij, 180
cent voor Euro loodvrij en 196 cent
voor loodhoudende superbenzine.
Een liter diesel gaat 113,4 cent
kosten. De prijsverhogingen zijn
vooral een gevolg van het herstel
van de dollar. Bij de prijsverhoging
van diesel speelt tevens voorraad-
vorming voor de komende winter
een rol, aldus oliehandelaren.
Minder invoer en meer uitvoer
VOORBURG In het tweede kwartaal van dit jaar voer
de Nederland bijna 3 procent minder in dan in het tweede
kwartaal van 1991. De export nam met bijna 4 procent toe,
aldus het CBS. Het gaat om het volume van de handel,
waarbij nog niet is gekeken naar het effect van prijsveran-
deringen. Vooral bij consumptiegoederen en algemene
goederen nam de import af (5 procent). De import van
grondstoffen en halffabrikaten en van investeringsgoede
ren daalde met achtereenvolgens 2 en 3 procent. De export
van voedings- en genotmiddelen steeg met 3 procent. De
export van textiel en kleding en van aardolieprodukten
nam met achtereenvolgens 2 en 14 procent af. In totaal
werd in het tweede kwartaal van 1992 voor 57,4 miljard
gulden ingevoerd. De export beliep 62,3 miljard gulden.
De invoerprijzen daalden met gemiddeld 3 procent, de ex
portprijzen stegen in het tweede kwartaal vergeleken met
een jaar daarvoor met 1 procent.
Buitenlandse
investeerders beter
beschemd in Rusland
WASHINGTON - Rusland heeft van-
daag een internationaal akkoord onder
tekend over de bescherming van buiten
landse investeerders tegen verliezen
door oorlog, rebellie en bevriezing van
hun tegoeden door een regering. Als het
Russische parlement het akkoord ratifi
ceert, wat wordt verwacht, dan zal Rus
land de 119-de lidstaat zijn van het Mul
tilaterale Investeringsgarantie-agent
schap (MIGA), dat is opgezet door de We
reldbank. Het lidmaatschap van het
MIGA kan ertoe bijdragen dat er meer
broodnodig buitenlands kapitaal naar
Rusland stroomt.
Möllemann ziet economische crisis in Duitsland
BONN De economie van Duitsland
vertoont de eerste duidelijke tekenen
van een crisis. Er zijn vijf miljoen
werklozen, de industriële produktie in
het oosten van Duitsland is 11,4 pro
cent kleiner dan een jaar geleden en de
economie in het westen van het land
stagneert. Dit heeft de Duitse minister
van economische zaken, Jürgen Mölle
mann, gisteren gezegd in een toe-
tief van bondskanselier Kohl om met
de werkgevers, de vakbonden en de po
litiek een „solidariteitsovereenkomst"
aan te gaan.
Möllemann deed een beroep op de
werkgevers en de werknemers om de
lonen op een dusdanig peil te houden
dat er banen kunnen worden gescha
pen. Hij herhaalde dat hij niets voelt
spraak tot de Kamer van Koophandel voor een belastingverhoging als mid-
i Hamburg.
De bewindsman waarschuwde ervoor
dat de reputatie van Duitsland als fi-
del om geld voor Oost-Duitsland bin
nen te krijgen. Wel wil hij in de ex-
DDR de belastingen verlagen teneinde
nancieel en industrieel centrum op het de investeringen daar te stimuleren,
spel staat. Dat komt volgens hem door- Ook toonde hij zich voorstander van
dat de economie overbelast is geraakt het plan van Theo Waigel, zijn collega
door de kosten van de eenwording van
i financiën, om de vennootschaps-
de twee Duitslanden. Möllemann acht belasting te verlagen om de concurren-
de tijd rijp voor een nieuwe, gezamen- tiepositie van de Duitse ondernemin-
lijke benadering. Hij steunt het initia- gen te verbeteren.
IAAG „Afwach-
52 !o kan de reactie op
Ueverlaging van de
iank het best worden
66-rd. De werkgevers en
]|cen zien het de ko-
tijd nog even aan en
1W5 zen hielden hun en-
sme ook niet al te
De grote profiteur
dollar, die de afgelo-
ek in totaal 11 cent
ld raakte niet onder
van de renteverlaging
kwart procent. De ban-
in hun tarieven indien
tpassen, meldde
'dvoerder van de Rabo-
moeten eerst kijken
renteverlaging door-
de geld- en kapitaal-
s daar de rente daalt
we dat voordeeldoorge-
>nze klanten", aldus de
irdvoerder. Op termijn
ing dei door de rente op hypo-
ïnÜ «leningenomlaag,
vorigekc werkgeversorganisatie
[Oriw is men ook terughou-
)e renteverlaging op
zegt niet zoveel. Eerst
verlaging doorwerken
itetarieven van de ban-
X bied it een renteverlaging
jaanenb kwar^ pr0cent voor een
iche opbloei zal zorgen
wijfeld worden.
De Europese beurzen reageer
den voorshands met meer en
thousiasme. De koersen gingen
beursbreed omhoog, waarbij
vooral de internationals het
goed deden. De internationals
profiteren dubbel. Naast een la
gere rente hebben ze ook nog
voordeel van de stijgende dol
lar.
In Duitsland sloten de koersen
4,4 procent hoger en ook Lon
den en Amsterdam maakten
een goede dag door. „De rente
verlaging heeft een bodem in de
koersen gelegd. De voortduren
de daling is nu eindelijk afge
broken", aldus een tevreden
handelaar. Wel werd de rente
verlaging in Nederland (0,25
procent) afgedaan als „wat ma
gertjes".
Zowel bij de Rabobank als bij
het VNO wordt de rentedaling
dan ook vooral gezien als een
symbolisch gebaar. „Het be
langrijkste is dat de traditie van
vijfjaar lang renteverhoging in
Duitsland is- doorbroken", al
dus de woordvoerder.
Op de valutamarkten wordt
wat gereserveerd naar de rente
daling gekeken, evenals naar de
devaluatie van de lire. Handela
ren menen dat de lire nog zeker
7 procent is overgewaardeerd.
Ook het pond en de Zweedse
kroon zijn nog lang niet uit de
gevarenzone wat de handelaren
betreft. Het is dus maar de
vraag of dé rust binnen het
EMS stelsel snel zal weerkeren.
j ivest baas in huis bij noodlijdende VHS
RDAM/AMERSFOORT Het kleine vastgoedfonds Uni-
jj ordt de baas in huis bij de noodlijdende sectorgenoot VHS.
j e bedoeling dat de aandelen VHS worden afgestempeld van
li al 5 naar 0,50, waarna er 28 miljoen nieuwe aandelen
1 0,50 zullen worden geplaatst bij Uni-Invest. Daardoor
21 ni-Invest een belang van 90 procent in VHS. Het streven is
op termijn zal samengaan met Uni-Invest. Een woord
van Uni-Invest wilde niet ingaan op de vraag hoe dit zijn
0 alkrijgen.
lt verder gestreefd naar een akkoord met de concurrente en
5 nte crediteuren van VHS. De bankiers hebben de plannen
2 temming ontvangen, zo zeggen de bedrijven in een geza-
e verklaring. Uni-Invest heeft gezien de gespannen liquidi-
itie bij de in surséance verkerende VHS al een boedelkre-
II beschikking gesteld.
ji HS als Uni-Invest hebben een roerige tijd achter de rug.
1 vond zich op de rand van een bankroet, maar wist wel we-
r(worstelen aan de greep van R&R van de omstreden za-
Robert Doorn.
(Vervolg van de voorpagina)
GENÈVE De wereldeco
nomie zit in de gevarenzone.
De economische activiteiten
worden belemmerd door ge
brek aan geld. De banken
kampen met oninbare lenin
gen en draaien de krediet
kraan nog maar mondjes
maat open. Dat geldgebrek,
waardoor er minder geïnves
teerd kan worden, kan een
eventueel herstel nekken.
Dit staat in het jaarlijkse rap
port van de Unctad (Confe
rentie voor Handel en Ont
wikkeling van de Verenigde
Naties), dat vandaag open
baar is gemaakt.
„Nieuwe politieke initiatieven
op rente- en investeringsgebied
zijn zeer snel nodig", schrijft
K.K.S. Dadzie, secretaris-gene-
ral van de Unctad. Daarbij
wordt gedacht aan een verho-i_
ging van de overheidsuitgaven
en een verlaging van de rente in
Europa.
De jaren negentig kampen met
de gevolgen van de liberalise
ring van de financiële markten
in het voorafgaande decen
nium. Vooral de regeringen in
de Verenigde Staten, het Vere
nigd Koninkrijk en Japan be
sloten toen het toezicht op het
bankwezen te verminderen.
Het bedrijfsleven nam miljar
denleningen op om bedrijven
over te nemen of onroerend
goed te kopen. Aan het eind van
de jaren tachtig begon de econo
mische motor te haperen en
dook hef recessiespook vooral
in de Engelstalige landen op. De
gevolgen daarvan waren toren
hoge schulden bij de onderne
mingen, faillissementen in de
onroerend-goedsector en bij de
banken die kampen met onin
bare leningen. De jaren tachtig,
zo schrijven de onderzoekers,
zijn een „verloren decennium".
Kredietverkrapping
Volgens het rapport is er nu
sprake van een kredietverkrap
ping in met name de VS, het
Verenigde Koninkrijk en Ja
pan. Europa in zijn geheel heeft
er minder last van. De financië
le instellingen zijn minder be
reid en in staat kredieten te ver
strekken aan bedrijven. Juist in
tijden dat de winsten van het
bedrijfsleven omlaag gaan door
een recessie moeten de banken
bereid zijn om kredietlijnen
open te houden.
Door de uitgifte van leningen
kan het herstel van de economi
sche groei gaande worden ge
houden. Als de kredietkraan
dicht blijft, wordt een nog broos
herstel de nek omgedraaid. „De
expansje loopt stuk op een
muur van financiële beperkin
gen", concludeert de Unctad.
Voor het eerst sinds de Tweede
Wereldoorlog speelt de krediet
verkrapping een belangrijke rol
in de huidige recessie. De im
passe waarin de wereldecono
mie verkeert heeft ertoe geleid
dat de particuliere sector bijna
onder de schuldenlast bezwijkt
en niet in staat is de leiding te
nemen bij het aanzwengelen
van de economische groei. Alle
hoop moet nu worden gevestigd
op de overheid. Die moet vol
gens de beste Keynesiaanse tra
dities haar uitgaven verhogen
om de bestedingen en investe
ringen in de particuliere sector
stimuleren.
Moeilijkheden
Deze oproep om de overheids
uitgaven te vergroten stoot ech
ter op moeilijkheden. Diverse
regeringen staan diep in het
rood door de almaar aanhou
dende tekorten op de begroting.
Voor dit jaar verwacht de rege
ring in Washington een begro
tingstekort van 399 miljard dol
lar. De VS hebben een staats
schuld opgebouwd van maar
liefst 4.000 miljard dollar. Toch
ziet de Unctad kansen voor een
stimuleringsbeleid door de
overheid volgens de richtlijnen
van de Britse econoom John
Keynes. „Hogere uitgaven be
vorderen de groei van de inko
mens waardoor het tekort op de
bergroting waarschijnlijk klei
ner zal worden", formuleert de
organisatie uit Genève. Als het
de ondernemingen en consu
menten beter gaat, dan stijgen
de belastingopbrengsten, waar
door gaten in de begroting kun
nen worden gedicht.
Of de aanbevelingen van de
Unctad worden opgevolgd, is
een twijfelachtige zaak. Daar
voor is de politieke druk op de
regeringsleiders om te bezuini
gen en zo het huishoudboekje in
orde te brengen te groot.
lEN Na de forse
le sp n bij staalindustrieën
Yorlnkrijk en Duitsland
»C t ooïc Hoogovens niet
maatregelen
einde moeten maken
snel stijgende verlie-
directie heeft giste-
mïj a besparingen 300
>orpi
aangekondigd die
jaar onder meer het
lgesien van 2300 banen
Voor duizend
ko ners van het staalbe-
IJmuiden komt deze
-S ig neer op gedwon-
ilag. Sinds het einde
'weede Wereldoorlog
de eerste keer dat
tititiïens mensen op straat
Ook
a£je teuropese staalbedrij-
uton peren in grote moeilijk-
•riteis 6evol£ van de gekel"
^jpbrengstprijzen. Deze
wordt veroorzaakt door
ninderde export van
u landen van de Euro-
(jeg€ neenschap en de toene-
^mport tegen afbraak-
uit Oosteuropese lan-
n andere belangrijke
dat grotere efficiëncy
citeit van staalprodu-
De voorzitter van de raad van bestuur van Hoogovens, O.H.A. van
Royen. foto.anp
centen in de EG aanzienlijk
heeft uitgebreid en dus ook hun
aanbod. Daarnaast verstrekken
sommige EG-landen nog steeds
indirecte steun aan hun staalin
dustrie waardoor onrendabele
bedrijven blijven produceren.
Het is uiterst onwaarschijnlijk
dat er op korte termijn drasti
sche verandering komt in deze
marktomstandigheden. De
staalindustrie in West-Europa
heeft hierdoor weinig andere
keus dan een drastische verla
ging van de produktiekosten,
een maatregel die in al in twee
EG-landen is vertaald in het
schrappen van bijna twintig
duizend arbeidsplaatsen. Deze
ingrepen worden vrijwel zeker
door verdere afslankingen ge
volgd. In Duitsland gaan de ko
mende jaren, zo wordt ge
vreesd, nog 25.000 van de
120.000 banen in de staalindu
strie verloren.
Ook voor Hoogovens is er geen
andere mogelijkheid dan een af
slanking van de personeels
sterkte. De aankondiging van
de reorganisatie komt dus hele
maal niet onverwacht. Iedereen
had er min of meer al rekening
mee gehouden. Dat geldt echter
niet voor de omvang van de
maatregelen en de consequen
ties in de vorm van gedwongen
ontslagen. De directie heeft
haar werknemers daarmee
overrompeld. In het afgelopen
voorjaar heeft zij nog inge
stemd met een paragraaf in de
cao die tot april volgend jaar het
ontslag van personeel uitsluit.
Hoewel de Westeuropese staal
industrie toen al in een diepe
malaise verkeerde, liet de top
van het staalbedrijf uit niets
blijken dat er binnenkort harde
klappen zouden vallen. Ze gaf
daarmee voedsel aan de ver
wachting dat het in IJmuiden
allemaal wel zou meevallen.
Dat is, zo blijkt nu, echter
geenszins het geval.
Furieus
Vakbonden en ondernemings
raad hebben mede daarom fu
rieus gereageerd op de voorge
stelde besparingen. Ontslagen
zijn voor hen onbespreekbaar.
Vooralsnog zijn ze ook doof
voor de onheilstijding van pre
sident ir. O.H.A. van Royen dat
het staalbedrijf 'snel afsterft',
als er niet wordt ingegrepen.
„De problemen van de Westeu
ropese staalindustrie worden
nu afgewenteld op het perso
neel dat nog niet zo lang gele
den voor zijn motivatie en inzet
werd geprezen door de direc-
tie", aldus bestuurder J.
Schalkx van de Industriebond
FNV.
Het staat als een paal boven wa
ter dat de directie van Hoogo
vens de komende weken een ge
sloten front van bonden en on
dernemingsraad tegenover zich
vindt. Zij had dat kunnen voor
komen door veel eerder duide
lijke signalen te geven over de
slechte situatie en de maatrege
len die hierdoor onvermijdelijk
zijn geworden. Het is volstrekt
ongeloofwaardig dat de be
stuurstop zich heeft gekoesterd
met de hoop dat de jongste
staalcrisis aan IJmuiden voor
bijgaat. Niemand is immers
meer doordrongen van de ernst
van de problemen dan de direc
tie zelf.
De hierdoor bij voorbaat bedor
ven sfeer voorspelt weinig
goeds van de onderhandelingen
over maatregelen die het voort
bestaan van het staalbedrijf
moeten verzekeren. Niemand
bestrijdt dat de huidige proble
men een zaak zijn van de hele
staalindustrie in de EG, maai*
dat betekent niet dat Hoogo
vens moet wachten op een op
lossing die elders wordt be
dacht. Als het staalbedrijf in IJ
muiden niet zelf initiatieven
neemt, komt het einde snel na
bij. Daar kunnen geen twijfels
over bestaan. Als er wél wordt
ingegrepen, wordt er volgend
schillende divisies moeten meer
met elkaar samenwerken.
Dat is tot nu toe nauwelijks ge
lukt. De verschillende or's ge
ven aan dat f de bureaucratie
binnen Philips nog recht over
eind staat. Ook op het gebied
van flexibiliteit, snel inspelen
op nieuwe trends, is er nog nau
welijks iets verbeterd. De inter
ne communicatie laat ook nog
steeds te wensen over, zo meld
den de vertegenwoordigers van
de werknemers. Openlijke kri
tiek was er op de leuze dat „het
management wordt afgerekend
op haar prestaties". Volgens
verschillende werknemers is
het vooral de kleine man die ge
raakt wordt door Centurion en
blijven de managers buiten
schot.
Eerder bleek al dat Philips bij
het publiek ook nog gebukt gaat
onder het oude imago. Vooral
jongeren beschouwen Philips
als een „merk voor vaders en
grootouders". „Het Philips
imago heeft teveel grijze ha
ren", concludeerde de directeur
van Philips Nederland J. Post.
De tent met nieuwe Philipspro-
dukten waarmee Philips de ko
mende maanden door het land
trekt moet Philips een jong en
dynamisch imago verschaffen.
De eerste reacties van het pu
bliek waren positief, maar dat
betrof een thuiswedstrijd in
Eindhoven. De komende maan
den moet Philips de rest van de
Nederlandse jeugd overtuigen.
Een beeld van de walserij van Hoogovens. De extra kostenverlaging bij het staalbedrijf in IJmuiden moet
Hoogovens uit de verliessituatie halen. fotO:ANP
jaar weer winst gemaakt.
Het is vooral deze prognose van
de eind dit jaar vertrekkende
topman Van Royen die vakbon
den en ondernemingsraad zo
ver moet krijgen dat ze met de
aangekondigde maatregelen in
stemmen. Zijn voorspelling
houdt tevens in dat bij onveran
derde marktomstandigheden
geen verdere ingrepen nodig
zijn. De eenmalige èxtra kos
tenverlaging in 1993 verandert
overigens niets aan het Master-
plan (1991-1995) dat voorziet in
een totale besparing van vijf
honderd miljoen gulden en het
schrappen van bij elkaar 2500
banen. De in dit plan aangekon
digde afslanking is zonder ont
slagen mogelijk. Voor de extra
ingreep zijn natuurlijk verloop
en vervroegde uittreding van
werknemers echter ontoerei
kend.
Tot nu toe is Hoogovens er in
geslaagd, om de personeels
sterkte van het staalbedrijf min
of meer geruisloos te verminde
ren. Eind 1991 waren er nog
15.000 werknemers, eind dit
jaar zijn het er 13.800, eind vol
gend jaar 11.500 en eind 1995
(voltooiing Masterplan) 10.500.
In 1974 werkten er nog 22.000
bij de ijzer- en staalproduktie in
IJmuiden. Deze afslanking
spoort met de halvering van het
aantal werknemers in de hele
Europese staalindustrie gedu
rende de afgelopen twintig jaar.
EINDHOVEN - De opera
tie Centurion, die van Philips
een concurrerender bedrijf
moet maken, heeft nog niet
veel opgeleverd. De bureau
cratie, flexibiliteit en interne
communicatie zijn nog
steeds slecht. Alleen het anti
ciperen op acties van de con
currentie is wat verbeterd.
Dit blijkt uit een onderzoek
onder 80 ondernemingsra
den (or's) bij Philips dat is ge
publiceerd in de Philips Koe
rier.
Ik rij op stroom
Geamuseerd kijkt een agent op de fiets van de gemeentepolitie in Spijkenisse naar zijn collega die het nieuwste surveillancevoertuig op drie
wielen uitprobeert. De nieuwe politie-auto, die vandaag in gebruik is genomen, rijdt op stroom en kan een maximum snelheid halen van 50
kilometer per uur. De accu's kunnen op het gewone elektriciteitsnet worden opgeladen en geven het wagentje een actieradius van 50 kilome
ter. Ook milieu-agenten gaan in de toekomst gebruik maken van een dergelijk elektrisch karretje, dat wel wat weg heeft van de uit de jaren '50
en '60 stammende Messerschmitt-driewieler. FOTO: anp
Centurion is het ambitieuze
programma waarmee Timmer
Philips er weer bovenop wil hel
pen. Aan de ene kant moeten er
kosten worden bespaard en zijn
er tienduizenden mensen ont
slagen. Net zo belangrijk is dat
Centurion bij de Philips werk
nemers een mentaliteitsveran
dering moet teweegbrengen.
Geen tevredenheid meer of ach--
teroverleunen, maar constant
proberen de prestaties te verbe
teren, is het motto. Daarvoor
moet de hele organisatie van
Philips worden verbeterd. Min
der chefjes en meer verkopers.
Bovendien moeten de mensen
meer verantwoordelijkheden
krijgen en zelf beslissingen
kunnen nemen. Ook de ver-
