Het eigen leven van 'Maastricht ANC-onderhandelaar: „Zuid-Afrika staat aan de rand van een ramp" Hersenen van mannen en vrouwen zitten anders in elkaar Ter Beek houdt mariniers Cambodja op volle sterkte Europese Gemeenschap zet zich schrap voor Frans 'non' Binnenland Buitenland Minder controle luchtruim Irak USS LASALLE De inspecties van het luchtruim boven Irak kunnen worden beperkt tot vluchten van AWACS-waarne- mingsvliegtuigen en minder dan 40 vluchten van gevechts vliegtuigen per dag als het Iraakse leger rustig houdt. De Amerikaanse luchtmachtcom mandant voor de regio zei giste ren: „Zolang we goede ogen hebben kunnen we onze wa pens voor het moment aan onze zij houden". Hij zei dat er geen duidelijke pogingen waren ge weest van de Iraakse lucht macht om beneden de 32-ste breedtegraad te vliegen. (Vervolg van de voorpagina) Een groeiend aantal wetenschappelijke bewijzen toont nu aan dat de hersenen van mannen en vrouwen vanaf het eerste moment anders in elkaar zitten. Dit komt door zogenaamde geslachtshormonen die het verschil in talenten en bekwaamhe den van de twee seksen verklaren. De erkenning van deze waarheid komt als een opluchting voor veel onderzoekers die aan vankelijk een ander uitgangspunt hadden. Camilla Benbow van de Universiteit van Iowa (VS) is daar een voorbeeld van. Benbow heeft aangetoond dat een grote wiskundige aanleg vaker bij mannen dan bij vrouwen voorkomt. „Ik heb vijftien jaar tevergeefs gezocht naar een verklaring die met de omgeving te maken heeft. Nu geef ik het op", aldus Camilla Ben bow. Zij accepteert nu dat de verschillen van biologische aard zijn. Een bijzonder goed overzicht van de huidige wetenschappelijke stand van zaken over dit onderwerp wordt gegeven door Doreen Kimu- ra, hoogleraar psychologie aan de Universi teit van Ontario (Canada), in de laatste uitga ve van het blad 'Scientific America'. In haar laboratorium is aangetoond dat jongetjes van driejaar beter zijn in doelgerichte motorische vaardigheden, dat wil zeggen in het gooien of vangen van ballen, dan meisjes van dezelfde leeftijd. Ook is bewezen dat dat niet het ge volg is van meer of uitgebreidere oefening. Jongens zijn eenvoudigweg van nature beter geschikt om cricketer of honkballer te wor den. Professor Kimura heeft eveneens aange toond dat meisjes vloeiender spreken, gemak kelijker talen leren en beter met hun handen werken. Mannen onthouden een bepaalde route door die uit hun hoofd te leren (derde links, tweede rechts, rechtdoor bij de rotonde), terwijl vrou wen zich de route herinneren door oriëntatie punten en weten dat de afslag naar rechts vlak bij Albert Heijn is. De mannelijke bena dering maakt mannen geschikter om kaart te lezen. Kimura is ervan overtuigd dat de. effecten van een vroege blootstelling aan geslachtshormo nen aanzienlijk zijn en bepalend voor de rest van iemands leven. Meisjes met een geneti sche afwijking die hen in de baarmoeder ont vankelijk maakt voor mannelijke hormonen zullen vrouwen worden met vaardigheden die typerender zijn voor mannen dan voor vrou- Discriminatie Hoe de verschillen precies ontstaan is nog niet duidelijk, maar de bewijzen worden steeds overtuigender. Jongens en meisjes hebben verschillend gevormde hersenen en dat bepaalt hoe goed of slecht ze zijn in be paalde handelingen. Dit kan betekenen dat er nooit evenveel man nelijke als vrouwelijke ingenieurs zullen zijn, en dat een vrouwelijke schaakgrootmeester nooit in staat zal zijn de beste mannelijke hu schaker te verslaan. Het feit dat de verschillen tussen de werkelijk bestaan rechtvaardigt natuui geen geval discriminatie. De verschil vaardigheden van beide seksen zijn gro )a], overlappen elkaar op sommige punter vendien vereisen de meeste beroeper combinatie van vaai'digheden die men allerlei manieren eigen kan maken. Ook kenen de aangeboren verschillen niet r omgeving geen rol speelt bij de vormin een individu. Maar we kunnen niet volhouden dat er naast de opgelegde s verschillen geen andere verschillen t QS( mannen en vrouwen bestaan. The Sunday Times, Londen Zondag wordt in Frankrijk een referendum gehouden over de akkoorden van MaastricÉxt. Het is een nieuwe belangrijke graadmeter voor de appreciatie door de Europese burgers van wat in de Limburgse hoofdstad afgesproken is. Onze correspondenten in Europa beschrijven deze week wat 'Maastricht' onder de aan hun zorgen toevertrouwde volkeren teweeg heeft gebracht. Vandaag deel 1. IjjQQj. ze alleen maar van 'Maastricht' J0 WIJNEN gewag maken, met weglating dus van 'de akkooi'den' en met voorbijzien aan de 'politieke unie'. Met andere woorden: het gaat niet meer om een stad aan de Maas in de uiterste zuid oosthoek van Nederland, maar om een nieuwe abstractie, een nieuwe toevoeging ook aan het jargon dat vooral in Brussel door honderden journalisten en duizenden eurocraten wordt gesproken. In Brussel zelf kan men trou wens over de gevolgen van der gelijke abstracties meepraten. Als er in een krantebericht sprake is van 'Brussel', denkt niemand meer aan de Belgische hoofdstad maar aan een enor me Europese bureaucratie die het ene besluit na het andere produceert zonder dat de bur- Ter Beek in actie in Cambodja: handen schudden met een sol daat van de Rode Khmer en het overschrijden van een brug. FOTO: EPA PHNOM PENH - Het Ne derlandse bataljon van 750 mariniers in Cambodja zal eind dit jaar worden afgelost door een volledig nieuw ba taljon. Minister Relus Ter Beek van defensie gaat volgend voorjaar opnieuw naar Cambodja om te besluiten of de Nederlandse deelname aan de VN-vredes macht in Cambodja (UNTAC) dan nog op dezelfde sterkte moet blijven. Hij zei dit zater dag op een persconferentie in Phnom Penh na afloop van zijn vijfdaagse bezoek aan de Neder landse militairen van alle krijgsmachtsonderdelen die in Cambodja zijn ingezet bij UN TAC. Minister Ter Beek zei buitenge woon tevreden te zijn over de bijdrage van de bijna 900 Ne derlandse militairen in Cam bodja. „De inspanningen op mi litair terrein en het gebied van ontwikkelingssamenwerking vullen elkaar hier naadloos aan. Dat is voor mij een illustratie van de noodzaak van herstxuc- turering van de krijgsmacht •met betrekking tot taken op het gebied van crisisbeheersing, vredesoperaties en humanitai- i-e hulp. Ik heb nu zelf kunnen zien hoe dat in de praktijk werkt". Ter Beek zei na zijn on derhoud met de militaire com mandant van UNTAC, de Au stralische generaal John San derson, dat het niet uitgesloten is dat de Verenigde Naties ook na het aantreden van een nieu we regering in Cambodja, in september volgend jaar, in be perkte omvang in Cambodja aanwezig blijven. BRUSSEL 'Heuchelei in der Debatte um Maastricht', stond onlangs boven een verhaal in de Stuttgarter Zeitung, waarin nog twaalf keer sprake was van 'Maastricht'. Het Franse blad Les Echos kopte een verhaal met: 'Mitterrand: un 'nbn' a Maastricht signifierait la fin de l'Euiupa'. En de Irish Times schreef boven een bevlogen ar tikel: 'Maastricht will change way we live'. De drie krantekoppen hebben, behalye dat ze in krasse termen zijn gesteld, één ding gemeen: ze houden zich op een ongewo ne manier met Maastricht be zig. Natuurlijk, er heeft in die stad begin december een Europese topconferentie plaatsgehad. De wereldpers kondigde die ge beurtenis nog met een zeker on- begi'ip aan. Wat de gemiddelde Europese journalist toentertijd van Maastricht wist was dat' hij zelf of een van zijn collega's er ooit een voedselvergiftiging had opgelopen. Dat de top in Maas tricht zou worden gehouden, was voor het overige niet meer dan een gril van de Nederlandse regering die kennelijk een voor liefde voor geografisch uithoe ken had. Tijdens en na de conferentie be gon dat allemaal te veranderen. Er y$a5 toen ettelijke maanden lang sprake van 'de akkoorden van Maastricht'. Dat was de niet geheel juiste benaming Van wat eigenlijk 'het akkoord over de Europese Unie' moest heten. Want dat was precies waartoe de regeringsleiders van de twaalf EG-landen begin decem ber hadden besloten. Wat bovengenoemde krante koppen gemeen hebben is dat ger daarom vraagt en zonder dat hij er iets over te vertellen heeft. Bi-ussël is dus een idee, een zeker gevoel, een onoverko melijke onaangenaamheid zelfs, waartegen vooral de De nen zich krachtig verzetten, zo is onlangs gebleken. Aan diezelfde Denen is te dan ken dat Maasti'icht als stad na genoeg opgehouden heeft te be staan en eveneens een idee, een perceptie, een stuk papier, een historische gebeurtenis, een verdrag is geworden. Want juist na het Deens referendum is het begrip 'Europese Unie' defini tief gesneuveld. De Denen stemden zelfs niet tegen de 'ak koorden van Maastricht', maar tegen 'Maastricht' zelf. Heeft deze ontwikkeling de Limburgse hoofdstad in een kwade geur dan wel in een gun stig daglicht geplaatst? Het ant woord hangt af van de vraag of 'Maasti'icht' uiteindelijk door alle EG-landen zal worden ge ratificeerd. Gebeurt dat, dan is het mis schien goed voor het provincie huis alvast een monument te plaatsen met de tekst: 'fi beurde het en nergens ai Want geratificeerd en 'Maastricht' va groot belang, vooral als nog een stuk of vijf Eu landen aan de EG wordf Gaat de ratificatie niet dan wordt 'Maastricht' pardon op de mestvaalt i schiedenis geworpen, vJ de Europese leiders iets;, uitdenken en zich om tallie redenen ontdoen van de131 'Maastricht', ,want die dan als de grootste po ar misrekening van de janioi gentig boven de Europi schiedenis. De vreemde gang van rond 'Maasti'icht' bewijs er, halve dat geschiedenis iex' nooit wordt gemaakt, ma altijd wordt geschreven. 1p1 dat adagium hangt de naam en faam van de sl middels volkomen af. Oveie^ der dan een jaar weten 'Maastricht' een geschile3 dige voetnoot dan wel een r i'isch feit is. HATFIELD De Europese Gemeenschap houdt er ern stig rekening, mee dat de Fransen 'Maastricht' zondag afwijzen. Een rampenscenario wordt niet achter de hand gehouden, maar de EG „bereidt zich op het erg ste voor", zo erkende minister van buitenlandse zaken Hans van den Broek gisteren na in formeel overleg met zijn EG- collega's in Brocket Hall, een •landgoed even'ten noorden van Londen. Het Britse EG-voorzitterschap zet zich duidelijk ook schrap. Minister Douglas Hurd wilde niet vooruitlopen op de uit- Europese samenwerkiu niet „fataal" zijn. Volgei president, Frangois rand, die voi'ige week nog spoed voorspelde bij een zal het echter niet zo'n pen. Een afwijzing zal zware slag" zijn maar einde betekenen voor de zegt hij in een schriftelijk komst van de volksstemming maar „we moeten wel klaar zijn voor alle mogelijkheden". Het Franse referendum stond niet op de agenda van de verga- dex-ing maar volgens de Franse minister Roland Dumas domi neerde het ondei'werp alle pri- végesprekken. „Iedereen maakt zich zorgen over de uit komst hoewel alle EG-partners view met de Britse zondaj t' hopen dat het ja woi'dt". Van The Independent on Sum zijn kant ontkende hij dan ook - dat de EG 'een plan B' heeft voor als het 'nee' wordt. Na het Deense 'nej' begin juni zal een Frans 'non' volgens alle inge wijden de doodsteek van het verdrag betekenen. Volgens Dumas zal zo'n 'non' een rem zetten op de verdere Van den Broek zei in Eixj Bi dat nu al is afgespi'i EG-ministers van buiteiil zaken in New York Franse uitslag overleg Nagenoeg iedereen is di verband met dé jaai'lijkse mene Vex-gadering van de IA Kans voort ,k Van den Bro^ op NAVO-pol is verkeken HATFIELD - De kansi minister Hans van den van buitenlandse zaken bi post van secretaris-ge sv van de NAVO lijken ven De Duitser Manfred V' eE die sinds 1988 die fund kleedt, blijft nagenoeg co aan. Wörners ambtsti c loopt eind dit jaar af. Lan c] zag het ernaar uit dat hij ;n zondhéidsi'edenen zou [e van een nieuwe ambtstei^ Dl Intussen heeft Wörner i n laten weten dat hij zijn fn daat wil verlengen. De z< e] NAVO-lidstatén hebben v, gens diplomaten vorige jr onderling „consensus" b^g dat de Duitser, die ruin n jaar geleden de Britse |r{ Carrrington opvolgde, ka: uj blijven. el 101 Algemene Zal i Antillen krijg l staatssecretarr in WILLEMSTAD - Lud Arrendell wordt vanda*» Willemstad benoemd toto ste staatssecretaris van Q mene Zaken. De Rege voorlichtingsdienst heef weekeinde meegedeeld d Raad van Ministers van d tillen vx'ijdag besloten heii£l het ministerie de functii staatssecretaris in te sf ai Binnenkort zal ook nof staatssecretaris van flna 11 worden benoemd. Het bes! n genomen omdat de werki heden van de ministerie: toegenomen. Staatsseci Arrendell zal op het mini van algemene zaken var mier Maria Liberia worde last met personeelsaangel gr heden, militaire zaken en n( stratuur- en archiefzaken. KAAPSTAD Vooraan staande onderhandelaars van de Zuidafrikaanse rege ring en het Afrikaans Natio naal Congres (ANC) komen vandaag bijeen om te probe ren de obstakels weg te ne men voor een topontmoeting tussen ANC-leider Nelson Mandela en president Frede- rik de Klerk van Zuid-Afrika. Dit hebben de minister van con stitutionele ontwikkeling, Roelf Meyer, en de secretaris-gene raal van het ANC, Cyril Ramap- hosa, gisteren in een recht streeks debat voor de televisie verklaard. Meyer en Ramaphosa zullen zich met name richten op drie punten die voor het ANC een succesvolle topontmoeting in de weg staan. Die zijn de vrijla ting van 400 mensen die het ANC als politieke gevangenen beschouwt; de situatie in hos tels, barakken voor zwarte ar beiders, die beschouwd worden als uitvalsbases voor acties te gen het ANC; en een algeheel verbod op het dragen van ge vaarlijke wapens, waarbij inbe- grepen' de traditionele wapens van (Zulu-)aanhangers van de Inkatha-partij, een rivaal van het ANC. Cyril Ramophosa, is de meest waarschijnlijke opvolger van ANC-president Nelson Mande- la. Ramophosa, voormalig lei der van de grootste vakbond van Zuid-Afrika, Cosatu, is de eerste onderhandelaar namens het ANC en onderhoudt als eni ge nog contacten met de rege ring-De Klerk sinds in juni de onderhandelingen formeel zijn afgebroken. Ramophosa was ook de leider van de Ciskei-demonstratie vo rige week maandag die op een bloedbad uitliep toen 28 de monstranten werden doodge schoten door de politie van het Zuidafrikaanse thuisland. Hij zelf kon ternauwex-nood aan de kogels ontsnappen door zich op de grond te werpen. Afgelopen week zei het ANC, onder voor waarden, akkoord te gaan met een door president De Klerk voorgestelde ontmoeting over het politieke geweld in het land. Aan welke voorwaarden moet worden voldaan voordat u ak koord gaat met zo'n ontmoe ting Ramophosa: „In juni hebben we de onderhandelingen afge broken en de regering gecon fronteerd met veertien eisen over drie zaken: een nieuwe grondwet, de vrijlating van alle politieke gevangenen en als laatste het geweld. Wij zeggen dat De Klerk die problemen be vredigend moet aanpakken. Hij moet praktische stappen ne men om de gevangenen vrij te laten en het geweld in te tomen voordat een topontmoeting kan plaatsvinden". Is het nodig om eisen vooraf te stellen1? Is het niet beter om te proberen levens te sparen en on middellijk om de tafel te gaan zitten „De eisen die wij aan de rege ring stellen, zijn juist bedoeld om levens te sparen; die gaan over geweldbeheersing. We wil len dat De Klerk daaraan vol doet. We willen daden die on middellijk effect hebben, geen woorden of beloften". Als de regering niet toegeeft, hoe lang blijft u dan nog wachten en wat is uw alternatief? „Als zij niet toegeeft, dan gaan wij door rnet onze strijd en met het verhogen van de dx-uk tot dat de regering wel toegeeft. De geschiedenis van onze strijd is er een van pressie uitoefenen en daardoor zijn er veranderin gen in Zuid-Afrika gekomen. Wij twijfelen er niet aan dat de regering daardoor democrati sche hervormingen gaat uitvoe- Maar sinds juni heeft ze niet toegegeven. Stel, de regering blijft weigeren, is dan de door ANC'ers eerder genoemde 'Leipziger optie' realistisch? Kan een burgeropstand zoals in de DDR ook in Zuid-Afrika plaatsvinden „De regex-ing heeft haar positie ingrijpend gewijzigd. Zij heb ben de aanbevelingen van VN- afgevaardigde Cyrus Vance en de Goldstone-commissie geac cepteerd. We wachten nu op praktische stappen die daaruit vooi'tvloeien. Wij denken dat zij zullen zwichten; de economie van het land is kapot, de sociale structuren vallen uiteen, alles in het land gaat achteruit. De druk op de regering neemt toe en de massa's in het land heb ben door hun protesten laten zien dat zij bereid zijn om tot het einde te vechten om een de mocratische regering te krij gen". De regering zegt dat juist het ANC met haar massale acties verantwoordelijk is voor het verslechteren van de economie en de hoge werkloosheid. „Natuurlijk zegt de regering dat. Maar iedereen die op de hoogte is, zoals de miljoenen mensen die leden onder de apartheid, weet wel beter. Die mensen weten dat de oorzaak voor de slechte economie ligt bij het jarenlange wanbestuuur van het apartheidsregime". Het enige, sinds juni, nog be staande contact speelt zich af tussen u en minister Meyer. Blijft dat voortbestaan na de af faire in Ciskei „Ja, dat contact blijft bestaan om voorbereidingen te treffen voor een topontmoeting tussen delegaties die worden geleid door De Klerk en Nelson Man- Eiien terug naar Ciskei vorige week maandag: dat geweld was toch voorspelbaar. Zeker het ANC weet dat de Ciskei-solda ten alles behalve padvinders zijn. Het lijkt er op dat het ANC mensen opofferde om politieke- winst te maken „Dat is niet waar. Wij hadden voorzorgsmaatregelen geno men om een vreedzame mars te garandei'en. We hadden zeer gerespecteei'de zakenmensen uitgenodigd, er waren kerklei ders en vertegenwoordigers van het nationale vredesak koord met witte vlaggen, die klaar waren om eventueel te be middelen. Zij waren een garan tie voor een vreedzaam verloop. Wij hadden nooit verwacht dat het leger zou schieten op on schuldige, ongewapende men- Maar heeft ook het ANC geen fouten gemaakt? Chris Hani ■riep vooraf dat de mars bedoeld was om de thuislandleider af te zetten en ANC-bestuurder Ron nie Kasrills probeerde bij het stadion door een kordon solda ten heen te breken. „Onze bedoeling was om duide lijk te maken dat wij overal in Zuid-Afrika politieke activitei ten kunnen uitvoeren, ook in Ciskei. Brigadier Cqozo is daar voor een duidelijk obstakel en ja, we willen hem verwijderen. In ieder land moet iemand die zich als een tiran gedraagt, wor den afgezet. Amerika ging er zelfs voor naar Iran. Als demon stranten afwijken van een vast gestelde route, dan moet er niet worden geschotén maar wor den overlegd met de marslei ders. Gaat het ANC door met derge lijke acties? „Ja, wij hebben ons verplicht door massale protesten een vrij en democratisch Zuid-Afrika te scheppen. Ook alszijn er krach ten in dit land die daartegen zijn, die niet willen dat de men sen protesteren tegen hun wan beleid". Maar als u straks naar het thuisland Boputatswana of naar het rechtse blanke Venters- dorp gaat, dan gebeurt toch het zelfde als in Ciskei „Wij nemen altijd zoveel moge lijk maatregelen. Die zouden ook in Ciskei hebben gewerkt, maar Cqozo en de Zuidafri kaanse regering waren vastbe sloten om onze mensen te do den. Wij willen ons niet in een situatie laten dwingen waarbij we in het stof gaan voor de ti- rannnen in dit land Staat Zuid-Afrika aan de voora vond van een burgeroorlog? „We gaan door een crisis die zijn weerga niet kent in de ge schiedenis van dit land. We staan aan de rand van een ramp en daarom heeft het ANC don derdag opnieuw om actie ge vraagd. We gaan terug naar de onderhandelingstafel als De Klerk vooraf praktische stap pen neemt, want we willen niet dat zo'n ontmoeting een grote mislukking wordt. De bal ligt op de speelhelft van de rege ring". De regering en ook onafhanke lijke waarnemers constateren Cyril Ramophosa, secretaris-generaal en eerste onderhandelaar van het ANC. FOTO: AP dat het ANC steeds meer onder invloed raakt van communisten en radicalen „Op die manier probeert de re gering onze standpunten on deruit te halen. Er is geen enke le verdeeldheid binnen het ANC, we vormen een collectief. Over veel onderwerpen worden unanieme besluiten genomen en als we radicaal zijn, dan zijn we dat allemaal. Als opkomen voor je rechten 'radicaal' is, dan zijn ook Mandela en Sisulu ra dicaal". Wat is nu uw mening over presi dent De Klerk „Hij is het hoofd van èen rege ring die jarenlang een onder drukkende invloed heeft gehad op het land en ellende veroor zaakte voor miljoenen mensen. Men kan geen hoge achting hebben voor een persoon die nog steeds weigert een weg in te slaan die het land leidt naar vrede en democratie". Heeft u nog wel vertrouwen in hem? „Vertrouwen is cruciaal, maar het is een van de eerste slacht offers als de situatie verslech- tex't. Het vertrouwensniveau is sterk verminderd. Als De Klerk voldoet aan onze eisen, dan pro beren wij hem weer te zien als een ondei'handelingspartner die we kunnen vei'trouwen. Als hij dat niet doet, dan is het ver trouwen weg". Ziet u een reden om het sanctie beleid te herzien na het bloed bad in Ciskei? •Wij zijn benéderd door velen in het buitenland, ook regerin gen, die het optreden van de Zuidafrikaanse regering onac ceptabel vinden. Zij overwegen nieuwe maatregelen tegen Zuid-Afrika en wij zullen ons daarover samen beraden. Som mige sancties die al zijn afge schaft kunnen mogelijk weer worden ingevoerd

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1992 | | pagina 4