Het eigen leven van 'Maastricht
ANC-onderhandelaar: „Zuid-Afrika
staat aan de rand van een ramp"
Hersenen van mannen en vrouwen zitten anders in elkaar
Ter Beek houdt mariniers
Cambodja op volle sterkte
Europese Gemeenschap zet
zich schrap voor Frans 'non'
Binnenland Buitenland
Minder controle
luchtruim Irak
USS LASALLE De inspecties
van het luchtruim boven Irak
kunnen worden beperkt tot
vluchten van AWACS-waarne-
mingsvliegtuigen en minder
dan 40 vluchten van gevechts
vliegtuigen per dag als het
Iraakse leger rustig houdt. De
Amerikaanse luchtmachtcom
mandant voor de regio zei giste
ren: „Zolang we goede ogen
hebben kunnen we onze wa
pens voor het moment aan onze
zij houden". Hij zei dat er geen
duidelijke pogingen waren ge
weest van de Iraakse lucht
macht om beneden de 32-ste
breedtegraad te vliegen.
(Vervolg van de voorpagina)
Een groeiend aantal wetenschappelijke
bewijzen toont nu aan dat de hersenen
van mannen en vrouwen vanaf het eerste
moment anders in elkaar zitten. Dit komt
door zogenaamde geslachtshormonen die
het verschil in talenten en bekwaamhe
den van de twee seksen verklaren.
De erkenning van deze waarheid komt als een
opluchting voor veel onderzoekers die aan
vankelijk een ander uitgangspunt hadden.
Camilla Benbow van de Universiteit van Iowa
(VS) is daar een voorbeeld van. Benbow heeft
aangetoond dat een grote wiskundige aanleg
vaker bij mannen dan bij vrouwen voorkomt.
„Ik heb vijftien jaar tevergeefs gezocht naar
een verklaring die met de omgeving te maken
heeft. Nu geef ik het op", aldus Camilla Ben
bow. Zij accepteert nu dat de verschillen van
biologische aard zijn.
Een bijzonder goed overzicht van de huidige
wetenschappelijke stand van zaken over dit
onderwerp wordt gegeven door Doreen Kimu-
ra, hoogleraar psychologie aan de Universi
teit van Ontario (Canada), in de laatste uitga
ve van het blad 'Scientific America'. In haar
laboratorium is aangetoond dat jongetjes van
driejaar beter zijn in doelgerichte motorische
vaardigheden, dat wil zeggen in het gooien of
vangen van ballen, dan meisjes van dezelfde
leeftijd. Ook is bewezen dat dat niet het ge
volg is van meer of uitgebreidere oefening.
Jongens zijn eenvoudigweg van nature beter
geschikt om cricketer of honkballer te wor
den. Professor Kimura heeft eveneens aange
toond dat meisjes vloeiender spreken, gemak
kelijker talen leren en beter met hun handen
werken.
Mannen onthouden een bepaalde route door
die uit hun hoofd te leren (derde links, tweede
rechts, rechtdoor bij de rotonde), terwijl vrou
wen zich de route herinneren door oriëntatie
punten en weten dat de afslag naar rechts
vlak bij Albert Heijn is. De mannelijke bena
dering maakt mannen geschikter om kaart te
lezen.
Kimura is ervan overtuigd dat de. effecten van
een vroege blootstelling aan geslachtshormo
nen aanzienlijk zijn en bepalend voor de rest
van iemands leven. Meisjes met een geneti
sche afwijking die hen in de baarmoeder ont
vankelijk maakt voor mannelijke hormonen
zullen vrouwen worden met vaardigheden die
typerender zijn voor mannen dan voor vrou-
Discriminatie
Hoe de verschillen precies ontstaan is nog
niet duidelijk, maar de bewijzen worden
steeds overtuigender. Jongens en meisjes
hebben verschillend gevormde hersenen en
dat bepaalt hoe goed of slecht ze zijn in be
paalde handelingen.
Dit kan betekenen dat er nooit evenveel man
nelijke als vrouwelijke ingenieurs zullen zijn,
en dat een vrouwelijke schaakgrootmeester
nooit in staat zal zijn de beste mannelijke
hu
schaker te verslaan.
Het feit dat de verschillen tussen de
werkelijk bestaan rechtvaardigt natuui
geen geval discriminatie. De verschil
vaardigheden van beide seksen zijn gro )a],
overlappen elkaar op sommige punter
vendien vereisen de meeste beroeper
combinatie van vaai'digheden die men
allerlei manieren eigen kan maken. Ook
kenen de aangeboren verschillen niet r
omgeving geen rol speelt bij de vormin
een individu. Maar we kunnen niet
volhouden dat er naast de opgelegde s
verschillen geen andere verschillen t QS(
mannen en vrouwen bestaan.
The Sunday Times, Londen
Zondag wordt in Frankrijk een referendum gehouden over de
akkoorden van MaastricÉxt. Het is een nieuwe belangrijke
graadmeter voor de appreciatie door de Europese burgers
van wat in de Limburgse hoofdstad afgesproken is. Onze
correspondenten in Europa beschrijven deze week wat
'Maastricht' onder de aan hun zorgen toevertrouwde
volkeren teweeg heeft gebracht. Vandaag deel 1.
IjjQQj. ze alleen maar van 'Maastricht'
J0 WIJNEN gewag maken, met weglating
dus van 'de akkooi'den' en met
voorbijzien aan de 'politieke
unie'. Met andere woorden: het
gaat niet meer om een stad aan
de Maas in de uiterste zuid
oosthoek van Nederland, maar
om een nieuwe abstractie, een
nieuwe toevoeging ook aan het
jargon dat vooral in Brussel
door honderden journalisten en
duizenden eurocraten wordt
gesproken.
In Brussel zelf kan men trou
wens over de gevolgen van der
gelijke abstracties meepraten.
Als er in een krantebericht
sprake is van 'Brussel', denkt
niemand meer aan de Belgische
hoofdstad maar aan een enor
me Europese bureaucratie die
het ene besluit na het andere
produceert zonder dat de bur-
Ter Beek in actie in Cambodja:
handen schudden met een sol
daat van de Rode Khmer en het
overschrijden van een brug.
FOTO: EPA
PHNOM PENH - Het Ne
derlandse bataljon van 750
mariniers in Cambodja zal
eind dit jaar worden afgelost
door een volledig nieuw ba
taljon.
Minister Relus Ter Beek van
defensie gaat volgend voorjaar
opnieuw naar Cambodja om te
besluiten of de Nederlandse
deelname aan de VN-vredes
macht in Cambodja (UNTAC)
dan nog op dezelfde sterkte
moet blijven. Hij zei dit zater
dag op een persconferentie in
Phnom Penh na afloop van zijn
vijfdaagse bezoek aan de Neder
landse militairen van alle
krijgsmachtsonderdelen die in
Cambodja zijn ingezet bij UN
TAC.
Minister Ter Beek zei buitenge
woon tevreden te zijn over de
bijdrage van de bijna 900 Ne
derlandse militairen in Cam
bodja. „De inspanningen op mi
litair terrein en het gebied van
ontwikkelingssamenwerking
vullen elkaar hier naadloos aan.
Dat is voor mij een illustratie
van de noodzaak van herstxuc-
turering van de krijgsmacht
•met betrekking tot taken op het
gebied van crisisbeheersing,
vredesoperaties en humanitai-
i-e hulp. Ik heb nu zelf kunnen
zien hoe dat in de praktijk
werkt". Ter Beek zei na zijn on
derhoud met de militaire com
mandant van UNTAC, de Au
stralische generaal John San
derson, dat het niet uitgesloten
is dat de Verenigde Naties ook
na het aantreden van een nieu
we regering in Cambodja, in
september volgend jaar, in be
perkte omvang in Cambodja
aanwezig blijven.
BRUSSEL 'Heuchelei in der
Debatte um Maastricht', stond
onlangs boven een verhaal in de
Stuttgarter Zeitung, waarin
nog twaalf keer sprake was van
'Maastricht'. Het Franse blad
Les Echos kopte een verhaal
met: 'Mitterrand: un 'nbn' a
Maastricht signifierait la fin de
l'Euiupa'. En de Irish Times
schreef boven een bevlogen ar
tikel: 'Maastricht will change
way we live'.
De drie krantekoppen hebben,
behalye dat ze in krasse termen
zijn gesteld, één ding gemeen:
ze houden zich op een ongewo
ne manier met Maastricht be
zig.
Natuurlijk, er heeft in die stad
begin december een Europese
topconferentie plaatsgehad. De
wereldpers kondigde die ge
beurtenis nog met een zeker on-
begi'ip aan. Wat de gemiddelde
Europese journalist toentertijd
van Maastricht wist was dat' hij
zelf of een van zijn collega's er
ooit een voedselvergiftiging had
opgelopen. Dat de top in Maas
tricht zou worden gehouden,
was voor het overige niet meer
dan een gril van de Nederlandse
regering die kennelijk een voor
liefde voor geografisch uithoe
ken had.
Tijdens en na de conferentie be
gon dat allemaal te veranderen.
Er y$a5 toen ettelijke maanden
lang sprake van 'de akkoorden
van Maastricht'. Dat was de
niet geheel juiste benaming Van
wat eigenlijk 'het akkoord over
de Europese Unie' moest heten.
Want dat was precies waartoe
de regeringsleiders van de
twaalf EG-landen begin decem
ber hadden besloten.
Wat bovengenoemde krante
koppen gemeen hebben is dat
ger daarom vraagt en zonder
dat hij er iets over te vertellen
heeft. Bi-ussël is dus een idee,
een zeker gevoel, een onoverko
melijke onaangenaamheid
zelfs, waartegen vooral de De
nen zich krachtig verzetten, zo
is onlangs gebleken.
Aan diezelfde Denen is te dan
ken dat Maasti'icht als stad na
genoeg opgehouden heeft te be
staan en eveneens een idee, een
perceptie, een stuk papier, een
historische gebeurtenis, een
verdrag is geworden. Want juist
na het Deens referendum is het
begrip 'Europese Unie' defini
tief gesneuveld. De Denen
stemden zelfs niet tegen de 'ak
koorden van Maastricht', maar
tegen 'Maastricht' zelf.
Heeft deze ontwikkeling de
Limburgse hoofdstad in een
kwade geur dan wel in een gun
stig daglicht geplaatst? Het ant
woord hangt af van de vraag of
'Maasti'icht' uiteindelijk door
alle EG-landen zal worden ge
ratificeerd.
Gebeurt dat, dan is het mis
schien goed voor het provincie
huis alvast een monument te
plaatsen met de tekst: 'fi
beurde het en nergens ai
Want geratificeerd en
'Maastricht' va
groot belang, vooral als
nog een stuk of vijf Eu
landen aan de EG wordf
Gaat de ratificatie niet
dan wordt 'Maastricht'
pardon op de mestvaalt i
schiedenis geworpen, vJ
de Europese leiders iets;,
uitdenken en zich om tallie
redenen ontdoen van de131
'Maastricht', ,want die
dan als de grootste po ar
misrekening van de janioi
gentig boven de Europi
schiedenis.
De vreemde gang van
rond 'Maasti'icht' bewijs er,
halve dat geschiedenis iex'
nooit wordt gemaakt, ma
altijd wordt geschreven. 1p1
dat adagium hangt de
naam en faam van de sl
middels volkomen af. Oveie^
der dan een jaar weten
'Maastricht' een geschile3
dige voetnoot dan wel een r
i'isch feit is.
HATFIELD De Europese
Gemeenschap houdt er ern
stig rekening, mee dat de
Fransen 'Maastricht' zondag
afwijzen.
Een rampenscenario wordt niet
achter de hand gehouden, maar
de EG „bereidt zich op het erg
ste voor", zo erkende minister
van buitenlandse zaken Hans
van den Broek gisteren na in
formeel overleg met zijn EG-
collega's in Brocket Hall, een
•landgoed even'ten noorden van
Londen.
Het Britse EG-voorzitterschap
zet zich duidelijk ook schrap.
Minister Douglas Hurd wilde
niet vooruitlopen op de uit-
Europese samenwerkiu
niet „fataal" zijn. Volgei
president, Frangois
rand, die voi'ige week nog
spoed voorspelde bij een
zal het echter niet zo'n
pen. Een afwijzing zal
zware slag" zijn maar
einde betekenen voor de
zegt hij in een schriftelijk
komst van de volksstemming
maar „we moeten wel klaar zijn
voor alle mogelijkheden".
Het Franse referendum stond
niet op de agenda van de verga-
dex-ing maar volgens de Franse
minister Roland Dumas domi
neerde het ondei'werp alle pri-
végesprekken. „Iedereen
maakt zich zorgen over de uit
komst hoewel alle EG-partners view met de Britse zondaj t'
hopen dat het ja woi'dt". Van The Independent on Sum
zijn kant ontkende hij dan ook -
dat de EG 'een plan B' heeft
voor als het 'nee' wordt. Na het
Deense 'nej' begin juni zal een
Frans 'non' volgens alle inge
wijden de doodsteek van het
verdrag betekenen.
Volgens Dumas zal zo'n 'non'
een rem zetten op de verdere
Van den Broek zei in Eixj Bi
dat nu al is afgespi'i
EG-ministers van buiteiil
zaken in New York
Franse uitslag overleg
Nagenoeg iedereen is di
verband met dé jaai'lijkse
mene Vex-gadering van de
IA
Kans voort ,k
Van den Bro^
op NAVO-pol
is verkeken
HATFIELD - De kansi
minister Hans van den
van buitenlandse zaken bi
post van secretaris-ge sv
van de NAVO lijken ven
De Duitser Manfred V' eE
die sinds 1988 die fund
kleedt, blijft nagenoeg co
aan. Wörners ambtsti c
loopt eind dit jaar af. Lan c]
zag het ernaar uit dat hij ;n
zondhéidsi'edenen zou [e
van een nieuwe ambtstei^
Dl
Intussen heeft Wörner i n
laten weten dat hij zijn fn
daat wil verlengen. De z< e]
NAVO-lidstatén hebben v,
gens diplomaten vorige jr
onderling „consensus" b^g
dat de Duitser, die ruin n
jaar geleden de Britse |r{
Carrrington opvolgde, ka: uj
blijven. el
101
Algemene Zal i
Antillen krijg l
staatssecretarr
in
WILLEMSTAD - Lud
Arrendell wordt vanda*»
Willemstad benoemd toto
ste staatssecretaris van Q
mene Zaken. De Rege
voorlichtingsdienst heef
weekeinde meegedeeld d
Raad van Ministers van d
tillen vx'ijdag besloten heii£l
het ministerie de functii
staatssecretaris in te sf ai
Binnenkort zal ook nof
staatssecretaris van flna 11
worden benoemd. Het bes! n
genomen omdat de werki
heden van de ministerie:
toegenomen. Staatsseci
Arrendell zal op het mini
van algemene zaken var
mier Maria Liberia worde
last met personeelsaangel gr
heden, militaire zaken en n(
stratuur- en archiefzaken.
KAAPSTAD Vooraan
staande onderhandelaars
van de Zuidafrikaanse rege
ring en het Afrikaans Natio
naal Congres (ANC) komen
vandaag bijeen om te probe
ren de obstakels weg te ne
men voor een topontmoeting
tussen ANC-leider Nelson
Mandela en president Frede-
rik de Klerk van Zuid-Afrika.
Dit hebben de minister van con
stitutionele ontwikkeling, Roelf
Meyer, en de secretaris-gene
raal van het ANC, Cyril Ramap-
hosa, gisteren in een recht
streeks debat voor de televisie
verklaard.
Meyer en Ramaphosa zullen
zich met name richten op drie
punten die voor het ANC een
succesvolle topontmoeting in
de weg staan. Die zijn de vrijla
ting van 400 mensen die het
ANC als politieke gevangenen
beschouwt; de situatie in hos
tels, barakken voor zwarte ar
beiders, die beschouwd worden
als uitvalsbases voor acties te
gen het ANC; en een algeheel
verbod op het dragen van ge
vaarlijke wapens, waarbij inbe-
grepen' de traditionele wapens
van (Zulu-)aanhangers van de
Inkatha-partij, een rivaal van
het ANC.
Cyril Ramophosa, is de meest
waarschijnlijke opvolger van
ANC-president Nelson Mande-
la. Ramophosa, voormalig lei
der van de grootste vakbond
van Zuid-Afrika, Cosatu, is de
eerste onderhandelaar namens
het ANC en onderhoudt als eni
ge nog contacten met de rege
ring-De Klerk sinds in juni de
onderhandelingen formeel zijn
afgebroken.
Ramophosa was ook de leider
van de Ciskei-demonstratie vo
rige week maandag die op een
bloedbad uitliep toen 28 de
monstranten werden doodge
schoten door de politie van het
Zuidafrikaanse thuisland. Hij
zelf kon ternauwex-nood aan de
kogels ontsnappen door zich op
de grond te werpen. Afgelopen
week zei het ANC, onder voor
waarden, akkoord te gaan met
een door president De Klerk
voorgestelde ontmoeting over
het politieke geweld in het land.
Aan welke voorwaarden moet
worden voldaan voordat u ak
koord gaat met zo'n ontmoe
ting
Ramophosa: „In juni hebben
we de onderhandelingen afge
broken en de regering gecon
fronteerd met veertien eisen
over drie zaken: een nieuwe
grondwet, de vrijlating van alle
politieke gevangenen en als
laatste het geweld. Wij zeggen
dat De Klerk die problemen be
vredigend moet aanpakken. Hij
moet praktische stappen ne
men om de gevangenen vrij te
laten en het geweld in te tomen
voordat een topontmoeting kan
plaatsvinden".
Is het nodig om eisen vooraf te
stellen1? Is het niet beter om te
proberen levens te sparen en on
middellijk om de tafel te gaan
zitten
„De eisen die wij aan de rege
ring stellen, zijn juist bedoeld
om levens te sparen; die gaan
over geweldbeheersing. We wil
len dat De Klerk daaraan vol
doet. We willen daden die on
middellijk effect hebben, geen
woorden of beloften".
Als de regering niet toegeeft, hoe
lang blijft u dan nog wachten en
wat is uw alternatief?
„Als zij niet toegeeft, dan gaan
wij door rnet onze strijd en met
het verhogen van de dx-uk tot
dat de regering wel toegeeft. De
geschiedenis van onze strijd is
er een van pressie uitoefenen
en daardoor zijn er veranderin
gen in Zuid-Afrika gekomen.
Wij twijfelen er niet aan dat de
regering daardoor democrati
sche hervormingen gaat uitvoe-
Maar sinds juni heeft ze niet
toegegeven. Stel, de regering
blijft weigeren, is dan de door
ANC'ers eerder genoemde
'Leipziger optie' realistisch?
Kan een burgeropstand zoals in
de DDR ook in Zuid-Afrika
plaatsvinden
„De regex-ing heeft haar positie
ingrijpend gewijzigd. Zij heb
ben de aanbevelingen van VN-
afgevaardigde Cyrus Vance en
de Goldstone-commissie geac
cepteerd. We wachten nu op
praktische stappen die daaruit
vooi'tvloeien. Wij denken dat zij
zullen zwichten; de economie
van het land is kapot, de sociale
structuren vallen uiteen, alles
in het land gaat achteruit. De
druk op de regering neemt toe
en de massa's in het land heb
ben door hun protesten laten
zien dat zij bereid zijn om tot
het einde te vechten om een de
mocratische regering te krij
gen".
De regering zegt dat juist het
ANC met haar massale acties
verantwoordelijk is voor het
verslechteren van de economie
en de hoge werkloosheid.
„Natuurlijk zegt de regering
dat. Maar iedereen die op de
hoogte is, zoals de miljoenen
mensen die leden onder de
apartheid, weet wel beter. Die
mensen weten dat de oorzaak
voor de slechte economie ligt bij
het jarenlange wanbestuuur
van het apartheidsregime".
Het enige, sinds juni, nog be
staande contact speelt zich af
tussen u en minister Meyer.
Blijft dat voortbestaan na de af
faire in Ciskei
„Ja, dat contact blijft bestaan
om voorbereidingen te treffen
voor een topontmoeting tussen
delegaties die worden geleid
door De Klerk en Nelson Man-
Eiien terug naar Ciskei vorige
week maandag: dat geweld was
toch voorspelbaar. Zeker het
ANC weet dat de Ciskei-solda
ten alles behalve padvinders
zijn. Het lijkt er op dat het ANC
mensen opofferde om politieke-
winst te maken
„Dat is niet waar. Wij hadden
voorzorgsmaatregelen geno
men om een vreedzame mars te
garandei'en. We hadden zeer
gerespecteei'de zakenmensen
uitgenodigd, er waren kerklei
ders en vertegenwoordigers
van het nationale vredesak
koord met witte vlaggen, die
klaar waren om eventueel te be
middelen. Zij waren een garan
tie voor een vreedzaam verloop.
Wij hadden nooit verwacht dat
het leger zou schieten op on
schuldige, ongewapende men-
Maar heeft ook het ANC geen
fouten gemaakt? Chris Hani
■riep vooraf dat de mars bedoeld
was om de thuislandleider af te
zetten en ANC-bestuurder Ron
nie Kasrills probeerde bij het
stadion door een kordon solda
ten heen te breken.
„Onze bedoeling was om duide
lijk te maken dat wij overal in
Zuid-Afrika politieke activitei
ten kunnen uitvoeren, ook in
Ciskei. Brigadier Cqozo is daar
voor een duidelijk obstakel en
ja, we willen hem verwijderen.
In ieder land moet iemand die
zich als een tiran gedraagt, wor
den afgezet. Amerika ging er
zelfs voor naar Iran. Als demon
stranten afwijken van een vast
gestelde route, dan moet er niet
worden geschotén maar wor
den overlegd met de marslei
ders.
Gaat het ANC door met derge
lijke acties?
„Ja, wij hebben ons verplicht
door massale protesten een vrij
en democratisch Zuid-Afrika te
scheppen. Ook alszijn er krach
ten in dit land die daartegen
zijn, die niet willen dat de men
sen protesteren tegen hun wan
beleid".
Maar als u straks naar het
thuisland Boputatswana of
naar het rechtse blanke Venters-
dorp gaat, dan gebeurt toch het
zelfde als in Ciskei
„Wij nemen altijd zoveel moge
lijk maatregelen. Die zouden
ook in Ciskei hebben gewerkt,
maar Cqozo en de Zuidafri
kaanse regering waren vastbe
sloten om onze mensen te do
den. Wij willen ons niet in een
situatie laten dwingen waarbij
we in het stof gaan voor de ti-
rannnen in dit land
Staat Zuid-Afrika aan de voora
vond van een burgeroorlog?
„We gaan door een crisis die
zijn weerga niet kent in de ge
schiedenis van dit land. We
staan aan de rand van een ramp
en daarom heeft het ANC don
derdag opnieuw om actie ge
vraagd. We gaan terug naar de
onderhandelingstafel als De
Klerk vooraf praktische stap
pen neemt, want we willen niet
dat zo'n ontmoeting een grote
mislukking wordt. De bal ligt
op de speelhelft van de rege
ring".
De regering en ook onafhanke
lijke waarnemers constateren
Cyril Ramophosa, secretaris-generaal en eerste onderhandelaar van
het ANC.
FOTO: AP
dat het ANC steeds meer onder
invloed raakt van communisten
en radicalen
„Op die manier probeert de re
gering onze standpunten on
deruit te halen. Er is geen enke
le verdeeldheid binnen het
ANC, we vormen een collectief.
Over veel onderwerpen worden
unanieme besluiten genomen
en als we radicaal zijn, dan zijn
we dat allemaal. Als opkomen
voor je rechten 'radicaal' is, dan
zijn ook Mandela en Sisulu ra
dicaal".
Wat is nu uw mening over presi
dent De Klerk
„Hij is het hoofd van èen rege
ring die jarenlang een onder
drukkende invloed heeft gehad
op het land en ellende veroor
zaakte voor miljoenen mensen.
Men kan geen hoge achting
hebben voor een persoon die
nog steeds weigert een weg in te
slaan die het land leidt naar
vrede en democratie".
Heeft u nog wel vertrouwen in
hem?
„Vertrouwen is cruciaal, maar
het is een van de eerste slacht
offers als de situatie verslech-
tex't. Het vertrouwensniveau is
sterk verminderd. Als De Klerk
voldoet aan onze eisen, dan pro
beren wij hem weer te zien als
een ondei'handelingspartner
die we kunnen vei'trouwen. Als
hij dat niet doet, dan is het ver
trouwen weg".
Ziet u een reden om het sanctie
beleid te herzien na het bloed
bad in Ciskei?
•Wij zijn benéderd door velen
in het buitenland, ook regerin
gen, die het optreden van de
Zuidafrikaanse regering onac
ceptabel vinden. Zij overwegen
nieuwe maatregelen tegen
Zuid-Afrika en wij zullen ons
daarover samen beraden. Som
mige sancties die al zijn afge
schaft kunnen mogelijk weer
worden ingevoerd