Leidse Courant | 1992 | 12 september 1992 | pagina 2

Kerkleden willen
kleine oecumene wel

Geestelijk Leven/ Opinie

Ierse priesters collecteren voor Eamonn Casey

Aandacht en
verwennen

Compromiskarakter van christelijke partij is onontkoombaar

L

COMMENTAAR tja

CeidóeSou/uxfit

Ci.

21A

LEIDSE COUSANT
I ZATERDAG 12 SEPTEMBER 1992

Idoor

BOB VAN HUÉT

Iks

LONDEN Katholieke pries
ters in Ierland is gevraagd bij te
dragen aan een collecte voor
Eamonn Casey, de voormalige
bisschop van Galway. De naar
Amerika uitgeweken ex-bis
schop nam ontslag nadat was
uitgekomen dat hij een kind
had bij een naar Amerika ge
ëmigreerde Ierse. Voor opvoe
ding van zijn zoon maakte Ea
monn regelmatig grote bedra
gen over, onder andere uit het
kerkfonds.

De bijdrage van de Ierse pries

ters, die elk ongeveer 300 gul
den is gevraagd, zou bedoeld
zijn om 'legale en andere kos
ten' te dekken. Het initiatief tot
de collecte is genomen door Ca
sey's oude seminariegenoten,
die hem tevens 'wat zakgeld'
willen bezorgen. Naar verluidt
zou de gevallen bisschop zich
hebben teruggetrokken in een
Amerikaans klooster.
De collecte staat los van het gat
van ongeveer tweehonderdui-
zend gulden dat Casey achter
liet in het kerkfonds van Gal
way. Een anonieme Ameri
kaanse gever heeft dit bedrag
meteen vergoed. Ierse priesters

hebben de solidariteitsactie
met gemengde gevoelens ont
vangen. „Ons wordt steun ge
vraagd voor bisschop Casey,
maar als het om een gewone
priester gaat worden dit soort
collectes nooit gehouden", al
dus een priester. Volgens een
woordvoerder van de Ierse ka
tholieke kerk gaat het niet om
een officiële collecte, maar om
een spontaan gebaar van ver
schillende bisschoppen gezien
de 'traumatische ervaringen'
die hun ex-collega moet door
staan. Wat overigens bedoeld
wordt met de gevraagde dek
king van 'legale kosten' is on

duidelijk. De advocaat van Ea-
monns voormalige geliefde liet
weten dat deze geen proces
overwoog. Zijn zoon verklaarde
alleen door zijn vader te willen
worden erkend.

Het schandaal rond de bisschop
heeft dramatische gevolgen ge
had voor het werk van 'Trócai-
re', Ierlands belangrijkste Der
de Wereld-hulporganisatie
waarvan Carey oprichter en,
gedurende 19 jaar, voorzitter
was. De giften aan de organisa
tie zijn met zestig procent ge
daald wat onder andere ten kos
te is gegaan van hulpacties aan
hongerend Afrika.

Ik voel me niet Braag
thuis als ik in net
buitenland ben.

George Bernard Shaw

'Gereformeerden kunnen beter scheuren dan helen'

door MARINUS V.D. BERG

Er is een wereld van verschil tussen verwennen en
„aandachtschenken"Kinderen kunnen verwend
worden met allerlei dingen: speelgoed, snoep, mooie
kleding, dure verjaardagsfeestjes. De schijn doet hier
haarbedriegelijke werk. De kinderen lijken
aandacht te krijgen, maar niets is minder zeker. Een
zieke kan een tafel vol bloemen en fruitbakken
ontvangen. Achter zijn bed hangt het vol met kaarten.
Je kunt de indruk hebben dat deze man of vrouw veel
aandacht krijgt, maar ook hier kan de schijn
bedriegen. Het is niet denkbeeldig dat alle contacten
vluchtig en oppervlakkig zijn en de zieke zich dood-
eenzaam voelt. Aandacht gaat niet over hoeveelheid,
maar over intensiteit. Aandacht heeft oog voor elke
mens als een geheim. Elke mens heeft niet alleen zijn
eigen grote en kleinere geheimen, maar is ook een
geheim in zichzelf. Wie denkt de ander te kennen,
kent de ander niet. Kent alleen God ons ten diepste
Aandacht is niet alleen intensiteit, maar ook
zorgvuldigheid. Zorgvuldigheid in de ontmoeting
van persoon tot persoon. Vooral als een mens zich
kwetsbaar voelt, soms met een groot geheim tot een
ander mens gaat, is zijn antenne gericht op
ontvankelijkheid. Zal ik worden ontvangen en mag
ik er zijn zoals ik nu ben Het is mijn overtuiging dat
heel veel mensen zoeken naar een plaats waar
eerbiedige ontvankelijkheid heerst. Juist in die sfeer
kun je open gaan en kan een grote last van je
wegvallen. Je kunt in het leven over van alles praten
maar in de meeste gezelschappen is stilte taboe. Al
gauw wordt gezegd: „Daar gaat de dominee voorbij".
Veel gezelschappen zijn een soort babbelbox. Er lijkt
veel vrees voor echte ontmoeting waarin de dingen
aangeraakt mogen worden die op de bodem van de
ziel liggen. Aandacht heeft de stilte lief. Aandacht
weet ook dat vertrou wen m oet groeien. Ze kan groeien
-als de ene mens de ander als fundamenteel
gelijkwaardig ervaart. Waar de een zich als een
„beter-weter" verheft boven de ander, daar gaat de
ander dicht en sluit zich af. Daar groeit de
eenzaamheid. Aandacht ziet in dat de beweging
gemaakt moet worden van „moraal naar verhaal".
Je kunt je verschuilen achter regels en zo nooit in
contact komen met het levensechte verhaal van elke
mens. Elk verhaal dat schaduw en licht kent.
Aandacht is een wijze van liefhebben. Niet een wijze
die de ander bezet, opzuigt, verstikt, stuurt, maar een
wijze van liefhebben die vertrouwen in de ander
uitspreekt. Opdat de ander kan bloeien, kan
ontknoppen, zijn eigen gezicht kan openbaren.
Verwennen is uiteindelijk een vorm van macht: „Je
mag nog een snoepje, maar dan moetje braaf gaan
slapen Tegenover het een moet het ander staan.
Aandacht bemint de vrijheid. Niet de vrijheid die los
is van banden, maar de vrijheid die vanuit zich zelf
weet dat de zin van je leven groeit als je leeft met
elkaar en voor elkaar en niet ieder voor zichzelf.
Aandacht schept dan ook gemeenschap. Aandacht
kijkt naar een ander. Niet omdat het „hoort" maar
omdat ze weet dat de mens zonder de ander verloren
raakt. Aandacht ziet ook naar de ander om vanuit het
innerlijk besef dat elk mensenleven een geheim is.
Deze aandacht bevoogd niet, betuttelt niet, maar laat
de ander in zijn eigen waarde. Aandacht die heelt,
begint dan ook met luisteren. Een wijze van luisteren
die betrokken is en die de ander laat merken dat je
meeleeft. Eén aandachtige vriend is voldoende.

Teveel mensen hebben niemand. Over de aandacht
heb ik ook geschreven in de brochure voor de
Nationale Ziekendag, zondag 13 september. Ze is te
verkrijgen bij de Zonnebloem, Postbus 2100,4800 CC
Breda.

AMERSFOORT De syno
de van de Christelijke Gere
formeerde Kerken liet zich
zoals verwacht niet positief
uit over toenadering tot de
Vrijgemaakte en Nederland
se Gereformeerde Kerken.
Maar op laag niveau krijgt de
eenheid in gereformeerde
kring een beetje vorm.

De Ichthuskerk in Amersfoort
stroomde onlangs helemaal vol
met mensen van verschillende
gereformeerde huize. Ze bidden
eensgezind om eenheid binnen
de kerken. Hun gebed doet ook
een dringend appèl op kerklei
ders.

Het Gereformeerd Appèl '92
heeft de gereformeerden uit het
hele land samengeroepen. Het
'Appèl' is een beweging die zich
inzet voor geloofsherkenning
en kerkelijke toenadering tus
sen de drie gereformeerde ker
ken. In dit appèl, dat twee
maanden werd gepubliceerd,
doen 45 leden van de drie ker
ken een oproep tot meer samen
werking tussen hun kerken.
Tot de ondertekenaars behoren
Eerste-Kamerlid prof. dr. ir. E.
Schuurman, burgemeester
J.P.M. Rietkerk van Genemui-
den en VU-hoogleraar dr. A.Th.
van Deursen.

Drs. R. Kuiper legt namens het
Gereformeerd Appèl reken
schap af van het nieuwe initia
tief. „We zijn hier vooral om ui
ting te geven aan onze verle

genheid, over de verdeeldheid
tussen gereformeerde belijders.
Ondanks vele gesprekken ko
men we niet dichter bij elkaar.
Officiële contacten leveren
brieven op, rapporten en nota's
over verschillen en de overeen
komsten. Men wacht op syno
de-uitspraken, maar de kerken
blijven op afstand. Gerefor
meerden kunnen beter scheu
ren dan helen, zegt de buiten
wereld. Dat is een kwaad ding".
Volgens Kuiper kunnen alleen
initiatieven van de 220.000
kerkleden ter plaatse de impas
se doorbreken: „Plaatselijke
kerken hebben grote zelfstan
digheid. Laten gereformeerde
mensen elkaar ontmoeten en
elkaar beter leren kennen. Ker
kelijke herkenning is niet al
leen domineeswerk. Op een
aantal plaatsen in ons land
wordt die weg met succes be
wandeld. Hier liggen tal van
kleine mogelijkheden die tot
iets groots kunnen uitgroeien.
Gezamenlijke bijbelstudies,
thema-avonden en zangdien
sten. Dat is waar het Gerefor
meerd Appèl zich voor wil in
zetten".

Grondvlak

Volgens Kuiper is het Gerefor
meerd Appèl bepaald niet blind
voor de verschillen tussen de
drie gereformeerde kerken.
"Wij lopen niet voor de muziek
uit, als we plaatselijke contac
ten stimuleren. We respecteren
de kerkordelijke gang van za
ken. Maar het werk op het
grondvlak is belangrijker dan
de moeizame gesprekken aan

de top. Wij willen de ogen ope
nen voor nieuwe wegen en mo
gelijkheden voor nieuwe we
gen".

Het Gereformeerd Appèl zal
drie of vier keer per jaar van
zich laten horen in rondzend
brieven. In die brieven, die wor
den verstuurd naar sympathi
santen, wordt rapport uitge
bracht over daadwerkelijke toe
naderingsbewegingen en moge
lijkheden voor kontakten. Het
Gereformeerd Appèl heeft de
kerken ook gevraagd om voort
aan een keer per jaar voor de
eenheid te bidden. Daarnaast
wil het Gereformeerd Appèl elk
jaar een gebedssamenkomst be
leggen. Elk jaar, totdat de een
heid een feit is.

Ouderling D. Koole (christelijk
gereformeerd) vindt dat de ge
sprekken tussen de kerken ern
stig te lijden hebben onder de
geleerdheid van de kerkelijke
prominenten. Geleerdheid
botst tegen geleerdheid. Waar
blijven de uitingen van prakti
sche vroomheid? Veel aspecten
van het geloof zijn in formules
gezet en in kaart gebracht,
maar van de hele waarheid we
ten we nog maar weinig. We
hoeven de kerkelijke verwor
venheden niet gering te achten
als 'we maar onbevangen naar
het Woord luisteren en de in
vloed van de Heilige Geest ver
wachten. We moeten ons los
maken uit versteende denkpa
tronen.

Koole veroordeelt de zelfge
noegzaamheid waarmee gere-

Prof ir. E. Schuurman, een van
de ondertekenaars die die de sa
menwerking tussen gerefor
meerden versterkt wil zien.

FOTO: DIJKSTRA

formeerde kerken zich in hun
eigen bastillon terugtrekken.
„Het lijkt alsof individuele af
wijkingen en interpretaties van
de belijdenis als symptomatisch
worden gezien voor een heel
kerkgenoot schap. «Moet de hele
boomgaard worden omgehakt
als er één rotte appel is?"

Na de gebedssamenkomst tref
fen de ongeveer 450 bezoekers
elkaar in de hal. Eén grote gere
formeerde familie, die elkaar de
hand schudt en optimistisch
'tot ziens' roept. Op een tafel
liggen lijsten voor aanmeldin
gen voor de rondzendbrief. Zo
te zien krijgt het Gereformeerd
Appèl er een paar honderd sym
pathisanten bij.

De Christelijke Gereformeerde
Kerken (76.000 leden) vierden
vorige week hun honderdjarig
bestaan. Zij zijn ontstaan uit de
kerken die in 1892 besloten niet
op te gaan in de Gereformeerde
Kerken in Nederland. De Gere
formeerde Kerken Vrijgemaakt
(116.000 leden) maakten zich
in 1944 los vèn de Gereformeer
de Kerken. De Nederlands Ge
reformeerde Kerken braken in
1967 met de vrijgemaakten,
waarbij de samenwerking met
andere kerken een van de be
langrijkste geschilpunten was.

In diep
gesprek

Niemand heeft de vermen
ging van godsdienst en poli
tiek zo scherp gehekeld als de
joodse filosoof Spinoza in zijn
•Theologisch-Politiek Trak-
'taat uit de zeventiende eeuw.
Toen het begrip confessione
le partijen nog moest worden
uitgevonden, beschuldigde
Spinoza diegenen die zich in
:de politiek van de godsdienst
wilden bedienen van oneer
bare bedoelingen. Wie zich
respectabel wil maken, voor-
iziet zijn politieke optreden
Ivan vrome praatjes. Onder
kussen bedriegt zo'n iemand
!wel het volk, aldus Spinoza.
;Hij vond dat politici zich niet
■met de godsdienst en predi
kanten zich niet met politiek
moesten bemoeien. Predi
kanten hadden volgens hem
tot taak het volk het eerste
en tweede gebod te onderwij -

De opvatting van Spinoza
(wiens werk weinig weerklank
vond omdat hij met zijn onor

thodoxe opvattingen zowel jo
den als christenen tegen zich in
het harnas joeg) lijkt ook van
belangvoor de discussie die mo
menteel in het CDA woedt over
de christelijke grondslag van
deze partij.

Toen in de jaren zeventig het
CDA langzaam vorm kreeg wa
ren er nogal wat christenen die
zich van de nieuwe partij en zijn
'bijbelse grondslag wilden dis
tantiëren omdat de partij zijn
christelijke grondslag niet kon
waarmaken. Zoals de katholie
ke filosoof Bernard Delfgaauw.
„Het CDA moest in mijn ogen
het opnemen voor de allerzwak
sten in dé samenleving. In
plaats daarvan deed het het te
genovergestelde. Ze bevoor
deelde degenen die al bevoor
deeld waren".

Kritiek van mensen die zich op
de wijze van Spinoza tegen het
CDA keerden omdat deze partij
zich schuldig maakte aan een
onfrisse vermenging van poli
tiek en godsdienst om daardoor
respectabel te worden, werd
maar weinig gehoord. Daarvoor
maakten kennelijk de uiterst
moeizame en grondige discus
sies over de bijbelse grondslag
van het CDA op de buitenwacht
te veel indruk. Met name som

mige protestanten uit de Anti
Revolutionaire Partij stonden
een evangelische radicaliteit
voor die moeilijk met dergelijke
kritiek te rijmen zou zijn ge
weest.

Het was echter toen al lang dui
delijk, vooral bij KVP'ers, dat
de bijbelse grondslag van het
CDA moest worden geaccep
teerd, niet omdat men daarvan
overtuigd was - dat was men
niet -, maar omdat deze noodza
kelijk was öm voldoende aan
hang te kunnen krijgen. Zo oor
deelde destijds iemand als oud-
KVP-voorzitter Van der Stee
dat de basis van de toen nog
drie christelijke partijen om
deze christelijke samenwerking
vroeg. Dus was hef „oppor
tuun" de bijbelse basis van de
nieuwe partij te accepteren.
Precies zoals Spinoza nu zo'n
verbinding zou wraken.

Onduidelijkheid

De politici van het CDA onder
zoeken nooit of zij het christe
lijk karakter van hun partij in
de alledaagse politieke praktijk
wel waarmaken. Een onmoge
lijke taak trouwens. Hooguit
laait de discussie over de princi
pes van de grondslag op. Het is

een theoretische exercitie
waarin in ieder geval duidelijk
heid geboden is omdat veel op
rechte CDA-leden aan de basis
daarover geen twijfel willen la
ten bestaan. Niet voor niets
voorzag Deetman dat het CDA
grote schade zou lijden als de
onduidelijkheid op dit punt zou
voortduren. Maar of men bij de
toepassing van de CDA-uit-
gangspunten van solidariteit,
gerechtigheid, rentmeester
schap en gespreide verantwoor
delijkheid nu wel of niet te rade
dient te gaan bij de bijbel zoals
het nieuwe ontwerp-program-
ma van het CDA wil, zegt in de
praktijk nog steeds erg weinig
over het christelijk karakter
van deze partij. De vraag is of
dit allemaal zo erg is. De meeste
CDA-leden sluiten met de uit
gangspunten van hun partij
hetzelfde compromis als zij (en
hun voorgangers) doen met de
eisen van hun kerk, waartoe de
meeste leden van het CDA zich
nog steeds rekenen.
Een politieke partij moet toch
op de eerste plaats beoordeeld
worden op de vraag wat zij pres
teert voor de samenleving in
zijn geheel. Zou zij op de eerste
plaats voor de „zwakken" opko|
men en daardoor de financiële

huishouding van de staat ont
redderen, dan is het de vraag
wie daar bij gebaat is. De schade
zou voor iedereen, en voor de
zwakken in het bijzonder, uit
eindelijk veel groter kunnen
zijn.

De effectiviteit van een politie
ke partij is dus veel belangrijker
dan de vaststelling hoe christe
lijk een partij is. Ongetwijfeld is
het waar dat met die christelij
ke grondslag gesjoemeld kan
worden en kiezers bedrogen
kunnen worden. Het voordeel
van die christelijke grondslag
zou daarentegen ook kunnen
zijn dat CDA-politici op cruciale
momenten op die christelijke
grondslag kunnen worden aan
gesproken, niet om elkaar met
bijbelteksten om de oren te
slaan, wel om er achter te ko
men of zij nog bekend zijn met
bepaalde joods-christelijke no
ties. En dat is in een cultuur
waarin die noties steeds minder
weerklank lijken te vinden,
wellicht geen overbodige luxe.

Macht

Behalve de vraag naar het al
dan niet christelijke karakter

Onrust in Centraal-Azië

Deputaten zijn
te traag

LUNTEREN - Het breed
moderamen (uitgebreid be
stuur) van de Gereformeerde
Kerken is niet bepaald ver
heugd over het feit dat de be
leidsnota over de toekomst
van het kerklied en van het
Liedboek er nog steeds niet^
is. Twee jaar geleden gaf de
synode de deputaten (des
kundigen) daartoe de op
dracht.

Moderamenlid ds. K. Bisschop
is teleurgesteld. „Het blijft zo
stil. „Laat eens iets van u ho
ren. Dat mogen we toch van u
verwachten? Wij zijn niet ver
heugd over uw contactuele ei-
genschappen."

Volgens de deputaten is het
aanbod van liederen te gering
en moet samengewerkt worden
met andere kerken.

In de Centraalaziatische republieken van de Sovjet*®
waren perestrojka, glasnost, democratisering en privs ,r(
ring dingen waarover men zich, anders dan in het verri (a..
ropese Moskou, niet druk kon maken. Ook na de misl^jn
Augustus-coup tegen Sovjet-president Michail Gorbaeegc
bleven de oude, vertrouwde aparatsjiks aan de machi irin
mannen die in Kazachstan, Oezbekistan, Turkmenii £>r
Kirgistan en Tadzjikistan de lakens uitdelen, zijn dezi
als tien jaar geleden.

RACHMON Nabiev van Tadzjikistan is een voorbeelc
een communistische kurk die steeds komt bovendri
Toen Gorbatsjov in 1985 zijn perestrojka lanceerde, sc|rij
hij de oud-communist Nabiev opzij. De Tadzjiekse part.
der keerde echter snel terug. Als een wat late wraaknei
schaarde Nabiev zich vorig jaar augustus achter de
zweerders die Gorbatsjov wilden afzetten. Nabiev verdi
opnieuw achter de coulissen. Maar weer niet voor lan^
weken later liet hij zijn medestanders in het nog steeds
de communisten beheerste parlement de nieuwe pres
eruit gooien en nam hij opnieuw diens plaats in. In no
ber organiseerde hij zogenaamde democratische verkil
gen, die hij vanzelfsprekend met glans won.

Nu is Nabiev opnieuw verjaagd. Gewapende opposi
den namen hem gevangen op de luchthaven en dw(
hem zijn aftreden te .ondertekenen. Deze keer voorj
Niet zo zeker. Nabiev heeft zich altijd staande kunnen
den met de hulp van Moskou, het Sovjet-leger en nadie
Russische leger en de Russische kolonisten in Tadzjiki
maar meer nog steunde hij op de spanningen die b(
tussen clans, etnische groepen en religieuze gemeens
pen. Nabiev zorgde er in elk geval voor dat de sleutelpt
stevig in handen waren van de leden van zijn eigen clan

HET land want dat is het inmiddels is in tweeë ®n
spleten: het noorden communistisch, wat in de gegeveir
standigheden eigenlijk betekent 'ge-europeaniseerd'
Moskou gericht; het zuiden islamitisch, en in grote mat
invloed door de strijd van de Afghaanse verzetstrijdei
gen de Sovjet-invasietroepen. In het zuiden van het
werd en wordt er hevige strijd geleverd tussen de twee
mingen, een strijd waaraan, volgens de Russische pei
de kant van de anti-Nabiev-troepen ook Afghanen, Ai
ren, Litouwers en zelfs Russen deelnemen.
De gebeurtenissen in deze republiek zijn een bewijs d va
echte onrust in Centraal-Azië nog maar pas begint.
vandaag in Tadzjikistan gebeurt, kan morgen overi
naar de buurlanden. In Moskou en in de buurlanden bjHT
men dat terdege. Getuige ook de verklaring die vorige
vrijdag in Moskou ondertekend werd door de preside
van Rusland, Kazachstan, Oezbekistan en Kirgizir
waarin werd gesteld dat de vier landen alles in het werl
len stellen om het 'broedervolk van Tadzikistan' te h<
de toestand te stabiliseren. Dat is een terminologie die tje
innert aan de pre-Gorbatsjov-tijden. v(

De strijd om de macht tussen Moskou en de islam of tu nf
de oude communistische nomenklatoera, die nog steei1W(
touwtjes in handen houdt, en de oppositie bestaande uit
democratisch noemende partijen en islamitische par
van verschillende signatuur is nog niet beslecht in T;
kistan, maar nog minder in de andere Centraalaziati lb
republieken. Voor de fundamentalisten in Gentraal-Azi
tekende de aftocht van het Sovjet-leger uit Afghanistai
overwinning van de islam op de ongelovigen en van de g
Ioniseerde volkeren op de Russische imperialisten,
strijd wordt beschouwd als een ontvoogding van de R
sche kolonisatoren en hun lokale collaborateurs. In Ta
kistan moest de collaborateur van Moskou in het zant
ten. De anderen in Oezbekistan, Turkmenistan en Kir)
zijn gewaarschuwd.

van het CDA is er een tweede
punt dat de discussies over het
CDA voortdurend bepaalt, het
feit dat zij in de ogen van som
migen een ongehoorde macht
sconcentratie is. Vervolgens is
de energie van de tegenstan
ders er vrijwel exclusief op ge
richt die macht van het CDA
aan te tasten. Opnieuw dient
hier eerder de vraag naar de ef
fectiviteit van de macht van
zo'n organisatie ter discussie te
staan, een organisatie trou
wens die iedereen toelaat zon
der van vorm van ballotage
mits men de uitgangspunten
ervan wenst te onderschrijven.
Interessant zou p^s zijn een
vergelijkend onderzoek naar de
politieke situatie in landen als
Frankrijk en Engeland waar
zo'n typische middenpartij als
het CDA ontbreekt. Waar links
dus „recht zet" wat rechts in
een vorige regeerperiode heeft
opgebouwd. De conclusie lijkt
gerechtvaardigd dat de effecti
viteit van het politieke systeem
aanzienlijk lager is dan in Ne
derland. Discussies en onder
zoekingen op dit vlak zijn uit
eindelijk belangrijker en inte
ressanter dan het navlooien
van het christelijk
een politieke partij.

(afl

iliti

IE'

H.

bli

Uitgave:

Kantoor redactie:

Kantoor advertentie-
abonnementenafdeling: Stationsweg 37, Leiden.
Telefax: 071-134 941

Postadres: Postbus 112300 AA Leiden.

Hoofdkantoor:
Telefoon:

Telefax:

Postadres:

Alle kantoren zijn op
maandag tot en met
vrijdag geopend van
08.30 tot 17.00 uur.

Directeur/hoofdredacteur: J. Leune.
Adjunct-hoofdredacteur: J. Timmers.

Koopmansstraat 9, 2288 BC Rijswijk.

070-3190 933.

070-3906 717.

Postbus 9, 2501 CA Den Haag

Secretariaat directie/hoofdredactie (tel. 070 - 3190 808): L. van Koot.

Leiden en omgeving (tel. [phone]/49): G.- J. Onvlee (chef-redacte
F Buurman, K. van Kesteren, R. Kleijn, drs. R Koldenhof, M. Kroft, iPieters ei
M. Roso.

Binnen- en buitenland, financiën en economie (tel. 070 - 3190815):

A. van Rijn (chef), drs. R. Edens, A. van Holsteln, E. Huisman. H. Jansen, drs. J.

Leeuwen - Voorbij, R. de Roo.

Sport (tel. 070 - 3190 826): in samenwerking met sportredactie Sijthoff Pers.

v-redactie Sijthl

Geestelijk leven (tel. 070 - 3190 835): drs. P van Velthoven.
Foto (tel. 070 - 3190 838): M. Konvalinka (chef) en S. Evenhuis.

Redactie-secretaresse (tel. 070 - 3190 819): T. Kors.

De Leidse Courant maakt verder gebruik van de diensten van:

- freelance-medewerkers en -correspondenten in zijn verspreidingsgebied;

- de parlementaire redactie en de nieuwsdienst van de Stichting Pers Unie, een
dactioneel samenwerkingsverband van negen regionale kranten in Nederland
België. De algemene verslaggevers van Pers Unie zijn H. Leber, drs. K. Swier
M. van de Ven en P. Vogels. De parlementaire redactie bestaat uit R. in 't H
(chef), H. Bijleveld, D. Hofland, P. Koopman, D. van Rietschoten en K. van I

- het Algemeen Nederlands Persbureau en buitenlandse persbureaus;

- de volgende correspondenten in het buitenland: drs. D. J. van den Bergh
(Peking), drs. H. Botje (Tunis), A. Courant (Athene), R. Hasselerharm
(Johannesburg), drs. A. Heering (Rome), B. van Huët (Londen), M de Koni
(Washington), F. Lindenkamp (Sao Paulo), B Schampers (Brussel), W. Voordo
(Parijs), drs.'R. Vunderink (Moskou), W Werkman (Jeruzalem), G. van Wijlano
(Belgrado), F. Wijnands (Bonn), J. Wijnen (Brussel).

De Leidse Courant heeft als lid van de Stichting Pers Unie de exclusieve vertaal-

publicatierechten van The Times en The Sunday Times of London. Vertaalster:

M. de Cocq.

Nabezorglng

Telefoon: 071 - 122 248 op ma. t/m vi
15.00 uur.

n 08.30 tot 17.00 uur.
n 18.00 tot 19.00 uur, op z;

Abonnementsprijzen (inclusief 6% btw)
Bij automatische betaling:

per maand 27,00

per kwartaal 79,80

per Jaar 312,65

Bij betaling per acceptgirokaart:
per maand
per kwartaal
per jaar

28,20
82,80
318,65

Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.

Advertenties

Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 - 141 905. Voor uitsluitend het do
geven van advertenties kantoor Rijswijk 070 - 3902 702.

Telefax voor uitsluitend advertenties 071 -140 680
Bankiers

ABN/AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK 663 050