ndriessen wil meer geld
ven voor industriebeleid
Scherpenhuijsen Rom was niet tegen privéhandel bankiers
7
Twijfels aan houdbaarheid
van hoge rente in Zweden
's Rijks Munt brengt spel „Muntslag" uit
Uitgevers huiverig voor CD-I
i
,M en Northwest Airlines
len nog verder integreren
Economie
ll
ING wint
strijd BBL-
overname
Handelsovereenkomst Nederland en Polen
[JL - KLM en Northwest Airlines hebben bij het Ameri-
ministerie van transport een aanvraag ingediend voor ont-
van de anti-trustbepalingen. De twee maatschappijen wil-
n juridische constructie vormen voor de operationele inte-
van delen van Northwest en KLM", zo blijkt uit gisteren ge-
lededelingen. Een dergelijke constructie is binnen handbe-
ikomen door het vorige week ondertekende luchtvaartver-
issen Nederland en de Verenigde Staten. KLM heeft een he
in twintig procent in Northwest en mag op grond van de
caanse anti-trustwetten geen meerderheid in de Ameri-
luchtvaartmaatschappij nemen. De twee maatschappijen
wel een gezamenlijke dienstregeling invoeren en een geza-
t prijs- en advertentiebeleid gaan voeren,
atschappijen willen uiteindelijk vrijwel dezelfde identiteit
nen door onder meer in dezelfde kleuren te gaan vliegen,
i ontheffing van de anti-trustbepalingen hopen de twee hun
illingen te kunnen verwezenlijken.
AMSTERDAM De topman van Internatio
nale Nederlanden Groep (ING), W.E. Scher
penhuijsen Rom, was in zijn vroegere functie
als bestuursvoorzitter van NMB Postbank
ervan op de hoogte dat twee van zijn mede
bestuurders privé in aandelen handelden. Hij
heeft dit in het voorjaar van 1990 in een ver
trouwelijke brief meegedeeldaan de voorzit
ter van de beurs, drs. B.F. Baron van Itter-
sum. NMB Postbank, juist omgedoopt in
ING Bank, heeft dit gisteren bevestigd.
In de brief stelde Scherpenhuijsen Rom de beurs-
voorzitter ervan in kennis dat een aantal leden
van de raad van bestuur een zogenaamde vrije-
handrekening aanhielden bij een effectenbemid-
delingskantoor. Dat was het effectenkantoor
Oudhof waarin NMB Postbank een belang heeft
van 40 procent. De betrokken bestuursleden ble
ken later drs. A.A. Soetekouw en drs. I.E.G. van
der Boor te zijn.
Het aanhouden van een dergelijk soort rekening
is op zich niet ongebruikelijk. Daarbij wordt de
beheerder gemachtigd naar eigen inzicht, maar
voor rekening en risico van de rekeninghouder,
en zonder diens voorafgaande toestemming
transacties te verrichten. Omdat het reglement
van de Amsterdamse effectenbeurs aan zou ge
ven dat leiding en medewerkers van een bank
slechts „in eigen huis" effectenrekeningen kun
nen aanhouden, vroeg de beurs NMB om een re
actie.
Scherpenhuijsen Rom heeft toen teruggeschre
ven dat het de bestuurders van NMB Postbank
toegestaan was een volmacht te geven voor aan
delenhandel via een commissionair, omdat men
dit een betere oplossing achtte dan transacties
via eigen huis te regelen. De beurs heeft toen met
deze uitleg genoegen genomen.
Onderzoek
Toen in het voorjaar van 1990 bleek dat NMB-be-
stuurder drs. A.A. Soetekouw mogelijk met mis
bruik van voorwetenschap privé had gehandeld
in aandelen Newtron heeft Scherpenhuijsen
Rom na overleg met commissarissen en De Ne-
derlandsche Bank de externe accountants op
dracht gegeven privétransacties van bankfunc-
tionarissen te onderzoeken.
De omstandigheid dat een vrije-handrekening in
bepaalde gevallen geen waarborg biedt tegen op
spraak en dat twijfel kan ontstaan over de vraag
of transacties wel of niet door de rekeninghouder
kunnen worden beïnvloed, was mede aanleiding
voor de raad van bestuur om in het najaar van
1991 van een zogenaamde compliance-regeling
in te voeren. Die is erop gericht door toetsing
vooraf te voorkomen dat bestuursleden, functio
narissen en medewerkers privé effectentransac
ties verrichten met misbruik van voorkennis dan
wel transacties die de schijn van misbruik van
voorwetenschap zouden kunnen wekken. Intus
sen loopt nog steeds een justitieel onderzoek
naar misbruik van voorwetenschap door deze
twee voormalige NMB-bestuurders.
De bank wijst erop, dat het billijken van een vrije-
handrekening geen betrekking had op individue
le transacties of de daarbij verhandelde fondsen.
De bank of medebestuurders hadden daarover
dus geen enkel inzicht.
Ebrand bijleveld
iCHTUM - Minister
•ssen van economische
te I wil meer geld beschik-
jtellen voor het natio-
dustriebeleid. De be-
jnan meent dat de hui-
egelingen onvoldoende
bor bedrijven die door
bierende economie tij-
ui problemen komen.
kister zei dit gisteravond
n besloten bijeenkomst
nese ondernemers in IJs-
km bij Sneek. Hij komt
je tegemoet aan de wens
rerkgeverszijde die een
-lende regeling willen,
it wordt aan een grotere
[verlening via de Natio-
waar
naast het rijk commerciële ban
ken in meefinancieren. De mi
nister noemde gisteravond nog
geen bedragen. Daarover moet
nog besloten worden in het ka
binet, zo zei de minister desge
vraagd. Hij liet wel doorsche
meren dat het om forse bedra-
Beladen discussie
De minister zei dat het moet
gaan om een gezamenlijk initia
tief van banken en overheid.
„Ik weet dat dit een beladen
discussie is in Nederland. Ik
heb lang geaarzeld meer geld te
vragen, vanwege de rijen die
voor het ministerie ontstaan en
de kritiek vanuit Brussel. Des
alniettemin zou extra geld de
economie kunnen versterken",
aldus de minister. Hij meent
dat meer Nederlandse over
heidssteun mede noodzakelijk
is geworden doordat ook in
Frankrijk en Duitsland overhe
den steeds meer geld uittrek
ken voor tijdelijke versterking
van bedrijfsleven.
De opstelling van Andriessen
mag gezien worden als een om
mezwaai in het denken op Eco
nomische Zaken waar na het
RSV-debacle uiterst behoed
zaam werd gereageerd op ver
zoeken voor directe bedrijfs
steun.
Kredieten
Op dit moment heeft de Natio
nale Investeringsbank al twee
miljard aan kredieten uit staan.
De minister zei gisteravond in
Friesland.
De bewindsman liet weten de
gelden te willen gebruiken voor
die bedrijven en bedrijfsclus-
ters die tijdelijk in de proble
men zitten en als aanjager in
een hele bedrijfstak functionne-
ren.
Andriessen (economische za
ken) maakte zich gisteren in de
Tweede Kamer ernstig bezorgd
over de economische conjunc
tuur. Hij ontdekte dat er de
laatste maanden nauwelijks
een beroep werd gedaan op de
garantieregeling voor partici
patiemaatschappijen die risico
dragend kapitaal steken in star
tende ondernemingen. „Er is
heel weinig durf bij het bedrijfs
leven. Dat geeft mij een verve
lend, naar gevoel", aldus An
driessen. De garantieregeling
wordt voortgezet tot 1995, met
een evaluatie volgend jaar.
Mocht blijken dat na 1995 nog
behoefte is aan de regeling, dan
zullen zeker middelen worden
gevonden om ze te continueren.
W=f n.
tëleni P
IJK Het bouw- en
joncern HBG heeft de
'inst met zes pro-
25||ergroot. Het nettore-
steeg van 32 mil
t/34 miljoen, zo heeft
erneming gisteren be-
Jemaakt. Per aandeel
de winst van 10,66
.,12.
staties hebben enigszins
onder een aanzienlijke
p de bouw en installatie
kortgeleden geplaatste
latform voor een consor-
angevoerd door de NAM,
lident-directeur ir. N. de
een toelich-
de cijfers. HBG werkte
samen met Volker Ste-
or 35 procent eigendom
°28 l£r). „We hebben daar-
n flinke voorziening ge-
Het project is destijds
omen voor 110 mil-
jlver de omvang van de
voor HBG moet nog
gesproken met de
43
;eheel 1992 handhaaft
le eerder uitgesproken
htige verwachting dat
et 1991 vergelijkbaar re-
kan worden bereikt"
droeg vorig jaar 70,7
Mede gezien de pessi-
e geluiden over de
ar kt in Nederland
n de branche gesproken
amatische ontwikkelin-
oudt HBG rekening met
rind.
tan niet zo blijven, er
en terugval komen", al-
Ronde Bresser, die sinds
functie is. Hoewel HBG
$gen zeggen nog niet zo-
(e^ aarvan merkt, blijft de
5 se maar aan de voorzich-
ant. De werkvoorraad
>er 30 juni uit op 4,6
tegen 4,2 miljard
d: maanden daarvoor,
jerlzet van HBG nam met
enbiejt toe tot 2,48 miljard,
oei komt voor rekening
uitbreiding van c'
viteiten in de tweede
an 1991 en de overne-
an het Duitse familiebe-
2-jjj aulf in Göttingen in de
helft van dit jaar. Raulf
ch vooral richten op het
en oosten van Duits-
59Ö rooral Berlijn ziet HBG
interessante markt. De
ten van het in juli over-
en Schotse bedrijf GA
(jnen pas in de boeken
3$ tweede j aarhelft,
ks de zeer slechte g 0
iken in de branche in
Brittannië droegen de
6.00 IBG-dochters Kyle Ste-
Nutall nog bij aan het
at. Wel nam de omzet bij
af. Maar de kosten laten
aar makkelijker beteuge-
or een eenvoudiger ont-
[eling. Bij Kyle Stewart
iet aantal personeelsle-
Bt een kwart verminderd.
STOCKHOLM - De onge
kend hoge rente die op het
ogenblik in Zweden geldt is
niet te handhaven, zeker nu
de economie van het land de
ergste recessie van de laatste
vijftig jaar doormaakt. Meer
faillissementen, meer ontsla
gen en hogere banktarieven
zullen onvermijdelijk volgen.
In deze zin hebben deskundi
gen gereageerd op de verho
ging van de Zweedse rente
van de afgelopen dagen.
Dinsdag verhoogde de centrale
bank van Zweden, de Riksbank,
het daggeldtarief van zestien
tot 24 procent. Gisteren kwam
daar een gigantische verhoging
tot 75 procent overheen. Het
daggeldtarief wordt in Zweden
gezien als de basis voor andere
rentetarieven. De president
van de centrale bank, Dennis
Bengtson, verklaarde dat de
rentemaatregel geen twijfel
moet laten bestaan over de
vastbeslotenheid om de koers
van de Zweedse kroon op peil te
houden.
Die koers kwam dinsdag onder
druk te staan toen Finland be
sloot zin munteenheid, de
mark, los te koppelen van de
ecu, de rekeneenheid van de
Europese Gemeenschap. Deze
maatregel leidde tot grote be
roering op de financiële mark
ten en zorgde ervoor dat het
vertrouwen in de economie van
heel Scandinavië, dat toch al
miet zo groot was, veel kleiner
werd.
Om de Zweedse kroon niet te la
ten wegglijden besloot de cen
trale bank in Stockholm tot
haar ongekende rente-operatie.
De maatregel had tevens tot
doel de kapitaalvlucht uit het
land in omgekeerde richting te
laten verlopen. Gistermorgen
berichtte de centrale bank al
dat dat laatste lijkt te lukken.
Dat was voor de Zweedse minis
ter van Europese zaken, Ulf
Dinkenspiel, aanleiding om te
verklaren dat „we op het goede
spoor zitten". Een devaluatie
zit er dan ook niet in, aldus de
minister. Een devaluatie bete
kent doorgaans gezichtsverlies
voor een regering, want daar
mee geeft die toe dat haar eco
nomische beleid is mislukt.
In welke mate het enorm hoge
Vlnr dr. W. Duisenberg, drs. C. van Dranen, mr. H. Koning en drs. ing C. Maas spelen een potje 'Muntslag'.
FOTO: A
UTRECHT Goed nieuws
voor verzamelaars van mun
ten en liefhebbers van spel
len. 's Rijks Munt heeft giste
ren in Utrecht het bordspel
Muntslag geïntroduceerd in
het kader van 1992 als jaar
voor de numismatiek.
Bij het spel gaat het om het op
bouwen van muntcollecties,
waarbij twee tot vier spelers el
kaar moeten overtreffen in
slimheid. Zij krijgen ieder ook
de beschikking over twee duka
ten, die als joker dienen, 's Rijks
Munt heeft die dukaten spe
ciaal geslagen voor het spel.
Voor het bijbehorende papier
geld heeft De Nederlandsche
Bank bij wijze van uitzondering
toestemming gegeven om het
aan een zijde te bedrukken vol
gens ontwerpen van bestaande
Nederlandse bankbiljetten, zij
het in andere kleuren en klei
ner. Zeker is dat het spel ge
paard gaat met veel gelach en
spelvreugde, zo was op te ma
ken bij de introductie toen pre
sident dr. W. Duisenberg van de
Nederlandsche Bank, voorzit
ter van de Algemene Rekenka
mer mr. H.E. Koning, voorma
lig thesaurier-generaal drs. C.
Maas en muntmeester drs. Chr.
van Draanen er zich met veel
geestdrift op wierpen. Het slim
ste was drs. Maas. Hij kwam
dan ook als winnaar uit de bus.
Dr. Duisenberg kreeg uit han
den van de muntmeester als
eerste het spel uitgereikt.
de andere tarieven is nog niet
duidelijk, evenmin als hoe lang
het hoge tarief van kracht blijft.
Centrale-bankpresident Ben
gtson heeft het advies gegeven
om de huidige verwarring voor
bij te laten gaan en pas dan
weer zaken met de banken te
Diesel duurder
ROTTERDAM Diesel wordt
morgen 1,4 cent per liter duur
der. Aan de meeste pompsta
tions gaat een advies-literprijs
gelden van 111,4 cent. De prijs
verhoging is volgens oliehande
laren het gevolg van stijgende
noteringen van gasolies op de
internationale produkten-
markt.
AMSTERDAM - De Neder
landse uitgevers staan nog
niet te springen om in het
CD-I project te stappen.
Slechts een paar uitgevers
hebben serieuze plannen
met de interactieve cd, die
beeld, geluid en data met el
kaar combineert.
Dit bleek bij de presentatie van
de eerste CD-I die acht Neder
landse uitgevers gezamenlijk
presenteerden. De voertaal op
het plaatje was overigens En
gels. Philips heeft altijd op het
belang van veel titels gehamerd
om de consument enthousiast
te krijgen voor CD-I.
Acht uitgevers hadden zich het
afgelopen jaar aan de CD-I ge
waagd. Met vijf ton subsidie van
het ministerie van economische
zaken hebben de uitgevers al
bestaande boeken bewerkt om
ze geschikt te maken voor CD-I.
Zo heeft Kluwer een boek over
onderhoud en reparatie van de
auto op CD-I gezet en Teleac de
cursus over logistiek. Van de
acht uitgevers waren er maar
enkelen die door willen gaan
met de produktie van CD-I. Een
van hen is Wolters-Kluwer. De
uitgever denkt daarbij wel aan
samenwerking met andere Eu
ropese partners, want de kos
ten voor het maken van een CD-
I, geschat op 600.000 gulden,
kunnen nooit alleen in Neder
land worden terugverdiend.
Dat probleem speelt voor meer
uitgeverijen, zodat het aanbod
voorlopig nog gering zal zijn.
B. Naeyaert, marketing mana
ger van CD-I bij Philips, ont
kende dat er niet genoeg Neder
landse CD-I titels komen. „De
uitgevers zijn slechts een deel
van de vele aanbieders. We wil
len binnenkort op de markt ko
men met tv-spelletjes op CD-I.
Ook het aantal spelletjes voor
kinderen wordt drastisch uitge
breid". Volgens Naeyaert zul
len er rond Kerstmis tenminste
20 verschillende Nederlandsta
lige CD-I titels in de winkels lig
gen.
door
bert schampers
Demonstratie bij Dodewaard
Voor de hoofdingang van de kerncentrale Dodewaard is gistermiddag door actievoerders gedemonstreerd tegen het openhouden van de
centrale. De demonstranten plaatsten een 'kantoortje' midden op de weg. Het kabinet besloot onlangs de centrale te dogen ondanks de in
trekking van de vergunning door de Raad van State.
FOTO: ANP
SCHIPHOL - Het Neder
landse kabinet wil de handel
tussen Nederland en Polen
bevorderen. Daartoe heeft
staatssecretaris Van Rooy
van economische zaken in
Warschau een zogeheten In-
vesteringsbeschermingsove-
reenkomst (IBO) gesloten
met haar Poolse ambtgenoot
van financiën.
Bij terugkeer op Schiphol van
een driedaags werkbezoek aan
Polen sprak mevrouw Van
Rooy van een „plezierige en
nuttige" reis. Ze heeft de in
druk dat de nieuwe regering in
Polen zal kunnen zorgen voor
politieke stabiliteit in het land.
„Dat is voor de investeerders
hier van cruciaal belang'
De nu afgesloten IBO biedt Ne
derlandse investeerders be
scherming tegen politieke risi
co's zoals machtsomwentelin
gen. Bovendien bevat het een
regeling voor het terughalen
van eventuele winst die in Po
len wordt gemaakt. Polen is het
laatste Oosteuropese land
waarmee zo'n overeenkomst is
De Poolse regering is volgens de
staatssecretaris zeer tevreden
over de steun die zij van Neder
landse zijde ontvangt. Zo is er in
samenwerking met de IFC, een
zusterinstelling van de Wereld
bank, een bureau opgezet voor
informatie aan kleine en mid
delgrote bedrijven in Polen. Het
bureau loopt zo goed dat een
soortgelijk bureau nu ook in de
Baltische Staten zal worden ge-
Het groeiende belang van Polen
als exportland blijkt uit de klei
ne driehonderd Pools-Neder-
landse joint ventures die er de
afgelopen jaren zijn opgericht.
De Nederlandse uitvoer naar
Polen verdubbelde vorig jaar in
waarde tot 1,71 miljard gulden.
De Poolse export ontwikkelde
zich minder florissant, mede als
gevolg van de economische en
politieke problemen in het land.
Vorig jaar hleef de omvang van
de Poolse export steken op het
niveau van het jaar daarvoor,
rond de een miljard gulden. Om
daarin verbetering te brengen
heeft mevrouw Van Rooy de
Poolse regering aangeboden,
handelsmissies die naar Neder
land komen te begeleiden.
BRUSSEL De tweede groot
ste bank van België, de Bank
Brussel Lambert (BBL), komt
volgens nog niet bevestigde be
richten in handen van de Inter
nationale Neder landengroep
(ING). Daarmee lijkt een einde
gekomen aan maandenlange
overnamestrijd.
ING zou het aandelenpakket
van de holding Groep Brussel
Lambert van de Waalse zaken
man Albert Frère overnemen.
De Nederlandse bank-verzeke
raar is bereid 3.600 frank - 194
gulden - per aandeel te betalen.
ING, ontstaan door de samen
voeging van verzekeraar Natio
nale Nederlanden en NMB-
Postbank, heeft het afgelopen
jaar al iets meer dan 10 procent
van de BBL-aandelen in han
den gekregen. De Groep Brus
sel Lambert en de verzeke
ringsmaatschappij Royal Beige
hebben zich lange tijd verzet te
gen een grote Nederlandse in
vloed in de BBL. Dat verzet zou
nu zijn gebroken. Met de over
name van het aandelenpakket
van de Groep Brussel Lambert -
een kleine 30 procent - krijgt
ING een controlerende minder
heidsparticipatie in BBL en kan
zodoende zijn bank- en verzeke
ringsactiviteiten in België uit
breiden.
Maak kans op een hoofdprijs van 7 miljoen gulden netto
in de Europese Loterij. Loten zijn 17,50 verkrijgbaar bij
vele verkooppunten van de Nederlandse Staatsloterij.
Bel voor meer informatie 06-9595 (50 cent p/m).
HET ZIT ERIN, MET EEN HOOFDPRIJS VAN
7 MILJOEN NETTO IN DE EUROPESE LOTERIJ.
Schoorsteen weer vaker geveegd
DEN HAAG De Nederlanders laten voor 115 miljoen gulden per
jaar hun schoorsteen vegen, waarvan een derde naar beunhazen
gaat. Schoorsteenvegen is een vrij beroep, aldus staat in een onder
zoek van het EIM, dat vandaag is gepubliceerd. Woningbouwvere-
niginigen, verenigingen van eigenaren en andere particuliere ver
huurders laten voor nog eens 55 miljoen de rookkanalen schoon
maken. Slechts 15 procent komt voor rekening van „reguliere",
veelal éémansbedryven bedrijven, vaak aangesloten bij de pa
troonsbond ASPB. Schoorsteenvegen raakte op een laag pitje na
de introductie van aardgas. Door de vele open haarden, houtka
chels en verhoogd milieubewustzijn, is daar een kentering in opge
treden. Het installatiebedrijf, dat vegen vaak „erbij" doet, is de
grootste marktpartij met een aandeel van 40 procent. Het onder
zoek vindt dat het „meevalt" dat 70 procent van de huishoudens
de schoorsteen laat vegen.
