Kuharic verwacht weinig
van religieuze top
Van Boven: Kosto
denkt te simpel
over kerkasiel
GEESTELIJK LEVEN UPINIE
1
Braziliaans episcopaat
wil proces tegen Collor
Tökes weigert alsnog
gesprek met Iliescu
COMMENTAAR
Ccidöe Sou/tont
Anti-abortusdemonstranten
krijgen voorwaardelijke straf
EINDHOVEN Tien personen die in mei een abortuskliniek in
Eindhoven waren binnengegaan, zijn gisteren tot een voorwaarde
lijke boete van 250 gulden veroordeeld. De politierechter te Eind
hoven achtte hen schuldig aan huisvredebreuk. Op 15 mei waren
ze de kliniek binnengedrongen uit protest tegen de abortussen die
daar worden gepleegd. Nadat de directie hen tevergeefs had ge
sommeerd het gebouw te verlaten, werden ze door de politie buiten
de deur gezet. De politierechter verwierp het argument van de ver
dachten om het Openbaar Ministerie niet-ontvankelijk te verkla
ren. Zij baseerden dit verzoek op het feit dat nog nooit bij een
soortgelijke situatie tot vervolging was ovegegaan. Evenmin hono
reerde de rechter de stelling dat een abortuskliniek een lokaal be
stemd voor de openbare dienst is. De rechter wees het beroep op
gewetensvervolging af, hoewel hij zei begrip en zelfs waardering
voor de demonstranten te hebben. In Nederland is de politiek de
enige weg om de bestaande abortuspraktijk te keren, zo oordeelde
hij.
EKD-voorzitter bepleit gesprek met asielzoekers
Nostalgie is
naar de goe(
tijd, waarin
lachen viel.
de zucht
le oude
niets te
Charles Aznavour
BITTERFELD - Met het c
op het stijgend aantal aanvallen
op tehuizen van asielzoekers
heeft de voorzitter van de EKD,
bisschop Klaus Engelhardt, de
Duitse bevolking opgeroepen
met de buitenlandse gasten het
gesprek aan te gaan. Christe
nen zouden een vooraanstaan
de rol moeten spelen in de dis
cussie over maatschappelijke
thema's van deze tijd, aldus En
gelhardt tijdens een bezoek aan
Bitterfeld in de vroegere DDR.
„De geschiedenis kan zich her
halen wanneer men er niets uit
leert," zei de Oostduit.se strijd
ster voor burgerrechten, Barbel
Bohley, afgelopen weekeinde
tijdens de bijeenkomst van de
pacifistische vereniging ,Blu-
men für Stukenbrock'. 'Joego
slavië' is ook in Duitsland mo
gelijk. Zij noemde het een van
de belangrijkste taken voor de
Duitse samenleving de geschie
denis onder ogen te zien en de
dialoog daar te beginnen waar
anderen met stenen gooien.
De politici hebben een klimaat
geschapen waarin thans de te
huizen voor asielzoekers bran
den, zoals vroeger de synagogen
gebrand hebben, zei zei Sylvia
Gingold, een door een 'beroeps
verbod' getroffen lerares.
De uitingen van vreemdelin
genhaat in Duitsland mogen
volgens Amnesty niet worden
aangegrepen om het recht op
asiel in de grondwet te verande
ren. Artikel 16 van de grond
wet, dat aan politiek vervolgden
bescherming biedt, mag niet
aan partijpolitieke overwegin
gen worden geofferd, zo Sprak
het bestuur zondag tijdens een
vergadering in Rostock uit.
Het is zelfverlakkerij wanneer
na de rellen in Rostock nog ge
dacht wordt dat de problemen
voorbij zijn als dit artikel wordt
geschrapt. Amnesty heeft reeds
twee jaar geleden ertegen ge
waarschuwd dat Oost-Duits-
land verhoudingsgewijs even
veel asielzoekers zou moeten
opnemen als het veel rijkere
West-Duitsland.
ZAGREB Het hoofd van
de Rooms-Katholieke Kerk
in Kroatië, kardinaal Kuha
ric, heeft gewaarschuwd te
gen al te groot optimisme in
verband met de de komende
topontmoeting in Genève
van de religieuze leiders uit
het voormalige Joegoslavië.
De twee ontmoetingen vorig
jaar hebben bij de politici
„praktisch geen weerklank"
gevonden, aldus Kuharic in
een vraaggesprek in het
Kroatische weekblad 'Novi
„In principe zijn wij niet tegen
zulke gesprekken," aldus Ku
haric, maar men moet de reali
teit onder ogen blijven zien.
„Waar grondgebied wordt vero
verd, heeft men te doen met
mensen die volstrekt niet open
staan voor raad van de ker
ken." De betrokken leiders
„willen deze oorlog en hebben
zich daarin met hun nationalis
tische politiek verstrikt."
Wat kunnen de kerken in zo'n
situatie doen, vraagt Kuharic
zich af. „Hoe kunnen wij in
vloed uitoefenen op generaals
en agressoren die koste wat
kost land willen veroveren en
mensen uit hun gebied willen
verjagen?"
Van ontmoetingen tussen de re
ligieuze leiders wordt volgens
Kuharic in het algemeen te veel
verwacht. „Het moet nogmaals
duidelijk worden gezegd dat in
dit geval niet de ene kerk de an
dere kerk de oorlog heeft ver
klaard, maar dat er oorlog
wordt gevoerd uit geheel ande
re motieven die echter binnen
de machtssfeer van de politiek
Voor het eerst is moslimleider
rais ul-ulema Jajub Selimoski
uitgenodigd. Zijn komst naar
Genève is onzeker omdat hij vo
rig weekeinde in Sarajevo door
een granaat werd getroffen. De
ontmoeting in het gebouw van
de Wereldraad van Kerken
wordt in de tweede helft van
deze maand gehouden. De vori
ge ontmoeting tussen Kuharic
en patriarch Pavle, het hoofd
van de Servisch-Orthodoxe
Kerk,augustus 1991, eindigde
volgens Wereldraad-staflid
Huib van Beek in een felle
woordenwisseling.
Theologische opleiding van
gereformeerden blijft in Kampen
Een jonge Kroatische vrouw steekt kaarsen aan in een kapelletje in
het centrum van Zagreb waar ze bidt voor haar echtgenoot die strijdt
tegen de Serviërs.
FOTO: EPA
RIO DE JANEIRO De voorzitter van de Braziliaanse bisschop
penconferentie, mgr. Luciano Mendes de Almeida, heeft zich uit
gesproken voor een proces tegen president Fernando Collor de
Mello. Een proces biedt volgens hem de mogelijkheid dat de presi
dent zich kan verdedigen. Ook kan daardoor duidelijkheid ont
staan. In veel Braziliaanse steden is zondag tijdens kerkdiensten
gebeden voor zuiverheid in de politiek. Een parlementaire com
missie heeft de president van corruptie beschuldigd. Inmiddels
zijn de eerste maatregelen genomen om Collor af te zetten. Vol
gens een recent opinie-onderzoek is 75 procent van de Braziliaanse
bevolking voorstander van het aftreden van de president.
LUNTEREN De verhuizing
van de Theologische Universi
teit van de Gereformeerde Ker
ken te Kampen (THUK) naar
Utrecht is volgens de gerefor
meerde synode op dit moment
„niet opportuun". Daarmee
sluit de synode zich aan bij de
uitspraak van het curatorium
van de THUK, dat in mei ver
huizing naar Utrecht unaniem
afkeurde.
De synode had vorig jaar inge
stemd met een onderzoek naar
de wenselijkheid van een geza
menlijke huisvesting in Utrecht
en een gezamenlijk bureau niet
de theologische faculteit van de
Rijksuniversiteit Utrecht en de
Katholieke Theologische Uni
versiteit Utrecht. Het zou voor
namelijk gaan om facilitaire sa
menwerking met behoud van
eigen identiteit.
In navolging van het curatori
um betwijfelde de synode
maandag of de gereformeerde
theologische opleiding in
Utrecht haar eigen identiteit
kan handhaven, hoewel het
niet alle leden van de synode
duidelijk was wat onder die „ei
gen identiteit" zou moeten
worden verstaan. Rector prof.
dr. A.J. Jelsma van de THUK
merkte op dat die identiteit niet
kan worden vastgelegd, omdat
dat onbeweeglijkheid zou in
houden.
Maar hij kon wel iets zeggen
over het eigene van 'Kampen':'
„de kerken hebben het voor het
I zeggen" over deze opleiding en
ieder die in Kampen afstudeert
kan in principe predikant wor
den. Bovendien speelt Kampen
als vestigingsplaats een rol in
de identiteit van de opleiding,
hoewel Jelsma erkende dat het
belang hiervan moeilijk te pre
ciseren is.
Het akkoord dat ongeveer een
maand na de instelling van het
onderzoek is gesloten tussen de
Nederlandse Hervormde Kerk,
een aantal kleinere kerken en
de theologische faculteiten van
vier rijksuniversiteiten over
een herstructurering van de
ambtsopleiding voor deze ker
ken, heeft ook een rol gespeeld
in de besluitvorming. De
ambtsopleiding van de Neder
landse Hervormde Kerk in
Utrecht en die van de Gerefor
meerde Kerken in Nederland in
diezelfde stad zouden zoveel op
elkaar gaan lijken dat een
voortbestaan naast elkaar, met
behoud van eigen identiteit, erg
moeilijk zou worden.
Een ander argument tegen ver
huizing naai' Utrecht is, dat nog
geen overeenstemming is be
reikt over wederzijdse erken
ning van de ambtsopleiding
door de drie kerken die samen
werken in het Samen Op Weg-
proces (hervormden, gerefor
meerden en lutheranen). De ge
reformeerde synode stelde een
dergelijke erkenning als voor
waarde voor verhuizing naar
Utrecht.
De deputaten (deskundigen)
voor de relatie met de theologi
sche faculteit van de Vrije Uni
versiteit, de andere gerefor
meerde theologie-opleiding in
Nederland, hadden ook bezwa
ren tegen een verhuizing naar
Utrecht. Universiteiten werven
in toenemende mate studenten
in hun eigen regio. Kampen en
de Vrije Universiteit zouden
dan uit dezelfde vijver moeten
vissen, waarschuwden zij. Ook
dit argument heeft meegewo
gen in het besluit om de Kam
per universiteit niet naar
Utrecht te laten verhuizen.
Prof. Th. van Boven
PRAAG Staatssecretaris
Kosto van justitie denkt te
simpel over kerkasiel. Hij
heeft te weinig oog voor het
dilemma waarvoor kerken
worden gesteld als zij een uit
geprocedeerde asielzoeker
willen, helpen. Dat consta
teerde prof. dr. Th. van Bo
ven, hoogleraar internatio
naal recht aan de Rijksuni
versiteit Limburg, maandag
in Praag tijdens de tiende as
semblee van de Konferentie
van Europese Kerken op een
bijeenkomst over het vluch
telingenvraagstuk.
Hij is oud-directeur van het
VN-bureau voor de mensen
rechten te Genève en lid van de
Hervormde delegatie in Praag.
„Met gemengde gevoelens" er
kende Van Boven tegen het ver
schijnsel kerkasiel aan te kij
ken. Als kerklid staat hij zeer
Opvolger Okke Jager De ge
reformeerde synode heeft giste
ren dr. F. de Lange (37) be
noemd tot hoogleraar evange-
listiek aan de Theologische
Universiteit te Kampen, als op
volger van prof. dr. O. Jager die
in 1988 vertrok en dit voorjaar
overleed. De Lange studeerde
theologie in Kampen en promo
veerde op een proefschrift over
Bonhoeffer.
De synode heeft drs. H.J. Huy-
ser (56), predikant te Utrecht,
benoemd tot opvolger van dr. S.
Schoon als predikant in alge
mene dienst voor het werk voor
Kerk en Israël. Huyser studeer
de eveneens theologie in Kam
pen en was vervolgens predi
kant in Barchem/Ruurlo en
Zwitserland.
BEROEPINGEN
Nederlandse Hervormde Kerk
Beroepen te Nunspeet (toez.) C. van
Sliedregt te Scherpenzeel; te Nieuwleu-
sen (Herv.Gem.Rehoboth) D. Heems
kerk te Ouddorp; te Ede (Herv.Tabor-
-"♦•>) j. van der Linden te Veldho-
Aangenomen naar Maarn-Maarsber-
gen J.J.Ruitenberg te Leusden.
Beroepbaarstelling Mevr.drs. A. Moer-
man-Hogenbirk, Roelantdreef 156,
3562 KG Utrecht, tel:030-662877.
Gereformeerde Kerken
Beroepen te Veenendaal drs. M.L. Ei
genhuis te Oudega(Sm.)
te Zwammerdam mevr. W.A.M. Kelder,
kandidaat aldaar die dit beroep heeft
aangenomen.
Beroepbaar mevr. W.A.M. Kelder, kan
didaat te Zwammerdam.
Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt
Beroepen te Langeslag P.M. van der
Horst te Barendrecht;
te Den Ham K. Harmanny te Monster.
TIMISOARA De hervorm
de bisschop Laszlo Tökes
weigert alsnog een gesprek
met de Roemeense president
Iliescu nadat deze hem in een
radio-interview ernstige ver
wijten had gemaakt.
Daai'in werd Tökes beschuldigd
dat hij met zijn hongerstaking
de ontwrichting van de staat
wilde. „Ik voel mij gedwongen
mijn besluit te herzien gesprek
ken met Iliescu te beginnen,"
aldus Tökes gisteren tegenover
journalisten. „Nadat hij me zo
beschuldigd, kan ik dan nog een
open dialoog verwachten? Het
antwoord, daarop is een duide
lijk neen." „Het is opvallend
dat Iliescu zich op dezelfde wij
ze over mij spreekt als indertijd
de dictator, die in mijn toenma
lig protest ook een oproep tot
onlusten zag," zo zei Tökes.
Volgens een woordvoerder
heeft Tökes reeds zes kilo verlo
ren, maar is er nog geen reden
voor bezorgdheid. Wel zag Tö
kes er zwak uit toen hij in de
kerk van Timisoara de trap af
daalde om de journalisten te
woord te staan.
Op het eind van de middag zal
Tökes maandag met de roe-
meens-orthodoxe bisschop Ni-
colae Corneanu en rabbijn Erno
Neumann een gezamenlijke
dienst houden. „Deze dienst is
een teken van de verbonden
heid tussen de godsdienstige en
etnische groepen in Timisoa
ra," zei Tökes. „Wij hopen dat
dit voorbeeld navolging zal krij
gen. Deze gebeurtenis doet me
denken aan december 1989. De
omstandigheden hebben zich
gewijzigd, maar de geest van
broederschapo is in deze stad
nog dezelfde."
Tökes ging vorige week in hon
gerstaking orndat „de moorde
naars van 1989" nog steeds vrij
rondlopen. Bij de revolutie, die
leidde tot de val van dictator
Ceausescu, zijn volgens officiële
cijfers 1.033 mensen om het le
ven gekomen. Tot dusver is in
verband hiermee niemand in
staat van beschuldiging gesteld
ofveroordeeld.
Zondag had Tökes het aanbod
van president Iliescu aanvaard
om een gesprek te hebben. Met
het oog op zijn gezondheid had
de hervormde bisschop de voor
waarde gesteld het gesprek in
Timisoara te houden. Sinds de
revolutie, die in deze stad door
toedoen van Tökes begon, is
president Iliescu niet in Timi
soara geweest. Iliescu had nog
niet op de brief van Tökes gere-
Auto van de bij stand
BlJ de Haagse sociale dienst kennen ze hun uitkering]
rechtigden allemaal van gezicht. Waarschijnlijk door de lil
dag iemand achter de vitrage te posteren, weten ze wie#1
welke auto vlak voor het gebouw parkeert. Zolang de elf
tèle in oude karkassen komt voorrijden, is er niets aar
hand. Maar wordt de waarde van het vervoermiddel ges»
op meer dan 8600 gulden dat is het kapitaal dat eeif
leenstaande uitkeringsgerechtigde mag bezitten zondert
uitkering te verliezen dan slaat de gluurder alarmm
wordt directeur Van Driel in stelling gebrachtl
DiE houdt de problemen rond zijn nering zeer overziet
lijk. Volgens hem zijn er te veel mensen die èn een uitkei
hebben èn in een te dure auto rijden. Daaraan moet een
worden gemaakt, luidde zijn klaagzang tegenover een
tal CD A-kamerleden. Daar vond hij, in tegenstelling tol
zijn eigen partij, de PvdA, een wilig oor. En dus riep de Cl
fractie eind vorige week op tot een massale controle vai
uitkeringsgerechtigden. Hiermee is opnieuw het beeld
vestigd van een leger luiwammesen dat er liever lui
moe geen been in ziet bij de overheid de hand op te L
den, intussen voor meer geld desnoods een ernstige kv
■veinzend. Dit imago wint steeds meer veld, zo bleek voi
week uit een onderzoek naar de tolerantie bij Nederlanda0
Verreweg de meeste ondervraagden menen dat een ins i
ling als de wao op grote schaal wordt misbruikt.
ALS het CDA tracht een afspiegeling te zijn van de be
king dan is de Kamerfractie daarin nu zeer zeker
Het is een onomstotelijk feit dat eei^i aantal linkmichels ir
ten onrechte door de uitkeringsinstanties laat onderhkt
den. Het staat net zo stevig vast dat veel Nederlanders li ia
nelijk bijzonder goed weten wat er aan de debetzijde van
standstrekkers allemaal stiekem bijkomt, zonder dat ar
achter de hand geuite beschuldigingen door onderzoeliti
feiten zijn onderbouwd. De CDA-fractie weet donders g n
dat zij dit soort roddel en achterklap legitimeert als zij
directeur Van Driel achter de vitrage van de Haagse socjni
dienst gaat staan. Daarmee namelijk bestempelt zij de
standsontvangers tot verdachten.
BOVENDIEN richt alle aandacht zich nu op die zo nadi
kelijk zichtbare auto. Iedereen is weliswaar vrij om zijn
kering te besteden zoals hem dat goeddunkt. Maar vindt
CDA het dan geen probleem als iemand een 'vermogen'
bouwt bestaande uit een televisie, videorecorder, videc
mera, koelkast, diepvriezer en andere kostbare gebruik
tikelen? Mag je wel een antieke kast bezitten, al dan niet
ërfd, maar geen auto? Onderzoek is nodig, zorgvuldig,
trouwelijk en gericht op individuele verdachten. Dat ii
enige manier waarop we in een beschaafd land rotte p
ken kunnen verwijderen uit een systeem dat ons lief
hoort te zijn.
sympathiek tegenover kerkle
den die hun kerk voor asielzoe
kers openstellen. „Ik kan me
voorstellen dat mensen die met
asielzoekers zijn opgetrokken,
uit hun gewetensvolle en chris
telijke verantwoordelijkheid
asielzoekers een veilige plaats
geven." Hij maakte een verge
lijking met de Tweede Wereld
oorlog toen mensen met gevaar
voor eigen leven joden lieten
onderduiken.
Daartegenover kan hij zich ook
voorstellen dat de staat de ker
ken verwijt misbruik van hun
positie te maken door asielzoe
kers die alle procedures hebben
doorlopen en het land moeten
verlaten, onderdak te bieden.
„Als ik in een kerkelijke ge
meenschap zou leven die met
een asielzoeker wordt gecon
fronteerd, zou ik kerkasiel steu
nen. Maar als ik bij de politie of
de justitie zou werken, zou ik
ertegen zijn", verwoordde Van
Boven zijn „morele dilemma".
Nieuwe studenten voor Vronesteyn
Het opleidingsinstituut Vronesteyn voor priesters van het bisdom Rotterdam is dit studiejaar gestart met
tien nieuwe studenten. Dit is een opname van staf en studenten bij de opening van het studdiejaar die
werd verricht door bisschop R. Bar. In Vronesteyn bereiden zich momenteel in totaal dertig studenten
voor op het priesterschap. Een aantal van hen volgt opleidingen buiten het Rotterdamse bisdom.
FOTO: BISDOM R'DAM
Uitgave: Westerpers bv (maakt deel uit v,
Kantoor redactie: Apothekersdijk 34, Leiden.
Kantoor advertentie- en
abonnementenafdeling: Stationsweg 37, Leiden.
Telefax: 071 -134 941
Postadres: Postbus 112300 AA Leiden.
Koopmansstraat 9, 2288 BC Rijswijk.
070-3190 933.
070-3906 717.
Postbus 9, 2501 CA Den Haag
Hoofdkantoor:
Telefoon:
Postadres:
Alle kantoren zijn op
maandag tot en met
vrijdag geopend van
08.30 tot 17 00 uur.
Directeur/hoofdredacteur: J. Leune.
Adjunct-hoofdredacteur: J. Timmers.
Secretariaat directie/hoofdredactie (tel. 070 - 3190 8'
Binnen- en buitenland, financiën er
A. van Rijn (chef), drs. R Edens, A.
Leeuwen - Voorbij, R. de Roo.
Sport (tel. 070 - 3190 826): in samenwerking met sportredactie Sijthoff Pers.
Kunst/rtv (tel. 070 - 3190 834): in samenwerking met kunst- en rtv-redactie Sijtholjg
Geestelijk leven (tel. 070 - 3190 835): drs. P van Velthoven.
Foto (tel. 070 - 3190 838): M. Konvalinka (chef) en S. Evenhuis.
Redactie-secretaresse (tel. 070 - 3190 819): T. Kors.
De Leidse Courant maakt verder gebruik van de diensten van:
- freelance-medewerkers en -correspondenten in zijn verspreidingsgebied;
- de parlementaire redactie en de nieuwsdienst van de Stichting Pers Unie, e
dactioneel samenwerkingsverband van negen regionale kranten in Nederland
België. De algemene verslaggevers van Pers Unie zijn H. Leber, drs. K. Swiers
M. van de Ven en P Vogels. De parlementaire redactie bestaat uit R. in 't HrJ
(chef), H. Bijleveld, D Hofland, P. Koopman, D van Rietschoten en K. van
- het Algemeen Nederlands Persbureau en buitenlandse persbureaus;
- de volgende correspondenten in het buitenland: drs D. J van den Bergh
(Peking), drs. H. Botje (Tunis), A. Courant (Athene), R. Hasselerharm
(Johannesburg), drs. A. Heering (Rome), B. van Huët (Londen), M. de Konind
(Washington), F. Lindenkamp (Sao Paulo), B. Schampers (Brussel), W. Voordo
(Parijs), drs. R. Vunderink (Moskou), W Werkman (Jeruzalem), G. van Wijland
(Belgrado), F. Wijnands (Bonn), J. Wijnen (Brussel).
De Leidse Courant heeft als lid van de Stichting Pers Unie de exclusieve vertaal-
publicatierechten van The Times en The Sunday Times of London. Vertaalster:
M. de Cocq.
n 08.30 tot 17.00 u
n 18.00 tot 19.00 u
27,00
79,80
312,65
Nabezorging
Telefoon: 071 -122 248 op mi
15.00 uur.
Abonnementsprijzen (inclusief 6% btw)
Bij automatische betaling:
per maand
per kwartaal
per jaar
Bij betaling per acceptgirokaart:
per maand 28,20
per kwartaal 82,80
per jaar 318,65
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 - 141 905. Voor uitsluitend h
geven van advertenties kantoor Rijswijk 070 - 3902 702.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 140 680.
Bankiers
ABN/AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK 663 050
