Napoleons penis
zit in een potje
H
Strijd voor museum van dagelijks leven
J*! l:
JOHN LATTIMER
Sc
DE HA/
Op slot
Mensen
LEIDSE COURANT MAANDAG 7 SEPTEMBER 1992
door Iain Jenkins
et ziet eruit als een kleine
verschrompelde vinger.
Meer dan twintig jaar
heeft het op een plank ge
staan van een ziekenhuis in New
York, waar het bewaard werd in een
pot met methanal. Nu is het het on
derwerp van een steeds groter wor
dende controverse tussen Napoleon
deskundigen, die de Franse manne
lijkheid een gevoelige slag toebrengt.
Historici buigen zich over de vraag
of dit het wapen is waarmee Napole
on in zijn buitengewone romanti
sche carrière honderden vrouwen
heeft veroverd.
De Amerikaanse uroloog John Latti-
mer, die ruim zesduizend gulden
voor de bewuste pot neertelde, is van
zijn gelijk overtuigd. „Ik beschik
over voldoende bewijzen om er zeker
van te zijn dat dit de penis is van Na
poleon Bonaparte", aldus Lattimer.
Maar Franse historici zijn verre van
overtuigd en verdedigen de eer van
de kleine keizer. De Franse Napole
on-deskundige Jean Tulard meent
dat het openen van Napoleons graf
in Parijs de enige manier is om een
einde te maken aan het geschil.
Maar er staat dit keer veel meer op
het spel dan de authenticiteit van
Het openen van Napoleons
graf zou een eind aan de
onzekerheid kunnen maken.
Nu meent een Amerikaan
dat hij een belangrijk deel
van de kleine keizer bezit.
het zoveelste relikwie van Napoleon.
Vele levers, haren en pezen die aan
Napoleon zouden hebben toebehoort
zijn in de loop der jaren de revue ge
passeerd en geen van deze lichaams
delen heeft ooit voor enige opwin
ding gezorgd. Wat de inhoud van de
pot in het Newyorkse ziekenhuis an
ders maakt, is dat hij de amoureuze
reputatie van alle Franse mannen
bevat.
Want Napoleon Bonaparte is meer
dan alleen een militaire held. Zijn af
faires met vrouwen zijn legendarisch
geworden en hebben bijgedragen
aan de huidige reputatie van de
Franse man als romantische char
meur. En nu wordt deze reputatie
onder de microscoop van historisch
onderzoek gelegd, hoewel men ook
zou kunnen zeggen dat grootte er
niet toe doet wanneer het over de
'Keizer van Frankrijk' gaat.
„Ik zou niet willen zeggen dat dit
Napoleons reputatie zal schaden",
zegt Lattimer. „Het ziet eruit als een
verschrompeld vingertje, maar het
heeft dan ook een hele tijd in de pot
gezeten".
Relikwie
Franse historici die de echtheid van
Lattimers relikwie in twijfel trek
ken, geven toe dat niet alle verhalen
over Napoleons romantische avon
turen op waarheid berusten. De lijk
schouwing van Napoleon op het
eiland St. Helena wees uit dat zijn
geslachtsorgaanonderontwikkeld
was, aldus Jean Tulard.
Uit de lijkschouwing bleek ook dat
de borst van Napoleon leek op 'die
van een vrouw', met goed ontwikkel
de borsten.
Maar de mythe dat de keizer klein
was werd met de lijkschouwing uit
de wereld geholpen. Napoleon had
een normale lengte voor een man
van zijn tijd.
Napoleons succes bij vrouwen heeft
historici en onderzoekers altijd ge
fascineerd. Twee jaar geleden be
weerde een team van Franse par-
Archieffoto
Ook het dodenmasker van Napoleon was lange tijd onderwerp van meningsverschillen.
fum-experts het geheim te hebben
ontdekt van de dierlijke aantrek
kingskracht van de man die bekend
stond als 'le petit tondu' (het kaal-
hoofdje).
De experts zeiden dat Napoleon zijn
allure meer te danken had aan een
mengsel van citroen, sinaasappel en
bergamot-olie dan aan zijn uiterlijk.
De reden voor het opnieuw onder
zoeken van gegevens van de lijk
schouwing is dat daar wellicht het
antwoord ligt op de vraag naar de
echtheid van het lichaamsdeel van
John Lattimer. Lattimer beweert
dat de dokter die de lijkschouwing
heeft verricht Napoleons penis eraf
heeft gesneden, omdat het in die tijd
gebruikelijk was dat soort souvenirs
te verzamelen, of omdat hij was om
gekocht door de Corsicaan Vignali;
die zich zó beledigd had gevoeld toen
Napoleon hem 'impotent' had ge
noemd, dat hij op die manier wraak
wilde nemen. Lattimers documen
ten laten zien dat de pot aan Vignali
toebehoorde voordat hij, na vele om
zwervingen, in 1972 bij het veiling
huis Christie's terecht kwam.
De zoekttocht naar de penis van Na
poleon Bonaparte startte afgelopen
zomer met het verschijnen van een
roman van John Vernon waarin het
verhaal wordt verteld van een man
die wordt gemaakt van de lichaams
delen van historische figuren. Deze
fictieve hoofdpersoon uit het boek
moest Napoleons penis zien te vin
den.
Francis Ford Coppola
Jeanne Moreau
Gouden Leeuwen voor
Coppola en Moreau
De
e Amerikaanse filmregisseur
Francis Ford Coppola en de Franse
actrice Jeanne Moreau zullen tijdens
het filmfestival van Venetië
onderscheiden worden met een
Gouden Leeuw voor hun hele oeuvre.
De uitreiking zal op 12 september
plaatsvinden. De 53-jarige Coppala,
ook scenarioschrijver en
filmproducent, werd vooral bekend
doorzijn 'Godfather'-trilogie,
'Apocalyse now', 'American graffiti',
'One from the heart', 'Rumble fish'
en 'The outsiders'. De 64-jarige
Jeanne Moreau is een van de meest
vooraanstaande Franse actrices. Tot
de talloze films waarin ze speelde
behoren 'Jules et Jim', 'l'Ascenseur
pour l'echaufaud', 'Une femme est
une femme', 'Mata Hari', 'Viva
Maria', 'Alex in Wonderland', 'The
last tycoon' en 'Monsieur Klein'.
NS-commissaris
weg als Ridder
'cheidend NS-commissaris drs.
Th. Coppes is benoemd tot Ridder in
de Orde van de Nederlandse Leeuw.
Hij kreeg de onderscheiding voor
zijn verdiensten voor het
Nederlandse bedrijfsleven 'in de
ruimste zin'.
Coppes was van 1980 tot 1987
president-commissaris van de
Nederlandse Spoorwegen, daarna
vice-voorzitter. Ook was de econoom
commissaris bij onder meer Ballast
Nedam, Gamma Holding, Batco
Amsterdam en Ford Nederland. In
de jaren zestig was Coppes driejaar
algemeen secretaris van het
Nederlands Katholiek Vakverbond
(NKV). Van 1975 tot 1979 bekleedde
de nu 70-jarige Coppes de functie
van directeur van de Sociale
Verzekeringsbank.
WVC-benoeming
Mr
.r. H. Kramer is met ingang van
1 oktober benoemd tot
plaatsvervangend directeur-
generaal voor culturele zaken bij het
ministerie van WVC. Kramer volgt
J. Jessurun op, die
plaatsvervangend secretaris
generaal van WVC is geworden.
De 48-jarige Kramer is sinds 1989
hoofd van de directie media, letteren
en bibliotheken.
Hij gaat zijn nieuwe baan met deze
functie combineren.
Jeroen Krabbé en Joan Collins in actie voor een
bierbrouwer uit Lieshout.
Eigen 'Dynasty'
zonder alcohol
An de Amerikaanse televisieserie
'Dynasty' werd nogal wat
gedronken, bij voorkeur whisky en
champagne.
In Nederland is nu een mini-
aflevering van 65 seconden
opgenomen, waarin Joan Collins
(Alexis) en Jeroen Krabbé - die in de
laatste serie een aandeel had - de
hoofdrollen spelen. Deze keer is
alcohol taboe.
Alexis is niet blij met de
belangstelling die haar minnaar
(Krabbé) aan de dag legt voor ander
vrouwelijk schoon.
Een pilsje is er voor hem dan ook niet
bij. Hij moet het doen met een
glaasje water. Uiteindelijk, binnen
één minuut, komt het allemaal goed
en genieten ze samen van een
Bavaria Malt.
Het gaat dan ook om een
reclamespot van de bierbrouwer uit
Lieshout, ter promotie van
alcoholvrij bier.
Joan Collins is speciaal voor de
opnamen, die gemaakt zijn in het
raadhuis van Bloemendaal, naar
Nederland gekomen. Het filmpje
Redactie
Joke
Korving
Hij noemt de omvangrijke collectie zijn
'bedoeninkje'. Want van duur doen
houdt Cor Penders (70) niet. Maar in de
verzameling, die een beeld schetst van
het dagelijks leven in de periode van on
geveer 1850 tot 1950, ligt wel zijn hart en
ziel. Daarom voert hij ook zo'n strijd voor
haar behoud, vertelt Penders.
Vele jaren lang heeft hij geploeterd om de
collectie, die varieert van een complete
wagenmakerij uit 1850, een kamer in de
Hindeloopenstijl tot een volledig inge
richte keuken van voor de Tweede We
reldoorlog, bij elkaar te krijgen. Sinds
1980 zijn de spullen ondergebracht in het
museum 'Te hooi en te gras'. Wat hij als
zijn levenswerk beschouwt, dreigt nu te
verdwijnen.
Het museum, aanvankelijk gevestigd in
Tilburg en sinds 1987 in het Belgische
Poppel, zal moeten sluiten als er niet snel
geld op tafel komt. Penders heeft ander
halve ton nodig om het stuk grond te ko
pen, waarop 'Te hooi en te gras' is gele
gen. De eigenaresse geeft hem nog tot ok
tober de tijd. Juist in de maand waarin
hij het 12V2-jarigjubileum had willen vie
ren, moet het museum wellicht voor goed
dicht.
Steun
Met zijn zoon Kees heeft Penders inmid-'
dels diverse omringende gemeenten in
zowel België als Nederland om steun ge
vraagd. „Iedereen ziet het belang van de
collectie in, maar het probleem is dat het
een privé-museum is. Op alle fronten zit
het ons tegen; de Nederlandse overheid
kan niets doen, omdat we in België zitten
en van de Belgische autoriteiten kunnen
we niets verwachten, omdat het een Ne
derlandse stichting is".
Zijn hoop is nu
uit EG-fondsen. Intussen is ook een actie
foto Jacques Zorgman
Cor Penders: 'Het museum heeft voor mij de aantrekkingskracht
van een magnetisch veld'.
in gang gezet. Wie het museum een
warm hart toedraagt, kan vanaf 25 gul
den of 500 francs een certificaat kopen.
Cor Penders en zoon hebben er alle ver
trouwen in dat de campagne aanslaat.
Want: „Wie meedoet, krijgt een gratis
toegangsbewijs dat tot eind 1993 geldig
is; we gaan er van uit dat we dan nog be
staan. Mocht het toch niet lukken, dan
garanderen wij dat mensen hun geld te
rug krijgen".
De permanente tentoonstelling trekt
jaarlijks zo'n tienduizend bezoekers.
Vanuit Dokkum tot Gent, zegt Penders
die van jongs af aan verzamelt. „Het is
een familiekwaal; mijn broer heeft de
zelfde tic". Hij zag vooral zijn kans
schoon in de jaren zestig. „De mensen
gingen wat meer verdienen en konden
eindelijk andere spullen kopen. Op straat
had je het voor het uitzoeken. Er stond
van alles naast de vuilnisemmer uitge
stald. Wat de moeite waard was, nam ik
mee. Van veel spullen vond ik dat ze voor
het nageslacht bewaard moesten blijven.
Dat is ook mijn drijfveer geweest om het
museum te openen; ik wilde het verleden
in ere houden".
Penders speurde in de loop van de tijd
naar meer. Zo zijn er in 'Te hooi en te
gras' diverse soorten wagens te vinden:
van een bokkewagen, bakkerskar, rijtuig
en voerwagen tot een originele Gipsy-ca
ravan ofwel de Vardo. De boer en am
bachtsman krijgen eveneens aandacht.
In het museum zijn onder meer oude boe-
renwerktuigen, een schoenmakerij, kle-
ding-atelier en een kachelsmidse uit om
streeks 1900 te zien.
„Dit mag toch niet verloren gaan; 'Te
hooi en te gras' moet blijven voortbe
staan", zegt Cor Penders. Het P.J. Meer-
tens Instituut, onder meer gespeciali
seerd in volkskunde, beaamt dit volmon
dig. Medewerker drs. Gerard Rooijakker
spreekt in een brief van een 'behoudens-
waardig fenomeen'. Hij vindt collectie
een cultuurhistorisch verschijnsel en
noemt het een verlies als die uiteen zou
vallen. Hij prijst ook de verzamelaar die
volgens hem bepalend is voor de sfeer in
het museum. Want dagelijks is Cor Pen
ders daar aanwezig. „Ik zeg altijd dat ik
zondags niet kom, maar tegen de avond
ben ik er toch te vinden. Het museum
heeft voor mij de aantrekkingskracht
van een magnetisch veld".
'Te hooi en te gras' in de Nieuwstraat 12,
gelegen nabij de grenspost Poppel, is da
gelijks geopend van 10.00 tot 16.30.
'Groningschen
Tongval' gevonden
Het manuscript voor het allereerste
Groninger woordenboek dat als ver
loren werd beschouwd, is onlangs te
ruggevonden.
Streektaalfunctionaris dr. Siemon
Reker van de provincie Groningen
kwam op het spoor van het hand
schrift, dat van 1875 dateert en nooit
is uitgegeven. Reker weigert té"ver
tellen waar hij de vondst heeft ge
daan. „In het westen van het land",
is het enige dat hij kwijt wil.
Het handschrift draagt de titel 'Idio
ticon Groninganum' en is in de over
levering blijven voortleven als
'Woordenboek van den Groning
schen Tongval'. Het is opgesteld
door dr. P. Boeles (1795-1875), pre
dikant te Noorddijk. Het omvat 205
geschreven pagina's en naar schat
ting vierduizend trefwoorden.
Kort voor zijn dood verrichtte Boeles
de laatste correcties aan het werk
waarmee hij jarenlang bezig is ge
weest.
Het handschrift is sindsdien door
zijn nazaten bewaard, maar er is
nooit een uitgever voor gevonden.
„Alleen via literatuur wist ik dat het
woordenboek is geschreven", zegt
Reker.
„Via de nazaten van Boeles ben ik
aan het speuren geslagen en uitein
delijk heb ik bij een hoogbejaarde
man het handschrift gevonden. Ik
zeg niet bij wie, want die man heeft
er geen belang bij om nog allerlei
vragen te krijgen die hij toch niet
kan beantwoorden".
Dankzij de vondst kan de kennis van
het Gronings weer een beetje wor
den uitgebreid. Het ligt in de bedoe
ling het manuscript nu wel uit te ge-
REN
U it in eigen land? We gaan
iever het land uit. Overvol, vi 0,
duur, agressief, er zijn momer i
dat we spugen op vaderlandse rc
bodem. Ik slik dat voorlopig in li
Een weekje kreeg ik alles waai^1
hier naar snakken: schoonhei
zuivere lucht, ruimte. Prachtia
Maar het verstikte alle leven.
In een paar daagjes Oslo mistt j
zwervers, junks, gillende
kinderen, achterbuurten. Ik
miste thuis. Tuurlijk is het za [i
om rond middernacht door
straten te lopen, zonder ooit ee
beangstigende voetstap achte
te horen. Zelfs mijn gehuurde A
fiets plofte ik tegen een pui
zonder omkijken. Er zat wel e [j
slot op, maar de sleutel kon
nergens in. Ach, daar wordt n
gestolen.
Fietsen is er overigens een
sensatie. Kris-kras door
voetgangers, die onverstoorbi
doorwandelen. Zelfs over een
kerkhof peddelt men rustig rn
de aktentas achterop rond, bii
gebrek aan fietspaden. Ik dee
alles trouwhartig na, stoep op
stoep af. Ik zoefde door
villawijken, waar honderden
Langkous-huizen blaken in d
middagzon. Geen mens in de
tuinen, geen praatjes op stra.
zelfs de hondendrollen lossen
hier vanzelf op.
Evenals de geneugten van hety/,
leven. Een pakje sigaretten jjj
een glaasje wijn ƒ10, een trol
voor thuis 60. Winkelen, uit h
eten, mensjes kijken, al dat
stadsvertier kon ik schrappeiet
Mezelf eigenlijk ook, want
niemand merkte me op
Dat vond ik het nog het ergstf v
Hier wordt niet geflirt of gefli
Zelfs niet op je gespuugd. Inet e
vond ik mezelf vreselijk saai.
feestjurken gingen weer teru e
het hangertje, de lach bleef ac i§
mijn mondhoeken haken en i
kon niets vinden om een beetf*
boos over te worden.
Zelfs de krant niet. Joegoslav 11
staat op de achterpagina. All< e
raakte zo ver weg, dat ik onth
moest toegeven dat ik zelfs ni p
meer bij mezelf kon kortieiC
Tegen mijn reisgenoot momplo
ik nog in een laatste
stuiptrekking: „In het echt bid
best een leuk mens, dacht ik
tenminste".
Er was één redding. Op de
hotelkamer ben ik bovenop d -
Holland meegesmokkelde fle
wijn gedoken. Taxfree kon ik
mezelf in rook doen opgaan.
Zodat ik toch nog hoestend ei
katterig op Schiphol aankwaï
de warme armen van een
echtgenoot, die mij tenminsti J
gemist had.
„Gemist?", sputterde ik in m i
twijfel nog wat na.
„Natuurlijk. Wat is er met joi
gebeurd? Ze zeggen dat
Noorwegen zo'n gezond land
Ze zeggen zoveel. Ik weet nu(
ik dermate verziekt ben dat il |Q
van alle kwalen in ons land btj
gaan houden.
Gisteren fietste ik weer doori
krantensnippers, bierblikjes
patatzakken. „Hé schoonhei!
mag ik hem er even insteken?
Zelfs die vunzige uitroep van
bouwsteiger klonk als muziel P'
ik stak hem erin. De sleutel vil?
mijn fietsslot wel te verstaan
9
Ineens wist ik het. Niets klop a
dit landje, maar alles past. Bij n
Het is tenminste spannend oi
kijken óf je fiets er nog staat,
bevrijdend is kankeren op de d
sigarettenprijs van 5,50 ini ie
land waar nog gepaft wordt.
De komende tijd kan ik overa 5T
weer om lachen, me opwindei Ml
met die ene zekerheid: dat wf
werkelijk gestolen kan worde if
de perfectie.
