Seponering voorkennisaffaire HCS wenselijk"
enetton maakt winst en diversificeert
Opleving pond en dollar
na truc Britse regering
7
Economie
Gist ziet winst flink stijgen
romovendus financieel strafrecht:
Zomer
doet KBB
de das om
Jaarresultaten grote Japanse
ondernemingen opnieuw omlaag
Australië wil actie
tegen graansubsidies
vin Maxwell failliet
grootste schuldenaar
DEN Kevin Maxwell, de jongste zoon van de
;jaar overleden uitgever Robert Maxwell, is gis-
i door het Britse hooggerechtshof failliet ver-
Hij heeft een schuld van ruim 400 miljoen
(1,25 miljard gulden) en is daarmee de grootste
denaar uit de Britse geschiedenis. Maxwell
t beschuldigd van samenzwering en fraude. De
lachten hangen samen met financiële malver-
binnen het Maxwell-concern. Maxwell zegt
ihulden niet te kunnen afbetalen. Hij zei giste-
len hij door het hof werd verhoord niet of hij
ider verantwoordelijk hield voor zijn financiële
lemen. Kort nadat hun vader vorig jaar novem-
lod in zee werd gevonden en de financiële pro-
in van het Maxwell-concern aan het licht wa-
ikomen werd een hele reeks juridische stappen
omen tegen Kevin Maxwell en zijn broer Ian.
Bundesbank weerstaat
druk tot renteverlaging
FRANKFURT/DUBLIN - De Bun-
desbank heeft gisteren op haar twee
wekelijkse vergadering ondanks toe
nemende binnenlandse en buiten
landse druk tot verlaging van de
Duitse rente besloten om de tarieven
te handhaven. Diezelfde dag schaar
de de Ierse minister van financiën,
Bertie Ahern, zich in de groeiende rij
critici van het strakke monetaire be
leid van de Duitse centrale bank.
Ahern zei dat voor hem het omlaag
brengen van de rentetarieven in Eu
ropa prioriteit zal hebben bij het
overleg van de EG-ministers van fi
nanciën het komende weekeinde in
de Engelse stad Bath.
Finland en Denemarken
leggen brug-conflict bij
HELSINKI Finland en Denemarken heb
ben hun conflict dat was ontstaan naar aan
leiding van de voorgenomen aanleg van een
brugverbinding over de Grote Belt bijgelegd,
zó heeft het Finse ministerie van buitenland
se zaken laten weten. Finland was bang dat
het project, bestaande uit spoor- en wegver
bindingen over enkele bruggen en door tun
nels, de export van zijn olieboorplatforms zou
belemmeren. Denemarken heeft die vrees af
gekocht. Het betaalt Finland eenmalig een
bedrag van bijna 30 miljoen gulden. Het In
ternationale Gerechtshof in Den Haag zou op
14 september een hoorzitting aan de kwestie
wijden. Finland heeft nu zijn klacht bij het
Hof ingetrokken.
Nettowinst Ahold
9 procent omhoog
ZAANDAM Het detailhandelsconcern Ahold
heeft in de eerste zes maanden van dit jaar ver
geleken met de eerste helft van 1991 een negen
procent hogere nettowinst behaald van 153,5
miljoen gulden. In het tweede kwartaal steeg de
nettowinst met 6 procent tot 68,4 miljoen gul
den. Per aandeel is de winst gestegen van 2,85
gulden tot 3,02 gulden in het eerste halfjaar en
van 1,30 gulden tot 1,35 gulden in het tweede
kwartaal. Dit heeft het concern gisteren be
kendgemaakt. Er wordt een interimdividend
beschikbaar gesteld van 0,30 gulden en 12 dol
larcent in contanten of 1 procent in aandelen
ten laste van de agioreserve. De eerder uitge
sproken verwachting dat het resultaat na belas
tingen in 1992 zal toenemen ten opzichte van
1991 wordt gehandhaafd.
DELFT Het biotechnologieconcern
Gist-brocades heeft in de eerste zes
maanden van dit jaar een winst uit ge
wone bedrijfsuitoefening behaald van
42,8 miljoen gulden, 18 procent meer
dan vorig jaar in die tijd. Per aandeel
bedroeg het resultaat 1,25 gulden te
gen 1,06 gulden vorig jaar, zo heeft de
onderneming gisteren bekendge
maakt.
De raad van bestuur handhaaft de ver
wachting dat het resultaat uit gewone
bedrijfsuitoefening in belangrijke
mate zal toenemen. De dollarkoers
kan echter nog roet in het eten gooien.
„Gelet op de huidige ontwikkeling van
de dollarkoers kan het resultaat over
het tweede halfjaar wel eens een gerin
gere stijging te zien geven dan over het
eerste halfjaar", aldus een woordvoer
der.
Verder werd bekend dat Gist in princi
pe overeenstemming heeft bereikt met
het Indiase bedrijf Max India over de
oprichting van een gezamenlijke on
derneming op het gebied van antibioti
ca, die op 1 januari 1993 van start zal
gaan. Het biotechnologieconcern
meldde tevens dat de enzym-activitei
ten op korte termijn worden gebun
deld in een nieuwe divisie, die wordt
samengesteld uit de huidige Ibis-divi
sie, de strategische bedrijfsgroep Food
Enzymes en de Agro Business Group.
De bundeling is een rechtstreeks ge
volg van het grote belang van de en
zym-technologie voor de onderne
ming, aldus Gist.
Pljjl IEGEN De kans dat
J|| van den Nieuwenhuy-
M n consorten zich voor de
er moeten verantwoor-
voor de massale dum-
van aandelen HCS
iology op 31 juli vorig
s uiterst klein.
ïandel met voorkennis is
1 sprake, terwijl veroorde-
ip basis van koersmanipu-
juridisch gezien eveneens
gesloten. Seponering ligt
pui ïeest voor de hand omdat
erlaiak strafrechtelijk zeer ge-
nam liceerd ligt. Dat zegt mr.
kwal Doorenbos (27), die woens-
ndeijan de Katholieke Univer-
in Nijmegen hoopt te pro-
ren op het proefschrift
mcieel Strafrecht",
jnbos noemt seponering
meest wenselijke uit-
Misbruik van voor-
ergieis is in Nederland nog
voor de rechter geweest.
Blo vraagt om een klassieke
zaak aan de hand waarvan de
strafbepaling duidelijk kan
worden geïntepreteerd. HCS is
beslist geen affaire waarop je
geheid kunt scoren".
Mocht het openbaar ministerie
(OM) de zaak toch vervolgen,
dan nog acht de promovendus
een rechtszaak nagenoeg uitge
sloten. „Een schikking is aan
trekkelijker. De verdediging
zegt: ik weet niet of de rechter
streng zal zijn. Bovendien: een
strafzaak schaadt je imago als
ondernemer pas echt. Terwijl
het OM zal zeggen: is het eigen
lijk wel voorwetenschap? In
dergelijke moeizame gevallen is
een schikking ideaal".
De jurist in Doorenbos smult
zichtbaar van wat doorgaat
voor de meest omvangrijke
koersmanipulatie in de historie
van de Amsterdamse effecten
beurs. De „koersorkestratie"
bevat juridisch gezien veel on
derwerpen waarover de toe
komstige advocaat zich de afge
lopen vier jaar heeft gebogen.
„Alles zit erin: koersmanipula
tie, wellicht misbruik van voor
wetenschap, tuchtrecht. Het
ontbreekt er nog maar aan dat
particulieren een proces gaan
Doorenbos' proefschrift, bin
nenkort via uitgeverij Kluwer
in de boekwinkel te verkrijgen,
beslaat alle strafrechtelijk ge
sanctioneerde voorschriften uit
de bank- en effectenwetgeving.
Door smaakmakende affaires
als Center Pares, Effectenbank
Van der Hoop, NMB Postbank,
HCS én de Europese eenwor
ding heeft deze wetgeving de
laatste tijd sterk aan actualiteit
gewonnen.
De auteur inventariseerde niet
alleen, hij geeft ook commen
taar en reikt de wetgever voor
stellen aan tot verbetering van
bestaande wetteksten. De aan
bevelingen moeten het rechters
eenvoudiger maken financieel
strafrecht toe te passen.
Momenteel wordt in ons land
slechts mondjesmaat een
beroep gedaan op financieel
strafrecht. Dat zou volgens
Doorenbos verband kunnen
houden met de geringe aan
dacht van justitie voor de „nog
al specifiek getinte financieel-
economische delicten", maar
ook met „een generaal-preven-
tieve werking". „Een goede
naam in de financiële wereld is
heel wat waard. Werkelijk ma
lafide lieden malen daar minder
om. Voor hen is een beroep op
het strafrecht onmisbaar".
Eén van de wetswijzigingen die
Doorenbos voorstaat betreft de
omschrijving van het begrip
koersmanipulatie. Momenteel
maakt iemand zich volgens het
Wetboek van Strafrecht daar
aan alleen schuldig wanneer
hij/zij zich bezighoudt met „het
verspreiden van een leugenach
tig bericht met het oogmerk de
koers van effecten te beïnvloe
den".
Doorenbos vindt de toevoeging
„hetzij door listige kunstgrepen
of bedriegelijke middelen"
noodzakelijk, omdat manipula
tie door handelsprakrijken in
plaats van „het verspreiden van
een leugenachtig bericht" mo
menteel niet kan worden be
straft.
Een goed voorbeeld daarvan
noemt hij de „koersorkestra
tie" door Joep van den Nieu-
wenhuyzen. De president-di
recteur van het industriële con
glomeraat Begemann partici
peert privé in het noodlijdende
automatiseringsfonds HCS
Technology en probeerde op 31
juli vorig jaar met medeweten
van Eric Albada Jelgersma en
Leon Melchior de koers van dit
aandeel te drukken door middel
van de verkoop van meer dan
vier miljoen aandelen. Samen
met ABN Amro, NMB Post
bank en Crédit Lyonnais Bank
Nederland (CLBN) stond dit
trio op het punt voor 127,5 mil
joen gulden nieuwe aandelen
HCS te verwerven tegen een
prijs afhankelijk van de koers
op 1 augustus. Oftewel; hoe la
ger de koers, hoe meer aande-
Ongelijkheid
Die tactiek leek te lukken. De
koers daalde van vier naar twee
gulden. Maar de grootaandeel
houders rekenden buiten de
waard: Piet van Outersterp, de
voormalige commissaris voor
de notering die de handel door
haalde. De beursscheidsrechter
meldde dat er sprake was van
handel met voorkennis. Een be
schuldiging die tevens was ge
richt tegen NMB Postbank en
CLBN. Deze banken zouden
forse baisse-posities hebben op
gebouwd in HCS, waarmee zij
speculeerden op een koersda
ling.
De commissie van beroep van
de beurs achtte Van den Nieu-
wenhuyzen en de zijnen niet
schuldig aan koersmanipulatie,
noch aan misbruik van voorwe
tenschap. Er was volgens de
commissie alleen sprake van
„ongelijkheid van informatie"
en „koersorkestratie".
Doorenbos meent dat die laat
ste term bewust is geïntrodu
ceerd om het beladen woord
manipulatie niet te hoeven ge
bruiken. „Ik denk dat hier toch
duidelijk sprake is van koers
manipulatie. Maar dat is nog
niet strafbaar. Het gaat hier om
manipulatie van koersen door
handelspraktijken. De wetge
ver eist echter nadrukkelijk
'leugenachtige berichtgeving'.
Door de toevoeging 'hetzij door
listige kunstgrepen of bedriege
lijke middelen' wordt vervol
ging wel mogelijk".
Mocht het OM al tot vervolging
over gaan dan zou dat volgens
Doorenbos noch op basis van
koersmanipulatie, noch, zoals
nu, via misbruik van voorwe
tenschap tot een veroordeling
kunnen leiden.
RT HEERING
tE De combinatie van
ihising en agressieve re-
e, die de familie Benet
een persoonlijk fortuin
naar schatting 2,5 mil-
gulden heeft opgeleverd,
k dit jaar weer succesvol
iken.
ijl de textielsector in zijn
neenheid met zware pro-
en te maken heeft, heeft de
tton Group over het eerste
ster van dit jaar 15 pro-
meer winst gemaakt dan in
fde periode van 1991. De
iwinst bedroeg 138 miljoen
gulden, ofwel 6,8% van de om
zet in de eerste helft van het
jaar.
Benetton, dat inmiddels over
circa 8000 verkooppunten in de
wereld beschikt, verwacht over
1992 een omzet van 3,8 miljard
gulden te halen, 10 procent
meer dan vorig jaar.
Textiel is nog wel de
ste, maar al lang niet meer de
enige activiteit van de vier on
dernemende Benettons (drie
broers en een zuster). Vermoe
delijk om zich te wapenen tegen
een dreigende crisis in de tex
tielsector, is de firma druk be
zig om haar activiteiten uit te
breiden. Niet meer, zoals enke
le jaren geleden, in financie
ringsmaatschappijen en onroe
rend goed, een experiment dat
niet erg gelukkig is afgelopen.
Maar in de dichterbij de kernac
tiviteit gelegen sector van
sportkleding- en attributen.
De afgelopen driejaar heeft Be-
netton een serie merken over
genomen: het Italiaanse Nordi-
ca (skischoenen en -kleding), en
Asolo (bergschoenen); het Oos
tenrijkse Kastle (ski's en moun
tain bikes); en in de VS Prince
(tennisrackets) en Rollerblade
(skateboards en rolschaatsen).
Al deze bedrijven die dit jaar
naar verwachting een geza
menlijke omzet van 1,7 miljard
gulden zullen halen, worden in
oktober samengevoegd onder
de noemer Benetton Sportsys-
tem. Onder die naam zal waar
schijnlijk een beursnotering
volgen in New York of Tokio.
Dat betekent overigens niet dat
de aandeelhouders invloed zul
len krijgen op de bedrijfslei
ding. De familie, die van de
eveneens op de beurs genoteer
de Benetton Group nog altijd 80
procent van de aandelen bezit,
houdt de teugels strak in han
den.
De beide poten van het Benet-
ton-imperium worden, samen
met Testactiviteiten als de fa
bricage van brillen (United Op
tical) en de exploitatie van win
kels en landerijen samenge
voegd onder de familieholding
Edizione. President-directeur
van Edizione, een kolos met een
totaalomzet van meer dan 5,5
miljard gulden, is Gilberto Be-
netton. Hij is de rustige jongere
broer van de exuberante Lucia
no Benetton, die zijn activitei
ten voor de firma aanzienlijk
heeft verminderd sinds hij op 5
april van dit jaar tot senator is
gekozen op de lijst van de Itali
aanse Republikeinse Partij. Bij
zijn kandidaatstelling verklaar
de Benetton dat hij zijn parle
mentaire werk niet als een bij
baantje zou beschouwen en in
derdaad verschijnt zijn naam
regelmatig in de politieke kro
niek. Hoewel Luciano naar bui
ten toe het gezicht van de firma
blijft bepalen, is de daadwerke
lijke bedrijfsleiding daarmee in
handen gekomen van Gilberto.
laal-
mel
gt vorm
ünmaken. De
zaamheden
de tunnel zijn
■RTEK lie gang.
gedaa/fs het er nu
uitziet, kan
d^innel open in
foto:
aers; OK
inomie groeit
lerhalf procent
RBURG - Het volume
Nederlandse bruto bin-
Is produkt (alle gepro-
"tferde goederen en diensten)
het tweede kwartaal van
i iar anderhalf procent gro-
1 an in het tweede kwartaal
351991. De groei over de eer-
i! es maanden kwam hiermee
p 2,3 procent. Dit heeft het
A raai Bureau voor de Statis-
gisteren meegedeeld. In
2 «rste kwartaal van dit jaar
de groei weliswaar groter
in het tweeede, maar het
schrijft dit toe aan de
2 kkeldag in deze periode en
tilde winter. Op deze ma-
bezien, was de groei in het
jjfde kwartaal in dezelfde
van grootte als in de voor-
2 'de twee kwartalen, aldus
AMSTERDAM De rege
ring van Groot-Brittannië
heeft de wisselmarkten giste
ren aan het eind van de mid
dag overdonderd.
Met de bekendmaking dat er
voor een tegenwaarde van tien
miljard ecu (22,8 miljard gul
den) op de kapitaalmarkt een
lening in diverse valuta's zal
worden opgenomen waarmee
op de wisselmarkten ponden
sterling zullen worden gekocht,
zorgde de regering in Londen
op de valreep voor een relatief
sterke stijging van de koersen
van het pond sterling en van de
dollar.
Het pond sterling ging in het
laatste halfuur van de handel
op de wisselmarkt van Amster
dam met ongeveer een cent om
hoog. De aankoop van ponden
heeft hetzelfde effect als inter
ventie ter ondersteuning van de
koers, maar door het enorme
bedrag, het grootste sinds het
pond twee jaar geleden in het
Europese Monetair Stelsel
(EMS) werd opgenomen, was
het effect extra groot. De Britse
regering gebruikt de ponden
om haar financieringsbehoefte
voor een deel te dekken.
De Britse minister van finan
ciën, Norman Lamont, liet in de
bekendmaking weten dat de le
ning aangeeft dat zijn regering
vastbesloten is de koers van het
pond binnen het Europese Mo
netaire Stelsel op peil te hou
den. Het pond zat de laatste tijd
dicht tegen zijn ondergrens in
dat stelsel van 3,1305 gulden
aan. Volgens Lamont zal de re
gering het pond blijven steu
nen, wat ook de uitkomst van
het Franse referendum over het
verdrag van Maastricht zal zijn.
Als de Fransen tegen dat ver
drag stemmen, dreigt er een mo
netaire chaos te ontstaan in de
EG. Het uitblijven van een mo
netaire unie zal zorgen voor een
vlucht in de Duitse mark, die
ondanks de economische tegen
slagen in Duitsland nog altijd
de sterkste munteenheid in de
EG is. Het pond, en ook andere
munteenheden in de EG, zullen
daardoor verzwakken.
AMSTERDAM Het lang
durige zomerweer heeft het
detailhandelsconcern KBB
(de Bijenkorf, Hema, PFH,
M&S Mode, RetailNet en
FAO Schwarz) de afgelopen
maanden parten gespeeld.
Er moesten maatregelen wor
den getroffen om klanten naar
de winkels te halen en zodoende
de verkoop te bevorderen; dat
legde een druk op de marge en
veroorzaakte een relatief sterke
kostenstijging.
Terwijl de omzet over de eerste
zes maanden 6,3 procent groei
de van 2,45 miljard gulden in
het boekjaar 1991/92 (februari
tot en met januari) tot 2,61 mil
jard gulden over dezelfde perio
de in het lopende boekjaar,
daalde de nettowinst van 9,7
miljoen gulden tot 4,1 miljoen
gulden.
Dat heeft KBB gisteren
bekendgemaakt. De onderne
ming waarschuwde overigens al
in juli voor lagere cijfers in de
eerste helft van het nieuwe
boekjaar.
KBB heeft nog onvoldoende
houvast voor het uitspreken
van een verwachting voor ge
heel 1992/93, want de groep is
sterk gebonden aan de seizoe
nen, waarbij de laatste maan
den van het jaar van doorslag
gevende betekenis zijn voor de
uitkomsten over het hele jaar.
Voor 1992/93 zal dat beeld nog
scherper zijn dan in de afgelo
penjaren. KBB weet bovendien
niet welke richting de bestedin
gen van de consument zullen
inslaan.
Maij-Weggen verrukt
Met driedimensionale brilletjes kijken minister Maij-Weggen van verkeer en waterstaat en de Rotterdam
se wethouder Smit naar een projectie van het Informatie Verwerkend Systeem (IVS). Dit systeem werd
gisteren gekoppeld aan het wal radarsysteem langs de Waterweg. De koppeling was de officiële inge
bruikstelling waarbij een geavanceerd radarsysteem met 26 radars, beeldschermen, communicatielijnen
en een groot aantal computers in bedrijf werden gesteld. foto: anp
TOKYO Het totale finan
ciële resultaat van de groot
ste ondernemingen in Japan
is voor het tweede achtereen
volgende jaar gedaald. De
winst lag in het op 31 maart
geëindigde boekjaar in verge
lijking met het jaar ervoor
12,8 procent lager.
Dat blijkt uit gepubliceerde op
gaven van de Japanse belas
tingdienst. De cijfers hebben
betrekking op 4.468 onderne
mingen met een maatschappe
lijk kapitaal van meer dan een
miljard yen (12,7 miljoen gul
den).
De Japanse autoproducent
Toyota Motor was in het ver
streken boekjaar opnieuw -
voor het vierde achtereenvol
gende jaar- de onderneming
met de grootste winst, hoewel
het concern wel genoegen
moest nemen met een 30,3 pro
cent lager nettoresultaat van
571,9 miljard yen (7,3 miljard
gulden). Óp de tweede plaats in
de ranglijst van top verdieners
kwam Nippon Telegraph Te
lephone, die zijn winst met 15,3
procent zag dalen tot 367,7 mil
jard yen (4,69 miljard gulden).
Fuji-Bank bezette de derde
plaats. De bank behaalde een
51,8 procent hogere winst met
286,5 miljard yen ,(3,4 miljard
gulden) door eigen effecten te
verkopen. Was dat niet ge
beurd, dan was ook daar het re
sultaat achteruit gegaan.
Slechts 23 van de vijftig groot
ste concerns boekten een hoge
re winst. Opmerkelijke afwezi
gen in deze rij van 23 waren No
mura Securities, Daiwa Securi
ties, Sony, Nissan Motors en
Toshiba.
CANBERRA Australië gaat in het kader van de wereldhandel
sorganisatie GATT actie ondernemen tegen de Amerikaanse sub
sidiëring van graanexport die president Bush afgelopen woensdag
heeft aangekondigd. De Australische minister van buitenlandse
zaken Neal Blewett zei gisteren alle openstaande wegen te zullen
bewandelen om de problemen die ontstaan door subsidiëring uit
de weg te ruimen. Eén van de mogelijkheden is het inschakelen
van de GATT, die normen stelt ten aanzien van het gebruik van
exportsubsidies in de landbouw en procedures voor het oplossen
van geschillen als die normen worden overtreden. De GATT komt
later deze maand in Genève bijeen en Australië zal daar het punt
van de subsidiëring van exportgraan door de VS en de EG op tafel
leggen. Verder wil Australië binnen de GATT formele consultaties
voeren met de VS en de EG.
Particulier
spaart minder
VOORBURG Particulieren
hebben de eerste helft van dit
jaar 5,4 miljard gulden bij
spaarinstellingen gespaard.
Dat is 18 procent minder dan in
het eerste halfjaar van 1991. De
in augustus 1990 begonnen da
lende trend in particuliere be
sparingen heeft zich daarmee
voortgezet, meldde gisteren het
Centraal Bureau voor de Statis
tiek. Het particuliere spaarte
goed bedroeg eind juni 194,1"
miljard gulden. Daarvan was
138,9 miljard gulden tegoed op
traditionele spaarvormen. De
rest was weggezet in deposito's
net spaargeldbehandeling.
