De burgeroorlog loeit om de hoek, maar
Spasski en Fischer gaan schaak spelen
Sport
Talent 'De
Kromme'
niet gezien
Spoedcursus
roeien team
Bangladesh
Mes in
artikel
Rijvers
'Paralympics
zeker niet
esthetisch'
Suppoosten
staken
Jannes gaat
schaken
Stilte rond
René van
der Gijp
Treinkaper
JAK»
SWA
Uitdiepen
Leidse Courant
maandag 31 augustus 1992
Na twintigjaar zitten oud-wereldkampioen
schaken Bobby Fischer en 'uitdager' Boris Spasski
weer tegenover elkaar. De eilandbewoners van
Sveti Stefan menen dat daarmee de boycot tegen
Servië gewroken en gebroken wordt. De wereld
denkt daar heel anders over en veroordeelt de
spelers bij voorbaat.
Sveti Stefan Even houden de
dame en heer op het eilandje
van de Heilige Stefan de'pas in.
Er wordt gewezen en gefluis
terd: de man met die blauwe
zwembroek en die magere be
nen, dat zal toch niet Bobby zelf
zijn?
De schaakgrootmeester in le
vende lijve, betrapt aan de rand
van het zwembad tijdens een
van de schaarse momenten dat
hij niet door zijn lijfwachten
wordt afgeschermd van de in
zijn ogen zo boze buitenwereld?
De teleurstelling is groot als de
languit in de zon liggende man
zijn hoofd uit de schaduw steekt
en ineens in niets meer op de
Amerikaanse wereldkampioen
van weleer lijkt. Bedremmeld
lopen de twee door.* Illegaal
doorgedrongen tot het haast
heilig verklaarde Montene-
grijnse eiland Sveti Stefan, wil
len ze niet te veel aandacht
trekken. Het is tenslotte al
eerder gebeurd dat de fors ge
bouwde heren aan gene zijde
van het zwembad al te nieuws
gierige toeschouwers met zach
te drang hebben verwijderd.
Het idee dat de ex-wereldkam-
pioen Fischer en Boris Spasski
elkaar twintig jaar na hün le
gendarische toernooi uit 1972
juist in Joegoslavië opnieuw
treffen voor een revanche
match doet het hart van Ser
viërs en Montenegrijnen snel
ler slaan. Dat Fischer in al die
tijd geen enkele officiële partij
meer heeft gespeeld maakt het
nog spannender. Eindelijk eens
een ander verhaal dan altijd die
burgeroorlog, eindelijk eens
een gerenommeerd tweetal dat
zich niets aantrekt van die on
rechtvaardige VN-sancties. De
boycot gebroken en gewroken,
klinkt het langs de kust.
Althans, dat is de mening van
de gemiddelde Montenegrin,
zo die al te peilen is. „Prima dat
Fischer en Spasski zich niets
aantrekken van wat de wereld
denkt. Dit is een rijk land, niet
Servië en Montenegro zijn
schuldig aan de oorlog. De we
reld is tegen ons, maar zal mer
ken dat dat fout is", aldus een
ober op Sveti Stefan. Buiten
café en taxi waakt men er ech
ter zorgvuldig voor spel en oor
log aan elkaar te koppelen.
Het officiële standpunt van de
organisatie van de ontmoeting
is dat sancties en schaakpartij
niets met elkaar te maken heb
ben. „We zijn al zeven maanden
bezig om dit toernooi te organi
seren. Toen we begonnen wist
nog niemand van sancties. Het
doel is nooit geweest om welke
boycot dan ook te breken, of om
welke internationale organisa
tie dan ook tegen de haren in te
strijken", aldus woordvoerder
Nenad Milovanovic.
Hij spreekt namens de grote
man achter het evenement,
bankdirecteur Jezdimir Vasilje-
vic. Als schaakfanaat en enig
aandeelhouder van de privé-
bank Jugoskandic, aarzelde
deze internationale zakenman
niet om vijf miljoen dollar aan
prijzengeld ter beschikking te
stellen om de heren schakers
naar Sveti Stefan te lokken.
Het door een dam met het vas
teland verbonden eilandje werd
al door Jugoskandic gerund.
Om een vlekkeloos en rustig
verloop van de revanchematch
te garanderen huurde het be
drijf vervolgens ook vrijwel de
gehele omgeving af.
Op de vraag waarom de beide
schakers zich ondanks alle in
ternationale kritiek rustig over
de schaakborden buigen terwijl
dood, ellende en barbarij letter
lijk om de hoek loeren, komt
geen direct antwoord. Fischer
en Spasski zelf zijn op hun ivo-
ren eiland niet bereikbaar voor
pers of andere geïnteresseer
den. Het argument als zouden
ze niet hebben geweten van de
boycot toen ze de uitnodiging
aanvaardden gaat zeker niet
op: Fischer werd pas twee
maanden geleden benaderd,
Spasski nog later.
Milovanovic wil alleen kwijt dat
het de schakers niet om het geld
gaat: Het is de uitdaging die
telt, niet het geld. „Een flink
Archieffoto
Bobby Fischer (rechts) en Boris Spasski tijdens hun partij op de Olympiade'van Siegen, 22 september 1970,
deel van het prijzengeld gaat
naar het internationale Rode
Kruis en naar de vluchtelin
gen". Waarom Fischer al bij
voorbaat heeft laten doorsche
meren twee jaar niet naar Ame
rika te zullen terugkeren zodat
hij geen belasting over het geld
hoeft te betalen weet Milovano
vic niet.
Blazoen
Buiten de oorlog die op nog
geep tachtig kilometer afstand
woedt, bedreigen nog meer on
gemakken het toernooi. Alleen
al het gerucht dat het prijzen
geld uit mafioze kanalen af
komstig zou zijn is al een smet
op het blazoen van de edele
sport. Feit is dat Jugoskandic
slechts twee jaar geleden werd
opgericht en zijn onstuimige
groei te danken heeft aan de fi
nanciële chaos in het door bur
geroorlog en inflatie geteisterde
land. „De excessieve rijkdom
van directeur Vasiljevic staat in
de reuk van oorlogswinst en
zwarte handel", aldus een Mon
tenegrin die anoniem wil blij
ven. „Geen enkele normale
bank kan 10 procent rente per
maand uitkeren zonder failliet
te gaan", is zijn stelling.
„Inderdaad krijgen mensen die
harde valuta bij ons inleggen 10
procent per maand. Hoe we dat
overleven moet u maai' aan Va
siljevic vragen. Hij heeft bewe
zen dat het kan", houdt Milova
novic zich op de vlakte. De
vraag hoe het geld wordt uitbe
taald nu alle bankverkeer met
Joegoslavië is verbroken, wil hij
niet beantwoorden. Krijgen de
schakers de miljoenen na afloop
contant mee in een koffertje?.
„Alles is mogelijk, we hebben
onze kanalen, maakt u zich
geen zorgen", geeft hij indirect
toe de boycot wel degelijk te om
zeilen.
Blaadje
Rust is ook zo'n teer punt. Fi
scher wil bij wijze van spreken
nog geen blaadje horen vallen.
Het verkeer langs hotel Mae-
stral wordt daarom .omgeleid
gedurende de match. Het
strand aan de voorkant ligt bui
ten zicht van de speelhal, maar
is toch taboe voor zwemmers.
Fischer wil geen schreeuwende
kinderen onder zijn raam, hoe
ver ook verwijderd.
Geheel in de stijl van zijn vorige
optredens heeft het Ameri
kaanse meesterbrein zich let
terlijk met alles bemoeid.
Niets werd aan het toeval of aan
de ox'ganisatoren hetgeen
volgens velen hetzelfde is
overgelaten. Drie uur trok hij
afgelopen zondag uit om de zaal
te inspecteren. De kleur van de
vloerbedekking werd op blauw
bepaald, de tafels gekeurd, de
opstelling van het publiek op
tenminste 15 meter afstand van
het meesterbord gesteld. Al
eerder had Fischer als voor
waarde gesteld dat er een aan
tal stoelen aanwezig moesten
zijn, zodat hij per dag, per uur,
per zet van zetel kan wisselen.
De beide ex-wereldkampioenen
komen zo weinig mogelijk van
hun eiland. Hotel Maestral ligt
aan de kust tegenover Sveti
Stefan. Af en toe komt Fischer
's nachts binnenvallen. „Hij zit
dan op het terras en luistert
naar keiharde Joegoslavische
volksmuziek, afschuwelijk",
klapt een medewerkster uit de
school. Overdag ligt hij groten
deels op bed, want ook oefenen
doet hij als het donker is.
De kans dat hij zijn rivaal
Spasski al voor de match aan
het bord tegenkomt is klein, de
Rus heeft een totaal andere da
gindeling en leeft aan de andere
kant van het overigens kleine
eiland. Ook hij laat zich weinig
zien, hoe dichter de wedstrijd
nadert, hoe meer de schakers
zich met hun secondanten te
rugtrekken.
Onbekend
Probleem van Spasski is dat hij
niet precies weet hoe Fischer
zal spelen. Sinds 1972 is er na
melijk geen zet van de meester
meer genoteerd, zodat hij zijn
stijl gewijzigd kan hebben zon
der dat iemand het heeft ge
merkt. Bobby Fischer kan te
rugvallen op de openbare partij
en die Spasski al die tijd dat hij
zelf weigerde te spelen op het
bord heeft gezet.
Toch is Fischer niet geheel vrij
van twijfels, zo blijkt uit zijn
zelfbepaalde spelregels: afbre
ken van een partij is niet toege
staan. In de andere regels komt
de Fischer van 1972 herken
baar naar voren: elke niet ge
wonnen partij' moet minimaal
een uur duren. Is er voor die tijd
remise bereikt, dan wordt er
over gespeeld. ,|Hij voelt zich
aan het publiek verplicht dat er
een echte partij op het bord
komt". Ook de tijdmeting staat
onder regie van Fischer. Met
een speciaal door hemzelf ont
worpen klok krijgen de spelers
een minuut extra voor elke zet
die ze doen. Anders dan onder
het systeem waarbij de tijd voor
de eerste 40 zetten vaststaat,
kan een speler nu rboeilijker in
tijdnood komen. Fischer wil ge
haaste zetten en afgeraffelde
partijen voorkomen. Al met al is
het de Amerikaan die het spel-
regime heeft bepaald. „We heb
ben zijn regels natuurlijk aan
Spasski voorgelegd, maar die
vond alles best. De kleur van de
vloerbedekking of het design
van de stukken maakt hem niet
veel uit", deelt Milovanovic in
naam van de organisatie mee.
Het is de hoop van Jugoskandic
om de geschiedenis in te gaan
als het bedrijf dat Fischer uit
zijn zelfgekozen schaakisole-
ment hielp.
Voorlopig is het echter Fischer
die zijn mythische reputatie
van ongenaakbaar, creatief
schaker nog moet waarmaken.
Anders dan Spasski, die zijn
langzaam uitgedoofde ster weer
glans kan geven met een over
winning, kan Fischer eigenlijk
alleen maar verliezen, zo me
nen de vele schaakkenners die
op de wedstrijd zijn afgekomen.
Fischer heeft een naam hoog te
houden. Winnen alleen is niet
genoeg. Hij zal met spetterend
spel moeten komen, anders is
de wereld teleurgesteld.
Aan de omgeving zal het niet
liggen, zo verzekert Jugoskan
dic.
Het is voor de schaakliefheb
bers alleen te hopen dat de ge
voelige meester straks niet te
veel naar buiten kijkt. De rook
wolken van de 'bosbranden' in
Kroatië zouden hem anders wel
eens te veel uit zijn concentra
tie kunnen halen om tot de ver
wachte hoogstandjes te komen.
Van alle talenten-jagers in
Nederland is Hans Sonneveld
van Sparta waarschijnlijk de
meest bekende. Al vanaf 1963
beoordeelt hij met een team van
informanten jonge voetballers
uitbinnen- en buitenland.
Voor het Rotterdamse Sparta
was dat uiteraard geen luxe,
maar bittere noodzaak wilde de
club op Spangen in de
voetbaljungle overleven. Jan
van Beveren, Adri van
Tiggelen, Michel Valke, René
van der Gijp, Danny Blind, Juul
Ellerman, Ed de Goey, Willy
Kreuz en Jörgen Kristensen
kwamen via de 'intuïtie en
kennis' van Sonneveld en zijn
spiedende medewerkers in de
loop der jaren verwachtingsvol
naar Spangen.
Missers maakten de spionnen
natuurlijk ook. Sonneveld c.s.
gingen voorbij aan de
kwaliteiten van De Kromme bij
Velox ('te traag en puur links'),
zetten vraagtekens bij Rob
Rensenbrink, gaven Bart
Latuheru (Zwervers) niet het
voordeel van de twijfel en
weigerden Harry van der Laan
(RVC) op te stellen in een
oefenwedstrijd tegen
Volendam, waarna Co
Adriaanse (FC Den Haag) hem
snel inpikte.
Veel avonturen van Sonneveld
staan beschreven in zijn
kersverse boek 'De Jacht op het
Talent' 24,90), dat op het
Kasteel ten doop werd
gehouden. 'Een positief boek
met anecdotes en commentaar
randverschijnselen als
racisme en vandalisme', zo
stelde uitgever La Rivière.
Sonnevelds eerste exemplaren
gingen naar de inmiddels
succesvolle Ajax-trainer en
oud-Spartaan Louis van Gaal,
oud-speler Bert Jansen, die als
gescout talent de meeste
wedstrijden bij Sparta speelde
en Danny Blind, die heel attent
door Johan Cruijff juist bij
Sparta werd opgemerkt.
Louis van Gaal was een van de
ACHTERKANT
Rubriek: Achterkant
Samenstelling:
Pieter van der Laan
weinige spelers, in wie
Sonneveld het eigenlijk niet zo
zag zitten, hoewel hij vond dat
Van Gaal altijd van prima
spelinzicht getuigde. Van Gaal:
„Sonneveld had altijd kritiek op
mijn speelwijze. Dat ik dit boek
nu mag ontvangen, heeft
wellicht te maken met zijn late
erkenning voor mijn
kwaliteiten".
Bert Jansen is sinds kort
eigenaar van drukkerij 'Sparta'
in Leiden. „Uit dank voor de
vele prachtige jaren bij
Sparta", veronderstelde
geestelijk vader Sonneveld.
„Nee", wierp de noeste
verdediger hem tegen, „er was
al een drukkerij Jansen in
Leiden. Ik moest wel een
andere naam verzinnen".
Zeven atleten schreef
Bangladesh in voor het WK
roeien. Bij aankomst in Canada
bleek de delegatie uit een
senior, een junior en zeven
begeleiders te bestaan. Bij de
leeftijdscontrole bleek de junior
te oud te zijn. Hij kreeg een
startverbod.
Tot overmaat van ramp bleek
de enige overgebleven roeier
niet in staat zijn boot in een
rechte lijn te houden. Hij was
een ware plaag voor het
deelnemersveld. Na zijn
diskwalificatie toonde de
organisatie clementie. Beide
roeiers kregen Canadese
coaches toegewezen voor een
spoedcursus roeien.
PSV kan slecht tegen kritiek.
De club heeft ingegrepen in een
artikel voor het programma
boekje van de W Goes waarin
Kees Rijvers het rendement
van de jeugdopleiding van PSV
aan de kaak stelt. Letterlijk zei
Rijvers 'dat het internaat
weinig oplevert'
Die kwalificatie ging PSV te
ver. De versie werd drastisch
veranderd: PSV kwam daarna
veel minder kritisch«over.
Tegen de journaliste Edith
Ramakers had Rijvers gesteld
dat de talenten bij PSV te
weinig kansen kregen.
Ramakers: „Rijvers stelde dat
Van Mol, Schreuder, Hoekstra
en Scheepers eigenlijk sneller
zouden moeten doorbreken. Hij
vond het niks dat die jonge
spelers langdurig op de bank
terecht kwamen
De paralympische ploeg van
Nederland is ontstemd over het
gebrek aan waardering. Hoewel
de selectie diverse toekomstige
medaille-winnaars telt, is met
name de belangstelling van
Studio Sport-minimaal.
Volgens Chef de mission
Humphrey Peter beschouwen
de programma-makers
sportende gehandicapten als
'niet esthetisch'.
Eindredacteur Kees Jansma
van NOS Studio Sport bestrijdt
die aantijging en noemt de
kritiek 'hoogfet unfair'. Als de
organisatie meewerkt wordt er
volgens hem van 3 tot en met 14
september volop gefilmd in
Barcelona.
Alleen de Evangelische Omroep
De Wereldhaven Regatta in Rotterdam moest het dit weekeinde doen zonder de
hoofdattractie. De Formule I Powerboats konden het tegen de hoog
opzwiepende golven niet bolwerken. De Thaise ploeg kwam zelfs voor niets.
niet veel te verdienen. Iets meer
dan het minimum-jeugdloon is
voldoende".
FC Zwolle heeft grote
problemen met zijn
suppoosten. Een sluimerend
meningsverschil is tot
ontploffing gekomen. Het
bestuur van de voetbalclub
onthief hoofdsuppoost John
Wijnhoud uit zijn functie,
waarna alle suppoosten en bloc
opstapten. Volgens voorzitter
Gaston Sporre is FC Zwolle een
vijfde deel van zijn recette
(45.000 gulden op jaarbasis)
kwijt aan de meer dan dertig
suppoosten. Sporre vindt dat
FC Zwolle te veel suppoosten in
zijn stadion heeft rondlopen.
„Er is de laatste jaren nooit wat
gebeurd in het stadion. Daarom
denken wij dat twintig
suppoosten voldoende zijn".
Jannes van der Wal heeft zijn
dambord in de brandende open
haard gemikt. De voormalig
wereldkampioen zal de schijven
niet meer aanraken. Hij is
afgeknapt op het dammen.
Jannes heeft een grondige
hekel gekregen aan de
EO) bezocht de
persconferentie in
Westervoort. Volgens
woordvoerder Peter gebruikte
de NOS 'gebrek aan geld' als
reden voor de afwezigheid.
De grote stilte is ingetreden
rond René van der Gijp. De
voormalige oranje
international is door
Heerenveen op een zijspoor
gezet en kan transfervrij aan de
slag. Er is echter een probleem:
geen enkele club heeft zich
'gemeld voor de 31-jarige clown
uit het betaalde voetbal.
Van der Gijp zegt zichzelf niet
zielig te voelen. „Ik ben gezond
van lijf en leden. Dat is veel
belangrijker. Wedstrijden
bekijken doe ik niet. Na drie
vragen van 'hoe gaat het nu met
je,-René?' wil je nog wel
antwoorden, maar na dertig
vragen denk je datje
ongeneeslijk ziek bent".
Van der Gijp kan de beslissing
van Heerenveen om hem aan de
kant te schuiven billijken. „Ik
heb vorig seizoen slechts twee
maanden gespeeld na een
blessure van een halfjaar. Tja,
druk je wel heel zwaar op de
loonlijst. Ik moet nu gewoon
wachten tot er een paar
onderuit glijden. Als alle clubs
zo tekeer gaan als SW/
Dordrecht'90 tegen Ajax kan ik
snel weer aan de slag".
En anders?
„Ik ben niet achterlijk. Ik heb
m'n havo-diploma gehaald door
vreselijk veel te spieken.
Vrienden uit de horeca-wereld
hebben me reeds een baantje
aangeboden, maar dat zie ik
niet zitten. Dan ben ik na drie
dagen mijn rijbewijs kwijt".
Van der Gijp zal eventueel niet
zwaar op de begroting drukken
van een nieuwe club. „Ik hoef
„Dammen is saai", zegt hij.
„Een serieuze wedstrijd wordt
bijna/altijd remise. Het huidige
dammen lijkt op voetballen met
drie meter-brede doelen. Alleen
als je onverantwoorde risico's
neemt, zijn partijen nog leuk.
Maar dan moet er toch enig
krachtsverschil zijn. Ik ben er
volledig op afgeknapt".
„Als ik bij voorbeeld korter
moet dekken, roept Ab Fafié:
'Ik wil die treinkaper zien'.
Nee, ik vind dat niet negatief'.
(De Molukse FC Utrecht
speler Bert Aipassa in de
Amersfoortse Courant).
i/M
U ick Advocaat praat o
Rinus Michels met een
complimenterende
flemerigheid, die de gre i
van onvoorwaardelijke
heldenverering al zóver
gepasseerd, dat ik soms
dat die zwijmelarij bij d
overname van het ambt
inbegrepen geweest. Wi l
anders kan ik me niet
voorstellen datje ten
overstaan van toekijker
Nederland op dié overd
manier het haar van eet
humeurige oude man gi
staan kammen.
Kijk, ik kan begrijpen d
Advocaat dankbaar is e
dankbaarheid van de dr
schreeuwt, maar hij is r
een elpee op 78 toeren el
haalt er bovendien tot g 5
wordens toe allerlei wet
makende parfummetjet
sprays bij om aan te gev
welk een daad van liefdt
Michels voor ogen had t
hij hem als ppvolger naa
voren schoof.
Dick Advocaat moet dal
eens mee ophouden, waf
achter zijn rug worden,
de gekste grappen
overgemaakt. Te meer
omdat er méér mensen:
die een gezonde hekel
Michels hebben dan mt
die hem adoreren. Soi
denk ik zelfs dat Advoci
enige is en soms denk il
dat hij er voor wordt bet
Eerst moesten we weke 1
horen, dat hij vond dat
Michels als een soort ch
oppasser bij Oranje mot
aanblijven. Half Nederl
kneep hem toen als een
dief, want hij zei óók no H
hij het meende en waart
hoe en bezien in het lie®!
waarvan.
Het was net een
liefdesverklaring-in-
afleveringen, want toenj
sectie-bestuur het een
onzinnig idee vond,
zwijmelde hij door over 1
Michels' kennis, kracht!
ervaringen, waarvan hij
niet kon voorstellen datl
iemand die bij zijn vollel
verstand verloren zou v
laten gaan.
Daarna zei hij dat hij
nog vaak zou bellen. HijF
hem ook schrijven. Af ei
langs gaan met een dicti
zodat Michels hem kon
overhoren. Op 5 decemti
zou hij een voetbalrijmij
maken, waarna hij de htf
uitsprak er één te zullei
terugkrijgen. Met Kerst 1
een gedicht. Daarna eei I
boek, met My Lord als 11
Dus toen al, in die eersti
weken na het EK, schré
Advocaat een brief met j01
suggestie om eens twee:
per dag de temperatuur»
nemen teneinde daarrrm
theorie van de uit de ha»
gelopen mannelijke ver®
te bewijzen.
Kennelijk vergeefs, wan
vorige week vloog Advoj
onverstoorbaar samen i
Michels naar Clairefonti
om in UEFA-verband d(
te evalueren en ja hoor,F
wat' ik dacht, want wie HP
met zijn referaat de me^
indruk op hem gemaaktb'
Juist, ja. En verder? Vei?*
had Dick Advocaat niet.^
gehoord wat zijn vak koft
uitdiepen.
Zijn vak uitdiepen!. k
ti
Nee, hè, het zal toch niefc
waar zijn dat die doodgep
jongen uit Den Haag, ui|(
doodgewone straat, die jr
Pijnacker nog gewoon p
kantinediensten draaidp
na afloop midden in de if
samen met mij naar P1
Antwerpen reed om
mosselen te eten, nu
diezelfde onzin van Micf!
gaat uitkramen en al di&
ledige diepzinnigheden p
thans als goedkope
toverballen te gelde mas
Nee, hè, Dick.
