Stad van David wordt opgegraven Kleine oecumene aan vooravond synode in woelig water GEESTELIJK LEVEN OPINIE li Minister Hirsch Ballin: COMMENTAAR kerken zijn te behoedzaam De 'ommezwaai van Pronl' Het dagboek is als een gebed £eidóe6oivumt EcidócSouomit A ZATERDAG 29 AUGUSTUS 1992 Steeds meer lidkerken geven Wereldraad te weinig GENEVE Een record aantal van de 320 lidkerken hebben vorig jaar niet aan hun financiële verplichtingen ten op zichte van de Wereldraad van Kerken voldaan. Ondanks de „ongeïnteresseerd heid en onwetendheid" bij veel lidker ken, zoals de financiële topman Michael Davies het noemde, rekent de Wereld raad met een klein overschot over 1991. Vooral de inkrimping van de staf met on geveer 25 formatieplaatsen heeft hiertoe bijgedragen. In 1990 was er nog een te kort van 3,1 miljoen Zwitserse frank (bij na 4 miljoen gulden) Een meevaller in 1991 was het overschot van 1.6 miljoen frank van de assemblee in Canberra, die bijna 10 miljoen frank heeft gekost. Uit een overzicht van de inkomsten van de afgelopen tien jaar blijkt dat de bijdra gen van de Europese lidkerken met 61 procent zijn gestegen van ruim 16 mil joen naar bijna 29 miljoen frank. Die van de Noordamerikaanse lidkerken daalden met 60 procent tot ruim 6 miljoen frank. Koersverschillen hebben daartoe in hoge mate bijgedragen. Bijna 40 procent van het budget van de Wereldraad wordt be taald in Duitse marken. De Nederlandse lidkerken betalen per jaar ongeveer 130.000 frank (ruim 150.000 gulden) aan contributie. Daar naast trokken zij vorig jaar ruim één mil joen frank uit voor hulpverleningspro jecten van de Wereldraad. De rijke zwerver wordt toeristgenoemd. Paul Richard LEEUWARDEN Minister Hirsch Ballin vindt dat de kerken in Nederland te behoedzaam zijn. In de Vredeskrant zegt hij: „Het jarenlange beroep op de gelovigen in Nederland om zich in te zetten voor de Derde Wereld is uiter aard goed. Maar er is vrij weinig gezegd over hoe mensen zich in onze samenle ving moeten gedragen". Volgens de mi nister van justitie wordt de gelovigen „niet ingeprent, dat ze weerstand moeten bieden aan de verleiding om een video-recorder voor een zacht prijsje in het café om de hoek te kopen, en dat ze niet die lucratieve transportorder mo gen pakken, zonder na te gaan wat er in die vaten verpakt zit, ook al heeft het bedrijf het nog zo moeilijk". Hirsch Bal lin plaatst ook een kritische noot bij de belastingmoraal van veel mensen. „Er is sprake van een toegenomen verhar ding in de samenleving bij het nastreven van eigen voordeel en gewin, zonder veel bekommernis over de gevolgen daarvan voor de gemeenschap", aldus de minister in de Vredeskrant. Het In terkerkelijk Vredesberaad geeft de krant uit ter gelegenheid van de vredes- week, die van 19 tot en met 27 septem ber wordt gehouden. Al weer enkele jaren schrijf ik, bijna dagelijks, in mijn dagboek. Soms ben ik te moe. Jammer, want elke dag gebeurt er zoveel. Er is zoveel te horen en te zien. Het bijzondere van een dag zit vaak niét in het opzienbarende, maar in het niet opzienbarende. De dingen, de gesprekken, de ontmoetingen die 'het grote nieuwsniet halen. Als je maar doorleeft, doorholt, nooit eens stilstaat, mediteert, bidt, dan ontgaat je het bijzondere. Dan gaan de dagen en de weken op elkaar lijken, terwijl geen dag hetzelfde is. Schrijven in het dagboek is voor mij mediteren. In het dagboek gaat het niet om de feiten, maar om de beleving, de gevoelens. Het gaat om de ziel van mijn leven. Over verlangen en angst, over pijn en vreugde, licht en donker. Het dagboek is als een intieme vriend met wie je deelt watje niet zomaar aan iedereen vertelt. In je leven gebeurt vaak zoveel. Dingen die je heel persoonlijk raken, waarje heel persoonlijk bij bent betrokken. Soms zijn er dingen die je het liefst zou willen vergeten. Een brief die je kwetst, waar je wakker van ligt, waar je kwaad om bent. Je wilt je soms verdoven voor de pijn die iets teweeg brengt. Je ontdekt dat dat niet zomaar kan. Je wonden vragen om zorgvuldige aandacht. Een dagboek kan je helpen bij het doorleven, bij het zuiveren van je wonde, zodatje geen bitter mens wordt, zodat je open en ontvankelijk blijft. Dagboek schrijven is leren aandachtiger te leven, niet in de ban raken van de haast, even terzijde gaan staan, ademen, op je eigen stroom komen. Het dagboek is voor mij als een pelgrimage. Je gaat onderweg met jezelf. Niet iedereen is in staat om te gaan naar een pelgrimsoord. In onze dagen gaan velen met de bus of het vliegtuig. Vooreen pelgrimage is dat te snel. Het wordt al gauw een heen en weer vliegen, een dagje op en neer. De echte pelgrimage gaat te voet. Lopen is de snelheid die het dichtst bijjezelf blij ft als je niet gaat rennen. Wie het lopen ontdekt, merkt dat er meer te zien is dan je dacht. Een echt dagboek wordt geschreven met de hand, niet op een typemachine of achter een tekstverwerker op een scherm. Je hand is direct verbonden met je hart. Je hart bepaalt het tempo. Dat er een verwantschap is tussen pelgrimeren en dagboek schrijven blijkt. Veel pelgrims schrijven onderweg. Inspirerend zijn de notities die Herman Andriessen heeft opgeschreven in zijn pas verschenen boekje 'Klein Pelgrimsboek(Uitgeverij Kok, Kampen). Wie niet te snel leeft, hoort en ziet meer. Er gebeurt meer. Wie pelgrimeert leeft niet te ver vooruit hoewel je wel verdergaat en ook gelooft in een verder. Wie het zien kan, kan elke dag zien als een kleine pelgrimstocht. Elke dag heeft zijn eigen begin, zijn eigen belofte, zijn eigen gaan, onderweg zijn, zijn eigen ontmoetingen, soms zijn eigen zoeken, de weg kwijt zijn en de angst die dat geeft, maar ook zijn eigen engel die je behoedt. Elke dag heeft zijn eigen avond en thuiskomen. Het dagboek is een ontvankelijke vriend. De witte bladzijden luisteren aandachtig en geduldig naar mijn verhalen. Onderweg doe je verhalen op. Ik schrijf niet alleen over de dingen die soms als kleine scherpe kiezelsteentjes in mijn schoen zijn, maar ook over de dingen die me goed doen, vreugde geven, ontroeren, inspireren. Je mag elke dag ook een beetje vrede hebben met jezelf. Het dagboek is als een gebed: ze luistert zonder te antwoorden en toch antwoordt ze. Ze is als eén voortgaand gesprek .en al sprekend krijg je gehoor, zie je de weg verder. Als ik mijn dagboek een tijdje verwaarloos, is dat als een signaal. Ik verwaarloos een goede vriend en zo mijzelf. Om een dagboek te schrijven heb je een veilige plek nodig, een plek waar je weet dat niemand er ongevraagd in zal lezen. Als je zo 'n plek niet hebt, kan je ziel voor lang te lang) op slot gaan. Jeruzalem gezien vanaf de Olijfberg JERUZALEM - Archeolo gen gaan in het Arabische deel van Jeruzalem de stad van de bijbelse Koning David opgraven, waarmee zij plan- men van joodse kolonisten dwarbomen om op deze plaats woningen te bouwen. Burgemeester Teddy Koliek van Jeruzalem maakte deze week bekend dat de Zuidafri- kaanse zakenman Mendel Ka- plan had toegezegd de opgra vingen te financieren. Kaplan heeft tien jaar geleden al inge schreven op een proefopgraving naar de overblijfselen van de „Stad van David", die dichtbij het oude deel van het huidige Jeruzalem in de Arabische wijk Silwan liggen. Koliek zei dat de opgravingen naar schatting vijf jaar in beslag zouden nemen en begroot werden op 5 miljoen shekel (ongeveer 3,5 miljoen gulden). Hij sprak van „een van de belangrijkste plekken van Jeruzalem". Koning David veroverde de oude stad in het jaar 997 voor Christus op de Jebusieten en maakte hem tot hoofdstad van zijn rijk. Archeoloog Gideon Avni zei dat al 0,3 hectare van het terrein was afgegraven, maar dat het de bedoeling is in totaal 1,6 hectare boven de grond te brengen. „Dit is de bij belse stad Jeruzalem", zei Avni. „Het is de enige plaats waar je de oude fundamenten van de stad kunt zien. Restan ten van de periode van de Eer ste Tempel en zelfs van daar voor. De Stad van David bleef hoofd stad tot de Babylonische koning Nebukadnezar het land bin nenviel en de Eerste Joodse Tempel, in 586 voor Chr. ge bouwd door Davids zoon Salo mo, verwoestte. De stad van David lag even ten zuiden van de Klaagmuur, een overblijfsel, van de Tweede Tempel, die door koning Herodes werd gebouwd maar al in 70 na Chr. door de Romeinen werd verwoest. De plannen voor de opgravin gen in Silwan zijn in een stroomversnelling geraakt door een controverse tussen joodse kolonisten en Arabische buurt bewoners. Voor de nationalis- tisch-joodse organisatie El Ad was de historische waarde van de plek aanleiding tot een po ging een aantal huizen van Ara bieren over te nemen. De over name was bedoeld om een plan te kunnen uitvoeren voor de bouw van 240 woningen voor jo den. Het plan, dat opschudding veroorzaakte in de Palestijnse gemeenschap, werd eerder dit jaar via de rechter geblokkeerd. Woordvoerder Yigal Canaan van El Ad zei dat zijn organisa tie niet gekant was tegen arche ologische opgravingen, maar een deel van het terrein voor woningbouw wilde bestemmen. „Het idee is om er joods leven te brengen, niet alleen ruïnes en musea", zei hij. Silwan maakt deel uit van oost- Jeruzalem, dat tijdens de Zes daagse Oorlog van 1967 door Is rael werd veroverd op Jordanië en dat door de Palestijnen wordt opgeeist als de hoofdstad van een toekomstige Pale stijnse staat. Woede na rede Servische prelaat bij Wereldraad GENEVE De secretaris-ge neraal van de Wereldraad van Kerken, dr. Emilio Castro, heeft zich gedistantieerd van uitlatingen van de Servisch-or- thodoxe bisschop Danilo, die het doden van de vijand „het recht en de plicht" van de Ser vische mannen heeft genoemd. Eerder had de rede de woede opgeroepen bij de deelnemers aan de vergadering van het cen traal comité van de Wereldraad van kerken in Genève. De toe spraak van Danilo die hij hield voor de Europese gedelegeer den van de raad, was voor de Duitser Klaus Wilckens woens dag aanleiding te pleiten voor opschorting van het lidmaat schap van de Servisch-ortho- doxe kerk van de Wereldraad van kerken (zie onze editie van gisteren). In zijn toespraak had Danilo opgeroepen tot een kruistocht tegen de paus en de moslims en vroeg hij om steun voor de Groot-Servische ge dachte. De rooms-katholieke kerk noemde hij een maffia achtige organisatie. Servië had behoefte aan meer ruimte en was volgens hem door Tito ten onrechte tot een veel te klein gebied ingeperkt. Secretaris W. R. van der Zee van de Neder landse Raad van kerken liep halverwege de toespraak ver ontwaardigd de zaal uit. Ook Emilio Castro, secretaris-gene raal van de Wereldraad, was dit te gortig. Hij gaf Danilo geen toestemming zich tot het volle dige centraal comité te richten. Daarop verspreidde Danilo zijn boodschap per fotokopie. Vol gens Danilo is het gewelddadig optreden van de Serviërs in Bosnië-Hercegovina gerecht vaardigd omdat zij door Kroa- ten en moslims uit deze gebie den worden verdreven. Danilo maakte in zijn toespraak gewag van martelkamers in Sarajevo. Ook zouden Servische vrouwen en meisjes tot prostitutie wor den gedwongen. De mensen rechten worden volgens Danilo door de Kroaten geschonden, hetgeen blijkt uit de verwoes ting van de residenties van Ser- visch-orthodoxe bisschoppen, terwijl aan de andere kant bis schop Komarica van Banja Luka veilig zou zijn op door Ser viërs gedomineerd gebied. IC i HEERENVEEN - De con clusie van de gezaghebbende christelijk gereformeerde predikant J.H. Velema dat de vrijgemaakt- en Nederlands gereformeerden te licht op de graat zijn, komt heel dichtbij het standpunt van de meer derheid van de christelijke gereformeerde deskundigen voor de eenheid van de gere formeerde belijders in Ne derland. Dit laat ds. K. Muller, Neder lands gereformeerd predikant te Heerenveen, desgevraagd weten. Hij maakt deel uit van de commissie voor contact en samensprekingen met andere kerken van zijn kerkgenoot schap. De predikant heeft vele uren met de christelijke gere formeerde deskundigen voor de eenheid van de gereformeerde belijders om de tafel gezeten. Zijn taxatie is dat de christelijke gereformeerde synode die op 11 september in Apeldoorn begint, het afwijzende standpunt van de meerderheid van deze des kundigen zal volgen. De christelijke gereformeerde deskundigen, ook wel deputa- ten genoemd, hebben een rap port op tafel gelegd over de zo genaamde 'kleine oecumene' dat over twee weken besproken wordt op de christelijke gerefor meerde synode. Met 'kleine oe cumene' worden de oecumeni sche contacten bedoeld die er zijn tussen christelijke-, vrijge maakt- en Nederlands gerefor meerden. Ds. Velema uit Nun- speet maakte deze week in het reformatorische opinieblad Koers van zijn hart geen moordkuil. Zonder mitsen en maren zegt de predikant dat de Nederlands- en vrijgemaakt-ge- reformeerden te weinig aan dacht schenken aan de geloofs- worsteling en de daadwerkelij ke bekering die hun leden moeten ondergaan (dit wordt ook wel de toeëigening des heils genoemd). Volgens de Nun- speetse éminence grise kunnen de Nederlands- en vrijgemaakt- gereformeerden op dit gebied een voorbeeld nemen aan de christelijke gereformeerden. Duidelijker „De aap komt uit de mouw", meent ds. Muller. „Het wordt steeds duidelijker hoe de dingen aan christelijk gereformeerde zijde liggen". De Heerenveense predikant verwacht dat er wel contacten zullen blijven tussen de Nederlands Gereformeerde Kerken (30.000 leden) en de Christelijke Gereformeerde Kerken (76.000 leden). „Maar wat ons betreft is de zaak over de toeëigning des heils nu uit den treure besproken. Daar hoeft niet meer over gesproken te worden". Volgens Muller is er op dit punt nagenoeg geen verschil van mening: „We zit ten verschrikkelijk dicht bij el kaar. Het gaat om gevechten op de vierkante centimeter". De Heerenveense christelijk ge reformeerden en Nederlands gereformeerden maken in elk geval geen probleem van dit punt dat de gemoederen op lan delijk nivéau zo bezig houdt. De samenwerking in Heerenveen behelst gezamenlijke diensten op feestdagen en in de zomerpe riode. Bovendien zijn er af en toe gezamenlijke kerkeraads- vergaderingen. Wat zal er in Heerenveen gebeuren als de christelijke gereformeerde sy node de uitspraken van Velema onderschrijft? „Ja dat wordt spannend", aldus Muller, „wat mijn christelijk gereformeerde collega en mezelf betreft gaat alles gewoon door". Hij sluit echter niet uit dat christelijke gereformeerde gemeenteleden door de synodeuitspraak in ver warring gebracht zulleiï wor den. Eindredacteur ds. K.T. de Jonge uit Almere haalt in het christelijk gereformeerde Kerk blad voor het Noorden fel uit naar zijn collega Velema. Hij verwijt hem kritiek te uiten zonder het bijbehorende bewijs te leveren. „Het is dus niet meer dan een onbewezen sug gestie. In het interkerkelijke verkeer moet je elkaar bevra gen als je zorgen hebt; elkaar toetsen aan uitspraken. Maar- we gaan uit van de confes sionele trouw totdat het tegen deel blijkt". Ds. De Jonge die predikant is van een samenwerkingsge- meente van christelijke- en Ne derlands gereformeerden breekt een lans voor zijn Neder lands gereformeerde broeders en zusters: „Als ik het gewraak te interview lees, krijg ik de in druk dat alleen de Christelijk Gereformeerde Kerken weten wat toeëigning des heils, ware spiritualiteit is. Ik weerspreek dat. Zeker in de richting van de Nederlands Gereformeerde Kerken heb ik te veel op kerke lijk niveau vreze des Heren ge zien, waardering ontmoet bij aandacht voor de persoonlijke geloofskeuze om dit zo maar te Hoogmoed De Jonge besluit zijn artikel in het Kerkblad voor het Noorden met het uitspreken van de hoop dat de 100-jarige Christelijke Gereformeerde Kerken niet in hoogmoed ten onder zullen gaan. „Als dit de toon wordt, klappert daar halverwege een deur Desgevraagd vertelt ds. De Jonge dat hij „zwaar te leurgesteld" zou zijn als de christelijke gereformeerde sy node zou besluiten om de ge sprekken met Nederlands- en vrijgemaakt gereformeerden te stoppen. Desalniettemin is hij ervan overtuigd dat zo'n besluit geen invloed zal hebben op de samenwerkingsgemeente in Al mere. „De eenwording in Alme re is voltooid". Het wachten in de stad op de bodem van de zee is op de formele eenwording van beide landelijke kerkge nootschappen. MINISTER Pronk heeft afgelopen week een opmerkelij1 dicussie over de zin en onzin van het Nederlandse defens apparaat aangezwengeld. Binnen de PvdA stokte de ade het ÓDA moest even slikken en de WD wreef zich de og li nog eens uit. Dat uitgerekend Jan Pronk, de held van oi1 wikkelingssamenwerking, in de toekomst een verhogif van het defensiebudget niet uitsluit, kwam als een dondi1 slag bij heldere hemel. DRIE jaar na de revoluties in het Oost-Europa is het een a der duidelijk dat de wereld er niet vrediger op is geword en dat het begrip vredesdividend aan herziening toe Langzaam maar zeker dringt het besef door dat het wegvic len van de Koude Oorlog heel wat warme oorlogen en o< e logjes heeft veroorzaakt of opgepord, die gevaarlijk dicht de buurt van het 'vredige' West-Europa komen. De bloedige en ogenschijnlijk uitzichtloze conflicten in J( goslavië en de voormalige Sovjetunie zijn een direct gev( van de ondergang van het Sovjetrijk en het communisme i niet-nationalistische ideologie. Ook de hopeloze, onmens lijke toestanden in sommige Afrikaanse en Aziatische la den zijn grotendeels te wijten aan de veranderde wereldpo tieke situatie. ONDERDRUKKENDE regimes, zoals in Somalia en Eti pië, zijn ingestort omdat hun strategische rol, na het v( dwijnen van de Koude Oorlog, is uitgespeeld. De geld-1 wapenstromen zijn afgeknepen, de leiders op de vlucht g jaagd. En de staat hield op te bestaan. Somalia is het schri beeld van een land dat tot totale anarchie is vervallen. EEN schrijnender bevestiging van de theorie van 17 eeuwse Britse politieke filosoof Thomas Hobbes is ni denkbaar. In zijn beroemdste werk, 'Leviathan', schre Hobbes dat de belangrijkste reden dat individuele mensi een staatsverband aangaan, het voorkomen van een v< strekte anarchie, en dus willekeurige moord en doodslag, Hobbes betoogde dat een staat alleen functioneert als er ei staatsleiding (regering) is die het geweldsmonopolie (poli) en leger) bezit. In Somalia, evenals in veel andere lande ontbreekt zo'n geweldsmonopolie. Een dergelijke samen ving vervalt in rap tempo tot barbarisme. IN dit licht moet de 'ommezwaai' van Pronk gezien worde Zijn ervaringen in 'staatloos' Somalia hebben er ongetw feld toe bijgedragen dat hij snel een discussie over nieuwe uitgebreide VN-taken van de Nederlandse defensie wil aa zwengelen. Landen als Cambodja, Somalia, Afghanista Mogambique, Liberia, Joegoslavië en delen van de voorma ge Sovjetunie zijn niet meer in staat hun bevolking te t schermen en een menswaardig bestaan te garanderen. EEN logische volgende stap is dat een andere, hogere i stantie een geweldsmonopolie aan de burgers van die la den aanbiedt. De Verenigde Naties zijn op dit moment enige legitieme organisatie die in staat is een alternat voor een nationaal geweldsmonoplie te bieden. PRONK toont als een van de eerste Nederlandse polit aan in te kunnen spelen op de razendsnelle verandering de wereldpolitieke kaart. Wat de beweegredenen van Pronk ook geweest mogen z en welke standpunten hij vroeger ook had en nu niet me doet minder ter zake dan de politiek correcte inschatti v^n de minister om nu eindelijk een discussie te beginn over de materiële invulling van de internationale verpik tingen van Nederland. Wat betreft het verlenen van een 1 pendienst aan de nieuwe vreedzame wereldorde zijn de p( tici in dit land onnavolgbaar. Maar als de consequent doordringen en de kassa gaat rinkelen, is Den Haag even wezig. VAN den Broek en de meeste politieke partijen roepen laatste tijd om het hardst dat er fors in Joegoslavië m< worden ingegrepen. Maar hoeveel en wat voor troepen he Nederland eigenlijk beschikbaar? En nog Nederlands wat gaat dat kosten? HET afficheren van Nederland als een vredelievend int nationaal georiënteerd land is gemakkelijk. Het uitwerk van al die mooie woorden is hard werken en keuzen mak< Het is te hopen dat Den Haag het soms bekrompen par politieke gehakketak eens even aan de kant zet en e hoogstnoodzakelijke discussie gaat voeren over een interi tionaal geloofwaardige Nederlandse bijdrage aan VN-v Uitgave: Westerpers bv (maakt deel uit v Kantoor redactie: Apothekersdijk 34, Leiden. Kantoor advertentie- en abonnementenafdeling: Stationsweg 37, Leiden Telefax: 071 -134 941 Postadres: Postbus 112300 AA Leiden. Koopmansstraat 9, 2288 BC Rijswijk. 070-3190 933. 070-3906 717. Postbus 9, 2501 CA Den Haag Hoofdkantoor: Telefoon: Telefax: Postadres: Alle kantoren zijn op maandag tot en met vrijdag geopend van ,08.30 tot 17.00 uur. Directeur/hoofdredacteur: J. Leune. Adjunct-hoofdredacteur: J. Timmers. Secretariaat directie/hoofdredactie (tel. 070 - 3190 808) L. van Koot. Binnen- en buitenland, financiën en economie (tel. 070 - 3190815): A. van Rijn (chef), drs. R. Edens, A. van Holstein, E. Huisman, H. Jansen, drs. J. Leeuwen - Voorbij, R. de Roo. Sport (tel. 070 - 3190 826): in samenwerking met sportredactie Sijthoff Pers. Kunst/rtv (tel. 070 - 3190 834): G. Ansems (coördinator), B. Jansma, H. Piet. Geestelijk leven (tel. 070 - 3190 835): drs. P van Velthoven. Foto (tel. 070 - 3190 838): M. Konvalinka (chef) en S. Evenhuis. Redactie-secretaresse (tel. 070 - 3190 819): T. Kors n 08.30 tot 17.00 uur. Nabezorglng Telefoon: 071 - 122 248 op ma. t/m vr. van 18.00 tot 19.00 uur, op za. van 14.00 tc 15.00 uur Abonnementsprijzen (inclusief 6% btw) Bij automatische betaling: per maand 27,00 per kwartaal 79,80 per jaar 312,65 Bij betaling per acceptgirokaart: per maand 28,20 per kwartaal 82,80 per jaar 318,65 Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan. Advertenties Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 - 141 905. Voor uitsluitend het dooi geven van advertenties kantoor Rijswijk 070 - 3902 702. Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 140 680. Bankiers ABN/AMRO BANK NV 473 575 515 POSTBANK 663 050

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1992 | | pagina 2