Prijzen groente en fruit blijven dalen Crisis op financiële markten duurt voort *7 Lakeman: „Dasa spat binnen enkele jaren uit elkaar" age dollar goed iior Nederland Van den Nieuwenhuyzen betrokken bij manipulatie emissiekoers HCS ECONOMIE idden- en kleinbedrijf is iintrale afspraken beu cUcSoutant WOENSDAG 26 AUGUSTUS 1992 'ieter Lakeman, direc- V( jn de Stichting Onder- U Bedrijfs Informatie, is A lening dat Dasa het in amende jaren niet foto:anp AMSTERDAM Deutsche Ae rospace Dasa) „spat binnen en kele jaren uit elkaar door ge brek aan financiële resultaten en financiële kracht". Dat schrijft drs. Pieter Lakeman, directeur van de Stichting On derzoek Bedrijfs Informatie (Sobi) in de jongste editie van het blad OR-Informatie dat vandaag is verschenen. In het tijdschrift voor onderne mingsraden schrijft hij dat Dasa de laatste jaren de omzet alleen maar heeft zien dalen en dat cijfers zo worden gepresen teerd dat het lijkt alsof winst wordt gemaakt, terwijl in feite het afgelopen jaar sjfrake was van een verlies van 451 miljoen mark. Volgens Lakeman is een bedrag van 501 miljoen mark aan inkomsten, verkregen in voorgaande boekjaren, ten on rechte opgevoerd in de laatste jaarrekening. De inkomsten van Dasa zullen de komende ja ren met „honderden miljoe nen" dalen als de Duitse over heid in 1993 de wisselkoersga ranties aan Deutsche Airbus (onderdeel van Dasa) staakt. Ook besparingen op ruimte vaart en defensie zullen de in komsten verder uithollen, zo meent Lakeman. Ook is hij van oordeel dat Dasa de eigen balans overwaardeert. Toen Dasa haar helikopter- bouw onderbracht in het samen met de Franse Aérospatiale op gerichte consortium Eurocop- ter SA, taxeerde Dasa die activi teiten opeens 300 miljoen mark hoger. Niet alleen de omzet maar ook het vermogen van Dasa is sinds de oprichting in 1988 volgens Lakeman in feite steeds geslonken. Fokker wenst niet op het ver haal te reageren. „Hier staan wij boven", verzucht de woord voerder van het bedrijf. Lucht vaartanalisten zeggen dat er - óók als Dasa het loodje zou leg gen - positieve kanten aan de overneming blijven. De houd stermaatschappij Dasa heeft vorige week al haar activiteiten ondergebracht bij de werk maatschappij MBB en heeft zich herdoopt in Daimler-Benz Luft- und Raumfahrt Holding. De kritiek van Lakeman richt zich dus op MBB terwijl het Daimler-Benz Luft- und Raum fahrt is die 51 procent van Fok ker overneemt. Als het slecht gaat met de luchtvaartactivitei ten van MBB in Duitsland zou Fokker voor Daimler-Benz juist des te belangrijker kunnen worden bij het ontplooien van Daimlers vliegtuigbouwaspira- ties. Fokker is bovendien niet van plan alleen met Dasa in zee te gaan om in de toekomst over ontwikkelingskapitaal te be schikken, maar omdat Fokker ook de voorwaarde heeft bedon gen dat de Duitsers afzien van hun project voor een eigen Duits straalvliegtuig. Het Duit se weekblad Der Spiegel schrijft daarover deze week in een com mentaar dat de Duitsers met het samenwerkingscontract de facto hun aanspraak hebben opgegeven op een leidende rol in de bouw van vliegtuigen in de klasse van de Fokker 100 (met 65 tot 130 stoelen). Eieren als loon OELAN OEDE Een kippenfarm in de autonome Russische republiek Boerjatië betaalt sinds kort het loon in de vorm van eieren. Het bedrijf in Oelan Oede bij het Bajkalmeer in het noorden van Mongolië kampt met een tekort aan contanten, maar beschikt daarentegen wel over een grote voorraad eieren. Per dag blij ven er vijf tot zeven miljoen stuks on verkocht. Tal van bedrijven in het Gemenebest van Onafhankelijke Staten (GOS) kampen door prijsstij gingen en het onvermogen om vol doende bankbiljetten bij te drukken met een tekort aan contanten, zodat zij hun personeel niet met geld, maar alleen in natura kunnen beta len. ijzen van groenten en fruit zijn aan een vrije val ien. „Spotgoedkoop" concludeerde het produktschap en in een verklaring. Een kilo tomaten kost ongeveer i. Een jaar geleden was dat nog ruim drie gulden. Sla deze week in prijs gehalveerd. „Het is gewoon overvloed e hebben", zegt inkoper C.A. van Strien van het tema depót in Raalte, waarvandaan de inkoop wordt reld voor zo'n 550 winkels van ketens als C1000 en de i- KJ. VERKERK ,TE „Ik zit nu veer- ar in dit vak, maar wat beurt is echt uitzonder- in de gemiddelde prijs nog verder" aldus inko- hn Strien in het pak- >ij Schuitema in Raalte. ochtend om half zes kijkt ia een computersysteem het totale aanbod van de rlandse veilingen. Van koopt vanuit Raalte de 1 ivruchten en de Hollandse ouwprodukten in voor tema' (omzet 3 miljard, ■an 250 miljoen met iten en fruit in de rond 550 [ingen). Iedere ochtend lij de afgelopen dagen de n verder dalen. „Het is tikke goedkoop. In wezen ente al het koop. Het is gewoon overvloed wat we hebben", zegt de inko per tevreden. Gisteren maakte het produktschap voor Groen ten en Fruit bekend, dat de prij zen op dit moment voor de con sument 'spotgoedkoop' zijn. Met name perziken, pruimen, nectarines, abrikozen, appels en peren. Bij de groenten gaan komkommers, witlof, kool en wortels voor een schijntje over de toonbank. Sla en tomaten zijn deze week in prijs zelfs ge halveerd. Ook goedkoop, maar minder spectaculair, volgens het produktschap, zijn druiven, aardbeien, bananen en citrus vruchten. Van Strien noemt nog een voorbeeld: „Vorig jaar kostte een appel een gulden per stuk, nu koop je een kilo James voor 79 cent. En de Hollandse produkten trekken de prijs van het citrusfruit weer mee naar beneden. „Warme dagen en op tijd re gen" is zijn eerste verklaring voor de grote aanvoer en daar bij behorende prijzen. Het is vaak niet alleen de warmte, maar vooral het licht, dat, ook in de kassen, voor een overvloe dige oogst heeft gezorgd. „Daarnaast is het arsenaal veel te groot en zijn de tuinders zo gespecialiseerd, dat ze ook niet meteen over kunnen schakelen op een ander produkt. Het is ze ker, dat tuinders over de hele li nie verliezen draaien. Gegaran deerd, ze komen niet uit de kos ten", aldus Van Strien. „Ze gaan van én zo'n jaar niet op de fles. Ze hebben prima jaren ge draaid, en ze rekenen op vol gend jaar. Maar het houdt na tuurlijk een keer op". Veel van de produkten die in oostelijk Nederland worden ge teeld worden geveild via de KZIJ Veiling in IJselmuiden. Produktmanager Han Hart man maakt de telers dagelijks mee: „De witloftelers zijn echt in de problemen. Tegen een kostprijs van 2 produceren ze nu het hele jaar door een kilo witlof, die in prijs op de veiling is gezakt van 1,12 naar 90 cent". Wanneer de produkten niet meer voor de afgesproken mini mumprijs kunnen worden ge veild, worden ze doorgedraaid. Met name tomaten en kom kommers zagen hun exportbe stemming de afgelopen weken gewijzigd in een ander eind doel: de trog van de koeien. Hoeveel kwaliteitsprodukten zijn doorgedraaid wil Hartman niet kwijt. Doelend op de hon ger elders in de wereld verzucht hij: „Doordraaien heeft voor mensen wilde bijgedachten". Ook de totaal cijfers van de vei ling in IJselmuiden tonen de te ruggang in de prijzen. De afge lopen maanden daalde de gel- domzet met 9 procent, terwijl de goederenomzet toch met 15 procent toenam. „Een kleinere oogst leidt vaak tot een beter saldo voor de teler", weet Hart man. Vam Strien schat, dat in het al gemeen de prijzen van appels en peren met de helft zijn ge zakt, terwijl groenten bijna der tig procent goedkoper zijn in vergelijking met vorig jaar. Kwaliteit De lage prijzen, zullen niet re sulteren in lagere prijzen voor de industriële produkten, zoals conserven en diepvries. De voedselindustrie koopt veelal op termijnkontrakten in. „Daarbij", zegt inkoper Van Strien:„De produkten die in de verpakking zitten bepalen de prijs niet. Wat vaak veel meer Inkoper C A. van Strien: ,,De huisvrouw beseft nog niet hoe goedkoop groenten en fruit zijn" uitmaakt, zijn de produktiekos- ten en dan met name de loon kosten". Voor de boer en tuinder is het in deze tijd een hard gelag als hij een kwartje krijgt voor een krop sla, die hij voor 75 cent terug vindt in de winkel. Relatief steeg de prijs minder, toen hij de krop van 75 cent inkoop voor ƒ1,25 terug kon kopen. De dis- tributiekosten blijven echter gelijk, ook' al is het produkt goedkoper, weet Van Strien. Zelf koopt hij op de veilingen, in deze tijd van laagterecords, zui nig in: „Je hoeft niet te gokken. De prijzen dalen nog verder, dus kopen we krap in". Hij is niet onverdeeld gelukkig met de lage prijzen: „Schaarste ver hoogt de vraag, waardoor de omzetsnelheid stijgt en de kwa liteit hoger is. Wij verkopen nauwelijks meer. Je eet maar één keer op een dag sla; als die goedkoop is koop je echt geen foto vincent jannink tweede krop. Onze kunst is het alleen dat de klant die ene krop niet bij Albert Heijn koopt maar bij ons. Ons grootste probleem is nog, dat de huisvrouw hele maal nog niet beseft hoe uitzon derlijk laag de prijzen van groenten en fruit nu zijn". I VOGELS k HAAG De lage dollar F op termijn heel positief Nederland uitpakken. 01 eweert de Amsterdamse leraar in de economie H. Ier Ploeg. Een lage dol- imt de export en kan tot hogere binnenlandse imptie leiden. De lage r stelt de VS in staat te exporteren, waar de onevenwichtigheid 1 e wereldhandel wordt [enomen. e korte termijn zorgt de irdaling voor paniek bij de terende bedrijven. Van loeg is daar niet van onder druk. „Bedrijven kunnen een lage dollarkoers leven, aat erom dat de koers niet iel fluctueert. Dat brengt planning en kostenbereke- in gevaar". Volgens de leraar is een lage dollar tëgening voor de interna ls le economische verhou- in. „De Amerikanen kün- hun handelstekort weg en en geld verdienen om aatsschuld af te lossen. Ne derland zal wat minder op Ja pan gaan lijken, een land met een hoge export en weinig bin nenlandse bestedingen. Dat is goed voor de internationale ver houdingen". Import Een ander voordeel is dat de im port in Nederland goedkoper wordt. Daardoor kunnen de prijzen dalen, hetgeen de infla tie vermindert. Het is overigens nog maar de vraag of de dalende dollar de export zoveel klappen toebrengt als algemeen wordt geroepen. Nederland expor teert voor een slordige 50 mil jard gulden naar dollarlanden, ongeveer een vijfde van de tota le export. De grotere bedrijven hebben hun dollarkoers min of meer afgedekt, zodat de huidige daling geen invloed heeft op de resultaten. Op de valutamark ten zijn voldoende instrumen ten beschikbaar om zich in te dekken tegen een lagere dollar. Als de dollar zich stabiliseert op een koers tussen de 1,40 en 1,50 gulden kunnen bedrijven hun kosten daar op aanpassen. Op termijn leidt dat tot lagere pro- duktiekosten en een betere in ternationale concurrentieposi- AMSTERDAM De crisissi tuatie op de internationale fi nanciële markten heeft zich gisteren verder verscherpt. De koers van de Amerikaan se dollar bereikte opnieuw een historisch dieptepunt en het pond sterling kwam zeer dicht bij zijn bodem binnen het Europese Monetaire Stelsel (EMS). Ook op de Eu ropese effectenbeurzen wer den weer flinke verliezen ge leden. De dollarkoers sloot op de wis selmarkt in Amsterdam op een na-oorlogs dieptepunt van 1,5760, ruim een halve cent lager dan de slotkoers van 1,5820 op maandag. Ook de maandag genoteerde records tegenover de Duitse mark kon den worden geschrapt. De 'fixing' op de wisselmarkt in Frankfurt kwam uit op 1,4038 mark tegen 1,4217 mark op maandag. De slotkoers bedroeg 1,3990 mark in vergelijking met 1,4015 mark. De dollar wist zich aanvanke lijk goed te handhaven zonder steunaankopen van de centrale banken. De koers kwam in de loop van de dag een halve cent boven het slotniveau van maan dag. Mark Het ging weer mis toen bekend werd dat volgens een opiniepei ling een kleine meerderheid van de Franse bevolking bij het referendum van 20 september tegen de verdragen van Maas tricht voor politieke en mone taire eenwording in de EG zal stemmen. De opiniepeiling veroorzaakte een verdere versterking van de positie van de Duitse mark, die bij de onzekerheid over de mo netaire toekomst van Europa wordt gezien als het enige hou vast. De dollar had ook te ma ken met de publikatie van on gunstige cijfers in de Verenigde Staten. Het indexcijfer voor het vertrouwen van de consument in de economie daalde in augus tus van 61,2 tot 58,0. Ook het pond sterling kreeg een flinke tik van het nieuws uit Frankrijk. Op de wisselmarkt in Amsterdam werd bij het slot van -de handel 3,1465 geno teerd, ruim een cent minder dan de slotkoers van 3,1580 op maandag. De koers ligt nog maar anderhalve cent boven het onderste interventiepunt binnen het EMS 3,1305). Er werden gisteren nog geen steunaankopen van de Bank of England gesignaleerd, maar die kunnen niet lang meer uitblij ven. De Britse autoriteiten zou den het pond ook kunnen steu nen met een renteverhoging, maar daardoor zou de economie nog dieper in het moeras raken. Er wordt daarom steeds meer gespeculeerd over een devalua tie van de Britse munteenheid in het kader van een herschik king van de EMS-koersen. De kracht van de mark, vooral voortvloeiend uit het hoge ren teniveau in Duitsland, heeft binnen het EMS niet alleen het pond in de problemen gebracht. Ook de Franse frank en de Por tugese escudo zijn in de ver drukking geraakt. De centrale bank van Portugal zag zich dinsdag genoodzaakt escudo's te kopen in ruil voor Duitse marken. Peseta De Spaanse minister van econo mische zaken, Carlos Solchaga, wees een waardevermindering van de peseta af en ook de Brit se regering wil tot nu toe geen devaluatie. Maar als de huidige spanningen niet verminderen lijkt het onontkoombaar dat er voor het eerst sinds begin 1987 een belangrijke aanpassing van de EMS-koersen komt. De Europese effectenbeurzen werden gisteren verder meege sleept in de crisis op de wissel markten. In Londen daalde de Financial Times-index van 100 aandelen met 30,1 punt ofwel 1,3 procent tot 2.281,0 na een verlies van 54,6 op maandag. De Britse beurs vreest een ren teverhoging ter ondersteuning van het pond. Op de beurs in Frankfurt moest de DAX-index 29,83 punten (2 procent) terug naar 1.468,91, het laagste ni veau sinds vorig jaar februari. In Amsterdam daalde de CBS- stemmingsindex verder van 107,8 naar 106,9. Maandag was er een verlies van 3,7 punt. De Newyorkse effectenbeurs opende gisteren hoger, maar de Dow Jones-index kwam al snel op een verlies te staan van bijna twintig punten toen de dollar koers weer inzakte. Twee uur na de opening van de beurs lag het koersgemiddelde nog maar drie punten onder het slotni veau van 3.228,15 punten. Gedwongen ontslagen bij Riva Den Haag en Amsterdam ISWIJK Voor de cao- ltferhandelaars in het mid- en kleinbedrijf is de e it vol. Ze willen geen •t ïwe centrale afspraken „goede doelen" die in de ktijk niet toepasbaar blij- drs. L. Vonk, hoofd be- ftotwikkeling van het V (Koninklijk Nederlands ernemersverbond), giste- na afloop van een vergade- de KNOV-commissie onderhandelingen. Het 3V is het met de werk organisaties VNO en ft' eens dat het najaarsover- Ussen de overheid en de so- partners pas zin heeft Heer de Sociaal-Economi- i het advies over de y (Europese Monetaire le) heeft afgerond. Volgens 'k heeft najaarsoverleg al- 'zin als dit leidt tot zeer glo bale aanbevelingen, zoals in het verleden gebeurde in het Ge meenschappelijk Beleidskader. Loonmatiging en daarmee her stel van rendement en groeien de werkgelegenheid stond daar in centraal. Andere aanbevelin gen, bijvoorbeeld over arbeids tijdverkorting, ontmoeten een groeiende weerzin, aldus Vonk. Vanaf 1989 heeft de Stichting van de Arbeid (waarin werkge vers en werknemers vertegen woordigd zijn) 15 aanbevelin gen opgesteld. Die aanbevelin gen over zaken als gewetensbe zwaren, vakbondswerk, kinder opvang, werving en selectie irri teren de onderhandelaars en doen geen goed aan de bereid heid om alle aanbevelingen daadwerkelijk uit te voeren. In het midden- en kleinbedrijf deed de aanbeveling van vorig jaar over de bestrijding van het ziekteverzuim de emmer over lopen, aldus Vonk. AMSTERDAM - De 'bedrij vendokter' Joep van den Nieu wenhuyzen heeft mede namens de HCS-grootaandeelhouders Leon Melchior en Eric Albada Jelgersma de koers van HCS op 31 juli gemanipuleerd. Het Am sterdamse effectenhuis Suez Kooijman en directeur J.D. Gerritse, die meewerkten aan de zeer omstreden transacties, zijn inmiddels door een beurs- commissie in hoger beroep ver oordeeld tot het betalen van bij na/ 400.000. Dit is gisteren gebleken na de publikatie van de uitspraak van de Commissie van Beroep door de Amsterdamse effectenbeurs. Door deze verrassende publika tie - normaal zijn de uitspraken van de beroepscommissie ver trouwelijk - is voor het eerst vast komen te staan dat de drie grootaandeelhouders Van den Nieuwenhuyzen, Melchior en Albada Jelgersma de koers van HCS hebben gemanipuleerd. Het effectenkantoor Suez Kooijman kreeg van Joep van den Nieuwenhuyzen, die mede namens de twee andere groot- aaandeelhouders sprak, de op dracht om de koers van HCS naar een „zeer aanzienlijk lager niveau" te brengen. De op drachtgevers dachten daarbij aan een koers van 1 of 2. Dumping Vorig jaar werden op 31 juli gro- Joep van den Nieuwenhuyzen is niet onder de indruk van de com missie-uitspraak. Volgens de ondernemer heeft de commissie ge concludeerd dat hij geen „wettelijke of andere regels" heeft overtreden. foto:SP te aantallen HCS-aandelen 'ge dumpt', waardoor de koers sterk omlaag ging. Er gingen die dag maar liefst 5,5 miljoen aandelen HCS over de toon bank. Ruim vier miljoen aande len waren afkomstig uit de stal van Van den Nieuwenhuyzen. Opmerkelijk is dat Van den Nieuwenhuyzen al enige tijd aan de verkoopkant opereerde. Kennelijk had hij geen vertrou wen meer in HCS want Sue2 Kooijman verkocht al over eni ge maanden „enkele miljoenen aandelen" HCS, zo blijkt nu. De koersmanipulatie zorgde voor commotie op de beurs- vloer. Sommige handelaren noemden de operatie een schandaal. De toen nog onbe kende verkopers haalden de koers van HCS omlaag. De vol gende dag zou de emissiekoers bekendgemaakt worden. De claimemissie was nodig om HCS van de ondergang te red den. Bij een lagere koers kregen de grootaandeelhouders meer aandelen in hun bezit. De com missaris voor de notering haal de de handel op 31 juli door we gens „ongelijke informatie aan beleggers". Vooral het feit dat de grootaandeelhouders over meer informatie beschikten dan de gewone beleggers zorgde voor opgetrokken wenkbrau wen bij de beurs. „Geen misbruik" Joep van den Nieuwenhuyzen is niet onder de indruk van de commissie-uit de ondernemer heeft de com missie geconcludeerd dat hij geen „wettelijke of andere re gels" heeft overtreden. „Er is geen misbruik van voorweten schap geweest", vindt Van den Nieuwenhuyzen. Wel geeft hij toe op 31 juli 100.000 aandelen HCS te hebben verkocht, maar volgens hem kun je met zo'n klein aandelenpakket de beurs koers niet beïnvloeden. Op de vraag of bij betrokken is ge weest bij de verdachte miljoe nentransactie van HCS, wei gerde hij een antwoord te ge ven. Een woordvoerder van de effec tenbeurs vindt de verklaring van Van den Nieuwenhuyzen „prematuur". „De Commissie van Beroep heeft een uitspraak gedaan over de handelwijze van het effectenbureau Suez Kooij man en niet over Van den Nieu wenhuyzen", aldus de zegs man. Volgens de woordvoerder was het helemaal niet de bedoe ling dat de commissie een oor deel zou geven over Van den Nieuwenhuyzen: „De officier van justitie bekijkt of er mis bruik van voorwetenschap is geweest bij de emissie van HCS". Dat onderzoek is overi gens nog gaande. Momenteel heeft de justitie vier verdachten op het oog. In september valt de beslissing of deze mensen wel of niet vervolgd zullen worden. DEN HAAG - Bij de Opeldea- ler Riva Den Haag aan de Binckhorstlaan moeten 30 van de 150 arbeidsplaatsen verdwij nen. Ook bij de Riva Amster dam zullen 80 van de 200 banen worden geschrapt. In beide ge vallen zullen gedwongen ont slagen niet zijn te vermijden, zo heeft de Athlon Groep, waartoe de beide megadealers behoren, gisteren laten weten. De beide Opeldealers stonden aan de wieg van de Athlongroep (autoleasing, verkoop en scha- deherstel). „Het is voor de eerste maal dat er bij deze bedrijven banen ver loren gaan", vertelde wood- voerder Demper van de Athlon groep vanmorgen. Hij verzeker de dat het banenverlies zo veel mogelijk langs natuurlijk ver loop wordt opgevangen. „Maar zoals het er nu uitziet is een aantal gedwongen ontslagen niet te voorkomen. Wij zullen in overleg met de bonden de zaken nog op een een rijtje gaan zet ten", aldus Demper. Verliezen De twee megadealers hebben de afgelopen jaren een belangrijk verlies geleden. Ook over dit jaar wordt een toenemend ver lies verwacht. Daarom is op korte termijn een reorganisatie nodig, waarbij het exploiteren van kleine dealerschappen cen traal staat. De exploitatie van megadealers in grote steden past niet langer in het beleid, zodat Athlon naast de reorgani satie actief op zoek is naar der den die deze activiteiten al dan niet in samenwerking met At hlon wil voortzetten. Al geruime tijd bepalen drie fac toren de slechte gang van zaken bij de twee megadealers. De au tomarkt is al enige jaren een vervangingsmarkt waardoor vooral in de grootstedelijke ge bieden de concurrentie hevig is en de marges zwaar onder druk staan. Verder blijkt uit demo grafische gegevens dat de koop kracht in de grote steden af neemt. Tenslotte brengt de dis tributiestructuur van impor teurs randvoorwaarden met zich die voor de grote dealerbe- drijven de flexibiliteit beperken om zich aan te passen aan zich wijzigende marktomstandighe den. Winst Schuitema 11,7 procent hoger AMERSFOORT De nettowinst van levensmiddelengroothandel Schuitema is in de eerste 28 weken van dit jaar met 11,7 procent gestegen van 13,8 miljoen in dezelfde periode vorig jaar tot 15,5 miljoen. Schuitema verwacht dat de positieve ontwikkeling van de resultaten zich ook in de tweede helft van 25 weken zal voortzetten, zo heeft de onderneming gisteren laten weten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1992 | | pagina 7