„Uiteindelijk komt alles goed"
Bodemonderzoek verplicht bij overdracht bedrijfsterreinen
2'foto
19 Ct
Aankoopregeling
voor huizen
op vuile grond
BINNENLAND BUITENLAND
Autodieven rijden in op
politiemannen
Hoogleraar milieu weet het zeker:
Vier procent van bevolking
heeft tenniselleboog
£eidóc@otnant
WOENSDAG 26 AUGUSTUS 1992
Krijgsmacht krijgt
kunststof helmen
DEN HAAG De Nederlandse krijgsmacht
krijgt binnen enkele jaren de beschikking
over kunststof helmen naar Amerikaans-
/Duits model met een verbeterd binnenwerk
en een driepunts kinband. Dit schrijft staats
secretaris Van Voorst tot Voorst van defensie
in een brief die gisteren aan de Tweede Ka
mer is gestuurd. De nieuwe helm moet de mi
litair beschermen tegen klein kaliber munitie
en granaatscherven. De kunststof helm
weegt tussen de 1250 en 1500 gram. De nu
nog gebruikte ijzeren helm weegt rond de
2000 gram. Kunststof helmen zijn reeds inge
voerd bij de krijgsmachten van de Verenigde
Staten, Canada, Spanje en Frankrijk. Pas be
gin 1994 neemt Defensie een besluit wie de
helmen gaat produceren.
i WEERT Na een wilde achtervolging zijn twee inwoners van
Weert (19 en 26 jaar oud), in de nacht van maandag op dinsdag
aangehouden en ingesloten op verdenking van twee pogingen tot
doodslag op leden van het politiekorps van Weert. De twee man
nen worden er bovendien van verdacht maandagavond in Roer
mond een jeep te hebben gestolen. De politie probeerde het duo
kort daarna aan te houden, maar zij sloegen op de vlucht. Bij een
tweede poging na een achtervolging reden de mannen reden met
de gestolen jeep achteruit tegen de politiewagen op. Toen zij dit op
nieuw wilden doen vuurde een van de agenten een schot af op de
achterbanden van de jeep, maar zonder resultaat. De mannen gin
gen er opnieuw vandoor. De vluchtuauto werd later door een ander
politiekoppel aangetroffen in Keipen. Daar reed het duo opnieuw
in op de politie, waarbij de jeep in de auto van de politie bleef vast
zitten. De inzittenden konden worden overmeesterd. De twee poli
tiewagens bleken na de rampartijen onbruikbaar te zijn geraakt.
Kinderen krijgen Nieuwe commandant
gezondheidspaspoort Nationale Reserve
UTRECHT Kinderen op basisscholen in
zuidoost-Drente krijgen in het nieuwe
schoolseizoen een gezondheidspaspoort.
Daarin becijfert de schoolarts de waardering,
voor voeding, gewicht en beweging. Dit ge
beurt om een gezonde leefstijl te bevorde
ren. Het paspoort is onderdeel van een cam
pagne in de regio om hart- en vaatziekten te
gen te gaan. Met dit project wil de plaatselij
ke GG GD het publiek wijzen op de risi
co's voor hart- en vaatziekten. Kinderen en
jongeren vormen een belangrijke doelgroep
als het gaat om preventie. Aan ouders en
leerlingen wordt uitgelegd wat het belang is
van een gezonde leefstijl. Leerlingen van het
voortgezet onderwijs krijgen geen paspoort,
maar wel een informatiefolder.
DEN HAAG Reserve luitenant-kolonel drs. A.
Moolenaar is benoemd tot nieuwe commandant
van het Korps Nationale Reserve. Op 29 augustus
neemj. hij het commando over van reserve luite
nant-kolonel J.A.M. Vaes op het Infanterie
Schietkamp (ISK) te Harskamp. Overste Mole
naar is in 1961 als dienstplichtig soldaat zijn mili
taire loopbaan begonnen, waarna hij in 1963 vrij
willig nadienend reserve-officier werd. Molenaar
is nu reservist bij het Korps Nationale Reserve. In
het dagelijks leven is hij werkzaam als beleidsme
dewerker bij het ministerie van justitie. De ver
trekkende man, overste Vaes, is vanaf 1 novem
ber 1988 korpscommandant geweest. De Nationa
le Reserve bestaat uit vrijwilligers die voorname
lijk in het weekeinde minimaal veertig uur per
jaar oefenen in het bewaken van objecten.
Rechtbank: aanzetten tot
zelfmoord niet bewezen
AMSTERDAM - De Amsterdamse rechtbank acht 1
niet bewezen dat de 32-jarige verdachte zijn 23-jau
echtgenote in 1988 opzettelijk tot zelfmoord heeft gei
ven door haar stelselmatig te mishandelen. De rei'
bank heeft de verdachte vanwege de mishandeliiii
veroordeeld tot een voorwaardelijke gevangenisstraf
acht maanden met een proeftijd van twee jaar. T 1
noemt de rechtbank het wél aannemelijk dat de vrc
door het slaan „geleidelijk in een staat van diepe onti
dering is geraakt waardoor zij geen andere uitweg
dan zich het leven te benemen". De rechtbank is vam
ning dat de verdachte voor de gepleegde feiten eigen
een onvoorwaardelijke gevangenisstraf moet hebb
maar houdt rekening met de lange tijdsduur van
strafvervolging tegen hem. Die vervolging, die ruim v
jaar heeft geduurd, heeft volgens de rechtbank al
werkt als een vorm van boetedoening.
Hij is van huis uit scheikundige. Afgestudeerd in
Groningen en nu terug als hoogleraar milieu
kunde. Weggeweest naar de Verenigde Staten,
maar tién jaar geleden gevlucht voor de zeis van
Ronald Reagan, die in drie maanden tijd het mi
lieuministerie vierduizend kopjes kleiner maak
te (van de twaalfduizend). Na tien jaar TNO
Delft is Tom Schoot Uiterkamp (48) benoemd tot
hoogleraar aan de universiteit Groningen.
Hoogleraar zonder missie. Schoot Uiterkamp
wil absoluut niet het 'groene geweten' zijn van
Nederland, zoals zijn Utrechtse collega Lucas
Reijnders, die te pas en te onpas om een reactie
wordt gevraagd. Geen kwaad woord over Reijn
ders. Wel verbazing over zijn status van goeroe.
„In Duitsland of de Verenigde Staten komt een
dergelijk fenomeen helemaal niet voor. Daar
hoor je veel meer meningen. Maar Nederland is
natuurlijk ook Madurodam. Een klein aange
harkt land met dorpskarakter".
GRONINGEN - Hij doet
niet mee aan profetie. Dat is
iets voor weervoorspellers.
Geen uitspraken dus over
hoe lang de aarde nog leeft
als de mensheid op deze weg
doorgaat. Het kan vriezen en
het kan dooien. Maar uitein
delijk komt alles goed. „Als
het water ons aan de lippen
staat, komen we in actie. Dat
is de mens eigen. Blussen
wanneer het huis écht in
brand staat. Gewoon uit zelf
behoud".
Zonder peinzen lepelt prof. dr.
A. Schoot Uiterkamp voorbeel
den van hoop op. De loodvrije
benzine, die na een jarenlange
discussie binnen één jaar is in
gevoerd, de vanzelfsprekende
gang naar de glasbak, de mi
lieuconferentie in Rio de Janei
ro.Ik weet het, er zijn nauwe
lijks afspraken gemaakt in Rio,
maar toch vond ik de conferen
tie bemoedigend. Er waren
evenveel landen als op de Olym
pische Spelen en voor het eerst
was er een 'wij-zijn-op-één-pla-
neet idee. Het gaat niet om de
afspraken maar om de geest
van een conferentie. Neem nu
de ozonlaag. Van Canada tot
Afrika en China leeft het besef
dat het welbevinden van die
schil ons allemaal aangaat. Als
het water gaat stijgen, gaan we
heus wel tot handelen over",
stelt Schoot Uiterkamp.
Volgens Lester Brown en Den
nis Meadows is het al te laat,
volgens Lucas Reijnders staat
Je klok op twee voor twaalf.
Neerlands milieugoeroe gelooft
dat we nog tien jaar de moge
lijkheid hebben om de steven te
wenden en een aardig milieu
achter te laten. „De kans dat
het nog goed komt is minder
dan vijftig procent, maar het
kan", aldus Reijnders. „Gaan
we bij de pakken neerzitten,
dan zijn de problemen over tien
jaar zó groot dat mensen de
moed niet meer hebben om er
wat aan te doen". Schoot Uiter
kamp haalt de schouders op. Hij
is en wil geen boodschapper zijn
van naderend onheil. „Je moet
niet te vaak 'brand' roepen,
want als er dan echt brand is,
reageert niemand meer". De
Groningse hoogleraar ziet nog
geen vlammen en vindt elke
voorspelling erover onzinnig.
De toestand van het water, de
lucht en de bodem is niet onder
één noemer te brengen, maar
moet afzonderlijk worden be
oordeeld. En hoe beoordeel je
een situatie? De Zweden vinden
het doodzonde wanneer gras
land verandert in bos. „Waar
vergelijk je een situatie mee?
Wat is slecht? Nederland is een
extreem voorbeeld van een door
de mens gemaakt landschap: de
dijken, de uitgestrekte polders,
de lieflijke Betuwe, een adem
benemend koolveld in Flevo
land. In feite is er in West-Euro
pa weinig natuurlijk landschap
meer over. Maar gaat het daar
om slecht? Er zijn veel profeten
in milieukundeland en ze lijken
nog het meest op weervoorspel
lers. Twintig jaar geleden voor
spelde de Amerikaan Ehrlich
dat de oceaan dood zou gaan.
Dat de grondstoffen uitgeput
zouden raken. Zijn opponent
Simon zei hem: noem ze mij, ze
worden allemaal goedkoper. En
hij kreeg gelijk".
Nationalisme
Maar de verontreiniging van de
bodem dan, het broeikaseffect,
de smerige uitlaatgassen van
steeds meer auto's, de vuile
dampen van Oosteuropese fa
brieken en hun zwaar veront
reinigde afvalwater dat in
Neerlands laagland tot rust
komt en het gif doet neerslaan
in de rivierbedding? De ellende
naar buiten. „Het water hier in
de vijver is verdund Rijnwa-
Schaakwedstrijd
Als de staten in Oost-Europa
verder kijken dan hun bevoch
ten grenzen, dan kunnen zij
volgens Schoot Uiterkamp pro
fiteren van de in het Westen op
gedane kennis. Zij kunnen fa
sen overslaan die wij nog door
maken. Geen telefoonkabels
trekken bij voorbeeld maar
meteen de draadloze telefoon
in het oosten van Europa baart
Schoot Uiterkamp inderdaad
zorgen. De kwaliteit van de
lucht in Nederland is in de win
ter soms voor meer dan de helft
afhankelijk van de situatie in
Oost-Europa. En die is niet
best. Internationale afspraken
en samenwerking zijn absoluut
noodzakelijk maar worden
steeds meer bemoeilijkt door
opkomend nationalisme. „Ab-
chazië wil nu onafhankelijk
worden. Abchazië! Nooit van
gehoord. Overal ontstaan nieu
we staten. Mensen vinden dat
hen lang genoeg de les is gele
zen en willen zelf ui tmaken wat
er gebeurt. Vraag is of ze ook
zelf willen bepalen wat er op
milieugebied gebeurt of dat ze
internatiönaal willen samen
werken. Kortom, hoe gaan we
om met de kantonisering van
Europa enerzijds en internatio
nale afspraken anderzijds. Wat
regelen we lokaal, wat regio
naal en wat internationaal".
Schoot Uiterkamp draait zijn
hoofd naar het raam en wijst
Het vooralsnog ontbreken van
een milieubeleid in Oost-Euro
pa is geen reden voor landen in
West-Europa om vervolgens
maar niets te doen. Veel proble
men worden niet door de wind
of rivieren meegevoerd maar
zijn puur het gevolg van ons ei
gen doen en laten. „Denk alleen
maar aan de amoniakuitstoot
door mest. Maar we kunnen ons
ook afvragen of er niet 'te veel
verkeerslichten zijn, waardoor
auto's onnodig lang stil staan.
En veel produkten kunnen mi
lieuvriendelijker gemaakt wor
den. Een producent moet inzien
dat het een verlicht eigenbe
lang is een goed produkt op de
markt te brengen. Pas als zel
fregeling niet werkt, moet de
overheid dwingen met bij voor
beeld heffingen. Bedrijven zijn
op heel veel vlakken al aan ban
den gelegd en heus niet alle
maal blind voor de beloning van
milieuvriendelijke investerin
gen. Kijk maar naar de Japanse
auto-industrie, die door tijdig
inspelen dé Amerikanen heb
ben verslagen".
'Een temposlag', noemt de
hoogleraar het treffen van
maatregelen. „Een soort
schaakwedstrijd, \yaarbij het
moment van een bepaalde zet
bepaalt of deze effect heeft of
niet". Geen maatregelen op
dringen dus, maar inspelen op
de bereidheid bij mensen. ..AJs
het niet in de hoofden en harten
van mensen zit, kun je succes
op je buik schrijven. Maatrege
len moeten ook inhaken op het
menselijk gedrag. Als je naast
een telefoon een teller laat lo
pen,1 dan bellen mensen gega
randeerd korter. Waarom dan
niet een metertje in de auto
aanbrengen dat het brandstof
verbruik aangeeft. Dan kan de
autobestuurder met eigen ogen
zien dat honderdtwintig kilo
meter rijden veel meer benzine
kost dan negentig".
Gedrag
Het verplicht inbouwen van
een snelheidsbegrenzers'in au
to's vindt de hoogleraar te ver
gaan. „Er moet gewoon veel
strenger worden gecontroleerd
door de politie. De maximum
snelheden zijn nu adviessnelhe
den. Als je je braaf aan de limiet
van honderd houdt, komen an
deren straffeloos met honderd
dertig voorbij gesneld. Dat is
natuurlijk fnuikend voor het
gedrag van mensen".
Volgens de hoogleraar moet er
bij de invoering van een maat
regel beter nagedacht worden
over het gedrag van mensen.
„Een gulden statiegeld op de
zogenoemde PET-fles blijkt
diefstal in de hand te werken.
Flessen die zojuist zijn ingele
verd worden vanaf het opslag
terrein achter de supermarkt
gestolen en opnieuw ingele
verd. Die flessen moet je dus
kreuken na inlevering. De OV-
Jaarkaart. Die moest een bezui
niging opleveren, maai- kost in
praktijk alleen maar meer geld
omdat geen rekening gehouden
is met het systeem-gedrag. Stu
denten zijn veel meer gaan rei
zen en laten daarbij de fiets
staan. Jongeren die vroeger1
met de fiets kwamen, staan nu
bij bosjes op de bus te wachten.
Vroeger zag je toch nooit een
student in de bus? Nu zitten ze
met z'n allen in zo'n verlengde
harmonika-bus, die je h
voorheen ook niet zag rijden"
Als Schoot Uiterkamp op stri
loopt en een meisje een zak j
tat op straat ziet smijten, zt
hij er wat van. Hij ervaart
stad als het verlengde van z
tuin en is dus stomverbaasd
bijzonder verontwaardigd ws
neer anderen daarin asbakk
omkeren, de hond laten poep f
óf afval weggooien.
Maar ook dat gedrag zal t
goede keren, verwacht de hoi
leraar. „Vroeger gooiden ondi
zoekers oplosmiddelen uit
raam, daarna spoelden zij 1^
door de gootsteen, toen ging! j
naar het gifvat en nu word j
steeds meer proeven zond
chemische stoffen uitgevoe
maar met een computer".
Gedragsveranderingen kost
tijd. En tijd geeft raad. Hetö
verleidelijk om voor elk milie
probleem zo snel mogelijk e
oplossing aan te reiken, mad
als het om een tijdelijke opl<„
sing gaat dan kan die beter ac
terwege blijven, vindt Schoc
Uiterkamp. „Je kunt wel f
ten uit wasmiddelen hale
maar we willen wél allema 1
witte overhemden en tafell
kens. Dus moet er weer een a
der goedje in het wasmiddel i
de grauwsluier van de was
halen. Toen in de Verenij
Staten kankerverwekkende
clamaten werden ontdekt
frisdrank, werd er groot alai
geslagen. Datje ontelbare liti
per dag moest drinken om scl
de te ondervinden, maakte ni i'
uit. In alle haast werd gekoz
voor het alternatief sachariic
dat kort daarna ook kankervi c
wakkend bleek. Opnieuw
niek. Onvoorstelbaar. Levei,
middelen in de Verenigde St.
ten mogen absoluut geen ka
kerverwekkende stoffen bev<n
ten. Maar tabak is overal
koop. Mensen zijn notoir slee1
in de relatieve schadelijkhe
van stoffen".
DEN HAAG Minister Alders
(milieubeheer) wil dat in de toe
komst voorafgaand aan de ver
koop van bedrijfsterreinen ver
plicht een bodemonderzoek
wordt verricht. Blijkt uit dat
onderzoek dat de grond is ver
ontreinigd, dan moeten de bij
de koop betrokken partijen zich
garant stellen voor de kosten en
uitvoering van bodemsanering.
Alders zegt dit in een gisteren
aan de Tweede Kamer toege
zonden nota over bodemveront
reiniging en grondtransacties.
Volgens Alders' ministerie zal
het aantal bodemonderzoeken
dat als gevolg van de verplich
ting gedaan moet worden be
perkt blijven tot enkele honder
den per jaar. Het ministerie
gaat er daarbij van uit dat jaar
lijks slechts een uiterst gering
percentage van de naar schat
ting 100.000 „risico-volle" be
drijfsterreinen in Nederland in
de verkoop gaat. Een klein deel
daarvan wordt aangekocht door
gemeenten met de bedoeling er
woningen te bouwen. In die ge
vallen geldt er overigens al een
verplichting eerst grondonder
zoek te verrichten.
De nieuwe regeling stelt zowel
koper als verkoper verantwoor
delijk voor onderzoek en sane
ring van de grond.- Wie uitein
delijk opdraait voor de kosten is
een zaak van onderhandeling.
Volgens Alders kan de koper
bijvoorbeeld een veel lagere
aankoopprijs bedingen, als hij
de kosten van onderzoek en sa
nering op zich neemt. De minis
ter meent dat de regeling daar
door nauwelijks invloed zal
hebben op de onroerend-goed-
markt.
Aan de regeling is geen ultima
tum verbonden. Koper en ver
koper stellen zich alleen garant
dat de grond zonodig wordt
schoongemaakt, maar hoeven
niet aan te geven op welke ter
mijn. Volgens de minister kan
het bijvoorbeeld nodig zijn met
sanering te wachten, omdat er
plannen zijn voor nieuwbouw
op het terrein, en het vanwege
de daarmee gepaard gaande
kosten beter is alles in een keer
aan te pakken. Of inderdaad
daarop gewacht kan worden,
hangt volgens de minister voor
al af van de aard van de veront
reiniging en de risico's voor
mens en milieu. Zijn die groot,
dan kan geëist worden dat er
tijdelijke beveiligingsmaatrege
len komen.
Ondanks het ontbreken van
enige tijdsdruk gaat minister
Alders er vanuit dat de sane
ring van verontreinigde be
drijfsterreinen in Nederland
„binnen een generatie" zijn be
slag heeft gekregen, ruwweg ge
nomen binnen vijf en twintig
jaar. De minister zei gisteren
niet te geloven dat er bedrijven
zijn die, vanwege de verminder
de waarde van verontreinigde
grond en een daaraan verbon
den lagere onroerend goed-be-
lasting, expres wachten met sa
nering. Volgens het ministerie
is het met de huidige grond-
schaarste juist in het belang
van het bedrijfsleven zo snel
mogelijk tot sanering en inge
bruikname van de grond over te
Het ministerie presenteerde
gisteren ook uniforme regels
voor de sanering van bodemvei ?-
ontreiniging. Naast een aanti ij
objectieve criteria, waaruit o] |f
gemaakt kan worden of de tou
dem in aanmerking komt voo
snelle sanering, blijft een daad |j
werkelijke aanpak een kwestie
van maatwerk. Alders noemd |i
hierbij het moestuintje als vooi ,t
beeld, waarin de verontreini t
ging veel sneller aangepakt
dient te worden dan volgens al o
gemene normen eigenlijk nood t[
zakelijk is.
Eigen Huis teleurgesteld
Idoor
KOOS VAN WEES
DEN HAAG De Vereniging Eigen Huis is teleurgesteld
over een regeling die minister Alders wil instellen voor eige
naren van een huis dat is gebouwd op vervuilde grond. Alders
(milieubeheer) wil deze mensen, als ze er niet in slagen bin
nen zes maanden hun huis voor een redelijke prijs te verko
pen, de garantie geven dat de gemeente het huis aankoopt
voor de prijs die het zou opleveren met schone grond.
De opkoopregeling geldt alleen voor huizen die „gezamenlijk zijn
gebouwd". Vrijstaande woningen vallen er niet onder, ook niet als
ze onderdeel uitmaken van hetzelfde bouwplan. Volgens de Vere
niging Eigen Huis is daarmee sprake van discriminatie. Een
woordvoerder van Alders zei te verwachten dat bewoners-eigena
ren vermoedelijk met succes bij de rechter deze rechtsongelijkheid
kunnen aanvechten. Eigen Huis heeft daarover zijn twijfels.
Het ministerie verwacht dat in totaal 20.000 woningen voor de
aankoopregeling door gemeenten in aanmerking komen. Met aan
koop daarvan is ongeveer vijftien miljoen gulden gemoeid. De kos
ten daarvan kunnen voor een groot deel verhaald worden op de
veroorzakers van de vervuiling, zo verwacht het ministerie.
UTRECHT Vier procent van de Nederlandse bevolking tusse j
20 en 80 jaar heeft last van een tenniselleboog. Van de vrouwe a
tussen 40 en 50 jaar heeft zelfs tien procent dergelijke klachten b
Dat blijkt uit het proefschrift van orthopedisch chirurg J. Verhaag
die daar 4 september op promoveert aan de Rijksuniversiteit Lim n
burg. Bij een tenniselleboog heeft de patiënt pijn aan de buitenzij z
de van de elleboog. Die pijn "neemt toe bij gebruik van de spiereift
van de onderarm en hand. De oorzaak is een overbelasting vai
deze spieren bij sport of bij het werk. De onderzoeker vond gee!
bewijs voor de stelling dat een ingeklemde zenuw de pijn veroor
zaakt.
persoonlijke
ongelukken
voor. De
oorzaak van
de brand is
nog
onbekend.
FOTO: ANP
Uw mooiste vakantiefoto's
vanaf 49 cent per stuk!
Extra prints, gelijktijdig bestel
nu slechts 19 cent per stuk.
Alleen in augustus en september.
Dealers? 010 - 434 44 22
