rm
Op de grens van verloedering
Boeken:
Mariene
Dietrich
blijft een
legende
Over enkele maanden verdwijnt de controle aan de grenzen. Maar
Hazeldonk, de grenspost bij Breda, wordt geteisterd door
drugrunners en handelaren in nepgoud. De rijkspolitie krijgt er zelfs
een vaste post.
ZA )A
LEIDSE COURANT ZATERDAG 22 AUGUSTUS 1992
door Casper Postmaa
ven heerst er ter hoogte
w van de grensovergang
Hazeldonk verwarring
op de A16. Net passeer
de het verkeer hier nog
met hoge snelheid,
maar alsof er plotseling
een wolk op het wegdek
is neergedaald, is uit
het niets een file ont-
an. Drie of vier automobilisten schie-
uit de rij in een poging om op de lin-
baan de congestie te omzeilen. Ver-
fse moeite want honderd meter ver
stuiten ze op de oorzaak van het op
houd. Parmantig, en een beetje
s, staat een Belgische douanier met
ïand in de lucht op het asfalt. Een
nostalgisch gebaar. 'Halt douane',
wijl de voorste chauffeur uit zijn
0 moet komen om de achterbak te
nen, draait iemand anders zijn
mpje naar beneden en schreeuwt
ttend 'Hé manneke, heb je nog nooit
1992 gehoord?'
douanier gaat onverstoorbaar ver-
Hij hangt nu zo ver in de achter-
dat zijn voeten bijna los van het
;dek komen. Dan buigt hij zijn wat
ette lichaam weer in model, zijn
rs aangelopen gezicht straalt inge-
iden triomf uit. Tussen duim en
ivinger houdt hij een zakje met wit
der omhoog. Het gebaar is niet al-
n bedoeld als teken aan zijn collega's
assistentie nodig is, maar ook voor
•erbiedwaardige EG-burgers die in
o's zitten te wachten. Want zulke
te zakjes gaan na 1 januari onge-
ord de grens over.
Nederlandse collega aan de over-
ït moet glimlachen om het incident,
iderdaad de Belgen controleren wat
ter dan wij, maar hooguit drie kwar-
per dag. Meer mogen ze niet. Ach,
lenk wel eens; ik kan hier het licht
op rood zetten, maar wat heeft dat
>r zin, als het na 31 december voor al-
op groen staat?".
Vervaagt
zeidonk is geen stad, want het heeft
;n bewoners; alleen gebruikers, van
de meesten vluchtige passanten
i. Hazeldonk is een benzinestation,
Wisselkantoor, een douanepost of
I ;en maar een toilet. Voor vrijwel nie-
nd is het een doel, want dat - de voor-
zende auto's herinneren er voortdu-
id aan - ligt verderop. Toch heeft de
inspost problemen, die menig provin-
s te boven gaan. Stakende
luffeurs, actievoerende douane,
nderende voetbalsupporters, ter-
ir van drugrunners, grafltti en ver-
ling. Alleen maar omdat Hazeldonk
de scheidslijn tussen België en Ne-
land ligt. Op 1 januari 1992 vervaagt
grens een beetje. Niet langer contro-
>p personen en vrije invoer van goe-
g^en uit landen binnen de EG. Maar in
zeidonk weten ze al dat de proble-
n zullen blijven, misschien zelfs gro-
worden, want op de stroom van het
je verkeer zal het wrakhout meedrij-
criminaliteit en drugs.
Gorissen is groepshoofd van de
II tspolitie in Zundert en omdat zijn
rkterrein ook Rijsbergen (de ge-
:ente waaronder Hazeldonk) be-
ijkt, is ook de grenspost aan zijn zor-
i toevertrouwd. Met de 23 mannen
vrouwen die hij nu ter beschikking
eft, staat hij voor een bijna onmogelij-
s e taak. De orde in twee kleine platte-
ïdsgemeenten handhaven, maar ook
Augiasstal aan de grens schoonhou-
i. Tot grote woede van Groen Zun-
rt zal de rijkspolitie dit jaar minder
hebben voor overtreders van mi-
uwetten en ook beschonken cafégan-
1 in de streek mogen na het heffen
het glas iets ongestoorder dan voor-
en naar huis rijden. Want het werk in
izeldonk gaat voor.
it recente probleem met de drugrun-
rs, deed Gorissen en burgemeester
J.L. de Jaeger van Rijsbergen weer
beseffen, dat een vrij Europa een
achtig ideaal is, waar je vooral niet te-
n moet zijn, maar dat controle aan de
ens noodzakelijk is. Als het dan de
Op de Stroom van het vrije verkeer zal het wrakhout meedrijven; criminaliteit en drugs.
douane niet mag zijn, dan maar de poli
tie. Grenspolitie zou volgens Gorissen
een goede oplossing voor na 1992 zijn.
„Ik denk dan^aan geregelde controles.
Je laat wel iets toe, maar niet alles". In
september zetten Gorissen en De Jae
ger een eerste stap, dan komt bij Hazel-
donk-Oost een vaste politiepost, die
blijft zo lang het nodig is. Het bedrijfs
leven van Hazeldonk betaalt
de kosten van de huisvesting,
zo'n 15.000 gulden per jaar.
De drugrunners zijn de aan
leiding voor het openen van de
post, maar niet de enige re
den. Gorissen: „Het is toch te
gek dat als je de grootste poort
van Nederland binnenkomt
en je hebt de politie nodig, die
onvindbaar is. Stel je komt
's avonds aan, dan moetje
eerst weer een stuk terug
richting België, vervolgens een paar ki
lometer de weilanden in en uiteindelijk
sta je in Zundert voor een gesloten poli
tiebureau".
De drugrunners zijn niet de enige reden
om het beleid te wijzigigen, maar op het
moment trekken ze wel de meeste aan
dacht. Vooral Franse automobilisten
worden steeds frequenter lastiggeval
len. Bij Hazeldonk trachten ze potentië
le drugkopers op te vangen om ze te be
geleiden naar het adres van een dealer
in Rotterdam. De runners, vaak zelf ge
bruikers, strijken met hun activiteiten
een vette commissie op die per nacht tot
1500 gulden kan oplopen.
Op zulke avonden heeft de politie wei
nig last van de runners, het wild-west
op de snelweg begint pas als de handel
slap is. „Kijk zo'n runner ziet in elke
Franse wagen een mogelijke klant",
legt Gorissen uit. „Ze zijn natuurlijk
bang dat klanten die al eerder in Rot
terdam bij een dealer zijn geweest de
'Den Haag
weet wat er
binnenkomt,
maar
doet niets'
volgende keer op eigen houtje gaan ko
pen om zo de commissie te'omzeilen.
Ha, ha, denkt de drugrunner dan. Dat
lukt je niet. En auto's waarin hij een
klant vermoedt worden klem gereden,
tegen de vangrail gezet. Tegenwoordig
werken ze al met twee auto's. Snijden,
intimideren, alles gebeurt. Blijken het
normale, rustige mensen te zijn, die
niets met drugs te maken wil
len hebben, dan roven ze nog
even een tasje".
„Als er weinig kopers zijn,
gaan ze ook mensen buiten
het circuit lastigvallen. Het is
al enkele malen voorgekomen
dat vrouwelijk personeel door
een auto met vier van die jon
gens twintig kilometer lang
tot aan de huisdeur is achter-
volgd. Puur uit verveling. Dat
zijn angstige ervaringen"
„In het begin wisten we helemaal niet
waarom het ging. Dachten we dat die
jongens zelf drugs verkochten. Vorig
jaar hebben we een actie gehouden
waarin we 24 uur lang iedereen in de
gaten hebben gehouden. Nu weten we
dus hoe ze werken, wie het zijn, in wel
ke auto's ze rijden".
De groep runners, de politie denkt dat
het er inmiddels 200 zijn, bestaat voor
namelijk uit Marokkanen, onderwie
een behoorlijk percentage illegalen. Het
bezit van vuurwapens komt veelvuldig
voor, maar een geldig rijbewijs is iets
minder in trek evenals een verzekerde
auto. Veelvuldig politieoptreden heeft
de runners nog niet kunnen verdrijven.
Ingrijpen is niet altijd mogelijk omdat
het benaderen van een mogelijke klant
op de parkeerplaats van Hazeldonk niet
verboden is. „Daar hebben we wat op
gevonden", zegt burgemeester De Jae
ger grimmig, „iemand die anderen las
tig valt verstoort de openbare orde en
dan komt dus de burgemeester in beeld.
Wie door zijn gedrag afkeer oproept bij
degene die hij benadert, of twistge
sprekken begint met vreemdelingen,
krijgt - net als op de Zeedijk - een straat
verbod opgelegd en mag dus niet meer
op Hazeldonk komen. Met deze werk
wijze gaan we beginnen zodra de vaste
politiepost er is".
De drughandel is ook op ande
re manieren een bron van
overlast in de grensstreek.
Onder de drugtouristen zijn
ook criminelen, die de reis per
gestolen auto vanuit Noord-
Frankrijk maken en net over
de grens met een lege tank zit
ten. In Rijsbergen of Zundert
stelen ze dan een nieuwe wa
gen.
Sommige gebruikers zijn nog
zo bang voor de douane dat ze
liever vóór de grens op een
tje spuiten of snuiven. Gorissen lako-
niek. „We houden 's avonds per defini
tie elke auto met een Frans kenteken
aan. En het is bijna altijd raak. Ik sluit
ze vrijwel nooit op, dat kost weer 200
gulden per nacht, maar geef een forse
boete. En ze betalen graag. Echt waar,
geen probleem. En als ze geen geld heb
ben neem ik hun auto in beslag en ko
men ze het de volgende dag brengen.
Deze regeling is voor alle partijen, justi
tie, politie eri verdachte, het beste".
De vaste politiepost op Hazeldonk is
niet alleen bedoeld om de drugrunners
aan te pakken, zeggen alle partijen met
klem. De politiepost gaat de orde hand
haven op een plek, die is uitgegroeid tot
een autonome, dolgedraaide maat
schappij met eigen regels en gebruiken.
Gorissen trekt rapporten uit zijn la om
zijn gelijk te bewijzen. Hazeldonk moet
als de poort tot Nederland, een positie
ve indruk achter laten, maar douane en
'We pakken
illegalen,
wapens en
drugs. Elke
keer meer'
burgemeester noemen de Al 6 een open
riool. Het complex verpaupert, omgere
den lantaarnpalen worden niet optijd
vervangen, vervuiling, graffiti en in-
braakjes behoren tot het ziektebeeld.
Gorissen: „Mensen laten hier miljoe
nen aan goederen onbeheerd achter.
Dan heb je verkopers van nepgoud nog.
Kettingen, sieraden, horloges". Inder
daad op Hazeldonk is een
woud met borden geplant
waarop waarschuwingen in
verschillende talen tegen
goudhandelaren. Toch kopen
nog steeds touristen nepgoud.
„De handelaren draaien de
bordjes gewoon om", zegt Go
rissen, „en er trappen weer
mensen in".
„Voetbalsupporters hebben
we ook problemen meeHad j e
niet gedacht hè. Toen Barce
lona en Manchester United vorig jaar in
Rotterdam een Europa Cupfinale moes
ten spelen kwamen er 200 bussen met
Engelse supporters en tachtig met
Spanjaarden op Hazeldonk af. Wij ston
den aan de grens om te zorgen dat ze
hier niet zouden stoppen. Een jaar
eerder bezocht een Engelse supporters
bus Hazeldonk en die jongens hebben
een uur lang gegeten, gedronken, ge
plunderd en geroofd om vervolgens zon
der te betalen vertrekken. Dat soort
toestanden willen we voorkomen".
De opsomming van alledaagse ongere
geldheden op het gistende territorium
van Hazeldonk is in feite een warm plei
dooi voor grenspolitie. Een beetje in
strijd met het ideaal van een Europa
zonder grenzen. Gorissen spreidt ver
twijfeld zijn armen. „Iedereen mag bin
nen komen en dan vergeten we de ver
velende dingen. Ik kan toch niet de zeef
voor heel Nederland zijn. Ik heb het
idee dat Den Haag het ideale plaatje van
foto John de Pater
een Verenigd Europa voor zich heeft en
de nadelen niet wil zien. Eenmaal per
jaar houden we zes uur lang controle
aan de grens. Als je ziet wat dat ople
vert, werkelijk abnormaal. Vuurwa
pens, drugs, illegalen. Allemaal dingen
die anders in het achterland verdwij
nen. Elke keer als we zo'n actie houden
is de vangst groter. Ik heb dat in een
rapport aan de regering laten weten. Je
bent als regering toch blind als je weet
wat het land binnen komt en je doet er
niets aan". Erg veel geld kosten derge
lijke opsporingsacties niet, want de
laatste keer investeerden de gezamen
lijke diensten 58.000 gulden aan man
uren en incasseerden ter plekke 54.000
gulden aan boetes.
Ook burgemeester De Jaeger is somber
over de situatie. „We hebben nu niet
het juiste instrumentarium om ade
quaat in te grijpen. De afspraken van
Schengen zijn heel mooi, maar de dage
lijkse praktijk is dat de politie van Ne
derland en België niet eens via de radio
met elkaar kunnen communiceren. Het
is eigenlijk te zot om waar te zijn. Sinds
kort mogen we wel over en weer bran
den blussen, maar een zwaargewonde
die twee meter over de grens ligt mag
niet door een Nederlandse ziekenwa
gen worden opgehaald. Triest niet?".
De Jaeger hoopt dat het ooit nog eens
tot gezamenlijke surveillances van Ne
derlandse en Belgische politie komt.
Maai* dat is nog ver weg, want ondanks
1992' is de grens hier nog een reëel be
grip, dat ook na 31 december zal blijven
bestaan, al is de dam dan doorgebroken.
Groepscommandant Gorissen haalt uit
zijn la een bruine, papieren zak waar
kleine pakketjes hasj uit rollen. Ander
halve kilo. Vanmorgen uit een auto ge
gooid toen de bestuurder zag dat de Bel
gische douane controleerde. Gorissen:
„Dat is die zeef hè".
EINDREDACTIE RENÉ VAN ZANTEN VORMGEVING PETER J. C. MARTENS
