e hellevaart
in de moslims
Sterven als manier van leven
)ptimistische president Bush mijdt nieuwe loze beloften
BUITENLAND
A5
Britten
eisen
van Irak
vrijlating
Paul Ride
lëlische regering Arabieren vol kritiek
irschuwt kolonisten naar vredesoverleg
IZALEM - De Israëlische regering
jarticuliere aannemers gewaar-
dat zij op boetes kunnen rekenen
jlijven bouwen in nederzettingen
Jit inmiddels verboden is.
jarschuwing aan het adres van de
jsten werd eerder deze week in een
verwoord door Arieh Bar, de direc-
:eneraal van het ministerie van
ésting. Bar reageerde daarmee op
[en van vredesactivisten en Pales-
i dat in Eli en in andere joodse ne
ttingen op de bezette Westelijke
anoever, ondanks de door de rege-
ifgekondigde bouwstop, volop werd
ebouwd.
icbeSouaanl
VRIJDAG 21 AUGUSTUS 1992
DAMASCUS - Israëls Arabische partners
in het vredesoverleg hebben gisteren na
een vergadering van twee dagen in de Syri
sche hoofdstad Damascus besloten deel te
nemen aan de nieuwe ronde van het over
leg, die maandag in Washington begint. De
vijf deelnemers Egypte, Jordanië, Syrië,
Libanon en de PLO - leverden echter ook
felle kritiek op de houding van de Verenig
de Staten tijdens het bezoek van de Israëli
sche premier Yitzhak Rabin, begin augus
tus aan Washington. Vooral verklaringen
waarin Amerika zich verplichtte de militai
re superioriteit van Israël over zijn buren te
blijven handhaven ontmoetten zware kri
tiek.
Kurden beëindigen
offensief in Sirnak
SIRNAK Kurdische rebellen hebben
gisteren hun offensief tegen veiligheids
troepen in de stad Sirnak in het zuidoos
ten van Turkije beëindigd. Het meren
deel van de overheidsgebouwen, legerba-
ses en politiebureaus is verwoest. Het
aantal doden is nog onbekend. Meer dan
honderd mensen zijn in hechtenis geno
men. In de stad is nog steeds een uit
gaansverbod van kracht. Het offensief
was het werk van de verboden marxisti
sche Kurdische Arbeiderspartij (PKK),
die in Sirnak veel aanhang heeft. De PKK
wil het „imperialistische" Turkse leger
uit Turks Kurdistan verdrijven en vecht
voor een eigen staat.
Munitiedepots in
Azerbajdzjan ontploft
MOSKOU In de buurt van de Azerbajd-
zjaanse hoofdstad Bakoe zijn vannacht diver
se minutiedepots van het leger ontploft. Het
aantal slachtoffers dat bij de explosie is geval
len is nog onbekend. De materiële schade is
groot.
De explosie had plaats in het nabij de hoofstad
gelegen stadje Gyuzdek. De bewoners in de
omgeving van de legeropslagplaatsen zijn
door de autoriteiten geëvacueerd. Het is on
duidelijk of de explosies het gevolg zijn van de
strijd om de Armeense enclave Nagorno-Ka-
rabach in de Kaukasische republiek.
De strijd om de regio heeft al aan zeker twee
duizend mensen het leven gekost.
Uitwerpselen elanden
als warme broodjes
HEDE Een toeristische functionaris in
Noord-Zweden heeft met de verkoop van uit
werpselen van elanden aan jagers en toeristen
een succesvol handeltje opgebouwd. „Het is niet
moeilijk om winst te maken", aldus Horst Küh-
ne, die in Duitsland geboren is. Kühne raapt de
uitwerpselen gewoon op in de bossen in de omge
ving van de plaats Hede, waar hij aan het hoofd
staat van de lokale VW. Hij stopt de drollen in
lege jampotjes en verkoopt ze voor 35 kronen
(ongeveer acht gulden) per potje. „Het is exo
tisch om aan je vrienden een elandedrol te kun
nen laten zien", vertelt Kühne, die al duizend
potjes heeft verkocht. Aangemoedigd door zijn
succes heeft Kühne nu besloten om ook uitwerp
selen van rendieren te gaan verkopen.
fNIK - Slechts de
en sterren verlichten
voor de moslims van
i Most door de Bosni-
iergen, nadat zij door de
jrs uit hun huizen zijn
d. Onderweg
in de vluchtelingen zich
dplassen en hom-
pan menselijk vlees sle-
Andrej Gustincic, ver-
»ver voor het Britse
ureau Reuter, maakte
tellevaart mee.
lte sjokt de stroom van
mensen over de weg. Ba
il kinderen houden zich
lsof ze zich bewust zijn
it gevaar en van de Servi-
itrijders, die slechts 200
verderop zitten. De mars
,ravnik is het laatste deel
en zestien uur durende
e voor de moslims van
Most.
ien over kraters van mor-
onze schoenen kleven
it gestolde bloed dat over
is gespat. We struikelen
gemangelde resten van
in die eerder op de dag
edood. Het enige geluid,
het gehijg van de bejaar-
n het gestommel van de
nschoenen, is het geratel
ware machinegeweren en
idonder van de raketten,
hemel oplichten wanneer
omringende bergen in-
rige dag waren twee jour-
en en ik op een konvooi
telingen gestuit nabij Prij-
Onder Servische bewa-
[rokken de moslims ]weg in
toet van 55 auto's, vijf bus
een aantal vrachtwagens
ing Travnik. „We hoorden
week over de radio van
jnvooi", zei Senad, een au-
nteur die met zijn gezin
ok. „Ze vertelden ons dat
Travnik gaan, en van-
via Split naar Duitsland",
naai bij het front haalden
iformeerde Serviërs de
ims uit hun voertuigen. Ze
rden hen te voet het nie-
island in met slechts wat
linnen meedragen. Slechts
a auto's mochten de vluch-
gen houden, de rest van de
wagens werd meegenomen door
mannen met machinegeweren.
Inmiddels is het al na midder
nacht in de vroege woensdag
morgen. Nadat de Servische
strijders ons te voet het nie
mandsland hadden ingejaagd,
is onze bestemming Travnik.
Maar niemand kent de weg of
weet hoe ver het is.
„Het is maar drie kilometer",
zegt een man om zijn vrouw en
zichzelf gerust te stellen. Vele
kilometers later zegt hij: „Het
is nog maar tien kilometer,
wees maar niet bang".
„We weten niet waar we naar
toe gaan", zegt Ferudin, een
jonge man die enkele minuten
tevoren nog zijn best deed de
anderen moed in te spreken.
„We zouden net zo gemakkelijk
een dorp kunnen binnenlopen
dat onder vuur wordt geno
men".
Hij wendt zich tot een groepje
dorpsgenoten, die halt houden
om uit te rusten. „Als jullie die
sigaretten niet doven, zullen ze
jullie zien en vermoorden".
„Wellicht volgen we de verkeer
de weg", voegt hij er zachtjes
aan toe. „Ik kan mijn mensen
niet laten omkomen in deze
bergen".
De weg is bezaaid met stenen en
bezittingen, zoals babyschoe
nen en sokken. „Ze slepen te
veel mee", zegt Ferudin, „maar
het is alles wat ze nog bezit
ten".
Na drie kilometer bereiken we
een stapel stenen op de weg: het
Bosnische front. Donkere
schimmen in de nacht klaute
ren over de barricade onder het
oog van de verbaasde Bosnische
strijders. De laatste zestien ki
lometer naar Turbe, een bui
tenwijk van Travnik, lopen we
binnen bereik van Servische
strijders en scherpschutters.
Eenmaal in Turbe worden de
verbannenen op bussen gezet
naar de stad. De belofte dat ze
verder mogen reizen naar
Duitsland was een wredë leu
gen: er is niet eens genoeg ben
zine om Travnik te bereiken.
Sinds het begin van de oorlog
zijn meer dan 25.000 mensen
langs deze route vervoerd naar
Travnik, dat tot barstens toe is
gevuld met vluchtelingen.
President struikelt
Het bezoek van India's president Shankar Dayal Sharma aan het mausoleum van oud-premier Rajiv Gandhi verliep gisteren niet zo rustig als hij zich gewenst had. Sharma strui
kelde en moest overeind worden geholpen. Vimala (links), de echtgenote van de president, keek bezorgd toe. foto: ap
LONDEN/BAGHDAD
Een Brits staatsburger is in
Irak tot zeven jaar gevange
nisstraf veroordeeld omdat
hij het land illegaal hij
was in de woestijn per onge
luk over de onduidelijke
grens gegaan zou zijn bin
nengekomen.
Groot-Brittannië heeft „in de
scherpst mogelijke bewoordin
gen" geprotesteerd en de vrijla
ting geëist van Paul Ride, die in
Kuwayt werkzaam was. De 33-
jarige Ride werd volgens het mi
nisterie van buitenlandse za
ken voor het laatst op 28 juni in
Kuwayt gezien toen hij daar
zijn kantoor van Taylor Inter
national, een Brits cateringbe
drijf, verliet. Een vertegen
woordiger van het Internatio
nale Comité van het Rode Kruis
heeft Ride het afgelopen week
einde een bezoek gebracht. „Hij
is in leven en in goede gezond
heid, dat is alles wat we weten",
zei zijn echtgenote Julie, die
lange tijd rekening had moeten
houden met de mogelijkheid
dat haar man dood was. Zij zei
dat haar man bijna zijn arbeids
contract had voltooid en zich
erop verheugde naar zijn wo
ning in Noord-Londen terug te
keren. Het ministerie verklaar
de via de Russische ambassade
in Baghdad op de hoogte te zijn
gekomen van het vonnis.
Groot-Brittannië heeft het pro
test ingediend bij de Jordaanse
ambassade, waar de Iraakse be
langen worden vertegenwoor
digd. Insiders denken dat de
straf van Paul Ride een tacti
sche reactie van Irak is op het
geallieerde plan een 'veilig
heidszone' in te stellen voor de
shi'iten in het zuiden van Irak.
Dat is een „imperialistische sa
menzwering" met als doel Irak
te verdelen, zo verklaarde een
woordvoerder van de Iraakse
leider Saddam Husayn giste
ren. In een verklaring verwerpt
Irak „categorisch" alle beper
kingen op de bewegingen van
zijn vliegtuigen.
isers op Fiji-eilanden gestrand
De 56 bemanningsleden van een Russisch vissersschip
;estrand op de Fiji-eilanden, doordat zij sinds mei bijna niets
en gevangen en geen geld meer hebben voor de terugreis. Vol-
kapitein Boris Klimenko zou de eigenaar van het schip nieu-
sgronden voor hen regelen, maar had die al weken niets meer
ich laten horen. De bemanning wordt nu gevoed door de loka-
ïmansmissie, die de bevolking om donaties heeft gevraagd,
enko heeft contact opgenomen met de Russische ambassade
nberra in Australië, maar die heeft geen geld om de vissers te
BAIDOBA Een verveelde
soldaat gluurt in een haastig
in elkaar gezet mortuarium
bij een voedselcentrum voor
kinderen en geeuwt. Kin
deren met lijfjes als skelet
ten, van wie velen niet meer
kunnen worden geholpen,
liggen vlakbij op het onver
mijdelijke einde te wachten.
In het Somalische Baidoba, 250
kilometer van de hoofdstad
Muqdisho, is sterven een ma
nier van leven geworden.
„Of wij op elkaar schieten of
niet, elke dag gaan er tientallen
mensen dood", zegt sjeik Yu-
suf-Ali, een strijder van Moha-
med Farah Aideed, één van de
krijgsheren in Muqdisho. „De
dood is de ware heerser van Bai
doba".
Deskundigen van hulporgani
saties zeggen dat de crisis in dit
verwoeste land in de Hoorn van
Afrika erger is dan de grote
hongersood in Etiopië midden
jaren '80, die tussen de 200.000
en één miljoen mensen het le
ven kostte. In Somalia sterven
dagelijks honderden mensen.
Anderhalf miljoen van de zeven
miljoen Somaliërs worden
acuut met de hongerdood be
dreigd, velen van hen zijn kin
deren. De komende weken kun
nen daar nog eens miljoenen
bijkomen als de voedselhulp
niet op tijd wordt aangevoerd
en uitgedeeld.
In Baidoba trachten wanhopige
hulpverleners enkelen van de
8500 kinderen te redden die op
elkaar gepakt in de voedselcen-
tra zitten, gemaakt van stok
ken en canvas die het Hoge
Commissariaat voor de Vluch
telingen van de Verenigde Na
ties (UNHCR) geleverd heeft.
Bij een aantal jongentjes is door
diarree de endeldarm naar bui
ten gekomen, die met geweld
moet worden teruggeduwd,
vertellen de medewerkers.
Buiten het centrum zijn de
30.000 tot 40.000 inwoners van
Baidoba blij met elke dag die ze
nog leven. Veel van de slachtof
fers in deze verlaten, van vlie
gen vergeven stad en zij die hen
in leven trachten te houden
hebben echter weinig hoop dat
het ooit weer „normaal" wordt.
„Er werkt vrijwel niets meer in
Baidoba, net als in de rest van
Somalia", zegt Anita Ellis van
de Ierse organisatie Concern.
„De enige plaats waar wat
wordt uitgebreid is het kerkhof,
zoveel nieuwe graven iedere
Somaliërs zeggen dat
die in de voedselcentra sterven
geluk hebben. „Daar probeerde
tenminste iemand hen te hel
pen. Veel kinderen sterven ge
woon aan de kant van de weg en
daar heeft bijna niemand aan
dacht voor. En het is tenslotte
beter te sterven dan altijd in el
lende te leven", zegt Amina
Mohamed, een Somalische
hulpwerker.
De gevechten tussen de ver
schillende clans (stamverban
den), die in 1991 uitbraken na-
UNICEF: verloren generatie in Somalia
MUQDISHO De kinderen in Somalia zullen, als ze de hon
ger overleven, de rest van hun leven lichamelijk onvolgroeid
en psychologisch getekend blijven, aldus het Kinderfonds van
de Verenigde Naties (UNICEF).
De helft van de kinderen in Somalia verkeert op de rand van de
hongerdood; 90 procent staat als ondervoed te boek. UNICEF
meent dat de situatie zonder precedent is, zelfs in Afrika. Het
gaat om één miljoen kinderen die „wandelende skeletten"
zijn. Een tweede Frans transportvliegtuig met voedsel is giste
ren vanuit de Kenyaanse hoofdstad Nairobi naar de Somali
sche stad Baidoba vertrokken. De Amerikaanse luchtbrug
heeft vertraging oplopen. Twee Duitse vliegtuigen zullen mor
gen aankomen met voedsel. De Somalische premier Omar Ar-
teh Ghalib heeft de Italiaanse regering gevraagd 10.000 solda
ten naar Somalia te sturen om de moordpartijen in Somalia te
beëindigen. Minister Pronk van ontwikkelingssamenwerking
brengt dit weekeinde een bezoek aan Somalia. Pronk zal er on
der meer gesprekken voeren met hulpverleners.
dat dictator Mohamed Siad
Barre verdreven was, hebben
van Baidoba een stad van ruï
nes gemaakt. De vroeger schil
derachtige faculteitsgebouwen
zijn verwoest. Ziekenhuizen en
luxe woonwijken liggen in puin.
Kinderspeelplaatsen zijn leeg,
het gras is door droogte en oor
log verdwenen. Het enige dat
nog intact lijkt is de landings
baan, de levenslijn van de stad.
RC DE K0NINCK
irvolg van de voorpagina)
USTON Bush toonde
optimistisch en strijd-
wist op indrukwek-
le wijze zijn patriottisme
ijn verdiensten als we-
leider af te zetten tegen
ülitieke en karakteroio-
eigenschappen van
Clinton, maar verloor
ens de reacties van zijn
lor veel overtuigings-
%t toen hij zijn binnen-
be economische beleid
lokte Bush'
1 omische pleitrede nog uit
hij de 'fout' erkende twee
geleden zijn eerdere verkie-
r' ibelofte („Read my lips, no
taxes") te hebben verbro-
in toch belastingen te heb-
'P 'erhoogd. „Als je de meeste
2 dering krijgt voor openba-
5' letedoening, dan heb je de
5' taing gekregen dat je eco-
bch weinig bereikt hebt in
n rste vier ambtsjaren en dan
moeilijk te verkopen dat
Ie tweede termijn beter zal
I' aldus een van de Repu-
Geheel volgens verwachting
legde Bush alle schuld voor
Amerika's slepende economi
sche recessie bij het Congres,
waarin in beide kamers de De
mocraten een absolute meer
derheid hebben. Het Huis van
Afgevaardigden en de Senaat
hebben volgens Bush vier jaar
lang al zijn economische stimu-
leringsvoorstellen getorpe
deerd. De president riep de be-
Tegenstanders van abortus bid
den voor het door de politie afge
schermde kantoor van Planned
Parenthood (gezinsplanning) in
Houston.
foto: ap
volking dan ook op om op 3 no
vember, wanneer er behalve
presidents- ook congresverkie
zingen zijn, te zorgen voor een
Republikeinse meerderheid in
de volksvertegenwoordiging.
Daardoor zouden ingrijpende
belasting- en uitgavenverlagin-
gen kunnen worden doorge
voerd.
Tot verdriet van veel Republi
keinen, onder wie mogelijk pre
sidentskandidaat in 1996 Jack
Kemp, kondigde Bush geen
concrete nieuwe initiatieven
aan om Amerika's bedrijvig
heid weer in een stroomversnel
ling te krijgen. Volgens waarne
mers wil Bush niet de verden
king wekken opnieuw loze
stembusbeloften te doen. Bo
vendien is niet te verwachten
dat de Democraten hun
machtspositie in het Congres
op 3 november zullen kwijtra
ken. De Amerikaanse kiezers
staan dan ook voor twee vra
gen. Heeft Bill Clintons plan
voor belastingverhoging en
meer werkgelegenheid méér
kans van slagen? En, los daar
van, verdient Clinton het ver
trouwen en heeft hij het morele
gezag om het presidentiële
ambt te bekleden?
Geen toespelingen
Ook Bush maakte gisteren
weer toespelingen op Clintons
ontwijking van de militaire
dienst in Vietnam. Maar hij
onthield zich van verwijzingen
naar geruchten over het seksu
ele leven van zijn opponent en
naar het feminisme van diens
vrouw Hillary. Bush was inhou
delijk en in toon dan ook de ge-
matigdste van alle partijgeno
ten die op de conventie de gede
legeerden en het land hebben
toegesproken. Ook het lintje
dat Barbara Bush gisteravond
droeg als symbool voor de strijd
tegen aids, was een manifesta
tie van de tolerantie die de 'first
family' wil uitdragen nadat
rechts-radicale 'christen-fun
damentalisten' dagenlang hun
stempel op de conventie hadden
gedrukt.
Maar Bush slaagde er vooral
met zijn beschrijving van de
nieuwe wereldorde in om ook
het enthousiasme los te maken
van die rechtervleugel die hem
neigt te wantrouwen. Als de De
mocraten de afgelopen jaren
hadden geregeerd en Amerika
eenzijdig militair verzwakt zou
den hebben, zou nu de Berlijnse
Muur nog overeind staan en
zouden de kinderen van Ameri
ka nog steeds met angst voor
een nucleaire ramp naar bed
gaan, aldus de president. Hij
waarschuwde dat Democraten
ook in de toekomst geen zeg
genschap over Amerika's bui
tenlands beleid mogen krijgen,
omdat er nog veel moeilijke ta
ken te wachten staan. „Ik zie er
naar uit de eerste Amerikaanse
president te zijn die weer een
bezoek zal brengen aan een vrij
en democratisch Cuba".
Over Irak zei Bush slechts: „Wij
hebben Saddam Husayn, de ti
ran, opgesloten in de gevange
nis van zijn eigen land".
STUDEER
VERDER!
BKB PDB MBA SPD AA NIMA-A
Cursuscentra in Rotterdam,
Den Haag en Tilburg.
Vraag onze prospectus aan.
Bel 010-4137526, fax 010-2141386 of schrijf
Antw. nr.30549, 3030 WB Rotterdam
