American Airlines wacht
met orders Fokker 100
Tsjechische bierbrouwers voor dilemma met export
ECONOMIE
Anti-inflatieplan Brazilië mislukt uitverkoop hcs beheer
Bonn optimistisch
over groei economie
Uitstel van
betaling
voor Wang
iQounant
WOENSDAG 19 AUGUSTUS 1992
A7
jkyo
1 n R(
drukt resultaat
n Robeco-groep
'TERDAM In de eerste zes maanden van 1992
ft Robeco een totaal beleggingsresultaat behaald
3,6 procent en Rolinco 1,2 procent negatief. Bei-
t indsen profiteerden van de koersstijgingen op de
Dpese effectenbeurzen, maar de beleggingsresul-
n werden negatief beïnvloed door de slechte ont-
celing op de aandelenbeurs in Japan. Het resul-
van Rorento bedroeg 5,7 procent. Aan dit resul-
hebben vooral de in diverse landen hoge rentes-
lede valutabewegingen bijgedragen. Een en an-
blijkt uit de halfjaarberichten van de diverse
sen. Het vermogen van Robeco daalde van 9,6
ard tot 9,1 miljard gulden, dat van Rolinco van
tot 4,9 miljard; Rorento steeg licht van 5,3 tot
miljard. De nettowinst van de drie fondsen be-
g over het eerste semester respectievelijk
000,55.000 en 198.000 gulden.
RIO DE JANEIRO - Het experiment
waarmee Brazilië een einde wilde maken
aan de enorme inflatie is volgens des
kundigen uitgelopen op een volledige
mislukking.
In maart 1990, verordonneerde de toen
kersverse Braziliaanse president, Fer
nando Collor de Mello, dat alle bankre
keningen van meer dan 1250 dollar in
beslag werden genomen. Het geld zou
gedurende achttien maanden onder de
hoede van de regering blijven. In één
klap werd er zo naar schatting 45,6 mil
jard dollar uit de economie gehaald.
Het 'plan-Collor' zorgde voor een enor
me chaos in Brazilië. De mensen zaten
zonder geld, bedrijven werden radeloos
en het plan droeg bij aan de zwaarste re
cessie die het land ooit heeft gekend. Col-
lor de Mello erfde van zijn voorganger
Sarney een inflatie van 84 procent per
maand. Het anti-inflatieplan leek aan
vankelijk te werken. De geldontwaar
ding daalde tot 3,3 procent per maand.
Nu bedraagt de inflatie maandelijks
weer ongeveer 25 procent en een verbe
tering zit er voorlopig niet in. Negen
maanden na de inbeslagneming van de
bankrekeningen zag de regering zich ge
noodzaakt een prijsstop af te kondigen.
Wellicht is het plan voor een deel mislukt
doordat het niet waterdicht was. Onge
veer de helft van de in beslag genomen
tegoeden kwam binnen enkele maanden
weer in circulatie. Deskundigen hebben
berekend dat de inflatie in Brazilië sinds
de inwerkingtreding van het plan 14.221
procent heeft bedragen.
APELDOORN De uitverkoop bij HCS Be
heer, de 'gezonde' tak van het gelijknamige
ex-beursfonds, is begonnen. De drie dochter
bedrijven HCS Professional Services, HCS
Opleidingen en HCS Industrial Automation
met een gezamenlijke omzet van 75 miljoen
gulden en 475 werknemers worden verkocht.
Nieuwe eigenaar van HCS Industrial Automa
tion bv (175 werknemers, omzet van 40 mil
joen) wordt GTI Holding. Industrial Automa
tion verzorgt industriële automatisering, be
veiligingssystemen voor de olie- en gasindus-
trie en hoogspanningsschakeling. Voor de
dochterbedrijven Professional Services en Op
leidingen is Randstad Holding in de markt.
Professional Services levert computerspecia
listen en managers voor rekencentra; Oplei
dingen legt zich meer op technische
voor de bediening van grote computers.
SAS uit rode cijfers
STOCKHOLM De Scandi
navische luchtvaartmaat
schappij SAS is in de eerste
helft van dit jaar uit de rode
cijfers gekomen. Er was een
winst van 155 miljoen gulden
tegen een verlies van 316 mil
joen gulden in het eerste half
jaar van 1991. In de tweede
helft van dit jaar zal echter
nauwelijks winst worden ge
boekt wegens de scherpe con
currentie en de zwakte van de
internationale economie, zo
heeft topman Jan Carlzon gis
teren gewaarschuwd. De con-
cernomzet steeg in de eerste
helft van dit jaar van 4,7 mil
jard tot 5 miljard gulden.
Treuhand steunt produktie
milieuvriendelijke koelkast
BERLIJN De Treuhandanstalt belast met
de sanering en privatisering van de bedrijven in de
Vroegere DDR heeft onder druk van de milieu
beweging besloten de produktie van milieuvrien
delijke koelkasten te steunen. De onderneming die
de koelkast ontwikkelt, DKK Scharfenstein, zou
oorspronkelijk worden geliquideerd, maar 435 van
de ruim 1800 werknemers kunnen nu in dienst
blijven. De milieubeweging heeft een maandenlan
ge campagne gevoerd om DKK Scharfenstein te
redden en zorgde voor 65.000 orders voor de „groe
ne" koelkast. De Treuhandanstalt had weinig ver
trouwen in het project, maar is door de knieën ge
gaan toen ook de Duitse regering zich erachter
schaarde. De koelkast heeft als koelmiddel een
mengsel van propaan en butaan en geen chloorflu
orkoolwaterstoffen die de ozonlaag aantasten.
Ikproduktie
EG daalt
fSSEL De melkproduk-
in de Europese Gemeen-
ip is gedaald. Europese
iveehouders hebben, vol-
een rapport van de Belgi
ans Boerenbond, in de eerste
ieit maanden van dit jaar 2,5
nsfcent minder melk bij de
onjkfabrieken afgezet dan in
befelfde periode van vorig jaar.
dirhet gehele jaar 1992 zal de
oijkproduktie waarschijnlijk 1
kar 2 procent minder zijn dan
?n|van het afgelopen jaar.
lasj gevolg daarvan zal de EG
jaar waarschijnlijk 1,38 mil-
S gulden kunnen besparen
le uitgaven voor de zuivel-
i lor. De EG-begroting voor-
2( voor dit jaar voor een be-
n t van 13,11 miljard gulden
Bo uitgaven voor de zuivelsec-
ou Maar dat bedrag zal vol
ders de Boerenbond waar-
n jnlijk bijgesteld worden tot
i l 3 miljard gulden.
'O. de aangeleverde hoeveel-
isen in de eerste vier maan-
van dit jaar gebruikten de
relbedrijven meer melk voor
'er maken van kaas en con-
eiiptiemelk. Gevolg daarvan
en dat er minder melk in boter
magere melkpoeder werd
;ezet. De Europese boter-
rraden en die van magere
(/^kpoeder zijn dan ook ge-
ken. Dit jaar zal er daarom
rol r alle waarschijnlijkheid
'nt i boter en mager melkpoe-
'ot meer worden opgekocht, al-
w het rapport van de Boeren-
d. Vorig jaar daalden de
kleveringen aan de zuivel-
aa -ijven in de EG al met vier
lei ard kilo, ofwel 3,8 procent,
eleken met 1990.
"icordwinsten bij
"istduitse banken
^NKFURT - Een sterke
8?neming van het rente-over-
J)t heeft de 3800 kredietin-
gjjlingen in het westen van
4ljtsland vorig jaar een record
ist opgeleverd van 35 miljard
Ik, aldus het jongste maand-
van de centrale bank
Duitsland. De goede resul-
in zijn het gevolg van een
:ke uitbreiding van de kre-
'erlening en van de verbre-
van de rentemarges. Het
^jenvolume van de banken
ide met 9,7 procent. Het
;e-overschot was de voor-
jÜmste bron van inkomsten
|92 miljard mark.
AMSTERDAM American
Airlines, de grootste klant
van Fokker, wil de 75 in 1989
geplaatste opties op de Fok
ker 100 voorlopig niet in vas
te orders omzetten. Fokker
ziet het besluit van American
over de opties als de zoveelste
zet in „een spelletje" dat
American met Fokker speelt.
De eerste optie verloopt in janu
ari 1993 en zal, zo heeft een
woordvoerster van de lucht
vaartmaatschappij gisteren ge
zegd, op die datum vrijwel zeker
niet worden omgezet in een vas
te order. Het bedrijf wil de opties
echter wél verlengen. American
heeft al een aantal F 100's in ge
bruik. Volgens de woordvoerster
voldoen de vliegtuigen aan alle
verwachtingen, maar is de
markt voor luchtvervoer binnen
de Verenigde Staten op dit mo
ment dermate slap dat aan extra
vliegtuigen voorlopig geen be
hoefte is. De optie die begin ja
nuari verloopt, zou niet vóór
1995 leiden tot aflevering; dan
wordt de laatste van de 75 vaste
orders afgeleverd. Het afleve
ringstempo is bepaald door de
snelheid waarmee American
nieuwe vliegtuigen in de vloot
kan opnemen. Wegens de onze
kerheid wil American Airlines
niet in januari een besluit hoe
ven nemen over vanaf 1995 af te
nemen vliegtuigen. Volgens
luchtvaartkringen zou Ameri
can niet definitief van de opties
afwillen, maar neemt zij de slap
te in de luchtvaart te baat om
opnieuw over de prijs van de
vliegtuigen te onderhandelen.
Bovendien zou American-top-
man Robert Crandall met het
uitstel willen tonen dat Ameri
can in deze moeilijke tijden een
terughoudend aanschafbeleid
voert. Hij 'moest wel, want hij is
degene die in april de tarieven-
oorlog in de Amerikaanse lucht
vaart ontketende die de inkom
sten in de bedrijftak heeft uitge
hold.
Het niet omzetten van opties in
orders is volgens de woordvoer
der van Fokker op dit moment
„voor ons niet aan de orde" om
dat de eerste opties pas in janua
ri verlopen en de toekomst voor
de markt voor luchtvervoer er
dan anders kan uitzien. Het niet
omzetten van opties noemt Fok
ker „nieuws voor de fabeltjes-
United Airlines
United Airlines, de grootste
luchtvaartmaatschappij van de
Verenigde Staten, gaat vanaf 1
juni 1993 dagelijks zonder tus
senlanding vanaf Schiphol op
Washington en Chicago vliegen.
Op dit moment onderhoudt de
luchtvaartmaatschappij alleen
met kleine vliegtuigen een pen
deldienst tussen Amsterdam en
Londen, waar passagiers
moeten overstappen op inter
continentale vluchten naar de
VS. Door de directe verbinding
krijgt Amsterdam dezelfde kwa
liteit als de bestemmingen als
Brussel, Frankfurt, Londen, Pa
rijs, Madrid, Milaan en Rome,
die eveneens directe verbindin
gen hebben op het netwerk van
United. De verbinding wordt
met de kleinste klasse intercon
tinentale lange-afstandvliegtui-
gen, Boeing's 767, onderhou-
Beeldbepaler
Het uiteindelijk stedebouwkundig plan IJ-Oevers wordt pas 31 augustus bekendgemaakt, maar het is
een knappe jongen die het beeldbepalende, 55 meter hoge torenhotel van Wagon-Lits weg krijgt bij het
IJ. In 1989 gaf de gemeente, zeer tegen de zin van menig Amsterdammer toestemming voor de bouw van
het hotel. foïO:ANP
Dwarsligger
Twee wandelaars op de Zuidoever van de Rotterdamse haven staan oog in oog met een zeewaardige dwarsligger. De bemanning van het
Panamese containerschip Herwano trof geen blaam toen het schip gisteren vastliep. Door een defect in de machinekamer tijdens het afme
ren raakte het schip stuurloos, ramde een steiger waardoor een gat in de romp ontstond en strandde daarna. foto: anp
BONN De Duitse regering is optimistisch over de groei van de
economie en het verloop van de inflatie, maar is somber gestemd
over de werkloosheid in de voormalige DDR. Dit bleek gisteren tij
dens de presentatie van de verwachtingen over de periode van
1992 tot en met 1995 door het Duitse ministerie van economische
zaken. Volgens de ambtenaren zal de economie in het oosten van
het land pas in 1996 goed op gang komen. Wel kunnen de hoge lo
nen het scheppen van nieuwe banen hinderen. In juli waren 1,2
miljoen Oostduitsers werkloos, ofwel 15,1 procent van de beroeps
bevolking. De economie van de vijf nieuwe deelstaten laat een ver
deeld beeld zien. Enerzijds stijgt de produktie „in goede jaren"
met dubbele cijfers en klimmen de investeringen in kapitaalgoede
ren per jaar met 17 procent, anderzijds zorgt de verbetering van de
produktiviteit niet voor een snelle vermindering van de werkloos
heid. Ook laten de twee delen van Duitsland een groot verschil zien
op het gebied van economische groei. De „oude" Bondsrepubliek
behaalt over de periode van 1992 tot en met 1995 een groei van ge
middeld 2,5 procent per jaar. De vijf nieuwe deelstaten komen op
een jaarlijkse groei van ongeveer 9 procent.
Luxe-autofabrikant Jensen failliet
LONDEN De Britse fabrikant van prestigieuze auto's Jensen
wordt volgende maand geliquideerd. Er komen onvoldoende orders
binnen en het ziet er door de economische recessie niet naar uit dat
de markt voor dure auto's zal aantrekken. Jensen begon in 1926
met de produktie van dure sportwagens en had in de hoogtijdagen
1500 werknemers. Het is nu nog maar een klein bedrijf. Aan het be
gin van dit jaar werd nog een nieuw model geïntroduceerd, maar
daar waren nauwelijks kopers voor te vinden. In het verleden kon
Jensen talrijke beroemdheden tot de cliëntele rekenen. Daartoe be
hoorden de Amerikanse filmheld Clark Gable, de Britse zanger Cliff
Richard en de vroegere bokskampioen zwaargewicht Henry Cooper.
WASHINGTON - De crisis
in de computerindustrie
breidt zich uit. De Ameri
kaanse computerfabrikant
Wang, een pionier op het ge
bied van computers voor de
verwerking van tekst, heeft
uitstel van betaling aange
vraagd en gisteren gemeld
5000 banen te gaan schrap
pen. De Duitse computergi
gant Siemens Nixdorf maak-1
te gisteren bekend nog eens
6.000 arbeidsplaatsen te la
ten vervallen.
De crisis bij Wang, waar straks
slechts 8.000 personeelsleden
overblijven, komt niet onver
wachts. De omslag voltrok zich
al in het boekjaar 1988/89. Toen
publiceerde de onderneming
voor het eerst in haar geschie
denis een miljoenenverlies. In
de afgelopen drie jaar heeft
Wang in totaal 1,3 miljard dol
lar verloren. Het bedrijf is al
enige tijd bezig met de ene reor
ganisatie na de andere. Ooit
werkten er ongeveer 28.000
INDREJ HEJMA
1SKE BUDEJOVICE/PL-
N Wordt het vechten
[en de bierkaai, of moeten
gewoon uit een andere
ïtje tappen? Met het
luim op de lippen zoeken
Tsjechische bierbrouwers
ar een afzet op de westerse
irkt.
kwaliteit van het Tsjec'hi-
ie, of liever gezegd Boheem-
pils vormt geen enkel pro-
im. Zij zijn tenslotte de uit-
lers van het 'pilsener' en
goudgele vocht is algemeen
[end als het smaakvolste ter
'eld. Zelfs in de chauvinisti-
Duitse drankwinkels is
Iweis en Pilsener Urquell te-
iwoordig op de eerste rijen te
ien.
probleem ligt meer in de
jantiteit. De Boheemse brou-
jrs vrezen dat kwantiteit ten
Bte zal gaan van de kwaliteit.
1st, maar toch. In de post-
hmunistische maatschappij
alles verandert en onze-
is, kan de export van het be
nde pils een van de stabiele-
pijlers van de vrije-markteco-
nie worden.
t drinken van bier vormt de
1 van Bohemen, het westelij-
Tsjechische deel van de (nu
g) federale republiek
choslowakije. Levend be-
hiervan vormt ex-presi-
fit Vaclac Havel, die niet zel-
i in het café op de hoek van
i presidentiële paleis onder
t genot van een pils en een si-
'et werkgesprekken voerde.
MjTsjechen verbouwen al meer
1100 jaar hoppe en hun
iwers gaven de wereld het
iden drankje dat pils ge
noemd wordt. Het neerhalen
van het IJzeren Gordijn geeft
de bierdrinkers in de wereld de
kans kennis te maken met het
vakmanschap van de Boheemse
meesterbrouwers. Op een dag
drink je geen bier meer, maar
dachten ze direct in Ceske
Budejovice (Budweis) en Plzen
(Pilsen). Maar hoe tap je uit
grotere vaatjes, zonder de ziel
van Bohemen te verliezen?
Louter smaak
Onder de communistische heer
schappij hoefde niemand zich
daar druk over te maken. Maar
de technieken uit de oude we
reld, slechts geconcentreerd op
smaak, zijn bij lange na niet
toereikend om het aantal hecto
liters te brouwen waar de dor
stige wereld naar snakt. Waar
krijg je het benodigde kapitaal
vandaan om de oude brouwerij
en zo te moderniseren dat de
klant, en met name die in het
vaderland, tevreden blijft? Wel
ke prijs moetje gaan vragen?
Biermakers als Budvar (uit
Ceske Budejovice) en Pilsner
Urquell (uit Plzen) weten het
niet. „Veertig jaar hebben we
ons uitsluitend op de smaak ge
richt. Of we geld verdienden
was niet belangrijk", zegt Anto-
nin Kratochvile, hoofd van de
Associatie van Tsjechische
Bierbrouwers en directeur van
Budvar. Maar in de wereld van
de moderne bierbrouwer wordt
de aandacht mede opgeëist door
bijvoorbeeld transport en tech
nologisch hoogwaardige ver
pakkingen. „En we zouden het
vreselijk vinden ons uitmun
tend bier door commerciële be
langen te schaden", zegt Kra-
tochville.
En dat vinden ook de Tsjechen,
die op de wereldranglijst van
bierconsumenten direct achter
de Duitsers komen. De Slowa-
ken in het oosten prefereren
een glas wijn.
De traditie heeft reeds enkele
deukjes opgelopen. Zowel Pils
ner als Budvar zijn al in blikjes
te koop op de stranden en ter
rassen in Europa. Voor de Tsje
chen onbegrijpelijk. „Blik is
voor zuurkool, niet voor bier",
zeggen ze. „Ik vraag me af of dit
een belediging is of waanzin",
merkte de Tsjechische rockzan
ger Frantisek Kotva op toen hij
een blik lauw vocht van zijn fa
vorite merk in handen kreeg.
Pruimenoogst
Over de prijs maken de Tsje
chen zich ook zorgen. Een halve
liter van het exclusieve Pilsner
Gambrinus is in een plaatselij
ke taverne nog wel te koop voor
pakweg een kwartje, maar prij
zen van bijna twee gulden zijn
in het zo langzamerhand met
toeristen overspoelde Praag
geen uitzondering meer. Dat
valt niet goed bij de Pragers. Zo
als de 'Brave soldaat Schweik'
in het boek van Jaroslav Hasek
al meldde: „De regering die de
prijs van het bier verhoogt zal
de volgende pruimenoogst niet
meer meemaken". Profetische
woorden.
In Plzen en Ceske Budejovice,
slechts een kleine 50 kilometer
van de Duitse grens verwijderd,
staat midden in de bergen de
trots van de natie in de vorm
van de plaatselijke bierbrouwe
rij. Hun faam, onder de Duitse
namen Pilsen en Budweis, ver
spreidde zich snel tijdens de ex
pansie van de spoorweg in het
Oostenrijkse Rijk. En het ging
verder. De naam Budweis be
landde op een gegeven moment
in de Verenigde Staten, waar
Adolphus Busch het recht ver
wierf Budweiser in Noord-Ame
rika te verkopen. Zijn brouwerij
is de huidige gigant Anheuser-
Busch in St. Louis. Veel mensen
menen nog altijd dat Budweiser
een van oorsprong Amerikaans
biertje is.
Het hoppige Pilsner Urquell is
geliefd om zijn 'volmondigheid'.
Het zoetere en diep gegiste
Budvar, met een relatief hoog
alcoholgehalte van 5,1 procent,
is de ideale partner bij het zwa
re Tsjechische eten. De licht
bittere nasmaak nodigt boven
dien uit tot het bestellen van
nog een rondje.
Gerstemout
Het geheim van het Boheemse
bier ligt, volgens deskundigen,
in het smaakzuivere gerste
mout, het zachte water en de
lange nagisting in de eeuwen
oude eikenhouten vaten. De
rijpheid van het pils wordt vaak
gedemonstreerd door een munt
op het schuim in het vat te leg
gen. De brouwers laten zich
erop voorstaan dat het „pils zo
goed is dat het onze munteen
heid drijvende houdt".
Als bewijs hiervoor investeer
den een kleine acht miljoen
Tsjechoslowaken hun geld in de
staatsbrouwerijen, toen de re
gering als onderdeel van het
privatiseringsbeleid vorig jaar
iedere burger de kans gaf met
bonnen tegen schappelijke prij
zen aandeelhouder van een
staatsbedrijf te worden. Tegen
het jaar 1994 moeten de brou
werijen volledig geprivatiseerd
zijn. Toch meent Miloslav Pivo-
vary, algemeen directeur van
de gezamenlijke brouwerijen in
Plzen, dat er geen overleven
mogelijk is zonder westers ka
pitaal. Hij berekende dat de
brouwerijen in zijn stad een
Veel mensen menen nog altijd dat I
den het maar waterig gerstenat,
dikke 350 miljoen gulden aan
investeringen nodig hebben om
de 2400 personeelsleden aan
het werk te houden.
Budvar lijkt een logische bui
tenlandse partner te hebben in
het Amerikaanse Anheuser-
Busch, maar ondanks herhaal
de onderhandelingsrondes
sinds 1989 is er nog geen over
eenkomst gesloten. Anheuser-
Busch zegt nog altijd geïnteres
seerd te zijn en overweegt een
belang van 30 procent in het
Boheemse 'moederbedrijf; ge
noeg om geld in de benodigde
modernisering te steken, maar
te weinig om controle uit te oe
fenen op Budvar.
Dat laatste zouden de Tsjechen
trouwens niet accepteren. Wie
aan hun brouwerij komt, komt
aan hun ziel. Stel je voor dat
Budvar gaat smaken naar dat
waterige vocht dat Budweiser
heet.
Kratochvile is ervan overtuigd
dat de smaak van het Boheemse
pils verheven is boven de uni
formiteit van het „computer
pils" dat onder steriele omstan
digheden overal ter wereld ge
brouwen wordt. Het zoeken
blijft echter naar een moderne
technologie, met behoud van de
traditionele methodes.
De aanvraag voor uitstel van
betaling heeft voor de Neder
landse vestiging in Culemborg
„geen directe gevolgen", zo liet
financieel-directeur D. Brou
wer in een eerste reactie weten.
„In Nederland draaien we met
een positief operationeel resul
taat". Wang Nederland heeft
nog maar net een flinke reorga
nisatie achter de rug. Vorig jaar
werd bekend dat er bij de vesti
gingen in Culemborg en Nieu-
wegein 150 banen moesten ver
dwijnen. Er werkten oorspron
kelijk 430 mensen bij Wang.
Met het schrappen van 6000 ba
nen wil Siemens Nixdorf (SNI)
bij zijn computerdivisie zo een
miljard mark besparen en daar
mee de gezondmaking ervan
versnellen. Vorig jaar gingen al
3000 banen verloren. Voor SNI
in Nederland, gevestigd in Via-
nen, hebben de plannen om ba
nen te schrappen geen gevol
gen. Financieel gaat alles vol
gens plan en er is dan ook geen
aanleiding om de personeels
sterkte flink te verminderen,
aldus woordvoerder D. Kors.
Wel wordt het aantal banen
steeds aangepast aan de ont
wikkelingen in de markt, waar
bij in geval van achteruitgang
gebruik wordt gemaakt van na
tuurlijk verloop, aldus Kors. Bij
SNI in Nederland werken per 1
augustus 513 mensen.
De gezondmaking van de com
putersector van Siemens ver
loopt niet zo snel als Siemens
wenst. De voor het lopende
boekjaar nagestreefde omzet
van veertien miljard mark zal
niet worden gehaald. SNI leed
in het vorige boekjaar een ver
lies van 781 miljoen mark.
