ancties beginnen
ervië pijn te doen
Conventie ziet geestdrift verdampen
Etnische
Nepalezen
vluchten
uit Bhutan
lint Spurr
iwt aswolk
Leider IPLO in
Belfast vermoord
Vrijwilligers gezocht voor hulpverlening in Bosnië
lOowiant BUITENLAND woensdag 19 augustus 1992 -
nse gevangenbewaarders
testeren tegen onveiligheid
rnQ V00RD0UW
S De operatie 'ge-
lis dood', die maan-
ddag is begonnen door
inse gevangenbewaar-
a de moord op een van
illega's, zal in ieder ge-
orgaan tot na de begra-
an het slachtoffer.
ier dan zestig Franse
enissen werden gister-
el [geen bezoekers toegela-
I hadden de gedetineerden
echt op hun dagelijkse
uiting-
id van gevangenbewaar-
mcis Caron, heeft in het
gevangeniswezen voor
irm van protest gezorgd,
werd zaterdagavond met
is en een metalen staaf
iiideld door een 23-jarige
[ene in het huis van be-
in Rouen toen hij de tra-
\jn de cel controleerde. De
ne stond als gevaarlijk
Caron werd zwaar ge-
ij\ naar het ziekenhuis ge-
r0 jn verwondingen over
ig irect na het bekend wor-
n de dood van hun collega
beperkten de bewaarders in
tientallen gevangenissen in het
land hun werk tot het verrich
ten van absoluut noodzakelijke
activiteiten, zoals het rond
brengen van de maaltijden. Zij
vinden dat ze niet meer veilig
hun werk kunnen doen en wei
geren advocaten en families tot
de huizen van bewaring toe te
laten.
De vakbonden van de demon
strerende bewaarders hebben
vanochtend overleg gevoerd
met een vertegenwoordiger van
het ministerie van justitie. De
bonden menen dat de dood van
hun collega een gevolg is van
het gebrek aan gevangenbe
waarders en vragen om het op
nieuw instellen van de Hoge Ze
kerheids Afdelingen in de
gevangenissen, waar gevaarlij
ke criminelen beter bewaakt
kunnen worden. Deze afdelin
gen werden in 1981 afgeschaft.
Volgens de vakbonden zijn er
bijna dagelijks botsingen tus
sen de bewakers en de gevange
nen. „Het is derhalve een won
der te noemen dat Francis Ca
ron de eerste dodelijk verwonde
bewaarder is sinds zeven jaar in
een Franse gevangenis", aldus
een bondswoordvoerder.
njmaskerde schedel zeldzame vondst
UZALEM Israëlische archeologen hebben een
ri st zeldzame 8500jaar oude schedel bedekt met een
kleurig dodenmasker opgegraven. De schedel werd
w ekt bij de opgraving van een kleine nederzetting uit de
ithische periode in het noorden van Israël, vertelde
eoloog Nigel Morris gisteren voor de Israëlische
al risie. Volgens Morris worden slechts zelden dergelijke
iskerde schedels ontdekt. Ook in Jericho, de Huleh-
ii, Amman (Jordanië) en Damascus (Syrië) zijn deze
w dels gevonden. In de Neolithische tijd werden de doden
>onlijk onder de gepleisterde vloeren van de huizen
'a aven en werden de schedels later pas verwijderd,
hts in zeer zeldzame gevallen werd er op de schedels
tëeltenis aangebracht. Volgens Morris betekent het
lat het masker werd aangebracht dat „deze man zeer
ngrijk binnen zijn gemeenschap was".
Vermont wordt op de Republikeinse conventie enthousiast vertegen
woordigd door Madeline Harwood.
FOTO: AP
George Bush kondigt kabinetswijziging aan
HOUSTON - De Republi
keinse partijconventie in
Houston heeft tijdens haar
tweede dag een voor presi
dent Bush verontrustende
wending genomen. Een serie
uitermate saaie toespraken
van Republikeinse kopstuk
ken deed, zo bleek uit peilin
gen in den lande, de Ameri
kaanse televisiekijkers mas
saal uitwijken naar andere
kanalen, waar onder meer de
waargebeurde tragi-komedie
rond Woody Allen en Mia
Farrow voor oneindig veel in
teressanter nieuws zorgde.
Het enthousiaste 'momentum'
dat Ronald Reagan en Patrick
Buchanan op de openingsavond
van de conventie hadden weten
te creëren was gisteren dan ook
weer vervlogen. Conventies
worden ontworpen voor televi
sie-consumptie en vooralsnog
lijkt de Democratische Partij
van Bill Clinton dat vorige
maand in New York doeltref
fender te hebben gedaan dan de
Republikeinen van George
Bush nu in Houston.
De ruim 2000 Republikeinse ge
delegeerden die gisteren in de
conventiezaal en elders in de
stad reeds tekenen van verve
ling begonnen te vertonen,
moeten ook vandaag en morgen
nog door zien te komen, alvo
rens pas morgenavond laat de
slottoespraak van herkiesbaar
president Bush een nieuw
hoogtepunt zou moeten bren
gen. En het risico leek gisteren
reëel dat dat een anti-climax
wordt, nu niet meer verwacht
wordt dat Bush ingrijpende be
leidswijzigingen voor een twee
de termijn in het Witte Huis zal
aankondigen en nu de presi
dent reeds meegedeeld heeft
een aantal huidige ministers
niet meer te vragen voor een
eventueel tweede kabinet.
Dat Bush die hoogst ongebrui
kelijke vroegtijdige aankondi
ging gisteren in een interview
deed, werd door veel politieke
waarnemers in Houston gezien
als een wanhopige poging om
bij gebrek aan nieuw beleid al
thans nieuwe gezichten in het
vooruitzicht te stellen en zo de
'verandering' te suggereren die
de Amerikaanse bevolking eist.
Gevolg is dat een aantal van
Bush' ministers, die nog bijna
een half jaar moeten dienen,
ten prooi zijn geworpen aan
speculaties dat ze op de 'dum-
plijst' staan. Minister van fi
nanciën Nic Brady, begrotings
minister Dick Darman, Manuel
Lujan (binnenlandse zaken),
Michael Boskin (economische
zaken), James Watkins (ener
gie) en mogelijk Jack Kemp
(woningbouw en stadsontwik
keling) zijn volgens de meeste
inschatters de bewindslieden
die moeten verdwijnen.
Ex-rugbyspeler
Jack Kemp, de 57-jarige ex-
rugbyspeler van de Buffalo
Bills, was gisteren veruit de
geestdriftigst begroete spreker,
omdat hij wordt gezien als de
politicus die over vier jaar een
kansrijke gooi zal doen (moge
lijk met James Baker als con
current) naar de Republikeinse
nominatie en het Amerikaanse
presidentschap. Kemp toont
met zijn filosofie over bezits- en
dus machtsoverdracht aan
Amerika's armen een vernieu
wende conservatieve visie en is
bij de meeste Republikeinen
veel geliefder dan George Bush.
Dat Jack Kemp gisteravond in
de conventiezaal voelbaar de
hoop op een betere Republi
keinse toekomst belichaamde,
leek nog verder af te doen aan
de huidige standing van Bush
binnen de partij.
Niettemin lijdt ook Kemp, net
als de president, onder de poli
tieke realiteit dat Amerika de
langste economische recessie
sedert de jaren dertig beleeft en
blijkens enquêtes 80 procent
van de bevolking meent dat het
land „in de verkeerde richting
gaat".
De rij ministers die op de con
ventie hun beleid kwamen ver
dedigen, vormden dan ook een
mager paradepunt. Kemp zelf
is symbolisch voor een mislukt
stedenbeleid, zoals in de recen
te rellen in Los Angeles is ten
toongesteld. Minister William
Reilly van milieu kwam een
Amerikaans beleid verdedigen
dat in eigen land en onlangs op
de Wereldconferentie in Brazi
lië is geridiculiseerd en Louis
Sullivan (volksgezondheid)
probeerde uit te leggen waarom
de Democraten er de schuld van
zijn dat 35 miljoen van de 250
miljoen Amerikanen geen enke
le vorm van ziekteverzekering
hebben.
Het 'Nog vier jaar! Nog vier
jaar!' van de gedelegeerden
klonk gisteren dan ook bijna
pijnlijk. Organisatoren van de
conventie waren achter de
schermen delegatieleiders aan
het instrueren om liever 'for
new years!' te scanderen dan
'for more years!'.
Talrijke Republikeinen in
Houston toonden zich eveneens
ernstig verontrust over de enor
me invloed die de extreem
rechtse 'Evangelicals', onder
leiding van tv-dominees als Jer
ry Falwell en Pat Robertson,
hebben verworven op het for
mele verkiezingsprogramma en
het algehele imago van de par
tij. Christen-fundamentalisten
vormen weliswaar in de VS een
omvangrijk en dus aantrekke
lijk kiezersblok, maar partij
strategen vrezen dat hun into
lerantie jegens homoseksuelen
en abortus meer potentiële Re
publikeinse kiezers afstoot dan
aantrekt. Multi-miljonair Pat
Robertson, de leider van de
machtige 'Christian Coalition'
die op de televisie doorlopend
verslag doet van wonderlijke
gebedsgenezingen, deed in
1980 als Republikein een mis
lukte gooi naar het Witte Huis
en spreekt vanavond de conven
tie in Houston toe.
Ook het zogenaamde 'Clinton-
bashing' (meppen) is op de Re
publikeinse conventie onver
mijdelijk een favoriete bezig
heid, maar lijkt het Amerikaan
se publiek inmiddels dodelijk te
vervelen. En het schoppen te
gen het Congres (volksverte
genwoordiging) waarin Demo
craten de absolute meerderheid
hebben en naar alle waarschijn
lijkheid na de verkiezingen van
3 november ook zullen behou
den, leek eveneens aan effect te
hebben verloren. Zeker nu de
Democraten een bijna gema
tigd-Republikeins programma
hebben aanvaard.
Verder bleef het Republikeinse
schisma over abortus ook giste
ren door de conventie spoken.
En alsof de tegenslagen voor
George Bush nog niet voldoen
de waren, kwam er voor de zo
veelste keer slecht nieuws van
het economisch front. Ameri
ka's ooit zo trotse computergi
gant Wang kondigde zijn faillis
sement aan en een scherpe te
rugval van de woningbouw leek
voortduring van de recessie te
garanderen.
George Bush moet met zijn toe
spraak van morgenavond een
wonder verrichten, wil hij het
politieke tij voor hem en zyn
partij tijdig keren.
KATHMANDU - Hoog in
de Himalaya's speelt zich een
vluchtelingentragedie af
waardoor twee arme konink
rijken tegenover elkaar zijn
komen te staan.
In nog geen twee jaar zijn ruim
65.000 etnisch Nepalezen het
kleine Bhutan, het 'Land van
de Donder-Draak', ontvlucht
en in overbevolkte kampen in
het oosten van Nepal onderge
bracht.
De vruchtbare valleien van zui
delijk Bhutan hebben sinds het
einde van de vorige eeuw grote
aantrekkingskracht op veel Ne
palezen uitgeoefend. Een groot
aantal van hen waagde de tocht
door de Himalaya's en vestigde
zich in Bhutan om daar boer,
industrie-arbeider of ambte
naar te worden. Zij vormen in
Bhutan een etnische minder
heid die, naar eigen zeggen,
door de Bhutaanse meerder
heid gediscrimineerd en geïnti
mideerd worden. Volgens Bhu
taanse autoriteiten zijn het de
Nepalezen die moeilijkheden
veroorzaken, doordat zij zich
tegen de monarchie hebben ge
keerd die het geïsoleerde land
85 jaar heeft geregeerd. Boven
dien bestaan er tussen beide be
volkingsgroepen religieuze te
genstellingen, aangezien de Ne
palezen hindoes zijn en de Bhu-
tanen boeddhisten.
Volgens functionarissen van de
Verenigde Naties arriveren er
dagelijks 400 nieuwe vluchte
lingen. Nepal kan die vluchte
lingenstroom niet aan. Het Ne-
palese ministerie van binnen
landse zaken meldt dat inmid
dels bijna 900 kampbewoners
aan ondervoeding en ziekten
zijn overleden.
De Nepalese regering wil dat de
vluchtelingen naar Bhutan te
rugkeren, maar dat stuit op
verzet van Bhutaanse autori
teiten. Zij zeggen dat de vluch
telingen uit vrije wil zijn ver
trokken en stellen voorwaar
den aan hun terugkeer.
Bhutan stond aanvankelijk niet
afwijzend tegenover de nieuw
komers uit Nepal, die in veel ge
vallen kwaliteiten bezaten die
in het koninkrijk schaars wa
ren. Met het groeien van de
stroom immigranten groeide
evenwel ook het verzet tegen de
nieuwkomers. Bezorgdheid
over de unieke Bhutaanse boed
dhistische cultuur en de moder
nisering in het algemeen deed
de Bhutaanse autoriteiten in
1958 besluiten om paal en perk
te stellen aan de intocht.
0RAGE De vulkaan Mount
br^jn Alaska is voor de tweede keer
bi imer uitgebarsten, waarbij een
15 kilometer de lucht in werd
n >n. De aswolk heeft inmiddels
tl Anchorage bereikt. De federa-
ihtvaartdienst verbood alle
en in een straal van 40 kilome
de ,d de vulkaan. De aswolk be-
•ot vier uur na de uitbarsting An-
ra e, dat zo'n 110 kilometer ten
van de vulkaan ligt. Meteen
iet internationale vliegveld ge-
De 3385 meter hoge vulkaan is
stil geweest, totdat hij in juni
;t eerst uitbarstte.
Laboratoriumkonijnen gevaarlijk voedsel
RIGA Medici hebben de bevolking
van de Letlandse hoofdstad Riga ge
maand niet te eten van de 42 konijnen
die gestolen zijn uit een onderzoeks
centrum.
De dieren zouden zijn besmet met hepati
tis en gevaarlijke kankerverwekkende
stoffen. Deze week ging een televisiecam
pagne van start om de bewoners van Riga
te waarschuwen geen konijnen te eten die
op de markt te koop worden aangeboden.
Inspecteurs zouden niet in staat zijn te
beoordelen of de beesten besmet zijn of
niet. In de economisch zwakke landen
van de vroegere Sovjetunie zijn berichten
over het stelen van dieren uit dierentui
nen, circussen en onderzoekscentra heel
gewoon. De dieren worden gebruikt als
voedsel, voor het bont en om door te ver
kopen. In april werd een student in een
dierentuin betrapt bij een poging de
vacht en het vlees van een ijsbeer te ste
len.
Personeel van de dierentuin trof de man
in de kooi van het beest aan terwijl hij be
zig was de ijsbeer met een keukenmes te
bewerken.
Het is onduidelijk hoe de konijnen zijn
ontvreemd. Het Letse nieuwsbericht ver
meldde alleen dat de honden in hun hok
ken aansloegen toen de konijnen werden
meegenomen.
Indonesië neemt nog deze maand
hamer over van Joegoslavië
JAKARTA Indonesië neemt nog deze maand het voorzitter
schap van de Beweging van Niet-gebonden landen over van Joego
slavië (Servië en Montenegro). Met deze stap wil Indonesië een
confrontatie voorkomen met de islamitische lidstaten die zijn aan
gesloten bij de Beweging van Niet-gebonden landen. Deze landen
houden vanaf 1 september een topconferentie in Jakarta. Ver
scheidene islamitische landen, die woedend zijn over het geweld
tegen de moslims in Bosnië-Hercegovina, eisen dat Joegoslavië het
voorzitterschap nog voor de top overgeeft aan Indonesië. In de
praktijk vervult Indonesië deze functie overigens al en neemt het
de zaken waar voor Joegoslavië, maar officieel is Joegoslavië nog
steeds voorzitter. Nana Sutresna, ambassadeur van Indonesië bij
de VN, zei dat Indonesië de conferentie in Jakarta zal openen en
voorzitten. Iran heeft al gedreigd de conferentie te zullen verlaten
als Joegoslavië voorzitter zou zijn. Overigens is Kroatië van plan
zich bij de Beweging van Niet-gebonden landen aan te sluiten.
BELFAST De leider van het Ierse Volks
bevrijdingsleger (IPLO) is gisteren in Bel
fast vermoord. Niet uitgesloten wordt dat
de moord het werk is van het rivaliserende
INLA (Ierse Nationale Bevrijdingsleger)
dat evenals de IPLO de Britten uit Noord-
Ierland wil verdrijven. De moord leidde dan
ook tot speculaties dat er een bloedige vete
aan de gang is tussen de rivaliserende par
tijen. Volgens ooggetuigen werd Jimmy
Brown van dichtbij doodgeschoten door een
man. Een andere IPLO-man bij wie Brown
in de auto zat, bleef ongedeerd. De IPLO
splitste zich in 1987 af van de INLA, dat op
zijn beurt een afsplitsing is van het IRA
(Ierse Republikeinse Leger).
VAN WIJLAND
RADO Het ver
plakkaat aan een van
ikren van het naai-ate-
Buz in Belgrado moet er
Ijn hangen.
graten tijdens het werk",
oproep aan een naaister
|r aandacht besteedt aan
atgrage collega dan aan
laimachine en daardoor
ar hand regelrecht op de
ifstevent. De waarschu-
ag stammen uit de beste
tische traditie van ijver,
•id en daaraan on-
:hikt gemaakte ar-
e, maar is sinds
chtelijk overbodig: ge-
door de VN-sancties te-
jgoslavië moest het be-
irige week zijn poorten
izenden naaimachines
til, de enorme bedrijfs-
litgestorven, van bedrij-
of gezellig babbelende
ters is geen sprake
Kluz maakte jassen en
voor onder meer het
t ieuze merk Boss en voor
L lere kledingzaken in het
De export viel de laat-
I nden volledig stil en het
Kluz kan van de binnen-
I nar kt niet leven.
p r dan vijfduizend naais-
B strijksters staan op
evenals de vijfhonderd
i ijke werknemers.
J een handjevol bewa
il recteur Dragoslav Kojic
secretaresse zijn nog op
irieksterrein te vinden,
ibben nog geld om vol-
naand de lonen uit te
daarna is het op, dan
liemand meer iets. Vijf
moeders zonder baan,
ekent elfduizend kinde-
ider eten", rekent Kojic
Alle berichten over ontduiking
van het handelsembargo, ten
spijt, beginnen de sancties in
Servië nu toch flink zeer te
doen. Na twee en een halve
maand is de onderliggende
structuur van de toch al geteis
terde economie sterk aange
tast. Honderdduizenden men
sen verloren hun baan al of
staan op het punt hun werk
kwijt te raken.
Zeshonderdduizend anderen
kregen deze zomer te horen dat
ze maar langer vakantie moes
ten nemen dan vorig jaar. „Als
mijn collega terugkomt van va
kantie dan moet ik weg. Tot ja
nuari volgend jaar ben ik vrij en
krijg ik tachtig procent van
mijn loon. Of ik nog terug kan
komen weet niemand", aldus
een medewerkster van de ar
rondissementsrechtbank in
Sjacheraars
Toch krijgt een buitenstaander
makkelijk het idee dat de sanc
ties nauwelijks bijten. Op straat
in Belgrado zitten de terrassen
voller dan ooit, de winkels zijn
goed gevuld.
Nederlandse kaas, Italiaanse
schoenen, Engelse shampoo,
Japanse stereoapparatuur; het
is allemaal te krijgen als ware
er geen wereldwijde afspraken
om Joegoslavië economisch te
isoleren. De boycot wordt dan
ook op vrij grote schaal ontdo
ken. Geruchten over olietran
sporten die via de Donau en Ma
cedonië de grens overkomen
werden vorige week gestaafd
met tv-beelden.
Sjacheraars op de zwarte markt
verkopen alles wat los en vast
zit. Servische sigaretten zijn
schaars, sloffen Marlboro wis
selen langs de kant van de weg
van eigenaar. Evenals veel an
dere directeuren van wie de be
drijven inmiddels zijn gesloten,
is ook Kluz-directeur Kojic daar
niet mee geholpen: „Natuurlijk
wordt de boycot ontdoken.
Maar dacht je dat onze gere
nommeerde klanten zich met il
legale handel willen inlaten?
Wij zijn daar trouwens veel te
groot voor. Tot aan de boycot
reden er vijf en twintig vracht-
Wagens per dag naar Duitsland,
België en Nederland", aldus de
manager. „Zoveel kleding kun
nen we nooit de grens over
smokkelen".
Kojic zegt wel te begrijpen
waarom het Westen de sancties
heeft afgekondigd, maar gaat
daar verder niet dieper op in.
„Wat kan Servië anders dan
vechten voor zijn bestaan en
voor de vrijheid van de Serviërs
in Kroatië en Bosnië", is het
enige dat hij kwijt wil. Hij hoopt
dat de VN de boycot snel zal op
heffen, maar veel maakt het
hem persoonlijk niet meer uit.
„Kluz is dood, ik ben dood, onze
klanten zijn weg, mijn mensen
zitten zonder geld. Zij zijn het
slachtoffer van alles. Of heb je
wel eens een politicus honger
zien lijden", vraagt hij bitter.
Achter zijn bureau hangt een
reproduktie van de zonnebloe
men van Van Gogh. Evenals de
waarschuwingen in de fabrieks
hal hangt het er al jaren. „Nog
uit de tijd van Tito", lijkt Kojic
het schilderij voor het eerst op
te merken. Als hij hoort voor
hoeveel het origineel een paar
jaar geleden aan Japan is ver
kocht, kijkt hij er met andere
ogen naar. „Met dat geld zou ik
veel goeds kunnen doen".
Bij het afscheid drukt Kojic zijn
bezoek op het hart om Joegosla
vië zo snel mogelijk te verlaten.
„Je moet weg zijn voordat ze
Belgrado gaan bombarderen",
is zijn advies. Hij wijst op een
rek vol blauwe houtjes-touwtjes
jassen. „Als je een goede jas wilt
hebben, moet je morgen terug
komen. Lekker warm en goed
koper dan ooit", zegt hij som
ber.
Moslim-leiders bidden bij het graf van een bij een mortieraanval omgekomen inwoner van
fol
GENÈVE Hulp gezocht:
volwassen en nuchtere vrij
willigers die bereid zijn naar
verwoeste dorpen in het
voormalige Joegoslavië te
gaan om de oorlogsslachtof
fers te helpen. Moeten niet
schrikken wanneer ze wor
den bedreigd door een dron
keman met een pistool. Geen
extra salaris.
Het Hoge Commissariaat voor
de Vluchtelingen van de Vere
nigde Naties (UNHCR) heeft
regeringen en hulporganisaties
gevraagd hun medewerkers uit
te lenen om als beschermings
medewerkers te gaan werken in
het noorden en noordwesten
van Bosnië-Hercegovina.
Het UNHCR streeft er naar de
bevolking in of dichtbij hun hui
zen te houden. Op deze manier
hoopt men weerstand te bieden
aan 'etnische zuiveraars' die de
mensen zo bang proberen te
maken dat ze vanzelf op de
vlucht slaan.
Het UNHCR werkt al met vrij
willigers van onder meer het In
ternationale Reddings Comité
(IRC) en Amnesty Internatio
nal. De vrijwilligers worden
door hun eigen organisaties be
taald en krijgen geen extra sala
ris van het UNHCR.
Gevreesd wordt dat in Bosnië-
Hercegovina de komende win
ter meer mensen zullen omko
men van kou en honger dan
door geweld. „We hebben tien
duizenden rollen plastic nodig
en weerbestendige tenten en
dekens en stookolie", aldus
UNHCR-woordvoerster Sylva-
na Foa. Daarnaast is er behoef
te aan waterzuiveringsappara-
tuur, kachels, chemische toilet
ten en montage-schuilplaatsen.
En om de hulpgoederen bij de
slachtoffers te krijgen zijn veel
meer vrachtwagens nodig dan
er nu zijn, met ervaren chauf
feurs.
