oschi Dezi verrast
lp Waterpop-jubileum
et einde van de mythe rond de Delftse tulpenvaas
lllVERSAL SOLDIER
iGomo/nt
KUNST/RTV
A11
ïdacteuren oneens met
jrswijziging 'Aktua'
Filmstudio
MGM nog in
rode cijfers
HAF VRIJDAG IN DE BI0SC0DP!
MAANDAG 17 AUGUSTUS 1992
ERSUM De twaalf redacteuren van 'TROS Aktua' zijn het
>ens met de koerswijziging die de directie van hun omroep
rubriek voorstaat. Terwijl een deel van de redactie terug
iar de glorie-tijd van vroeger, denkt tv-directeur Cees den
aan reportages dicht bij huis. Eindredacteur Nico Steenber-
cht het niet uitgesloten dat een aantal redacteuren zal op
en. De-nieuwe invulling van de actualiteitenrubriek, die dit
rseizoen verhuist van de woensdag naar de maandag, is inge-
door de komst van 'NoVa', de nieuwsrubriek die NOS en
straks dagelijks op Nederland 3 gaan brengen. Evenals Ve-
i wil de TROS niet uit dezelfde onderwerpenvijver vissen en
dus naar een andere invulling van het programma, waarbij
mi actuele nieuwsreportages minder ruimte is. Hoe de nieuwe
a' er in het komend seizoen precies gaat uitzien, weet eindre-
ir Nico Steenbergen nog niet. Daar hoopt de redactie van-
jen antwoord op te vinden.
Fans eren Elvis
op 15de sterfdag
Duizenden trouwe fans van
Elvis Presley hebben zater
dagavond deelgenomen aan
een wake bij diens graf op het
landgoed Graceland in Mem
phis ter nagedachtenis van
diens 15de sterfdag. De wake
was het hoogtepunt van de
jaarlijkse 'Internationale Week
van Eerbetoon aan Elvis', die
op 16 augustus 1977 op Gra
celand in Memphis overleed.
De politie schatte dan tiendui
zend mensen- uit alle delen
van de Verenigde Staten -
zich op Graceland verzameld
hadden.
FOTO: AP
Tony Williams overleden
NEW YORK Tony Williams, de voorma
lige leadzanger van The Platters, is vrijdag
op 64-jarige leeftijd in New York overleden.
Williams vergaarde wereldroem door zijn
unieke vertolkingen met The Platters van
'Only You' en 'The Great Pretender'. Als
parkeerwachter in Los Angeles werd hij
door songschrijver Buck Ram in 1953 naai
de rythm blues groep gehaald. In 1955
werd 'Only You' opgenomen en tot 1960
hadden The Platters verschillende wereld
hits met onder meer 'My Prayer', 'Harbor
Lights', 'Smoke Gets in Your Eyes',en de
grootste hit 'The Great Pretender'. Vanaf
1960 probeerde Williams het solo en gingen
The Platters met een andere leadzanger
door. Waaraan Williams is overleden is niet
bekendgemaakt. Hij leed echter al enige
tijd aan suikerziekte.
op Festival. Hofpark, Waterin-
it: Alabama Kids, Bianca 'Bob'
rip, Powerplay, Loschi Dezi,
aradise, Rausch, Daryll-Ann,
alkabouts, The Pilgrims, Del
en An Emotional Fish. Zater-
PIET
it succes van Waterpop
afgemeten naar bezoe-
antallen dan valt dit
al in het niet bij grote
Parkpop bij voorbeeld.
Vaterpop het echter al
n jaar in het Hofpark
idt, komt omdat de
ammasamenstellers uit
■ingen de bezoeker
aopnieuw weten te ver-
En dat het patent
p nog niet is verlopen,
zaterdag toen de Itali-
groep Loschi Dezi het
m betrad.
terpop hebben ze van de
len deugd gemaakt. Hoe-
ik binnen de gelederen
festival-orgapisatie wel
»an immense bezoekers-
len zal zijn gedroomd,
it Hofpark slechts een be-
aantal liefhebbers toe.
troetelnaam 'het gezel
festival van Nederland'
verliezen, is het in de
mmering daarom schip-
tussen 'professionele
ïrs' en opkomend talent,
vooral de Nederlandse
n stevig zijn vertegen-
En alleen dat is al
erdoor een groot deel van
cces wordt bepaald door
ndienend talent is zowel
e organisatie als de be-
even spannend als ver-
el: Als bezoeker kun je
niet echt afgaan op de namen
van het affiche, tenzij je regel
matig het clubcircuit bezoekt
en in de ceedee-winkel de grote
namen links laat liggen. Toch
stonden er op de vijftiende edi
tie van Waterpop genoeg klin
kende namen om voor een aan
gename toeloop te zorgen. Bo
vendien hielp het weer een
handje mee.
Avontuurlijk
Dat de 'Waterpopper' zich dit
jaar van zijn minder avontuur
lijke kant liet zien, bleek uit de
speelruimte die elke bezoeker
had. Bij Powerplay werd het
druk, even voor Rausch nam
het aantal snel af om vervol
gens bij The Pilgrims weer aan
te groeien, 's Middags bleek al
dat het merendeel van het van
de zon genietende veld voor An
Emotional Fish (de hekkeslui-
ter) was gekomen. Dat moet
alom tot teleurstellingen heb
ben geleid, want het Ierse kwar
tet maakte nauwelijks indruk.
Hoewel het tweede deel van zijn
show beter uit de verf kwam,
had het optreden veel weg van
een champagne-fles die te lang
had opengestaan.
De echte verrassing had 's mid
dags al plaatsgevonden met Lo
schi Dezi. Dit Italiaanse vijftal
haakt, Europees gezien, op het
juiste moment in op de revival
perikelen rond de 'nutty-boys'
uit Londen, Madness, die na
een overvol Haags Paard en
twee bomvolle concerten in het
Engelse Finsbury Park, hebben
besloten de draad weer op te
pakken. Met de zon hoog aan de
hemel en een onbewolkte lucht
zetten de Loschi Dezi-musici
met evenveel humor en ska-
muziek als Madness, het park
in vuur en vlam. Wild dansende
punkers voor het podium met
daarachter het gemêleerde ge
zelschap van ouders met baby's
tot oma's en opa's. En niemand
kon, ondanks de taalbarrière,
stil blijven staan, zo aansteke
lijk werkte de nutty-muziek
met genoeg Egyptische en Itali
aanse invloeden om het heel Lo
schi Dezi te laten klinken. De
presentatie en muziek, door
spekt met filmthema's en hier
en daar een smartlap, gaf pre
cies aan waarom Waterpop nog
vijftien jaar verdient.
Achteloos
Daarna was het Rausch die voor
een verrassing zorgde. Schijn
baar achteloos, maar ondertus
sen briljant musicerend, riep
het Duitse vijftal herinnerin
gen op aan landgenoten Spliff,
die op het hoogtepunt van de
Neue Deutsche Welle, begin ja
ren tachtig, met eenzelfde ge
mak muzikale toverballen pro
duceerde. Een uiterst onder
houdende zanger-gitarist Peter
Sarach loodste het publiek pra
tend en zingende door een enor
me berg stemmingen van het
uiterst humoristische 'Move me
a mountain' en het jaren zestig
achtige 'Walk on Water' tot de
duik in het psychedelische tijd
perk met een gewiekste uitvoe
ring van The Beatles 'I'm the
walrus'. Tussendoor hadden ze
ook nog wat wijze lessen als
'Let's get stoned' een anti
drugs-composities. Enige pro
bleem was de geluids-installatie
die, tot ongenoegen van ieders
oren, tegen het einde werd
overvoerd.
Kracht
In het uitgebalanceerde pro
gramma, waarin, achteraf be
keken, Rausch een betere
plaats verdiende, lag de kracht
in de avonduren met The Pil
grims en Del Amitri. Bij The
Pilgrims kookte het al snel. Het
ritme-team met percussionist
Martino Latuperissa en drum
mer Leon Klaasse zorgde voor
de heetste brij waarop de rest
zich in funk en rock kon uitle
ven. De groep is hard op weg
zijn belofte in te lossen. Welke?
Die van beste Nederlandse pop
groep. Alle ingrediënten zijn
aanwezig van muzikale integri
teit tot compositorische helder
heid.
Del Amitri hoeft geen aanbeve
ling meer. De Schotse groep
heeft met twee langspelers zijn
visite-kaartje inmiddels afgele
verd en wie het clubcircuit
kent, weet dat men die muzika
le breedspraak op het podium
makkelijk waarmaakt. Het op
treden op Waterpop, het tweede
die dag, want ze stonden eerder
op Buitenpop in Leeuwarden,
had een sentimenteel tintje.
Dat kwam voor een groot deel
door het emotionele stemgeluid
van Justin Curry, maar ook
door de meerstemmige zang die
zo prachtige past bij de muzika
le liefdesverhalen, waarin Del
Amitri grossiert.
Ontroering
De Schotten, die een vol park
met muzikale ontroering over
laadden, speelden uiteindelijk
veel te kort (een uur), maar de
organisatie wilde niet afwijken
van het strakke programma
schema. An Emtional Fish be
gon, net als de andere groepen,
precies op tijd, maar kon niet
voorkomen dat de jubileum-edi
tie muzikaal gezien als een
nachtkaars uitging. Of was dat
de bedoeling..?
CULVER CITY - De Ameri
kaanse filmmaatschappij
MGM, sinds mei in handen van
de Franse bank Credit Lyon-
nais, zit nog steeds diep in de
rode cijfers. In het tweede
kwartaal van dit jaar was er een
verlies van 59 miljoen dollar,
vrijwel gelijk aan het negatieve
resultaat van 59,3 miljoen dol
lar in dezelfde periode van
1991.
De studio kampt nog steeds met
de gevolgen van het wanbeleid
van de vorige eigenaar, de om
streden Italiaanse zakenman
Giancarlo Parretti, aldus
MGM.
Parretti nam MGM eind 1990
over voor 1,36 miljard dollar.
De transactie werd grotendeels
gefinancierd door Credit Lyon-
nais Bank Nederland. Toen de
Italiaan in 1991 niet meer aan
zijn verplichtingen kon voldoen
kreeg de bank de aandelen in
onderpand voor haar leningen.
Via een langdurig juridische
steekspel werd Parretti eerst
uit de directie gezet en kreeg
Credit Lyonnais vervolgens in
mei van dit jaar de aandelen de
finitiefin bezit.
Door alle verwikkelingen kwam
MGM nauwelijks meer toe aan
de produktie van films. De acti
viteiten zijn nu weer aan het
groeien, maar dat zal pas vol
gendjaar tot uiting komen in de
financiële resultaten, aldus
MGM.
De omzet van MGM verminder
de in het tweede kwartaal van
208,3 miljoen dollar tot 195 mil
joen dollar. Over het eerste half
jaar daalde het verlies van
159,9 miljoen dollar tot 113,7
miljoen dollar bij een verminde
ring van de omzet van 400,1
miljoen dollar tot 392,8 miljoen
dollar. Över het afgelopen jaar
was er een verlies van 347,4
miljoen dollar op een omzet van
921,7 miljoen dollar.
Justin Curry, zanger van Del Amitri.emotioneel stemgeluid in muzikale breedspraak
FOTO: PETER VAN MULKEN
Museum Het Prinsenhof, St.
ilein 1, Delft. Delftse Tulpen-
1680)1720) en Moderne Tul-
in onder andere Jan
an van der Vaart. Geo-
n dinsdag tot en met zaterdag
10 uur tot 17.00 uur en op zon-
13.00 uur tot 17.00 uur. Tot 7
(ederlands Bureau voor
ie doet al jaren verwoede
en de wereld duidelijk te
dat Holland meer heeft
ibracht dan alleen wind-
S, tulpen en Delfts blauw,
lanks zijn dit nog altijd de
waar Japanners en
tanen naar uitzien op
olland-tour. Toeristische
zijn nu eenmaal erg taai
stoort zich eraan dat deze
llandse symbolen hier ei-
niet eens vandaan ko-
)e tulp haalden we im-
j it Turkije en Delfts blauw
id uit een poging Chinees
in te imiteren. Beide zijn
I het symbool van de Hol-
handelsgeest. Er is nog
the die met ons roemrijke
in te maken heeft en
zowel de tulp als het
lauw aardewerk figure
korte periode, tussen
11720, werd in de plateel-
|ijen in Delft een merk-
soort bloemenvazen ge-
Grote en rijk versierde
met niet één opening,
reeks kleine openin-
Toor elke bloemstengel
)'n vaas een afzonderlijk
ien tuit. Het patroon van
ningen bepaalt de rang
een vaas van een paar tientjes
gezet. De vazen met de tuiten
werden voortaan tulpenvazen
genoemd. Men meende dat ze
werden gebruikt om in elke ope
ning een bol in bloei te trekken
of om in elke opening een tulp
met stengel te steken. Sinds het
einde van de 19de eeuw was dit
de algemeen aanvaarde verkla
ring voor de curieuze vorm van
de vazen. Zelfs moderne beeld
houwers en keramisten lieten
zich erdoor inspireren. Marijke
Gémessy, eigenaresse van Gale
rie Westeinde in Den Haag,
heeft in 1989 en 1991 exposities
gehouden van moderne tulpen
vazen. Op haar verzoek maak
ten kunstenaars zoals Jan
Snoeck, Tejo Philips en Marijke
van Os een eigen variant op de
tulpenvaas. Zo kwamen exposi
ties tot stand met wonderlijke
objecten waarin veelal wel de ge
laagde opbouw en de afzonderlij
ke tuitjes terug te vinden waren.
Ze werden geëxposeerd met in
elk gat een tulp.
Een tulpenvaas van Marijke Gémessy, 'Delft blue painted' genaamd. JJgf Prinsenhof
FOTO: GALERIE WESTEINDE
vuld met droogbloemen of bloe
men van was, zijde, glas of zil
ver. De meeste tijd stonden ze
echter leeg te pronken op de
schoorsteenmantel. Een enkele
keer zullen er ook wel tulpen in
hebben gestaan, maar onder
zoek heeft geleerd dat ze onge
schikt zijn om bollen in te laten
ontkiemen (de functie die aan de
vazen werd toegeschreven). De
tentoonstelling geeft een goed
beeld van het vakmanschap en
de fantasie van de Delftse pla
teelbakkers. De vazen zijn fraai
gedecoreerd met bloemmotie
ven, landschappen en soms Bij
belse voorstellingen. Ook wer
den decoraties ontleend aan Ja
pans lakwerk of Chinees porse
lein zoals het bekende beeld van
een kleine vogel op een tak.
Soms hebben de tuitjes de vorm
van een opengesperde leeuwe-
bek en zijn de handgrepen in de
vorm van een salamander ge
maakt. Om een indruk te geven
hoe zo'n vaas gebruikt werd,
staat er op de expositie één die is
gevuld met een groot boeket. De
vorm en alle details gaan geheel
schuil achter de bloemen. Dat is
schikking van een boeket. Dit
type vaas kent een aantal basis
vormen (obelisk, piramide,
waaier) waarop de ontwerpers
varianten hebben gemaakt.
Soms is de vaas opgebouwd uit
een reeks op elkaar gestapelde
segmenten die weliswaar dezelf
de vorm hebben, maar naar de
top toe kleiner worden. De vaas
loopt dan spits toe en is soms wel
een meter hoog. Veel van dit
type zeer kostbare vazen wer
den er niet gemaakt en na 1720
raakten ze helemaal uit de
mode. De verzamelaars verleg
den hun aandacht naar 'echt'
porselein uit de nieuwe fabrie
ken in Duitsland (Meissen) en
Frankrijk (Limoges en Sèvres).
Speculatie
Toen in de 19de eeuw de belang
stelling voor de Gouden Eeuw
en het culturele erfgoed opbloei
de, werden ook de vreemde va
zen met de tuitjes herontdekt.
Ze werden in verband gebracht
met een ander intrigerend feno
meen uit de Gouden Eeuw: de
korte, maar hevige periode van
speculatiehandel in tulpebollen.
Hoe kleurrijker en grilliger een
tulp was, hoe hoger de prijs die
er voor de bollen werd geboden.
Deze tulpenkoorts liep zo hoog
op dat zeldzame bollen verhan
deld werden voor honderden
guldens per stuk. De exclusieve
vazen waren natuurlijk voor de
tulpen bestemd; zo dacht men in
de 19de eeuw. Een tulp van hon
derden guldens wordt niet in
Maar wat blijkt nu? Onze tul
penvaas is een verzinsel. Deze
zomer is er in Het Prinsenhof in
Delft een expositie over 17de
eeuwse tulpenvazen en moderne
varianten daarop. Hier wordt
eindelijk de waarheid over de va
zen verteld. De samenstellers
slaagden erin uit Nederlandse
en buitenlandse collecties 40.
prachtige exemplaren bijeen te
brengen in de stad waar ze eeu
wen geleden werden vervaar
digd. Daarnaast heeft men on
derzoek gedaan naar de manier
waarop de vazen in de 17de
eeuw werden gebruikt en ont
dekt dat er geen verband kan
zijn met de lucratieve handel in
tulpebollen. In 1637 was de tul
penkoorts definitief over, de
handel stortte in en een aantal
speculanten ging failliet. Daar
na was de tulp gewoon weer een
populaire, maar niet langer
meer exclusieve bloem. Pas 40
jaar later (omstreeks 1780) wer
den in Delft de eerste vazen met
de tuitjes gemaakt. Het waren
siervazen die soms werden ge
bruikt om gemengde boeketten
in te zetten. Ook werden ze ge
mede een reden om te vermoe
den dat ze doorgaans leeg wa
ren.
Sevilla
Het tweede deel van de tentoon
stelling geeft een overzicht van
eigentijdse tulpenvazen. Kera
miste Marijke Gémessy maakte
een selectie van de vazen die ze
sinds 1989 in haar galerie aan
het Westeinde exposeerde. Er is
werk van Iene Vonk, Eduard
Hermans, Jan Kamphuis, Dou-
we Harder, Theo van der Meer,
Jan van der Vaart, Jan Snoeck,
Tejo Philips, Niels Nielsen en
Marijke Gémessy. De interesse
voor deze moderne vazen is
groot; een soortgelijke verzame
ling is nu te zien in het Neder
lands paviljoen op de wereldten
toonstelling in Sevilla. Ook daar
kon men blijkbaar niet om de
tulp heen, maar er is in ieder ge
val wel gezorgd voor een eigen
tijdse entourage. De meeste mo
derne tulpenvazen zijn uit sta-
pelbare segmenten opgebouwd,
net zoals de 17de eeuwse voor
gangers. De mooiste zijn de
De 'tupibus' van Eduard Hermans is eveneens in Delft te bewonderen.
Ook deze 'Komvormige bloemhouder' is op de expositie te zien.
FOTO: MUSEUM BOYMANS VAN BEUNINGEN
verte niets meer weg van een
vaasmodel zoals de 'tulpenrots'
van Jan Snoeck en de vrouwelij
ke vorm van Vilma Henkelman.
De objecten van Marijke Gémes
sy vertonen nog wel de meeste
kenmerken van de oorspronke
lijke tulpenvazen. Ook zij ge
bruikt vormelementen zoals de
waaier, sokkel, tuitjes en het
materiaal Delfts Blauw. Ze
brengt die elementen op een
ruwe en ongepolijste manier bij
elkaar. Alle deelnemende
kunstenaars kregen dezelfde
heldere vraag voorgelegd (maak
een eigentijdse variant op de tul
penvaas) en dat is dan ook de
kracht van de expositie. Het is
boeiend om te zien hoe kunste
naars met eenzelfde opdracht
een totaal andere kant op kun
nen gaan en er hun eigen inter
pretatie aan geven. Geen van
hen had de intentie een ge
bruiksvoorwerp te maken en bij
sommige vazen is het ook maar
beter dat er geen tulpen in ge
plaatst worden. Maar dat gold
eigenlijk voor de historische tul
penvazen ook al. De bijzondere
vorm is voor de kunstenaars een
aanleiding geweest om hun vak
manschap en verbeelding te eta
leren. Dat is de overeenkomst
tussen de 17de eeuwse en de mo
derne tulpenvazen (die eigenlijk
geen tulpenvazen zijn).
strak geometrische objecten van
Jan van der Vaart en Tejo Phi
lips. Daarnaast zijn er meer ba
rokke ontwerpen zoals van Niels
Nielsen en Marijke van Os. Som
mige hebben zelfs in de verste
FOTO: GALERIE WESTEINDE
«1-CLAUDE VAN DAMME DOLPH LUNDGREN
Perfekt getraind...
CONCORDE FILM
