'EG van Noord-Amerika!
werd supersnel bereikt
Koffieprijs
bereikt
dieptepunt
NBD-dansscholen
gaan op Safari
Ondernemingsraad Hema
stopt kort met geding
ttoe Soiigg/nt
ECONOMIE
Handelsoverschot
Japan gegroeid
ïingbouw
genomen
GATT: NAFTA is
belangrijke ontwikkeling
Taiwan en China praten
over economische banden
Kleiner belang Vendex
in Barnes Noble
DONDERDAG 13 AUGUSTUS 1992
A7
janboeren Rusland
jgen meer geld
OU De graanboeren in Rusland krijgen
fcld voor het graan dat ze aan de overheid le-
zo heeft het persbureau Interfax gisteren
(gemaakt.
feverhoging betekent een concessie van de re-
ïaan de boeren, die eerder deze maand de
Jjpgingen om te protesteren tegen wat ze be-
Iden als te lage graanprijzen. De prijs is op-
Jken van 10.000 tot 12.000 roebel (ongeveer
Jden) per ton. Boeren die meer graan aan de
(veren dan de verplichte 25 procent, krijgen
nus van twintig procent. De Russische
eren hebben tot nu toe dit jaar vanwege de
lijzen maar 5,8 miljoen ton graan aan de
ld geleverd. In dezelfde periode van vorig
6 dat 13,4 miljoen ton.
Bestedingen voor reclame
fors gegroeid
AMSTERDAM De reclamebestedingen zijn in het
eerste halfjaar van 1992 met 13 procent toegenomen
ten opzichte van een jaar geleden, aldus het Bureau
Budgettencontrole BBC. Er werd 1386 miljoen gulden
uitgegeven. Van die groei profiteerden vooral televisie
en radio. Gecorrigeerd voor inflatie komt de stijging
uit op zo'n 9 procent, ongeveer 2 procent meer dan in
het eerste half jaar van 1991. De televisie heeft haar
positie opnieuw versterkt, voornamelijk ten koste van
de gedrukte media. Het aandeel van televisie komt
volgens BBC op 37 procent, dat van de dagbladen op
27 procent en dat van de tijdschriften op 24 procent.
Bij de gebruikte media deden de nieuws-, sport- en
jongerenbladen het relatief goed. De vergelijking met
vorig jaar valt slecht uit voor de management-, de ge-
zins- en de mannenbladen. Ook nieuwsbladen kam
pen met een terugval in de advertentie-inkomsten.
KLM vergroot belang
in Martinair
AMSTERDAM Het belang van de KLM in de
luchtvaartmaatschappij Martinair is uitgebreid
van 29,8 procent naar 34 procent, zo heeft een
woordvoerster van de KLM gisteren bevestigd.
Doordat Martinair zijn aandelenkapitaal heeft
uitgebreid, daalde de deelneming van ABN
Amro in de luchtvaartmaatschappij tot onder
de vijf procent (4,2 procent). Handhaven van
het aandelenpakket werd daardoor fiscaal on
aantrekkelijk omdat voor deelnemingen van
minder dan vijf procent geen vrijstelling wordt
verleend van dividendbelasting. De KLM heeft
het pakket van ABN Amro overgenomen omdat
het beschikbaar kwam. De luchtvaarmaat
schappij heeft geen plannen om haar aandeel in
Martinair verder uit te breiden.
New York heeft ruim
miljoen steuntrekkers
NEW YORK Het aantal uitkeringsgerechtig
den in New York ligt voor het eerst sinds de ja
ren '70 weer boven het miljoen. In juli leefden
ruim een miljoen inwoners van de metropool
aan de Amerikaanse oostkust van een uitkering,
zo heeft de New York Times gisteren gemeld. In
ruim twee jaar tijd is het aantal Newyorkers in
de steun met meer dan 20 procent gestegen.
Haast een op de zeven inwoners van de Big Ap
ple is aangewezen op ondersteuning door de
overheid. De meeste nieuwe uitkeringstrekkers
zijn ongeschoolde arbeiders die niet aan de slag
komen als gevolg van de aanhoudende recessie.
Verder kreeg de stad flink wat immigranten te
verwerken en steeg het aantal patiënten dat een
afkickprogramma voor drugs volgt.
TOKYO Japan heeft de afgelopen maand een forse toene
ming van het overschot op zijn handelsbalans geboekt. Vol
gens het ministerie van financiën in Tokyo bedroeg het over
schot in juli 9,24 miljard dollar tegen 6,6 miljard dollar in juli
Ook ten opzichte van juni was er sprake van een toeneming.
Het overschot bedroeg toen 8,98 miljard dollar. In vergelijking
met juli vorig jaar nam de export van Japan toe met bijna elf
procent tot 29,47 miljard dollar. De import groeide met een
magere 1,1 procent tot 20,23 miljard dollar. De handel met de
Verenigde Staten viel in het voordeel van Japan uit met een
bedrag van 3,83 miljard dollar. Vorig jaar juli was dat 3,02 mil
jard dollar. In de handel met de Europese Gemeenschap was
sprake van een zeer sterke groei van het overschot aan Japan
se kant. Het surplus groeide van 260 miljoen dollar tot 2,5 mil
jard dollar.
IURG In de eerste
an 1992 zijn 32.651
'en gereed gekomen
f 0.964 een jaar eerder.
ntal woningen in aan-
p| ind juni was 42.233 te-
170 eind juni '91. Dit
jt cijfers die het Cen-
ureau voor de Statis-
ren heeft bekendge-
ncie lopen de cijfers
iteen. In Zuid-Holland,
Zeeland, Gelderland,
id en Overijssel was het
'oningen in aanbouw
hoger dan een jaar ge-
In Overijssel en Flevo-
ake van een stij-
ln achtereenvolgens 28
:ent. In de provincies
id, Groningen en
[olland was het aantal
>n dat eind juni in aan-
i&s in vergelijking met
geleden achtereenvol-
17 en 15 procent lager,
ld naar sectoren is de
n de sociale huursector
rrije sector toegenomen,
atste twaalf maanden is
I nen met de bouw van
6.000 woningen in de so-
lursector. Dat is 16 pro
eer in vergelijking met
nde twaalf maanden,
ije sector steeg het aan-
igen waaraan werd be-
met 11 procent tot bijna
In de premiekoopsector
van een daling van
int tot 12.022 wonin-
bouwsector is van
II tot en met juni '92 voor
jdrag van 26,4 miljard
laan bouwvergunningen
wen. In vergelijking met
traan voorgaande twaalf
fen is dat een stijging van
itti onderhoudt
juters landmacht
Olivetti Neder-
lat het onderhoud van de
jatiseringsapparatuur en
ware van de Koninklijke
iacht verzorgen,
jen waren service en on-
1 in handen van zeven-
jerschillende bedrijven,
fce hoopt dat het service-
t met één bedrijf tot la
asten en minder admini-
e rompslomp leidt.
Jntract is afgesloten voor
4 een halfjaar met een op-
e overeenkomst is in to-
P miljoen gulden gemoeid.
ogovens wil
rtugees
ilbedrijf
pOGELS
BEN Hoogovens is in
fee voor de overneming
fe Portugese staalprodu-
Siderurgia Nacianal.
Hoogovens heeft ook
ranse staalbedrijf Usi-
icilor interesse in de
Kfjgese onderneming.
Ie overneming is,een be-
gemoeid tussen de 300
IBJ0 miljoen gulden. De di-
Jpjp van Siderurgia noem-
jJoogovens een geschikte
°ldaat voor de overne-
prgia heeft, evenals de an-
(staalbedrijven, te lijden
6? de crisis op de staal-
'5$. Het bedrijf zit in de rode
jyl, terwijl ook de omzet
Dat Hoogovens belang-
'hg heeft voor Siderurgia is
rkelijk. Eerder liet Hoogo-
«fveten liever geld te steken
"luminiumpoot dan in de
>ot. De markt voor staal
2«j onder zware druk als ge-
fan een inzakkende vraag
"Tiping van staal door de
uit het voormalige Oost-
Ioogovens wilde geen re-
ïven voor de belangstel-
>or het Portugese bedrijf,
duidelijk dat Hoogovens
.jstelling heeft voor de
ïbandwalserij. In dit seg-
van de markt heeft Hoog-
niet zo'n sterke positie,
juist hier de concurren-
Jder moordend is.
WASHINGTON - Ze zou
den er in Europa nog wat van
kunnen leren, van de snel
heid waarmee de Noordame
rikanen hun eigen economi
sche gemeenschap van Cana
da, de Verenigde Staten en
Mexico tot stand brengen.
Na slechts veertien maanden
onderhandelen hebben de
drie mammoet- c.q. buurlan
den in principe overeenstem
ming bereikt over een uitvoe
rig en complex vrijhandels
verdrag, dat met 365 miljoen
inwoners 's werelds grootste
interne markt wordt.
De geleidelijke afbraak van de
onderlinge tariefmuren en van
handelsbelemmerende ver
schillen in economische en pro
ductveiligheids-wetgeving kan
naar verwachting volgend jaar
beginnen en moet over vijftien
jaar zijn voltooid. De NAFTA
(North American Free Trade
Agreement) wordt geleidelijk
een formidabele concurrent en
handelspartner van de EG. Ook
in Algemene Overeenkomst in
zake Tarieven en Handel
(GATT), waarin met name het
Amerikaans-Europese land-
bouwdispuut de gemoederen
pleegt te verhitten, zal Noord-
Amerika een krachtiger vuist
kunnen maken, mede omdat
het minder afhankelijk wordt
van Europese producten.
Het gisteren bereikte principe
akkoord tussen de'VS, Canada
en Mexico omvat duizenden de
tailvoorzieningen, die er in gro
te lijnen op neerkomen dat:
Onderlinge invoerrechten en
douane-verplichtingen voor
alle verhandelde producten
worden afgeschaft;
Speciale arbitrage-commis
sies met vertegenwoordigers
van de drie landen worden op
gericht om handelsconflicten te
beslechten;
GENEVE De GATT, de Algemene Overeenkomst inzake Tarie
ven en Handel, heeft het vrijhandelsakkoord tussen de VS, Canada
en Mexico een „belangrijke ontwikkeling" genoemd in de werelde
conomie en de wereldhandel. In het verleden heeft de GATT der
gelijke overeenkomsten ook altijd verwelkomd. In een vandaag
uitgegeven verklaring zegt de GATT dat de overeenkomst des te
belangrijker is omdat de drie betrokken landen een grote rol spe
len in de huidige GATT-besprekingen over de liberalisering van de
wereldhandel, de zogenoemde Uruguay-ronde. De GATT gaat de
overeenkomst wel terdege bestuderen op eventuele schendingen
van de GATT-regels voor de vrije wereldhandel. Het gaat er daar
bij vooral om of andere dan de drie betrokken landen geen nadeel
ondervinden van de vrijhandelsovereenkomst.
Nieuwe externe handelsob
stakels worden opgericht, met
name om te voorkomen dat Eu
ropese landen en Japan mis
bruik maken van de lagere ex
terne invoerrechten van Mexi
co om zo goedkoop in te voeren
in de VS en Canada. (Er komt
voorlopig geen gemeenschappe
lijk buitentarief van NAFTA).
Welvaart
Een van de belangrijkste gevol
gen van het NAFTA-akkoord is
dat Mexico zijn semi-socialisti-
sche economie moet opgeven,
zodat Amerikaanse en Canade
se ondernemers toegang krij
gen tot Mexico's tot dusver
re genationaliseerde bank-,
verzekerings- en olie-industrie.
De VS en Canada zullen ook
kunnen gaan meedingen naar
bouwopdrachten van de Mexi
caanse overheid in eigen land.
Mexico van zijn kant mag dan
ook grotere investeringsactivi
teit van zijn N AFT A-partners
verwachten en daarmee een al
gehele verhoging van de wel
vaart. Om dezelfde reden zijn
vooral vakbonden in de VS te
gen het vrij handelsverdrag. Zij
voorzien grootscheeps verlies
van banen als bij voorbeeld
Amerikaanse autobedrijven
hun productie naar Mexico zul
len verhuizen, omdat de lonen
daar veel lager zijn en de invoer
van die auto's in de VS gratis
wordt.
Amerikaanse milieubescher
mers op hun beurt duchten
NAFTA uit vrees dat Ameri
kaanse bedrijven naar Mexico
zullen uitwijken om daar de
strenge milieuwetten van de VS
te ontlopen. Het Amerikaans-
Mexicaanse grensgebied zou
daarom sterk vervuild kunnen
raken.
Andere gevolgen van de interne
Noordamerikaanse markt zijn
onder meer dat Mexicaanse
vrachtwagenchauffeurs met
hun trucks en lading de VS mo
gen gaan doorkruisen (thans
moet aan de grens worden over
geladen op Amerikaanse
trucks), dat Amerikaanse com-
puterfabrieken voor assembla
ge van hun producten niet meer
naar Azië hoeven maar in Mexi
co terecht kunnen en dat Ame
rikaanse en Canadese consu
menten minder gaan betalen
voor Mexicaanse producten als
glas, bier en citrusvruchten.
Economen in de VS zijn het er
niet over eens hoe voor hun
land de NAFTA-balans op het
gebied van met name de werk
gelegenheid zal uitpakken. Pre
sident Bush gelooft heilig in het
economische heil van onbelem
merde handel (lagere consump
tieprijzen kweken extra koop
kracht) en hij heeft er dit Ame
rikaanse verkiezingsjaar alles
aan gedaan om te bereiken dat
het principe-akkoord met Mexi
co en Canada nog vóór de Repu
blikeinse partijconventie van
komende week zou worden ge
sloten.
Stroman
Ook Democratisch presidents
kandidaat Bill Clinton is van de
'vrijhandelsschool', maar is als
oppositieleider toch meer ge
neigd om gevoelig te zijn voor
de bezwaren van de Ameri
kaanse werknemersorganisa
ties. En Bush doet niets liever
dan Clinton portretteren als
stroman van de vakbonden.
Verkiezingsjaar of niet, het
NAFTA-akkoord heeft vooral
in de VS nog heel wat hordes te
nemen alvorens de weg naar
volledige uitvoering open ligt.
De overeenkomst moet eerst in
alle drie de landen nog door de
volksvertegenwoordigingen
worden geratificeerd. Dat lijkt
niet eerder dan begin volgend
jaar gebeurd te kunnen zijn.
Met name het Congres in Was
hington zal zwaar onder vuur
komen te liggen van talloze
pressiegroepen, wier specifieke
handelsbelangen in geding zijn.
Daarna moeten ten aanzien van
duizenden concrete producten
en honderden wettelijke rege
lingen gedetailleerde afspraken
worden gemaakt over het tem
po en de mate waarin tariefmu
ren en juridische obstakels wor
den afgebroken. Die afspraken
kunnen extreem ingewikkeld
zijn. Zo moet worden vastge
steld welk percentage van een
in Mexico gebouwde auto ook
daadwerkelijk uit Noordameri
kaanse onderdelen moet be
staan, wil die auto tariefvrij in
de VS mogen worden inge
voerd. 65 procent, luidt thans
het antwoord in het NAFTA-
akkoord. Maar er moet in on
derhandelingen met onder
meer Japan en de EG nog wor
den vastgeteld hoe de vrijwel
De NAFTA moet de jaarlijkse illegale immigratie van een miljoen Mexicanen naar de VS afremmen.
onmogelijke vaststelling kan
worden gedaan welk precies
percentage van een auto 'eigen'
en 'vreemd' is...
Ondanks alle voorzienbare uit
voeringsproblemen is de alge
hele verwachting in de VS,
Mexico en Canada dat er over
vijftien jaar een vrijwel volledi
ge vrijhandelszone zal zijn die
zich op het Noordamerikaanse
continent uitstrekt van ver in
de noordpool tot diep in de tro
pen.
Overwicht
Dat die markt in een veel snel
ler tempo tot stand kan komen
dan de handelsgemeenschap
die de Europeanen op hun con
tinent (hebben) weten te berei
ken, is onder meer te danken
aan het enorme economische
overwicht van de VS op Canada
en vooral Mexico. Bovendien
waren de VS en Canada onder
ling al ver gevorderd op het ter
rein van economische eenwor
ding. Voor de VS is er daarom
relatief weinig risico verbonden
aan NAFTA, terwijl voor Mexi
co de potentiële voordelen
enorm zijn.
In Mexico bedraagt het natio
naal product per hoofd van de
bevolking 2500 dollar per jaar.
In zowel Canada als de VS is dat
21.500 dollar per jaar. De han
delsbalans tussen Mexico en de
VS was de laatste jaren onge
veer in evenwicht. Vorig jaar
exporteerde de VS voor 32 mil
jard dollar naar Mexico en be
liep de import uit dat land 31
miljard. De VS heeft 251 mil
joen inwoners, Mexico 87 mil
joen en Canada 26 miljoen.
Hechtere handelsrelaties met
Mexico zullen volgens de rege
ring Bush sterk de illegale im
migratie van Mexicanen naar
de VS afremmen, omdat er
meer werkgelegenheid komt in
Mexico. Naar schatting steken
de laatste jaren telkens meer
dan een miljoen Mexicanen on
wettig de noordgrens over om
zich permanent in de VS te ves
tigen.
NEW YORK De koffieprij
zen hebben hun laagste ni
veau van de afgelopen zeven
tien jaar bereikt. Op de ter-
mijnmarkt in New York
kwam koffie voor levering in
september uit op een note
ring van 50,75 dollarcent per
pound (435 gram), het laag
ste peil sinds 1975.
Een einde aan de daling is nog
niet in zicht en sommige des
kundigen sluiten niet uit dat de
noteringen op een diepterecord
van de laatste twintig jaar gele
den kunnen uitkomen. De pro
ducenten verkopen wat ze kun
nen omdat ze met de huidige
prijsdaling zich geen lagere op
brengst kunnen permitteren.
Een prijs van boven de vijftig
dollarcent per pound wordt nu
nog aanvaardbaar geacht. Aan
de andere kant laten de ver
bruikers het afweten, omdat ze
over ruim voldoende voorraden
beschikken.
De verbruikende landen be
schikken over recordvoorraden
koffie na drie jaar van ongere
guleerde verkopen door de kof-
fieproducerende landen. De in
ternationale koffie-overeen-
komst werd in juli 1989 buiten
werking gesteld omdat de pro
ducenten het niet eens konden
worden over de hoeveelheden
koffie die ze op de wereldmarkt
zouden leveren. De koffie-over-
eenkomst voorzag in een beper
king van de leveringen bij een
daling van de prijzen en in een
toeneming van de leveringen bij
een prijsstijging.
TAIPEI China en Taiwan be
ginnen gesprekken over het
aanknopen van formele econo
mische banden. Dat heeft Koo
Chen-fu, voorzitter van de
semi-officiële Taiwanese com
missie voor relaties met China,
gisteren bekendgemaakt.
Het is de eerste keer dat verte
genwoordigers van de twee lan
den met elkaar over economi
sche aangelegenheden zullen
spreken. Koo Chen-fu zei dat
hij een uitnodiging uit China
voor een ontmoeting met zijn
collega Wang Daohan zal aan-
De Nationalistische re
gering van Taiwan, die de Chi
nese burgeroorlog in 1949 ver
loor, heeft de commissie inge
steld omdat zij weigerde officië
le contacten aan te gaan met
China. Sinds het eind van de ja
ren tachtig zijn tussen de twee
landen de economische banden
en contacten via burgers snel
toegenomen. Koo Chen-fu heeft
president Lee Teng-hui en pre
mier Hau Pei-tsun inmiddels op
de hoogte gebracht van zijn be
sluit op de uitnodiging uit Chi
na in te gaan.
De verbruikers van koffie laten het afweten, omdat ze over ruim voldoende voorraden beschikken.
AMSTERDAM De Onderne
mingsraad Centrale, het or
gaan dat de belangen behartigt
van de zeshonderd personeels
leden op het hoofdkantoor van
de Hema, heeft het kort geding
tegen de Hema ingetrokken. A.
Steijaert van de Dienstenbond
FNV heeft dat gisteravond be
vestigd.
Volgens Steijaert is de OR er na
indringende gesprekken met de
vakorganisaties van overtuigd
dat de belangen van het perso
neel in de zogenoemde
„stroomlijnoperatie" door de
vakbonden voldoende worden
behartigd. Afspraken over een
nauwe betrokkenheid van de
OR bij ingrijpende beslissingen
zijn schriftelijk vastgelegd. Het
geding diende maandag in Am
sterdam. Vandaag zou uit
spraak worden gedaan.
Inzet was de oprichting van de
Stichting Hema Transfer, die
personeel dat door de stroomlij
noperatie overbodig wordt aan
een andere baan moet helpen
binnen of buiten het moeder
concern KBB. Centrale wilde
meer zeggenschap in de stich
ting, de Hema was daar tegen
omdat de OR-leden te grote per
soonlijke belangen zouden heb
ben. In totaal gaat het om onge
veer 150 mensen hoger perso
neel van wie de baan verdwijnt.
Ongeveer zeventig mensen
kunnen niet op een andere plek
binnen het bedrijf aan de slag.
AMSTERDAM Het detailhandelsconcern Vendex vermindert
zijn belang in de Amerikaanse boekwinkelketen Barnes Noble
van vijftig naar 32 procent. Het concern wil samen met mede-eige
naar en directeur Leonard Riggio ongeveer 7 miljoen aandelen
naar de Amerikaanse beurs brengen tegen een koers van 15 dollar
per stuk. Ook Riggio ziet zijn belang daardoor zakken van vijftig
naar 32 procent. De emissie moet „na de zomer" plaatsvinden.
Volgens de Vendex-zegsman is het niet de bedoeling het belang
verder terug te brengen. Barnes Noble is een van de grotere boe
kenverkopers in de VS. Het concern, dat nu ongeveer 860 winkels
bezit met een jaaromzet van 1,5 miljard gulden, wil in een snel
tempo zeer grote boekenwinkels oprichten. Deze 'Superstores'
hebben ongeveer 70.000 titels in voorraad en hanteren zeer lage
prijzen. Barnes Noble controleert nu 68 van deze zeer grote win
kels; dat moeten er 190 worden.
SLAGHAREN - De NBD-
dansscholen 'Safariën' er op
los. De voorzitter van de Ne
derlandse Bond van Dansle-
raren NBD, Fred Bijster,
twijfelde daarover begin deze
week geen moment.
Gekleed in Safari-uitrusting,
tropenhelm incluis, verscheen
hij op het podium van De Bonte
Wever in Slagharen om het
jaarlijkse congres van de NBD
te openen. Speciale attractie tij
dens het congres was de intro
ductie van de Swinging Safari.
Het is de dans van het jaar en
volgt de White Emotion op. De
op Afrikaanse ritmes gebaseer
de Swinging Safari wordt op het
congres geleerd aan driehon
derd dansleraren, die de Safari
doorgeven in hun dansscholen.
De bedenker van de dans van
het jaar 1992 is dansleraar Jac
van den Elshout uit Bergen op
Zoom.
De commercie heeft een forse
greep op het dansje. De Swin
ging Safari is namelijk nauw
verbonden met de likeur Safari.
De alcoholische versnapering
was gisteren prominent aanwe
zig en er sotnden 'safari-para
sols'. Ook in de promotie wordt
nauw samengewerkt. Toch aar
zelt Bijster om het woord spon
soring in de mond te nemen.
„We gaan de dans samen pro
moten", legt hij uit. „Maar het
is niet de bedoeling dat iedereen
in de dansschool het ineens op
een zuipen zet omdat er alleen
maar Safari geschonken wordt.
Uiteraard wil Safari wel een
link leggen tussen hun product
en de dans. Zo gaan ze op een
discotheken-tour. met onze
dans en de bijbehoordende cd.
Volgens mij komt er ook wat
over ons op het etiket. En bin
nen de dansscholen komen er
bijvoorbeeld Safari-avonden.
De koppeling van een dans aan
een drank is overigens niet
nieuw. Bij de White Emotion
was melk de 'brandstof.
Met de dans van het jaar wil de
NBD inspelen op trends. Bij
ster: „Elk jaar is er wel een
trend. Je had Dirty Dancing, de
Lambada, blijkbaar is er be
hoefte aan speciale dansen. Wy
denken dat nu Afrikaanse in
vloeden in de popmuziek opko-
