„Halve provincie kan
onder water lopen"
fleES^EK
ELSEVIER
HN
BINNENLAND
Greenpeace Waarschuwing na dijkdoorbraak:
vecht tegen
boringen in
Waddenzee
Sint Maarten
nog niet
afgerond
li
UIT DE WEEKBLADEN V
Authentieke uitstraling
CcidócSoutant
DOOTERDACy3AUGUSTOS^992jj
Beloning voor gouden
tip Nymphe Poolman
AMSTERDAM Een aantal Nederlandse
zakenmensen looft een beloning van 100.000
gulden uit voor de gouden tip die leidt naar de
verblijfplaats van de al bijna een jaar vermis
te Nymphe Poolman (7) uit het Groningse
Vriescheloo. De actie is een particulier initia
tief van journalist Peter R. de Vries, ex-mis
daadverslaggever van de Telegraaf en oud
hoofdredacteur van Aktueel. De actie komt
voort uit onvrede over de beslissing van de
rijkspolitie in Groningen om het onderzoek
naar de verdwijning te staken. Nymphe Pool-
ipan verdween op 28 november 1991 spoor
loos tijdens een wandeling van de supermarkt
naar haar woning, een afstand van enkele
honderden meters.
Surfer vermist „Cholera slaat niet
voor Zeeuwse kust naar Anüllen»
Schade aardbeving aan Slachtoffer botsing
bedrijven valt mee met jetski gevonden
VROUWENPOLDER -
Een 16-jarige surfer uit
Middelburg wordt sinds
dinsdagmiddag vermist
voor de kust van Vrou
wenpolder in Zeeland.
De zoekactie, die de poli
tie dinsdagavond en
woensdag heeft gehou
den, is gistermiddag zon
der resultaat beëindigd.
Alleen het zeil van de
surfplank is teruggevon
den. Bij de zoekactie
werd ook een helicopter
van de Belgische politie
gebruikt.
WILLEMSTAD De kans dat de cholera-
epidemie vanuit het naburige Venezuela
overslaat naar Benedenwindse eilanden van
de Nederlandse Antillen, kan vrijwel worden
uitgesloten. Dit heeft de waarnemend direc
teur van het departement van Volksgezond
heid, dr. Vissers, gisteren in Willemstad mee
gedeeld. Hij reageerde daarmee op berichten
dat in Venezuela wegens cholera de alarmfase
is afgekondigd en dat de verkoop van vis en
schelpdieren is verboden, omdat daarin cho-
lera-verwekkers zijn ontdekt. Uit gebieden
waar cholera heerst worden geen produkterï
geïmporteerd, aldus Vissers. Bovendien is de
drinkwaterkwaliteit op de eilanden optimaal
en zijn de sanitaire voorzieningen goed.
ROERMOND De gedeclareerde
schade die bedrijven zeggen geleden te
hebben als gevolg van de aardbeving
op 13 april blijkt erg mee te vallen.
Slechts veertien ondernemingen heb
ben voor de gestelde datum van 1 au
gustus een aanvraag voor schadever
goeding ingediend. Aanvankelijk lie
ten meer dan vierhonderd onderne
mingen weten door de aardbeving
schade te hebben geleden van meer
dan dertien miljoen gulden, maar die
schadeclaims zijn niet voor de gestelde
datum ingediend. Van de veertien be
drijven die dit wel gedaan hebben be
weren er vijf niet langer te kunnen
voortbestaan zonder steun.
DORDRECHT In het water van de
Beneden-Merwede, ter hoogte van de
gemeente Hardinxveld-Giessendam, is
dinsdagavond het lichaam gevonden
van de 20-jarige man die sinds zondag
middag werd vermist na een ongeval
met twee jetski's. Het stoffelijk over
schot werd ontdekt door een passeren
de binnenvaartschipper. De aanvaring
vond zondagmiddag plaats op de Bene
den-Merwede bij Gorinchem. De 20-ja-
rige man uit die plaats werd in een op-
blaasband voortgetrokken door een
jetski. De bestuurder van een andere
jetski botste boven op hem, waarna hij
werd vermist. De toedracht van het
ongeval wordt nog onderzocht.
DELFZIJL Greenpeace en de
Waddenvereniging blijven
vechten tegen de geplande gas
boringen van de Duitse olie
maatschappij BEB in het Eems-
Dollard-gebied.
BEB is van plan twee produk-
tieplatforms in zee te plaatsen
en heeft van de Duitse overheid
inmiddels de benodigde vergun
ningen gekregen. Volgens
Greenpeace en de Waddenvere
niging zal de kans op een grens
overschrijdende milieuramp
aanzienlijk toenemen als de
oliemaatschappij in het kwest-
bare natuurgebied gaat boren.
Volgens woordvoerder Carsten
Redlich van Greenpeace Duits
land wil BEB in de tweede week
van september met de omstre
den boringen beginnen. Dat
maakt de kans volgens hem
klein via juridische weg nog iets
te ondernemen. Acties sluit de
Greenpeace-woordvoerder dan
ook niet uit. Hoe die er uit ko
men te zien, wil hij nog niet zeg
gen. Demilieuorganisatie zal
alle legale stappen ondernemen
om aantasting van het wadden
gebied te voorkomen.
De Tweede Kamerfractie van
de PvdA heeft inmiddels bij mi
nister Alders van milieu aange
drongen druk uit te oefenen op
zijn Duitse collega Töpfer. Deze
heeft in 1991 tijdens de Esb-
jerg-conferentie beloofd de bo
ringen tot minstens 1994 uit te
stellen. Töpfer verwijst echter
door naar de verantwoordelijk
heden van de deelstaatregering
van Neder-Saksen. Saillant de
tail is dat „milieuminister" Mo-
nika Griefahn van de deelstaat,
die tot een akkoord met BEB is
gekomen, een aantal jaren gele
den nog deel uitmaakte van
Greenpeace.
DEN HAAG De Rijksminis
terraad zal pas morgen bijeen
komen om over de bestuurscri
sis op Sint Maarten te praten.
Een woordvoerder van het Ka
binet voor Antilliaanse en Aru
baanse zaken heeft dat gister
avond meegedeeld.
Reden voor het uitstel het
overleg vindt een dag later
plaats dan oorspronkelijk ge
pland van de ministerraad
van het Koninkrijk is dat het
overleg tussen premier Lub
bers, minister Hirsch Ballin en
de Antilliaanse minister pre
mier Maria Liberia meer tijd
vergt. De twee Nederlandse po
litici en de Antilliaanse premier
voerden gisteren voorbereiden
de besprekingen die op verzoek
van Maria Liberia werden ge
houden. Liberia meent dat het
onder curatele stellen van het
Bovenwindse eiland op juridi
sche gronden een aanvechtbare
maatregel is. Bovendien menen
Antilliaanse politici en ook de
premier dat het Nederlandse
ingrijpen een klap voor de auto
nomie van de Antillen bete
kent.
De maatregelen die Hirsch Bal
lin in juli nam, houden onder
meer in dat alle besluiten met
belangrijke financiële (boven de
25.000 gulden) en bestuurlijke
gevolgen vooraf ter toetsing
aan de gouverneur van de Ne-
derlandse Antillen moeten wor
den voorgelegd. Besluiten van
het bestuur van Sint Maarten
kunnen eventueel ter vernieti
ging worden voorgedragen aan
de Kroon. Op de Antillen heer
ste de afgelopen tijd de vrees
dat minister Hirsch Ballin nog
verdergaande maatregelen zou
nemen dan hij in juli had aange
kondigd. Verwacht werd dat hij
de ministerraad van het Ko
ninkrijk een algemene maatre
gel van rijksbestuur zou voor
leggen. De Eilandsraad en het
College van gedeputeerden zou
den dan helemaal buitenspel
worden gezet.
MUNTENDAM - De dijk
doorbraak in het A.G. Wil-
dervanckkanaal gisteroch
tend vroeg is een waarschu
wing voor de provincie Gro
ningen. De bodemdaling, die
door de gaswinning optreedt,
kan nog veel ingrijpender ge
volgen hebben.
Dat zegt C. Wolthuis, vicevoor-
zitter van Willem Beton, de de
noordelijke overleggroep bo
demdaling. Willem Beton sig
naleerde onlangs een lokale
verzakking in de Emmapolder-
dijk tussen de Eemshaven en
Uithuizen. Die zou een gevolg
zijn van de bodemdaling. Als
daar geen groot gemaal wordt
gebouwd kan bij een dijkdoor
braak de halve provincie onder
water lopen. De overleggroep
concludeert dat door de bodem
daling in het centrumgebied
van het Slochterenveld (nu al
acht tot twaalf centimeter) het
water relatief stijgt en de druk
op de dijken toeneemt.
Dat kan ertoe leiden dat op
zwakke plekken gemakkelijker
mankementen optreden, als
daar werkzaamheden worden
verricht. Volgens de overleg
groep zou dat ook verklaren
waarom door het leggen van
een gasleiding de dijkbreuk in
het Wildervanckkanaal is ont
staan.
Militairen
Burgemeester G. Hut van de
.gemeente Menterwolde riep als
voorzitter van het crisisteam
gisteravond de hulp in van mili
tairen om de dreigende over
stroming van zijn gemeente te
gen te gaan. Eerder genomen
maatregelen bleken ontoerei
kend.
Het probleem waarmee de
hulptroepen gisterochtend wer
den geconfronteerd was enorm.
Het ongetemde water sloeg
steeds meer zand weg. Aanvan
kelijk hoopte het crisisteam in
het gemeentehuis van Menter
wolde het gat te kunnen dich
ten door een ponton voor de
opening te laten zinken en de
gaten op te vullen met puin en
stenen. Maar al snel bleek de
toegangsweg naar de doorbraak
volstrekt onvoldoende. Zwaar-
geladen vrachtwagens moesten
op het smalle dijkje in de ach
teruit een kilometer rijden en
hun lading lossen. Een drijven
de kraan werd naar het gat ge
dirigeerd die veel sneller dan
via het smalle dijkweggetje de
vrachtwagens met steen en
Een dekschuit vormt een tijdelijk opvulling van de dijk, die gisterochtend bij Zuidbroek/Muntendam doorbrak. Het gat nabij de polder Tus-
schenklappen ontstond tijdens het doortrekken van een gasleiding onder het A.G. Wildervanckkanaal (links)
foto: anp
zand kon lossen. Een deel van
de N33 werd daartoe afgeslo
ten. 's Middags gingen de slui
zen in het Eemskanaal en het
Winschoterdiep dicht. Daarmee
werd in ieder geval een deel van
de stroom richting Muntendam
tegen gegaan. Later op de dag
volgde die van Zuidbroek.
Scheepvaartverkeer, met uit
zondering van de hulpschepen,
was in heel Oost-Groningen on
mogelijk geworden. Maar intus
sen stroomde de Tusschenklap-
pen-polder steeds verder vol.
Op veel plekken stond het wa
ter bijna een meter hoog. Bur
gemeester Hut verzocht het Re
gionaal Militair Commando
(RMC) alsnog om bijstand. Dat
zou in het uiterste geval een
noodbrug over het kanaal aan
leggen, waardoor de vrachtwa
gens met puin zonder omwegen
de doorbraak konden bereiken.
Cadmium
Het gat in de dijk ontstond gis
terochtend vroeg bij het boren
van een vijfde gasleiding onder
het kanaal. Nacap, dat in op
dracht van de Gasunie de bo
ring onder het kanaal uitvoert,
heeft in ieder geval apparatuur
ter waarde van vijf miljoen on
der de golven zien verdwijnen.
Het Drents en Veenkoloniaal
Landbouwgenootschap becij
fert het verlies van de circa vijf
tien boeren in het gebied op
minstens 2,5 miljoen gulden.
Daarbij komt nog de toekomsti
ge schade: de grond zal in de ko
mende jaren minder opbrengst
geven, omdat de overstroming
de grond en de sloten doet
dichtslibben. De gedupeerde
boeren komen vandaag bijeen
om samen een claim bij de Na
cap in te dienen. Die kan boven
dien enorme rekeningen tege
moet zien van de overheden en
de waterschappen, die ook mil
joenen guldens hebben uitgege
ven aan het dichten van de dijk.
Gisteravond bleek bovendien
dat in het overstroomde gebied
een provinciaal depot voor ver
vuilde grond ligt met door cad
mium verontreinigd slib. De
provincie heeft monsters geno
men, waaruit moet blijken hoe
ver het cadmium zich over de
honderden hectares heeft ver
spreid.
Toedracht
Over de toedracht van de dijk
doorbraak tast Nacap nog in
het duister. Directeur-eigenaar
Henk Koop suggereert dat wel
licht een ondergrondse aftak
king van het kanaal de oorzaak
is. Maar ook wordt gespecu
leerd dat ingenieurs een reken
fout hebben gemaakt en te hoog
hebben geboord. Het bedrijf is
verzekerd tegen calamiteiten.
Koop wil echter niet zeggen te
gen welk bedrag. De Neder
landse Vereniging van Assu
rantiemakelaars (NVA) laat
weten dat de boeren in ieder ge
val bij de Nacap terecht
moeten. De schade aan gewas
sen en opstallen door dijkdoor
braak en overstroming is in Ne
derlandse polissen uitgesloten.
De rijksweg N33 tussen Veen-
dam en Zuidbroek blijft voorlo
pig dicht. v
De overstroming van de polder
Noordoostpolder
vijftig jaar
Waar eens de golven het
land bedolven, golft nu
een halmenzee; de oogst
is rijp. De laatste regels
van de roemruchte
Zuiderzeeballade over de
Noordoostpolder en het
heimwee der vissers. In
september is het precies
vijftig jaar geleden dat de
polder droogviel. In de
jaren vijftig gold de
Noordoostpolder als het
meest moderne
landbouwgebied van
Europa. Het agrarische
sprookje bleek echter
van korte duur. De
mechanisatie rukte op,
de landarbeider
verdween uit Nederland
en de polder verouderde.
Na de landarbeider
verdwijnt nu ook de
akkerbouw stilletjes uit
de Noordoostpolder.
Voor de toevallige
passant heeft het gebied
echter alles weg van een
paradijs. Het landschap
is ruim en oogt prachtig
groen.
foto: anp
Tusschenklappen heeft niet al
leen schade toegebracht aan de
gewassen, maar ook aan de
daar aanwezige natuur. Talloze
dieren probeerden, voorzover
zij daartoe in staat waren, een
veilig heenkomen te zoeken
voor het wassende water. Ko
nijnen, hazen, mollen, egels en
vossen probeerden een droog
stuk land te bereiken. Vrijwilli
gers zijn een groot deel van de
dag in de weer geweest om zo
veel mogelijk dieren te redden.
Ze kwamen met konijnen, mol
len en muizen uit het over
stroomde gebied, om ze buiten
de Tussenklappen-polder weer
uit te zetten. Ook kinderen
hielpen mee. Natuurwaarden
worden niet geschaad door de
dijkdoorbraak. Zowel het Gro
ninger Landschap als Staats
bosbeheer bezitten geen na
tuurgebieden in de polder Tus
schenklappen. De schade voor
natuur zal ook meevallen, als
het water zakt, zegt Dommer-
holt. Het gaat om zoet water, en
daarvan ondervindt de natuur
nauwelijks schade.
sen twee kwaden: verhop
ren of militair ingrijp.
Waar blijft de nieuwe CbL
chili en vooral zijn visie? L
ropa snakt ernaar.
Dan 'Africa addio', ookfe
geen opvrolijker. Het Wes^
is de aanhoudende ellefo-
van het zwarte continent fj,
stelt Rik Kuethe. Miljoefo
Somaliërs die voor de can^,
bezwijken? „Het raakt g
nauwelijks meer". Ini
daad, dezelfde ervaring
met de foto van die maj
Bosniër. Het verschil is
Sarajevo dichter bij huis
Afrika is 'een werelddee
ver" geworden.
En dan is er nog Pompei,
gevecht om de oude stad is
gonnen. Hard nodig: schi
ringen in de huizen verble
of laten los. Toerisme, rej
brandende zon en gras
plagen de stad die ooit v
toegedekt door een vulkaa
Na zoveel leed is er verg»
heid met Anton Geesink
IOC-gigant mag kond c
van het bobo-kleinleed ii
Olympische sport. En e
'Night on Earth', de nie
film van Jim Jarmusch. Pk-
Conrad sprak met hem: bij
het te gaan over New n
waar het leven ook niet je|
HP schetst de verwarring van
een Bosnische tiener en de or-
ganenmarkt die losbarst rond
het lijf met een nog net klop
pend hart. Elsevier is een vat
vol leed. HN staat deze week
voor 'Het Goede LevenElse
vier is een vat vol wereldleed.
VN wisselt wereldleed af met
Olympisch gekissebis en De
Groene gaat terug naar/met
Tito en Wim Thomassen.
Geen van de bladen laat wat
ooit Joegoslavië was links lig
gen.
Het tijdstip is misschien een
beetje ongelukkig gekozen. In
Joegoslavië blijken concen
tratiekampen te zijn inge
richt en HN pakt uit met 'Het
Goede Leven'. Chef-kok van
het Amstel Hotel Robert Kra
nenburg splitst snobs een
goedkoper 'goed leven' in de
maag. Hij is er trots op dat
het hem is gelukt goedkopere
vissoorten te introduceren.
„Als een makreel vandaag op
een goede manier is gevangen
en bereid, is hij superieur aan
drie dagen oude tong".
HN ging even naar Thermae
2000. Voor sommigen een
kuuroord, voor anderen een
vakantieparadijs. Elders
wordt andermaal verteld dat
meer en meer mensen ont
dekken dat plekken waar
niets gebeurt vaak leuker zijn
dan de toeristentrekkers.
Nederland is trouwens niet
zo gelukkig, weet HN. In elk
geval maakt werk hebben
niet blij. „Een blik in een och
tendtrein voor zielsgelukkige
forensen bevestigt dat".
De kampen duiken nog wel
even op, in de bijdrage met fi
losoof Cornelis Verhoeven.
Hij ontleedt fenomenen als
Auschwitz. Verhoeven vindt
het leven een redelijk goede
uitvinding. Of God het zo
heeft gewild, is voor hem bij
zaak. „Het enige doel dat ik
zou kunnen hebben, is voor
mezelf een beetje helderheid
scheppen".
H^DE TIJD
HP haakt, natuurlijk, in op
het grote vluchten door de
Bosniërs. Hermina Smajilo-
vic mocht naar 'het eind van
de nacht', naar Den Bosch.
Haar ouders stuurden haar,
bang als ze waren dat de oor
log en Servische verkrachters
hun 17-jarige dochter zouden
bezoedelen en beschadigen.
Ze houdt verschrikkelijk van
Bosnië en kan er totaal niet
bij waarom schoolvrienden
ineens haar vijanden zijn.
Wat waren haar speelmaatjes
eigenlijk? Serviërs? Bosniërs?
Of Kroaten? Hermina weet
het niet. Vrede maakte plaats
voor pesterijen en werd haat.
De vlucht is en was vreselijk.
Een dertiger op unit IV in het
Amsterdams Medisch Cen
trum is hersendood. Al voor
zijn verscheiden hebben zich
1412 mensen voor de nieren
gemeld, 368 voor de hoorn
vliezen, 23 voor het nog klop
pende hart, 22 willen graag
de lever en 10 bedelen om de
longen bij de 'marktkraam'
op de grens van leven en
dood. Het gevecht om de or
ganen is een oud gevecht. Het
is een lange strijd, de vraag
stijgt, het aanbod blijft onvol
doende. Voor velen komt een
donororgaan te laat. Bert
Bukman en Bart Rijs gingen
kijken in het AMC en schre
ven een indringende bijdrage
over onverenigbare zaken als
emoties, familie en koel or-
gaanmanagement.
Popblad Rolling Stone wordt
wel The Wall Street Journal
of Rock genoemd. Zo begon
het 25 jaar geleden niet. Het
levenswerk van Jann S. Wen-
ner, dropout van de universi
teit van Berkeley, begon in
1967 op een slonzige etage.
Hij wilde zijn helden Mick
Jagger, Bob Dylan en John
Lennon ontmoeten en
kon zijn stukjes nergens
kwijt. De kwart eeuw heeft
zijn sporen nagelaten; het
blad en de uitgever zijn ver
anderd. De ex-hippies bestie
ren nu een miljoenenbedrijf.
De tranen springen je in de
ogen bij het openslaan van El
sevier: leed met slagroom. De
plaat op de omslag, van die
broodmagere Bosniër in een
Servisch concentratiekamp,
die kennen we al. Dan schrik
je minder. Maar bekijk de
inhoudsopgave eens. In 'Eu-
ropa'92' wordt andermaal
walging uitgesproken over de
walgelijke waarheid in Joego
slavië. Er moet een door
braak komen bij de keuze tus-
Ook De Groene ontkwam j
aan Joegoslavië. Er
soms de roep om de teruj
van Tito, de superlenii
Maar daar koopt menf
wat voor, legt Joke van Ke
pen aan de hand van dec
schiedenis van Joegoslavii
Tito uit. f;
Ook onder het kapittel 9
schiedenis' valt het gesjj
met de 82-jarige Wim J.
massen, de oud-burgen^
ter van Rotterdam en 'vrfe
vrouw' van de PvdA. Aa\,
ding is het boek 'In
vlam: Wim Thomassen,
spireerd organisator vi
Partij van de Arbeid'
artikel. Het boek schijnt
te zijn. Loopt in elk gevi
een trein en Felix Rotte:
wil het onder jongere 1<
verspreiden. Hopelijk
die jongeren wie Thomi
Aan de vooravond van,,
voetbalseizoen wordt 9
sportredactie van de V<;(
krant, Ben de Graaf, 'Gij
geprofileerd'. De zuurpig
van de sportjournaliq<
blijkt goed voor een pr(]
vol vragen. Een fenomeei
van voetbal houdt. Of
niet? Die niet tegen de g.
rol van de tv kan. Of ...i|
voor wie voetbal door 5
niet kan bestaan. Of ku,
toch leven van wat hij nj,
lijk slechts een prettige t]
passering vindt?
Aardig is het drieluik j
gender-bending; het opzj,
lijk heen een weer spri^,
tussen mannelijkheid a
vrouwelijkheid. De bijdr^
van 'Carrousel der se\
gaan over het seksenspe^
megasterren als Princi
Madonna, mannen-cosmi,
dat een dubbelzinnige,
komst kent en de hiphol
rap waar de vrouwen
vorm van Salt 'n Peppa te
slaan naar die typische hi
fobe, seksistische hip^
Bij hot item Joegoslavië
VN even terug naar lr
toen we gingen helpen iif
rea. Twee handen vol 'b.'
andere ingewijden en L
mogen zeggen wat ze vaij
litair ingrijpen vinden.1
der een historische so
over Korea anno 1950. Kè
lijn en Paul Rusman gie
na waar de Rambo's uith
goslavië hun wapens vanlt
halen, tegen de stroom
een VN-embargoin. L
Ook in VN is daarme
strijd geenszins voorbij. I
derland vocht tot in
Olympisch Comité toe",l
te Frans Oosterwijk b,
zijn artikel. Een bijdrage
kleinzieligheid op Olymj
niveau, waarbij meteen
punt wordt gedraaid as
enkele weken durende
maat aan sport in het
lijks zomerleven. NOC^
Huibregtsen tekent voo"
mooiste, want onbegrijp
ste zin: „Ik denk dat EW
weet wel, die van 'dag 1P
en vlak daarvoor het goi'(
de 800 meter, E.H.) het"
haar authentieke uitsti^
fantastisch zal doen".
Leuk blijft de confron
tussen oud en jong. Dit
deel 2. Mooi is de literaii"
portage 'Fantoompijn' |j
schrijfster, dramaturge
journaliste Hanna KralV
