Chipwereld wordt steeds kleiner
Ingewikkeld, riskant maar interessant
ECONOMIE
c5
Sperwer groeit
zoals verwacht
WEEKOVERZICHT
Wall Street voorop
in herstel beurzen
h
Fiscus VS mild
voor Shell Oil
Personeel sigarenfabriek verschuift vakantie
GELD GOED
Jkidoe
SouatMlt
ZATERDAG 1 AUGUSTUS 1992
Klauwtje voor Bols Sterke stij ging resultaten BMW
ÏIEUW-VENNEP - Het
tankenconcerri Bols heeft een
lauwtje gelopen bij zijn stre-
en vier merken mineraalwater
e kopen van de Italiaan Giu-
pppe Ciarrapico. Bols werd
ivertroefd door de Gardini-
djroep. Volgens berichten in de
eljjaliaanse pers heeft Gardini
peer geboden dan de circa 240
piljoen gulden die Bols in zijn
joofd had. Voor Bols is deze
derhalve een gelopen race.
os«lWij hebben het uit de pers mo-
mjen vernemen, maar we liggen
er niet wakker van", aldus het
commentaar van de
voflols-zegsman gisteren. Bols
valijft gewoon verder kijken
iarjaar geschikte partners.
MÜNCHEN De Duitse autoproducent BMW draait op volle toe
ren. Bij een volledig gebruikte produktiecapaciteit is de omzet in
de eerste helft van dit jaar gegroeid met twaalf procent tot 16,15
miljard mark. De winst na belastingen steeg met 10,5 procent tot
421 miljoen mark, zo heeft BMW deze week bekendgemaakt.
De onderneming gaat ervan uit dat zowel produktie als verkoop dit
jaar groter zal uitvallen dan in 1991. BMW schrijft de gunstige
gang van zaken toe aan het succes van zijn auto's in de 3-serie. De
produktie bij de personenwagens nam toe met 18,9 procent tot
312.986 stuks en die bij de motorfietsen met 5,7 procent tot 21.356
stuks. Over de hele wereld leverde BMW 300.367 eenheden af aan
de dealers. Van personenwagens werden er 308.000 verkocht,
waarvan 240.000 in Europa. Dat laatste aantal is 12,5 procent ho
ger dan in de eerste helft van vorig jaar.
In veel landen boekte BMW, tegen de marktontwikkeling in, een
groei van zijn verkoop. Zo werden er in de Verenigde Staten 31.000
auto's en motorfietsen aan dé man gebracht, dertig procent meer
dan in het eerste halfjaar van 1991. Er werkten bij BMW 75.507
mensen, 3,5 procent meer dan een jaar geleden.
DE BILT - De omzet van de Sperwer Groep een
groep van zelfstandige ondernemers in de levensmidde
lenbranche (Plusmarkt, Garantmarkt, 4=6 heeft
zich in de eerste dertig weken van dit jaar overeen
komstig de verwachtingen ontwikkeld. De groothan-
delsomzet steeg met 12,4 procent van 425 miljoen gul
den naar 478 miljoen. Ook de aangesloten detailhan
delsbedrijven groeiden goed. Bij Plusmarkt was de toe
neming 11,2 procent en bij Garantmarkt en 4=6 be
droeg de groei respectievelijk 6,6 en 5,4 procent, aldus
Sperwer. De geconsolideerde resultaten van de totale
Sperwer-groep voor belastingen kwamen in de eerste
24 weken van dit jaar uit op 11,7 miljoen. In 1991 was
dit 9,6 miljoen. De directie verwacht dat het resultaat
over het hele lopende jaar ten minste op het niveau van
1991,7,56 miljoen netto, zal uitkomen.
HBG bouwt Engels
distributiecentrum
RIJSWIJK Kyle Stewart Properties (on
derdeel van de Hollandsche Beton Groep
HBG) heeft van de Engelse gemeente Don-
caster opdracht gekregen om een zoge
noemd 'Direct for Europe'-distributiecen-
trum te ontwikkelen voor gecombineerd
rail-/wegvervoer. Dit centrum kost 160
miljoen gulden, zo heeft HBG via haar per
soneelsorgaan laten weten. Het distribu
tiecentrum, dat het eerste in zijn soort in
het Verenigd Koninkrijk zal zijn, wordt
speciaal gebouwd om het goederenverkeer
door de Kanaaltunnel efficiënt te laten
verlopen. Er wordt naar gestreefd, wan
neer de tunnel in september 1993 wordt
opengesteld, de eerste vracht uit Doncas-
ter naar het vasteland te laten vervoeren.
«Beurs geeft
Fokker standje
£3>ver nieuws
y ^AMSTERDAM - De Amster
damse effectenbeurs heeft bij
haar afkeuring uitge
sproken over de wijze waarop
vliegtuigbouwer de nieuws-
,n jroorziening inzake de samen-
C{werking met Dasa heeft ver
zorgd. Fokker heeft volgens de
verzuimd meteen na het
njiekend worden van overeen
stemming met Dasa de essen-
/e|iële punten van de overeen
stemming bekend te maken.
e)3ovendien heeft Fokker afgelo-
:iPpen maandag via een Engelsta-
-jjig bericht, dat slechts op be
perkte schaal werd verspreid,
.j^enkele mededelingen over de
samenwerking gedaan. Het feit
lndat de minister van economi
sche zaken op vrijdag 24 juli
umededelingen heeft gedaan
ontslaat Fokker niet van de ver
plichting om als aan de beurs
1.^genoteerde onderneming be
lichten over haarzelf op de juis-
,,jle wijze bekend te maken. Fok
ker heeft daarom gehandeld in
strijd met de verplichting om op
jgrond van het fondsenregle
ment koersgevoelige informatie
terstond en gelijktijdig voor alle
marktpartijen bekend te ma-
Jken. De beurs heeft haar afkeu-
r, Jring uitgesproken over deze
Jgang van zaken. De leiding van
^Fokker heeft toegezegd zodani-
jge maatregelen te zullen nemen
lejdat herhaling wordt voorko-
(Ballast Nedam
""zeker' van
opdracht
voor vliegveld
van Hongkong
(HONGKONG - Ballast Ne-
'L' idam gaat vrijwel zeker mee-
vt'werken aan de aanleg van
ihet vliegveld van Hongkong,
-j 'Het comité dat de bouw van
ihet vliegveld voorbereidt,
ntJheeft gisteren in een inten-
n-itieverklaring haar voorkeur
5. (uitgesproken voor het con-
7 jsortium waartoe het Neder-
"llandse bouw- en baggerbe-
11 rldrijf behoort.
^r|Met de opdracht is een bedrag
n ijvan ruim 9 miljard Hongkong-
d-idollar gemoeid (bijna 1,9 mil-
Li-jard). Ballast Nedam zal hier-
i van ongeveer 400 miljoen
1 voor zijn rekening nemen. Een
14woordvoerder van het comité
3. liet weten dat de opdracht nog
niet wordt verstrekt zolang er
•itjnog geen duidelijkheid bestaat
8< over de financiering. Groot-
Brittannië, Hongkong en China
ihebben nog'steeds geen over-
2' eenstemming bereikt over de fi-
nanciering. De totale kosten
5 jvan de aanleg worden geschat
»f op omgerekend 35 miljard.
n.iChina moet volgens een vorig
i - jaar gesloten akkoord goedkeu-
■n ring verlenen aan de financie
el: ringsregelingen voor de lucht-
haven. Maar Peking heeft laten
3. weten de kosten te hoog te vin-
L den. Ze leggen een te groot be
slag op de reserves vóór de over
dracht in 1997, zo meent China.
Ballast Nedam in Amstelveen
meldde in een eerste reactie
„zeer verheugd" te zijn. De
partners van Ballast Nedam in
het consortium zijn de Belgi
sche baggermaatschappij Jan
de Nul, de Britse aannemer
Costain Civil Engeering, het Ja
panse bouwbedrijf Nishimatsu,
1 de China Harbour Engineering
P- en Morrison Knudsen uit de
Verenigde Staten. De Britse
aannemer Trafalgar House, dat
aanvankelijk eveneens tot het
consortium behoorde, is uitge
treden.
DEN HAAG De chip-in
dustrie zit in de problemen.
De concurrentie is moordend
en de ontwikkelingen volgen
elkaar in snel tempo op. Elke
vier jaar komt er weer een
nieuwe krachtigere chip op
de markt. De kosten voor de
ontwikkeling van een nieuwe
chip lopen flink op en de tijd
om het terug te verdienen
wordt steeds kleiner. Reden
voor de grootste concurren
ten om de koppen bij elkaar
te steken.
IBM. Toshiba en Siemens ne
men nu het voortouw met de ge
zamenlijke ontwikkeling van
een 256 megabite chip. De sa
menwerking is uniek omdat de
drie economische blokken in de
wereld voor het eerst samen
werken. De Amerikanen en Ja
panners vonden elkaar al
eerder op talloze terreinen van
nieuwe chiptechnologie. Ook
tussen Europeanen en Ameri
kanen wordt al nauw samenge
werkt.
De nieuwe 256 megabite chip,
die een opslagcapaciteit heeft
van 25.000 volgetikte A4tjes,
wordt een technologisch hoog
standje zonder weerga. Mo
menteel wordt gewerkt aan de
ontwikkeling van een chip met
een geheugencapaciteit van 16
megabite. De ontwikkelkosten
daarvoor bedragen ongeveer
850 miljoen dollar. Dat zijn kos
ten die door de afzonderlijke be
drijven al nauwelijks meer te
overzien zijn. Toch zijn de di
verse chipmakers bezig op ei
gen houtje bezig het wiel uit te
vinden. Dat komt omdat de 16
megabite chip in feite voortbor
duren op de bestaande chip
technologie is. De fabrikanten
weten wat ze aan kennis in huis
hebben en kunnen een redelijke
inschatting maken hoelang het
gaat duren voor ze met een
nieuwe chip op de markt kun
nen komen.
Dat ligt bij de 256 megabite chip
wel even anders. Zijn de verbin
dingen die op een 16 megabite
chip liggen al 200 keer dunner
dan een mensenhaar, bij de 256
megabite chip is dat nog eens
een factor 16 keer zo dun. Die
microscopisch kleine verbin
dingen zijn met de huidige tech
nieken niet haalbaar. Dat bete
kent dan meteen dat de ontwik
kelkosten voor een nieuwe chip
behoorlijk oplopen. Gerekend
wordt nu op een bedrag van 1,7
miljard gulden. De kans dat die
kosten hoger uitvallen is niet
denkbeeldig, omdat nog niet te
zeggen is op welke moeilijkhe
den de onderzoekers stuiten bij
de ontwikkeling van de nieuwe
technologie.
IBM, Siemens en Toshiba be
ginnen wel aan een huzaren
stukje. De huidige techniek
gaat uit van etsen en verdam
pen. Op een stukje silicium, in
feite een soort geperst zand
plaatje, worden met laserstra
len de patronen geëtst. Vervol
gens wordt het metaal opge
bracht via verdamping. De lijn
tjes zijn zo dun, dat er niet op de
normale manier een draadje op
gezet kan worden. Door het me
taal te verdampen en neer te la
ten slaan op de lijntjes, wordt
het draadje gemaakt. Per chip
wordt de handeling van etsen
en verdampen een paar duizend
keer herhaald, omdat er enige
duizenden verbindingen op een
mm
chip zitten. De machines
moeten dus ongelooflijk nauw
keurig zijn. Zelfs bij een fout-
percentage van 1 procent is de
kans dat er een goede phip uit
de machine rolt minimaal.
Vandaar dat de Japanners nu
samenwerken met de westerse
bedrijven. In het ontwikkelen
van de technieken zijn de wes
terse bedrijven superieur. De
Japanners zijn echter weer
meesters in het maken van de
machines voor massafabricage.
Die gecombineerde kennis
wordt nu ingezet voor de ont
wikkelingvan een nieuwe gene
ratie chips.
Een tweede reden voor de sa
menwerking is het voorkomen
van moordende concurrentie.
De ontwikkelingen op chipge-
bied volgen elkaar razendsnel
op. De fabrikant die als eerste
met een nieuwe chip op de
markt komt kan er nog wat geld
aan verdienen. De fabrikant die
een paar maanden later op de
markt komt kan alleen nog
maar hopen dat hij een deel van
de ontwikkelkosten kan terug
verdienen. De chipmarkt tart
dan ook alle wetten van het ka
pitalisme. De markt groeit en er
wordt steeds minder winst ge
maakt. Zo weinig dat de grote
fabrikanten nu maar besloten
hebben samen te gaan werken,
omdat een volgende concurren
tieslag waarschijnlijk veel
slachtoffers gaat kosten. Dat de
markt zo slecht is blijkt wel uit
het feit dat de Japanse concerns
het ook niet meer op eigen
kracht aandurven. Dat wil wat
zeggen, want zes van de tien
grootste chipleveranciers zijn
Japanse bedrijven.
Een derde reden voor samen
werking is het „eieren voor geld
kiezen" motief. In de chip
markt is afgerekend met de wet
van de remmende voorsprong.
Die wet verklaart dat bedrijven
die nu een technologische voor
sprong hebben, die voorsprong
in de loop van de tijd in een ach
terstand zien omslaan. Dat
komt omdat de produktieme-
thode in het begin technolo
gisch superieur is. In de loop
van de jaren worden er echter
nieuwe technieken ontwikkeld,
die produktie tegen nog lagere
kosten mogelijk maakt. Die
technieken worden door de con
currentie als eerste toegepast,
waardoor die weer een voor
sprong krijgen op de oorspron
kelijke koploper. Deze wet ver
klaart gedeeltelijk de sterke op
komst van landen als Duitsland
en Japan. De VS en Groot-Brit-
tannië kwamen met ongeschon
den produktie-apparaten uit de
Tweede Wereldoorlog tevoor
schijn. Zij domineerden dan ook
jarenlang de wereldmarkt.
Door veel te investeren in nieu
we produktiemethoden, kon
den de verliezers van de oorlog
uiteindelijk hun overwinnaars
op economisch gebied voorbij
streven.
In de chipmarkt geldt deze wet
echter niet meer. Bedrijven die
eenmaal een achterstand opge
lopen hebben kunnen deze bij
na niet meer goedmaken. Phi
lips bijvoorbeeld probeerde het
met de ontwikkeling van de 64
megabitechip en ging er bijna
failliet aan. Vandaar dat de fa
brikanten nu eieren voor hun
geld kiezen en de kennis bunde
len. Op die manier zijn ze verze
kerd van een technologische
voorsprong en kunnen ze einde
lijk eens wat geld verdienen op
hun investeringen.
Ook voor de consument bete
kent de ontwikkeling van de su
perchip goed nieuws. Chips vin
den meer en meer hun weg in
alledaagse gebruiksvoorwer
pen. Een beetje koffiezetappa
raat wordt helemaal bestuurd
door een chip, evenals tv's en vi
deo's. In een nieuwe HDTV bij
voorbeeld zitten ongeveer 80
verschillende chips. Met de 256
megabite chip kan dit aantal tot
onder de tien worden terugge
bracht. Er van uitgaande dat de
chipprijzen blijven zakken kan
de nieuwe superchip op termijn
al gauw tot een besparing van
enige honderden guldens op ap
paratuur leiden.
DEN HAAG De effectenbeurzen over de hele wereld wisten
zich de afgelopen week enigszins te herstellen van de klappen
van de week daarvoor. Ook de dollarkoers kwam in wat rusti
ger vaarwater. Dat wil niet zeggen dat de handelaren en beleg
gers nu rustiger kunnen slapen. De beurzen worden beheerst
door de emoties van de dag en die zijn zo veranderlijk als het
weer.
Wall Street was het trekpaard voor de koersstijgingen de afge
lopen week. Daarmee bevestigden de Amerikanen hun reputa
tie van rasoptimisten weer eens. De groei van de economie in
de VS is in het tweede kwartaal van 1992 afgenomen en het
consumentenvertrouwen is verder gedaald. Dat maakt het ge
vaar van een nieuwe recessie groter en zou normaal gesproken
to een forse daling van de beurskoersen moeten leiden. De
An. ^rikaanse beurs reageerde echter tegenovergesteld. „Een
afne nende economische groei zal tot een verdere renteverla
ging i dden en dat is goed nieuws voor de aandelenkoersen",
was de redenering. Op obligaties is met de huidige rentestan
den immers geen droog brood te verdienen. De beleggers zijn
daarom gedwongen in aandelen te stappen, want ze kunnen
nergens anders heen met hun geld.
De Dow Jones index op Wall Street ging in twee dagen dan ook
100 punten omhoog en begint de recordhoogte alweer te bena
deren. De beurs pompt zich vol met lucht, omdat de koersen
niet gebaseerd zijn op betere bedrijfsresultaten. Nu is het af
wachten tot de ballon knapt of leegloopt.
Op de effectenbeurs van Tokyo hebben ze dat effect al meege
maakt. De Japanners lieten zich dan ook niet gekmaken door
de Amerikaanse koersstijgingen. De Nikkei-index daalde flink
in het begin van de week, maar vond zijn bodem rond de
15.000 punten. Twee jaar geleden stond de Nikkei nog op
40.000 punten. Zolang de economische barometer op slecht
weer blijft staan, zal de beurs zich niet spectaculair herstellen,
is de verwachting in Japan.
Amsterdam deed het rustig aan de afgelopen week. Nu de dol
larkoers redelijk stabiel rond de 1,67 gulden schommelt is er
geen reden meer voor paniek. De handelaren konden hun aan
dacht dan ook meer op de bedrijfsnieuws richten. Fokker was
daarvan het eerste slachtoffer en Philips liet zich ook niet on
betuigd. Aandeelhouders van Fokker zijn boos, omdat ze in de
akkoord tussen Fokker en Dasa volledig buitenspel zijn gezet.
Philips verbruide het opnieuw door de moeilijkheden rond
HDTV en het uitstel van de introductie van de nieuwe digitale
cassetterecorder. Het vertrouwen zakte zover terug dat de
koers van het aandeel tot een nieuw dieptepunt in 18 maanden
NEW YORK - Shell Oil, de
Amerikaanse dochter van de
Koninklijke/Shell Groep,
heeft in het tweede kwartaal
van dit jaar een winst be
haald van 183 miljoen dollar
tegenover een verlies van 68
miljoen dollar in de overeen
komstige periode vorig jaar,
aldus de onderneming giste-
Buitengewone baten a 100 mil
joen dollar voornamelijk be
lastingvoordeel leverden
een grote bijdrage aan de resul
taatverbetering. Het resultaat
in het tweede kwartaal van
1991 werd gedrukt door 46 mil
joen aan voorzieningen in ver
band met reorganisaties. De
omzet in het afgelopen kwar
taal bedroeg 5,5 miljard dollar
tegen 5,3 miljard dollar vorig
jaar. Over de eerste zes maan
den kwam de winst uit op 377
miljoen dollar. Liefst 300 mil
joen dollar daarvan is geld dat
in eerste instantie was gereser
veerd voor belastingbetalingen.
Anno 1700
De 5-jarige Dennis Rietveld krijgt vers water van een regie-medewerker tijdens de filmdagen in Heusden
voor Marktdag Anno 1700. De opnamen zullen deel uitmaken van een 6 minuten durend filmpje over Ne
derland dat permanent zal worden vertoond in een bioscoopzaal in Holland Village in Nagasaki te Japan.
FOTO: ANP
KAMPEN Vier mede
werkers van de befaamde
Kamper sigarenfabriek De
Olifant hebben vrijwillig
hun veertien dagen vakan
tie opgeschort nadat inbre
kers er met 19.000 peperdu
re sigaren uit de magazij
nen vandoor zijn gegaan.
Met man en macht wordt
gewerkt om de grote bres
die in de voorraad is gesla
gen weer op te vullen. Dat
kost veel inspanning want
bij De Olifant worden de
dure en exclusieve sigaren
nog met de hand gemaakt.
Als ze in Kampen toch ge
woon met vakantie zouden
gaan, komen de sigarenwin
keliers in het land onher
roepelijk zonder voorraad
te zitten.
De inbrekers moeten een fijne
neus voor sigaren hebben ge
had. Toen ze eind vorige week
het monumentale pand bin
nendrongen, doorzochten ze
de voorraden systematisch. Ze
hadden een opmerkeüjk grote
voorkeur voor Corona siga
ren, aldus directeur Jankees
Beijderwellen. De Corona's
kosten tussen de anderhalve
en zeven gulden per stuk. Wat
de dieven er nu mee moeten, is
een open vraag voor Beijder
wellen. De Kampense fabriek
levert de sigaren slechts aan
200 winkeliers. „Wij kennen
onze klanten persoonlijk en zij
kennen ons. Het valt dus met
een op als iemand anders zo
maar Olifant-sigaren gaat
aanbieden. Nou kunnen de
dieven natuurlijk met de siga
ren gaan leuren bij andere
winkeliers maar dat loopt na
tuurlijk ook snel in de gaten"
weet Beijderwellen.
Kroegen
Misschien, vermoedt Beijder
wellen, zullen ze proberen de
sigaren (verpakt in mooie ce
derhouten kistjes met Olifant-
opdruk) in schimmige kroe
gen of patat-tenten te slijten.
Als ze ook dat niet aandurven
rest geen andere mogelijkheid
dan ze zelf op te roken. 'De si
garen blijven decennia lang
goed, dus theoretisch gezien
kunnen de dieven met de siga
ren voor eigen gebruik een
eind komen'. Uit gezondheid
soverwegingen geeft Beijder
wellen de dieven een handza
me tip mee om er in elk geval
niet meer dan drie per dag te
roken.
De Kamper directeur is ver
guld dat z'n personeel zoveel
hart voor de zaak heeft dat ze
de vakantie willen opschorten
totdat de voorraad weer op
peil is. „Je kunt natuurlijk va
kantiekrachten inschakelen,
maar we maken nou eenmaal
sigaren waarvoor groot vak
manschap en een lange erva
ring nodig is. Ons dekblad
kost 200 gulden per kilo, dat
spul is net zo duur als zilver,
en je moet er niet aan denken
dat daar onervaren handen
mee aan de slag gaan". Beij
derwellen heeft flink de balen
van de diefstal. Niet eens al
leen om de gestolen voorraad.
De verzekeringsmaatschappij
heeft te kennen gegeven dat
hij een dure (en lelijke) alarm
installatie moet aanleggen.
„Eeuwig zonde van ons mooie
pandje".
Winst Staal Bankiers
DEN HAAG Staal Bankiers
heeft in de eerste helft van dit
jaar 50 procent meer winst be
haald dan in hetzelfde tijdvak
van 1991: 3,9 miljoen tegen 2,6
miljoen gulden. De bruto-in-
komsten namen toe van 22,1
miljoen tot 22,9 miljoen. De
kwaliteit van de inkomsten
werd verbeterd door een gunsti
ge ontwikkeling van het rente
resultaat: 14,7 miljoen tegen
12,7 miljoen. In de stroppenpot
verdween 2,6 miljoen.
De conjunctuur is de indus
trieën en dienstverlenende
bedrijven van Nederland op
het ogenblik bepaald niet
welgezind. De winstontwik
keling is in veel gevallen on
bevredigend. Dat er minder
wordt gespaard stemt tot na
denken, evenals de stijging
van het aantal faillissemen
ten.
Er zijn ook andere aanwijzin
gen, dat de industrie en het
dienstenverlenende bedrijf niet
geringe problemen hebben. De
kredietbehoefte wordt groter
als gevolg van een slechter beta
lingsgedrag van de afnemers
alsmede de krimpende winst
marges, waardoor minder geld
vrijkomt voor investeringen in
duurzame produktiemiddelen,
grondstoffen en halffabrikaten.
Een groot probleem van alle
Nederlandse bedrijven is even
wel een zekere angst voor alles
wat buitenlands is. Er kan in de
een of andere transactie geen
partij van buiten de grenzen op
doemen of alle belanghebben
den lijken hun stekels op te zet
ten. De grote multinationals
tobben beslist niet met dit pro
bleem, maar het is de vraag in
hoeverre de angst voor buiten
landers vaak in het onderbe
wustzijn meespeelt: denk aan
de Fokker-Dasa transactie. Na
tuurlijk, als een Nederlands be
drijf in het buitenland wil ex
panderen, is er geen vuiltje aan
de lucht, want dan zijn 'wij'
heer en meester van de situatie.
Voor de exporterende industrie
wordt de huidige onaangename
situatie geaccentueerd door de
lage koersen van dollar en pond
sterling, waardoor de op
brengst van exporttransacties
wordt aangetast.
Dollarkoers
De dollarkoers kan van grote
invloed zijn op de resultaten
van ondernemingen met aan
zienlijke belangen in de Vere
nigde Staten denk hier aan
bijvoorbeeld Ahold, KLM, Phi
lips en Unilever. Daartegeno
ver staat dat de inkoop van
energie en veel belangrijke
grondstoffen weer goedkoper
wordt Koninklijke Shell
Groep! De gunstige effecten
van die goedkopere grondstof
fen komen echter pas op lange
re termijn tot uiting in de resul
taten.
Weet u wie echter volop van de
goedkope dollar profiteren? Dat
zijn de Amerikaanse concerns
die de winsten van hun Europe
se werkmaatschappijen in dol
lars omzetten.
zieningen voor algemene be
drijfsrisico's, waarop vorderin
gen van twijfelachtig gehalte
worden afgeboekt. Kredietver
zekeraars als de NCM lopen
eveneens grotere risico's dan
normaal.
Uit talloze publikaties blijkt
De huidige problemen kunnen
nog het beste worden afgelezen
aan de groei van de aantallen
faillissementen in de eerste
vier maanden van dit jaar wer
den 1564 faillissementen uitge
sproken, 23 procent meer dan
in dezelfde periode van 1991.
De stijging van 52 procent in
april alleen was ronduit alar
merend.
Het onaangename van de huidi
ge situatie is uiteraard, dat alle
negatieve aspecten steeds gro
tere rimpels in de vijver trek
ken. De banken worden gecon
fronteerd met grotere risico's
bij de kredietverstrekking, zo
dat zij uit hun bedrijfswinsten
grotere bedragen moeten af
zonderen ter versterking van
de mysterieuze VAR's de voor
verder, dat het bedrijfsleven
buitengewoon oplettend de ont
wikkelingen dient te volgen om
niet ten onder te gaan. Een
voorbeeld: Economische Zaken
schrijft dat de markt steeds
meer vraagt om toeleveranciers
die medeverantwoordelijkheid
dragen voor produktenontwik-
keling en produktie van com
plete systemen. Sinds 1988 be
staat een programma toeleve
ren en uitbesteden, dat ten doel
heeft de internationale markt
positie van de Nederlandse toe
leveranciers te bevorderen door
samenwerkingsprojecten. Er
broeit dus wat.
Samenwerkingsprojecten zijn
natuurlijk vooral van groot be
lang voor het midden- en klein
bedrijf (MKB) met 600.000 me
dewerkers in bedrijven met"
maximaal 100 mensen.
Bij Economische Zaken bestaat
inmiddels een krachtig streven
om het exportbeleid in sterkere
mate dan voorheen te richten
op de behoeften van het MKB.
„Het aandeel van het MKB in
de totale export is de laatste ja
ren sterk gestegen. In 1991 was
dat aandeel 27,5 procent, voor
1992 wordt een toename ver
wacht van 4 procent en voor
1993 een van zelfs 6,25 procent.
Het theoretisch exportpoten-
tieel van het MKB bedraagt 17
miljard gulden en dit betekent
een groei van 70 procent van de
huidige export". De directies
van de exporterende MBK's
moeten natuurlijk wel lef, een
goede begeleiding en produkten
van topkwaliteit hebben om te
kunnen profiteren van de kan
sen die buitenlandse markten
bieden.
Het NIVRA-maandblad De Ac
countant heeft in zijn jongste
nummer over de kansen van
het MKB in de EG onder meer
gezegd, dat dit MKB in de eer
ste plaats komt te staan voor de
fundamentele keuze: lokaal of
Europees. „Beide beslissingen
zijn zeer eerbaar en, mits goed
doorgevoerd, rendabel". Alvo
rens de keuze te maken zal het
management echter goed
moeten nadenken over de ge
volgen. De optie 'Euro-MBK'
betekent volgens De Accoun
tant dat .een lucratieve, maar
tevens zware weg wordt bewan
deld. „Menig bedrijfsonderdeel
zal afgestemd moeten worden
op de nieuwe uitdaging. Het
ergste wat een onderneming
kan overkomen is te kiezen
voor het Euro-MKB, terwijl de
managementmethodes, organi
satiestructuren en logistiek van
een typische lokale MKB-on-
derneming worden aangehou-
„Een onderneming die kiest
voor het Euro-MKB zal grote
aandacht moeten hebben voor
de externe bedrijfsomgeving.
De markt wordt immers in ster
kere mate dan voorheen be
paald door allerlei exogene fac
toren (bijvoorbeeld valutakoer
sen, olieprijzen) waarop Euro-
MKB's weinig of geen vat heb
ben. Dit geldt in het bijzonder
voor de toeleveranciers onder
hen. Ze moeten er enerzijds re
kening mee houden, dat de keu
zevrijheid van de afnemer toe
neemt, maar anderzijds dat de
positie van de afnemer onder
grote druk staat door de toene
mende internationale concur
rentie. Daarbij komt dat een
grote afnemer na fusie, overne
ming of samenwerking in een
andere leverantielijn terecht
kan komen". Denk wat dit laat
ste betreft aan Fokker-Dasa. De
Accountant tenslotte: Het
Euro-MKB moet in hoge mate
flexibel zijn, zodat het snel op
veranderingen kan inspelen en
verder scherp oog houden op
economische, maatschappelijke
en andere ontwikkelingen.
Het leven van de echte onder
nemer wordt door de komende
grote EG-markt wel ingewik
kelder en riskanter, maar ook
veel interessanter.
Geen nieuw
koffieakkoord
LONDEN De vijfdaagse bij
eenkomst van een werkgroep
van de Internationale Koffie
Organisatie (IKO) heeft een
nieuwe koffie-overeenkomst
geen stap dichterbij gebracht.
De koffieproducerende landen
hebben de opstelling van de
consumerende landen heftig
bekritiseerd. De stichting Max
Havelaar laat in een reactie we
ten dat de onderhandelingen
veel te lang duren. „Twintig
miljoen kleine boeren, die vaak
in familieverband koffie telen,
verkeren in een noodsituatie.
