Snel groeiende pinksterbeweging bekoort theologen niet AFRIKA STERFT VAN DE HONGER GIRO 555 Verleden komt tot leven in Archeon £etdóe(5ou/imii GEESTELIJK LEVEN OPINIE 'Titus Brandsma had zijn vijanden lief DAT LATEN WE TOCH NIET GEBEUREN! DEN HAAG CeidócSomarit MAANDAG 27 JULI 1992 A2 BOLSWARD Het gevaar bestaat dat wij Titus Brands ma alleen maar bewonderen, en niet navolgen. Ten on rechte. Titus Brandsma was een normaal mens, zoals wij, met gewone gevoelens en verlangens. Dit zei pater B. Roorda van de orde der Karmelieten gister morgen in de parochiekerk te Bolsward. In de eucharistievie ring stond het overlijden van pater Titus Brandsma op 26 juli 1942, gisteren precies vijftig jaar geleden, in het concentra tiekamp Dachau centraal. "Hij had zijn vijanden in het concentratiekamp lief', aldus pater Roorda die eveneens in Bolsward geboren werd. "Hij zag in hen broeders en zusters die het waard waren om bemind te worden. Titus gedroeg zich in die kampen als een heilige". De wreedheden die de Friese pater om zich heen zag, kon hij niet plaatsen en verdragen. "Hij kon niet geloven dat men sen tot zoiets in staat waren". Vicaris C.L.M. Grasveld ofm verving de zieke bisschop J.B.W.M. Möller. Pastoor J. Stolk ofm van Bolsward maakte aan het begin van de dienst be kend dat de bisschop van Gro ningen na vier maanden in het academisch ziekenhuis van Groningen te hebben verble ven, weer thuis was. "Het is nu afwachten hoe het herstel zal verlopen", aldus de pastoor die de ziekte van de bisschop ook in het gebed noemde. Möller kreeg in maart 1991 een niertrans plantatie. Door complicaties moest hij kort daarna opnieuw in het ziekenhuis worden opge- Wie bemint heeft de tijd Herul de Montherlant. W Paus herstellende Vanaf de tiende etage van de Gemellikliniek wuifde een sterk verma gerde paus gisteren naar mensen die voor het ziekenhuis stonden. De paus is zodanig opgeknapt van zijn operatie dat hij alleen nog wat rust nodig heeft. Niet uitgesloten wordt dat de paus al vandaag of morgen zal terugkeren naar het Vaticaan. FOTO: AP Glastra van Loon: Onderzoek naar Godsgeloof nodig AMSTERDAM - Konden vroeger problemen nog aan de natuur worden toege schreven, de belangrijkste problemen van deze tijd, zo als de armoede en de milieu vervuiling, zijn uitsluitend het gevolg van menselijk handelen. Toch blijven men sen deze problemen toe schrijven aan goden, demo nen of „andere voortbrengse len van de menselijke ver beelding." Dat constateerde voorzitter prof. dr. J. Glastra van Loon van het Humanistisch Verbond gisteren in Amsterdam bij de opening van het tweejaarlijks congres van de Internationale Humanistische en Ethische Unie (IHEU), waarin 72 huma nistische en atheïstische orga nisaties uit alle delen van de wereld samenwerken. Volgens Glastra van Loon is het zeer be langrijk dat humanisten de so ciale, emotionele en politieke redenen onderzoeken waarom mensen in God blijven geloven om met de problemen van deze tijd af te rekenen. De humanis ten moeten manieren vinden om mensen te helpen op een soortgelijke wijze als God ken nelijk de gelovigen bijstaat. Deze humanistische 'hulpmid delen' mogen niet het menselijk vermogen tot zelfbeschikking ondermijnen, maar moeten dat juist versterken. Het congres heeft dit keer als thema 'Humanisme voor hoofd en hart'. Het Humanistisch Verbond, dat als gastheer het programma in grote lijnen heeft vastgesteld, heeft het ac cent gelegd op het werk van hu manistische organisaties. De ongeveer 400 deelnemers ma ken kennis met de humanisti sche geestelijke verzorging in onder meer de krijgsmacht en de gevangenissen en met het werk van humanistische orga nisaties als Humanitas en de medefinancieringsorganisatie HIVOS. Volgens Glastra van Loon heb ben het nationaal-socialisme en het communisme in Oost-Euro pa aangetoond dat „de produk- ten van de menselijke geest en de behoeften van onze emoties" ernstig kunnen worden mis bruikt. Alleen een samenwer king van verstand en emotie kan tot een effectief verzet te gen zulke destructieve krach ten leiden. Glastra van Loon zei desge vraagd te verwachten dat het IHEU-congres het doorgescho ten individualisme van de wes-. t^rse samenleving zal kritise ren. „In de westerse cultuur ligt de nadruk op economische gyoei, welvaart en verbetering van het onderwijs en dat is op z{ch niet slecht, maar het is wel slecht, als het ten koste gaat van de zorg voor elkaar. BEROEPINGEN Nederlandse Hervormde Kerk Benoemd tot bijstand in het pastoraat te Cil- laarshoek(part-time) C den Otter, pred. voor bijz. werkz te Puttershoek (bejaardenpasto raat, part-time) die deze benoeming heeft aangenomen en tevens in zijn huidige functie werkzaam blijft. Beroepen te Heilouw R W. de Koeijer, kandi daat te Stellendam; te Stolwijk M. de Boer te Middelburg. Bedankt voor Reeuwijk P.F. Bouter DEN HAAG De snel groei ende pinksterbeweging komt er bekaaid af in de (theologi sche) wetenschap. „Voor al les hebben .aan onze univer siteiten specialisten en insti tuten, maar niet voor de be langrijkste zendingsbewe ging van onze tijd. Waarlijk een merkwaardige opvatting van datgene wat weten schappelijke theologie wil zijn". Deze kritische noot kraakt de Zwitserse hoogleraar W.J. Hol lenweger in het jongste num mer van 'Wereld en Zending', dat geheel gewijd is aan 'het missionaire geheim van het pentecostalisme'. Hij verbaast zich des te meer, omdat de pink sterbeweging wereldwijd „bijna net zoveel aanhangers heeft als alle overige protestanten sa- Hollenweger, van 1965 tot 1971 verbonden aan de Wereldraad van Kerken, is zelf een van de weinige specialisten. Maar ook hij kan de groei van de pinkster beweging niet altijd bijhouden. „Zij neemt overal, behalve in Midden-Europa, sterk toe en produceert voortdurend nieu we verschijningsvormen, zodat zelf de specialist spoedig het overzicht kwijtraakt." De Zwitserse professor en ande re deskundigen geven in het blad van de Nederlandse zen dingsorganisaties een overzicht van de diverse stromingen bin nen de pinksterbeweging en de charismatische vernieuwings beweging in de bestaande ker ken. Deze hebben met elkaar gemeen dat het pinksterver- haal - de uitstorting van de Hei lige Geest - hun krachtigste bron van inspiratie is. Daarmee is zo'n beetje ook alles gezegd, aldus prof. dr. A.F. Droogers, hoogleraar culturele antropologie van de religie aan de Vrije Universiteit te Amster dam. De verscheidenheid is enorm. Er zijn kleine kerkjes met één predikant, maar ook strak geleide organisaties van het type 'Holy Ghost Ministries Inc.' De een legt zich toe op ge bedsgenezing, de ander stuurt evangelisten naar de meest on- Een jubileumbijeenkomst van de Pinksterbeweging in de Amsterdamse Jaap Edenhal. mogelijke uithoeken van de we reld. De ene pinkstergemeente richt zich tot de allerarmsten en de 'straatslapers', de andere mikt uitsluitend op de betergestel- den. Er zijn talrijke gezagsge trouwe pinkstergelovigen, die in overeenstemming met Ro meinen 13 elke overheid door dik en dun steunen. Maar er zijn er ook die met het pinkster- verhaal in de hand de dictatuur te lijf gaan. Sociale wetenschap Terwijl een pinkstergelovige de groei van zijn beweging aan de werking van de Heilige Geest zal danken, zoekt Droogers in eerste instantie een verklaring in de sociale wetenschappen. Hij komt onder meer uit bij de trek naar de stad, die vooral in de Derde Wereld sterk is. Pink sterkerken staan snel klaar om het sociale en morele vacuüm waarin mensen van het platte land terechtkomen, op te vul len. Het pinkstergeloof levert de nieuwkomers leefregels die het leven in de stad draaglijk ma ken. Het biedt een remedie voor de problemen van de stad: ziek- te, werkloosheid, huisvesting, alcoholisme. Soms is die oplos sing een resultaat van bekering en geloof, soms wordt het uitge breide relatie-netwerk van de pinkstergelovigen aangespro ken om een oplossing te rege len. Daarnaast is het geloof een op stap naar deelname aan het mo derne leven, zegt Droogers. „Het individualisme in de ge loofsbeleving sluit aan op het individualisme in de moderne samenleving. Omdat in het pentecostalisme de waarden van arbeidzaamheid, deugd en het benutten van talenten ge propageerd worden, passen pinkstergelovigen wonderwel in de nieuwe maatschappij. Zij hebben alles mee om te stijgen op de maatschappelijke lad der." Ook kan de groei van de pink sterbeweging gezien worden als reactie op de klassensamenle- ving: „Wie economisch arm is, wordt religieus rijk. Leken wor den gerehabiliteerd. De gees tesgaven zijn immers voor ieder die gelooft. Het heilige is direct toegankelijk, zonder de bemid deling door een clerus van een De onstuitbare opmars van de Geest kan verder verklaard worden uit de modernisering van de samenleving. „In de westerse wereld heeft moderni sering tot secularisatie geleid. 'In Latijns-Amerika brengt zij echter zoveel menselijk leed met zich mee dat de behoefte aan religie juist lijkt toe te ne men. Religie is een van de in stanties die voor probleemo plossing kunnen zorgen". Dat velen hiervoor juist bij het pinkstergeloof terechtkomen, heeft volgens Droogers onder meer te maken met de aantrek kingskracht van de gaven van de Geest. Die zorgen voor per soonlijk rehabilitatie, maar werken ook sterk gemeen schapsvormend. Ook de nadruk op dramatische bekeringserva ringen en het heldere, overzich telijke wereldbeeld (God tegen over de duivel) verklaren veel. „Succes kan dodelijk zijn voor een pinksterkerk", weet Droog ers evenwel. „Organisatie, in stitutionalisering en hiërachie zijn weliswaar noodzakelijk voor het runnen van een groei ende kerk, maar tegelijk bedrei gen zij de fundamentele gelijk heid die zo typerend is voor de inspiratie van het pentecosta lisme: genezing, tongentaai, profetie." Opwekkingsbeweging Dr. C. van der Laan, secretaris van de Broederschap van Pink stergemeenten, memoreert dat de pinksterbeweging in Neder land in 1907 ontstond, aanvan kelijk als een opwekkingsbewe ging zonder de bedoeling een ei gen kerk te stichten. Precies veertig jaar geleden bundelde een aantal gemeenten zich in de Broederschap. Meer dan de helft van de 560 pinkster-, évangelie- of volle evangelie-gemeenten, met in totaal 77.000 leden, is hierbij niet aangesloten. „Het uit gangspunt van de autonomie van de plaatselijke gemeente, waarachter een doe-het-zelf mentaliteit schuilgaat, maakt velen wars van elke landelijke organisatie. Deze fragmentatie brengt een grote variatie met zich mee in leer, beleving, ge meentestructuur en liturgie", aldus Van der Laan. Maar de beweging wordt vol gens hem langzaam maar zeker volwassen. Dat blijkt onder meer uit de verbeterde verhou ding met de kerken. In verschil lende plaatsen zijn pinksterge meenten betrokken bij oecume nische activiteiten. Ook wordt er op nationaal en internatio naal niveau officieel gesproken met de RK Kerk en andere ker ken. Daarnaast groeit het aantal we tenschappelijke publikaties uit eigen kring over de beweging en is uit recent onderzoek geble ken dat het opleidingsniveau aan de Centrale Pinkster Bij- belschool, die dit jaar 25 jaar be staat, „hoger is dan het gemid delde in Nederland". De Broe derschap poogt, tot nu toe te vergeefs, aan de Rijksuniversi teit Utrecht een bijzondere leerstoel pentecostalisme te re aliseren. De binnen de kerken actieve Charismatische Werkgemeen schap Nederland slaagde daar wel in bij de Vrije Universiteit, die als eerste universiteit ter wereld een bijzondere leerstoel charismatische vernieuwing zal instellen. De oud-katholieke dr. M.F.G. Parmentier - door het VU-blad Ad Valvas kortweg aangekondigd als 'hoogleraar Heilige Geest' - zal proberen de pinksterbeweging wetenschap pelijk op te krikken. e Schei- Doopsgezinde Broederschap Beroepen le Hilversum-Huizen AA. van Daal- en, thans tijdelijk werkzaam te Baarn-Soest. wonende te Utrecht die dit beroep heeft aan genomen. ALPHEN AAN DEN RIJN De eerste prehistorische boerderijen staan er al en in middels is ook al het hoogste punt van de middeleeuwse hutkommen bereikt. Er wordt duidelijk hard gewerkt in het archeologisch thema park Archeon in Alphen, om de poorten in 1994 voor het publiek te kunnen openen. Het is zelfs de bedoeling om de schooljeugd volgend voorjaar al op het educatief erf te kunnen ontvangen. Op dit erf, compleet met boerderijen uit de ijzertijd, de bronstijd, de Romeinse tijd en de middeleeuwen, kunnen groepen schoolkinderen zich een tijdje in de prehistorie wa- Met de bouw van het archeolo gisch themapark werd in het voorjaar gestart. Het Archeon wordt gebouwd naar een idee van een aantal archeologen. Zij vonden dat het verleden van ons land meer aandacht moest krijgen. Dit zou het beste gerea liseerd kunnen worden door het verleden levend te maken. In het themapark gaat de bezoe ker terug tot de oermens, de hu nebedbouwers, de Romeinse le gioenen en de middeleeuwen. Dit alles geschiedt door middel van reconstructies naar aanlei ding van archeologische opgra vingen overal in ons land. Naast de bouwwerken wordt gezorgd voor authentieke land schappen, flora en fauna. Ook de 'bewoners' van het Archeon werken mee aan de reis door de tijd. Zij werken in authentieke kleding en met behulp van ge reedschappen uit de vroegere tijden. Bronstijdboerderij Voor het oprichten van de ge binten voor de bronstijdboerde rij is de afgelopen maanden door zo'n zestig archeologen sa mengewerkt. Daarna werd een offerande, van een rundersche del en wat aren, aangeboden aan de goden. Het lijkt erop dat deze offerande in dank is aan vaard want het werk verloopt voorspoedig. Eind april waren de brondstijd- en de ijzertijd boerderij al voorzien van een rieten dak. Deze dakbedekking maakt deel uit van een archeo logisch experiment. De ene boerderij is normaal gedekt met riet terwijl bij het andere dak gekozen is voor een methode waarbij het verse riet om een dakspar gebogen wordt en deze met riet behangen staken dak pansgewijs boven elkaar wor den gehangen zodat het riet niet kan verschuiven. Deze ver schillende manieren van riet- dekken worden gebruikt om te bekijken hoeveel riet er nodig is, hoelang de daken waterdicht blijven en wat de mate van on derhoud is. De maand mei werd gebruikt voor de start van de Romeinse stad compleet met een amfithe ater, een castellum, haven en een Romeinse herberg. Daar naast hielpen schoolkinderen met de inrichting van het edu catief erf door kuilen te graven, schermen te vlechten, bomen te planten en het via botanische tuinen en de genenbank van de universtiteit van Wageningen verkregen gewaszaad te poten. Dit is zaad onder meer van niet meer gebruikte graansoorten als eenkoorn en emmer, hut- tentut, de duive- en de paarderr- boon, wede en pastinaak. Door het uitplanten van dit zaad op de kleine akkertjes hoopt men bij het Archeon vol doende nieuw zaad te kweken om in de toekomst grote akkers op het terrein te kunnen be planten. Middeleeuwen Na de bouw van de Romeinse stad wordt gestart met de mid deleeuwse stad waar naast de gewone ambachtshuizen ook huizen en opslagplaatsen van de kooplieden gebouwd worden, evenals een klooster en een pa rochiekerk. In deze stad zal het leven zich afspelen precies zoals dat in de echte middeleeuwen het geval was. Men is inmiddels al bezig met het maken van de juiste kleding en het bakken van al het aardewerk dat ge bruikt zal worden. Het Archeon telt nu 35 mede werkers, inclusief de bouwploeg van 17 deskundigen. In het be gin van deze maand zijn deze medewerkers verhuisd naar DE SAMENWERKENDE HULPORGANISATIES COMMENTAAR Feestje in Madrid IN de Spaanse hoofdstad Madrid waren eind vorige week de Spaans- en Portugeestalige landen van Latijns-Amerika te gast op een conferentie waarvan het doel nogal bombastisch omschreven werd als de stichting van een 'nieuwe statenge meenschap'. De topconferentie was de diplomatieke klapper op de viering van de 500e verjaardag van de ontdekking van Amerika, het geschikte ogenblik, zo dacht men in Madrid, om de eeuwenoude banden tussen de moederlanden Spanje en Portugal en de voormalige kolonies nau wer aan te halen, temeer daar de kolonies de door de moe derlanden aangewezen democratische richting zijn gevolgd. Vrijwel alle Ibero-Amerikaanse landen hebben het tijdperk van de militaire dictators en de caudillos achter zich gelaten en de weg der democratie ingeslagen. De 19 Ibero-Amerikaanse landen willen met Spanje en Portugal een hele reeks akkoorden over politieke, economi sche en sociale samenwerking afsluiten. Hoewel aanvanke lijk alle 19 presidenten ook aanwezig zouden zijn, zijn er uit eindelijk drie niet komen opdagen. Niet omdat zij niet wil den, maar wel omdat de binnenlandse situatie hen niet toe stond aan te zitten aan Madrileense feesttafels terwijl hun land in hoogste nood verkeerde. Carlos Andres Perez van Venezuela kreeg van zijn senaat geen toestemming naar Madrid te gaan wegens de sociale onrust in het land en we gens een nooit uit te sluiten militaire staatsgreep. Alberto Fujimoro bleef in Peru om het hoofd te bieden aan aan een offensief van de communistische guerrilla van het Lichtend Pad in de hoofdstad Lima zelf. De Colombiaanse president Cesar Gaviria zag zijn reis naar Madrid in het water vallen door de ontsnapping van de drugsbaron Pablo Escobar uit zijn luxueuze gevangenis, een misdadiger die bovendien het lef heeft onderhandelingen te eisen met de president. De afwezigheid van de drie presidenten toont aan dat de democratie in Latijns-Amerika een zeer teer plantje is. Er is niet veel nodig om het opnieuw te verstikken. Er is slechts één Ibero-Amerikaans land waar de democratie stevig inge plant is en er wel bij vaart: Costa Rica. Alle andere landen zijn de jongste halve eeuw ten prooi gevallen aan de meest waanzinnige of fantastische ideologieën van hun leidende kringen. Met dramatische gevolgen voor de bevolking van dit bruisende continent overigens. De ideologie die de jong ste decennia de meeste ravages heeft aangericht, is het mar- xisme-leninisme. Zij ligt aan de oorsprong van tal van guer rillabewegingen, heeft een lange rij van brutale burgeroor-r- logen uitgelokt en heeft tal van landen aan de rand van de afgrond gebracht. Er loopt een rode draad van de Tupac Amaro's die Uruguay in het verderf hebben gestort over de Sandinisten van Nicaragua tot het Lichtend Pad dat in Peru de meest barbaarse guerrilla voert die men zich kan inden ken. HET is ironisch dat de president die aan de oorsprong van tal van deze guerrilla's ligt, namelijk Fidel Castro van Cuba, nu in Madrid mee de benen onder de feesttafel schuift. Het is overigens tekenend voor de mentaliteit dat Castro met de hoogste eer ontvangen wordt en er met geen woord wordt gerept over zijn communistische dictatuur noch over zijn vroegere dure eden dat hij tientallen Vietnams in Latijns- Amerika zou creëren, terwijl Alberto Fujimoro, die probeert Peru het lot van Cuba en Cambdoja te besparen, beladen werd met kritiek omdat hij de democratie geweld zou aan doen. Het is natuurlijk feest en niemand wil de pret beder ven. Ook niet wanneer er, naar het woord van de overigens - ook afwezige Portugese president Mario Soares een 'fossiel uit een prehistorische tijdperk' aanwezig is. Deze fossiele rariteit werd in Madrid met liefdevolle zorgen omringd. De Hispanidad woog tenslotte toch meer dan het democrati sche gehalte. een behuizing op het terrein van het Archeon, op het toepas selijke adres De Oude Wereld. Daar wordt nu hard gewerkt aan de realisatie van een uniek themapark dat in de komende jaren vele duizenden bezoekers naar Alphen zal brengen. Uitgave Westerpers bv (maakt deel uit v Kantoor redactie' Apothekersdijk 34. Leiden Kantoor advertentie- en abonnementenafdeling Stationsweg 37. Leiden Telefax 071-134 941 Postadres: Postbus 112300 AA Leiden. Koopmansstraat 9. 2288 BC Rijswijk 070 - 3190 933 070-3906 717. Postbus 9. 2501 CA Den Haag Hoofdkantoor: Telefoon Postadres Alle kantoren zijn op maandag tot en met vrijdag geopend van 08 30 tot 17.00 uur Directeur/hoofdredacteur: J Leune. Adjunct-hoofdredacteur J. Timmers. Secretariaat directie/hoofdredactie (tel. 070 - 3190 8 Leiden en om< F Buurman. K M. Roso. Binnen- en buitenland, financiën en economie (tel 070 - 3190815): A van Rijn (chef), W. Bunschoten, drs R. Edens, drs. Chr van der Hoff, A. va Holstein, E Huisman, H. Jansen, drs. J. van Leeuwen - Voorbij, R. de Roo. Sport (tel. 070 - 3190 826): in samenwerking met sportredactie Sijthoff Pers Kunst/rtv (tel 070 - 3190 834): G. Ansems (coördinator), B Jansma, H. Piét. Geestelijk leven (tel 070 - 3190 835): L. Kooistra, drs. P van Velthoven. Foto (tel. 070 - 3190 838): M. Konvalinka (chef) en S. Evenhuis. Redactie-secretaresse (tel. Ö70 - 3190 819): T. Kors. De Leidse Courant maakt verder gebruik van de diensten van: - freelance-medewerkers en -correspondenten in zijn verspreidingsgebied, - de parlementaire redactie en de nieuwsdienst van de Stichting Pers Unie, een re dactioneel samenwerkingsverband van negen regionale kranten in Nederland en België De algemene verslaggevers van Pers Unie zijn H. Leber, drs K. Swiers, M van de Ven en P. Vogels. De parlementaire redactie bestaat uit R in 't Hout (chef), H. Bijleveld, D. Hofland, P. Koopman, D. van Rietschoten en K. van Wees. - het Algemeen Nederlands Persbureau en buitenlandse persbureaus; - de volgende correspondenten in het buitenland drs D J van den Bergh (Peking), drs. H. Botje (Tunis), A. Courant (Athene), R. Hasselerharm (Johannesburg), drs A. Heering (Rome), B van Huèt (Londen), M. de Koninck (Washington), F. Lindenkamp (Sao Paulo), B. Schampers (Brussel), W. Voordouw (Parijs), drs. R Vunderlnk (Moskou), W Werkman (Jeruzalem), G van Wijland (Belgrado), F. Wijnands (Bonn), J Wijnen (Brussel). De Leidse Courant heeft als lid van de Stichting Pers Unie de exclusieve vertaal- en publicatierechten van The Times en The Sunday Times of London. Vertaalster: drs. M de Cocq. Nabezorglng Telefoon 071 -122 248 op ma. t/m v 15 00 uur. n 18.00 tot 19.00 uur. op z Abonnementsprijzen (inclusief 6% btw) Bij automatische betaling: per maand 27,00 per kwartaal 79,80 per jaar 312,65 Bij betaling per acceptgirokaart per maand per kwartaal per jaar 28.20 82,80 318,65 Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan. Advertenties Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 -141 905. Voor uitsluitend het door geven van advertenties kantoor Rijswijk 070 - 3902 702. Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 140 680. Bankiers ABN/AMRO BANK NV 473 575 515 POSTBANK 663 050

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1992 | | pagina 2