Bondsspaarbanken nog in het rood Tegenslag op tegenslag teistert Philips Groei van economie met dank aan milde winter CeidóeSowotii ECONOMIE EG-hulp Rusland verloopt moeizaam I GELD GOED WEEKOVERZICHT Minder winst Exxon, Texaco en Occidental Petroleum Bukman stelt vogels boven kokkelvissers ZATERDAG 25 JULI 1992 A6 Groter verlies Delta Airlines NMB Postbank eigenaar IZF Delta Airlines duikt diep in de rode cijfers. CHICAGO - Delta Airlines heeft het in het op 30 juni geëindigde boekjaar nog slechter gedaan dan vorig jaar. De Amerikaanse luchtvaart maatschappij tekende een verlies op van 506,3 miljoen dollar tegen een negatief saldo van 324,4 miljoen dollar in 1991. Over het laatste kwartaal boekte de maatschap pij een verlies van 180,2 miljoen dollar. In dezelf de periode van het vorig jaar maakte Delta Airli nes nog een kleine winst van 19,2 miljoen dollar. Als verklaring voor de slechte prestaties wees plaatsvervangend president-directeur Thomas Roeck op het slechte economische klimaat en op de scherpe concurrentieverhoudingen, die onder meer leiden tot forse kortingen op de vliegtarie- ven. Ook de indertijd van Pan Am overgenomen vliegroutes tussen de VS en Europa en binnen Europa zelf hebben het resultaat volgens Roeck negatief beïnvloed. UTRECHT De NMB Postbank Groep heeft haar belang in het Instituut voor Zie kenhuisfinanciering (IZF) vergroot tot 100 procent. De groep had via het dochterbedrijf Crediet- en Effectenbank al een belang van 52 procent. NMB Postbank heeft nu de aan delen overgenomen van Aegon, Amev en Centraal Beheer (ieder 16 procent) en heeft tevens van de Crediet- en Effectenbank 42 procent verworven. Crediet- en Effectenbank behoudt een be lang van 10 procent en blijft de directie voe ren. De nettowinst van het IZF is vorig jaar geste gen met 16,9 procent tot 3,4 miljoen gulden. Een toeneming van het resultaat ligt volgens de directie in de lijn der verwachtingen, mede gezien de groei van de leningenportefe uille. DEN BOSCH De Coöpera tieve Vereniging van Bonds spaarbanken heeft 1991 moeten afsluiten met een verlies van 4 miljoen gulden. Dit hield onder meer ver band met een hogere toevoe ging aan de stroppenpot, na genoeg geheel toe te schrij ven aan incidentele posten. Voor 1992 verwacht de vere niging een voortgaand her stel van de rentabiliteit. Het resultaat van de coöperatie heeft vorig jaar ook sterk onder druk gestaan van de omgekeer de rentestructuur met een hoge geldmarktrente. Na het forse verlies (bijna 46 miljoen) vart 1990 door een sanering van de beleggingsportefeuille bleek het niet mogelijk al in 1991 op eep positief exploitatieresultaat uit te komen. Een in 1990 op gang gekomen herstructurering heeft geleid tot de uittreding van negen kleinere lidbanken. Het gaat om een bedrag aan toever trouwde middelen van 400 mil joen gulden en een aansprake lijk vermogen van 15 miljoen. Vijf leden zetten het samenwer kingsverband voort. Zij hebbên een gezamenlijk balanstotaal van ruim 1,7 miljard gulden met een aansprakelijk vermo gen van 65 miljoen. De coöperatie is oorspronkelijk opgezet als tegenwicht tegen de expansiedrift van de VSB (For- tis-groep), die alle Nederlandse spaarbanken onder zijn dak tracht te breilgen maar daarin nog niet is geslaagd. Intussen worden de kaarten in de spaar bankwereld opnieuw geschud. Naast de VSB is er nog een gro tere eenheid ontstaan, de SNS Bank Nederland. De coöperatie werkt met SNS samen en wil deze samenwerking nog uit breiden. Ohra Verzekeringen in Arn hem en de coöperatieve spaar bank SNS hebben hun in 1990 begonnen overleg over de vor ming van een gemengd finan cieel concern zonder succes be ëindigd. De besprekingen lever den uiteindelijk onvoldoende aanknojftngspunten voor een structurele samenwerking op, zo zeggen Ohra en SNS in een gisteren uitgegeven verklaring. De partijen bleken nauwelijks tijd meer voor elkaar te hebben. Zij zeggen nu dat zij zich steeds meer voor actuele branche-ont wikkelingen geplaatst zien, maar ook dat de juridische structuur en de cultuur van de gesprekspartners dermate ver schillend zijn dat het niet moge lijk is gebleken een goede basis' voor samenwerking te ontwik kelen. Voedselhulp, onder meer uit Nederland, die in de afgelopen anderhalf jaar aan Rusland is gegeven, kwam deels terecht op de zwarte markt. FOTO: STEPHEN EVENHUIS Idoor ROB VUNDERINK Dankzij de zachte winter kon er onder meer aan het nieuwe ministerie van VROM flink worden doorge bouwd. FOTO: STEPHEN EVENHUIS door PAUL KOOPMAN DEN HAAG De Neder landse economie is in het eer ste kwartaal van dit jaar, ge meten in bruto binnenlands produkt (BBP), met 3,1 pro cent gegroeid ten opzichte van dezelfde periode Vorig jaar. Dit blijkt uit herziene cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) die gisteren zijn gepubliceerd. De economi sche groei wordt enigszins ver tekend door het relatief milde weer in de eerste drie maanden van 1992. Bij een strenge win ter (waardoor onder meer de bouw uitvalt) was de groei 1 a 2 procent lager geweest, aldus het CBS. In eerdere ramingen ging het CBS nog uit van een groei van 3,4 procent in het eer ste kwartaal. Vergeleken met het vierde kwartaal van 1991 was de groei fors hoger; in de laatste periode van vorig jaar nam het BBP nog met slechts 1,4 procent toe. Het volume van de totale investe ringen in vaste activa was het eerste kwartaal 12,6 procent hoger dan een jaar eerder. De consumptieve bestedingen wa ren in volume gemeten 1,7 pro cent hoger. Uit gisteren gepubliceerde ar- beidsrekeningen van het CBS was in het eerste kwartaal al leen bij vrouwen het aantal ba nen hoger (plus 87.000) dan een jaar eerder. De groei betrof met name deeltijdbanen. In totali teit groeide het aantal banen met 90.000. MOSKOU De miljarden hulp die de EG de afgelopen anderhalf jaar aan Rusland heeft gegeven, werpt maar gedeeltelijk vruchten af. Dat blijkt uit de bevindingen van een EG-commissie die in St. Petersburg, Moskou en Kiev ■uitzoekt wat er waar is van de geruchten dat zoveel hulp goederen op de zwarte markt belanden. Annemarie Goedmakers, die als lid van de PvdA zitting heeft in het Europees Parlement, ziet enige verbetering. Bij de eerste voedselzending naar hoofdza kelijk Rusland is sinds 1991 nog ten minste 10 procent van de 575 miljoen gulden aan goede ren niet beland bij doelgroepen als bejaarden en ziekenhuizen. Goedmakers geeft toe dat som migen in Rusland geloven dat de resultaten veel slechter zijn, maar de EG-commissie is er tij dens het huidige bliksembezoek nog niet in geslaagd hiervan het fijne te weten te komen. Tot de tweede zending was be sloten tijdens de EG-top in Maastricht. Dit programma ging in januari 1992 met fantas tische snelheid van start. Het voedsel ter waarde van 460 mil joen gulden werd voornamelijk gedistribueerd via winkels. De bevolking kon het kopen en de opbrengst ging naar ziekenhui zen, kinderrijke gezinnen en andere behoeftigen. ,,We horen over deze tweede zending ei genlijk alleen maar positieve berichten", zegt Goedmakers. „Er is nauwelijks fraude ge pleegd. Slechts 0,3 procent is verkeerd terecht gekomen". Met een kredietgarantie van een kleine drie miljard gulden is iets vreemds aan de hand. Mos kou heeft tot dusver geweigerd om dit krediet aan te spreken voor de aankoop van levensmid delen omdat de voorwaarden vernederend zouden zijn. Goed makers zegt dat de commissie op dit moment probeert uit te vissen, wat de Russen dwars zit. Maar merkt op dat andere voor malige Sovjetrepublieken met de EG-voorwaarden geen moei te hebben. In ieder geval zet Moskou nu eventuele toekom stige voedselhulp op de tocht, want de EG redeneert dat de weigerachtigheid van de Rus sen om geld te lenen voor voed- selaanschaf aantoont dat de nood kennelijk niet zo hoog is. Kletspraatjes Ronduit teleurstellend zijn de resultaten van de technische hulp, waarvoor de EG vorig jaar 400 miljoen uittrok. Die hulp bestond voornamelijk uit de overdracht van know-how. Eu ropese deskundigen zouden helpen de voedseldistributie te verbeteren, energiebesparende projecten op te zetten, te scho len in management en kerncen trales veilig te maken. Hier speelt een klassiek probleem in de omgang met Russen: hun is 70 jaar lang voorgehouden dat ze superieur zijn en die wester lingen hoeven dus niet met kletspraatjes aan te komen. Goedmakers: „Ze willen hier wel computers en vrachtwa gens van ons hebben, maar dat je know-how moet importeren om de zaak te herstructureren, is iets wat ze eigenlijk niet ken nen". Het Europees Parle mentslid gelooft dat op dit punt toch wel enige vooruitgang ge boekt is. De Russen beginnen in te zien dat ze inderdaad kennis tekortkomen, gezien het feit dat ze nu toegeven „dat we el kaar in het begin niet zo goed begrepen". Al met al heeft het technische- hulpprogramma in anderhalf jaar tijd niet meer opgeleverd dan wat lettertjes op papier. Goedmakers meldt dat van de contracten pas 50 procent is ge tekend en dat er in de praktijk nog geen enkel project van de grond is gekomen. Zij wijt dit aan de enorme bureaucratie in Rusland, waarvan een sterk remmende werking uitgaat. Toch steekt ze ook de hand in de eigen EG-boezem, waar de bureaucratie ook enorm is en 'stammenoorlogen' woeden omdat elke lidstaat zonodig de eigen bedrijven aan contracten moet helpen. Philips, brr. Voordat dit we reldwijde concern alle niet ge ringe problemen te boven is ge komen, zullen nog heel wat gro te en kleine wonderen moeten geschieden. Het is te hopen, dat die wonderen zich snel manifes teren, omdat alle partijen, die belang hebben bij de gezond heid van Philips, de koppetjes anders nog meer laten hangen dan nu al het geval is. Het schrappen, deze week, door de Begrotingscommissie van de •EG van de bijdrage aan de ont wikkeling van HDTV, waarin Philips met het Franse Thom son samenwerkt, is wat dat be treft niet bemoedigend. De beleggers, die vlak voor de publikatie van al het rampspoe dige nieuws via een groep ana listen op een verkeerd spoor zijn gezet, hebben alle reden het vertrouwen in het concern op te zeggen. Blijkens de beur- somzetten hebben zij zich dan ook op grote schaal en met aan zienlijke verliezen van hun 'Flippen' ontdaan. De CTM-rating, waarmee de kwaliteit van een aandeel wordt aangegeven, loopt van A+ tot C. Philips komt niet verder dan D+ en moet daarmee A+ A+, A en B+ laten voorgaan. Dat is echt niet verbazingwek kend, gezien al het trieste nieuws, dat de laatste tijd over het kwakkelende concern we reldkundig is gemaakt. Ontslagen Duizenden ontslagen medewer kers. Gedesillusioneerde top functionarissen, die ontslag ne men. Processen in de Verenigde Staten. Vraagtekens over de kwaliteit van een nieuw be noemde (Engelse) topman fi nanciën. Felle externe (en in terne) kritiek op de kwaliteit van nieuwe produkten. Uitver koop van veel te grote voorra den en overtollige fabriekspan den. Het fiasco van de Belgische videoverhuurders Super Club. Kortom tegenslag op tegenslag. En dan denk ik nog maar niet eens aan de koers van de dollar, die met vereende krachten door een aantal centrale banken iets is opgevijzeld. Philips heeft gro te belangen in de Verenigde Staten, waar de conjunctuur maar niet wil aantrekken. De Amerikaanse consumenten hebben hoegenaamd geen ver trouwen in de economie en ko pen op het ogenblik alleen het allernoodzakelijkste. Bladerend in mijn archief kom ik verder tot de onprettige con- clusie, dat Philips tegenwoor dig in de media algemeen nega tief wordt beoordeeld. Voor een concern, dat in zo sterke mate afhankelijk is van de verkoop van de consumentenelektroni- ka, is dat een veeg teken. „Phi lips is de greep op de markt voor consumentenelectronica kwijt" (NRC Handelsblad); „Imago Philips even slecht als twee jaar terug" (Financieele Dagblad); „Malaise consumentenelektro nica dwingt concern tot pijnlij ke keuze" (idem); „Prijzenslag nekt Philips" (het Parool). Door al .dat soort publiciteit wordt de wederopbouw van het concern beslist niet in gunstige zin beïnvloed. Nulpunt Tragisch is dat de belangstel ling van de consument voor elektronische apparatuur ook in Europa bijna tot het nulpunt is gedaald. De beeldkwaliteit van de nieuwe HDTV, die nog niet eens in de handel is, blijkt niet al te best te zijn. Dat is ge bleken tijdens het toernooi om het Europese voetbalkampi oenschap. En juist die HDTV is één van de produkten, waarmee Onwillekeurig dwaalden mijn gedachten bij het volgen van de ontwikkelingen bij Philips af in de richting van HCS Technolo gy, waar een uitverkoop van ge zonde concerndelen op gang ge komen is en waar bestuurders en commissarissen een onver woestbaar geloof in de toe komst van het wrakke geheel blijven uitstralen, hoewel de koers van de aandelen steeds dichter het nulpunt nadert en de bestuurders al vechtend over straat rollen. Dat is in deze va- kantietijd misschien plezierig leesvoer, tenzij je (grootaan deelhouder bent natuurlijk De vraag dient te worden ge steld of de bij Philips als 'con cernredder' binnengehaalde Jan D. Timmer de klus uitein delijk zal kunnen klaren. Twij fel lijkt op zijn minst gerecht vaardigd, omdat onder zijn bewind steeds nieuwe ellende aan het licht komt en beslist niet van enige wezenlijke ver betering van de gang van zaken kan worden gesproken. De man schijnt te hebben verklaard, dat hij zijn reddingsoperatie dit jaar zal staken als die wezenlij ke verbetering uitblijft. Dat lijkt verstandige taal, maar... wat dan? Koersval De beleggers zijn ontsticht over de jongste ontwikkeliagen en hebben op grote schaal afscheid genomen van hun aandelen Philips. Een koersval was het gevolg. Of uit deze zomeruit- verkop de conclusie mag wor den getrokken, dat de analisten en andere pandits op beleg- gingsgebied hun geloof in de toekomst van het concern even eens verloren hebben, lijkt voorbarig. Het is echter een vaststaand feit, dat Philips in de eerstkomende jaren geen beroep op de kapitaalmarkt zal kunnen doen en dat te minder omdat vlak voor de grote krach medio juni bij een grote buiten landse institutionele belegger 1,5 miljoen gewone aandelen werden geplaatst. Het vertrou wen in de kringen van de insti tutionele beleggers zal door deze onderhandse plaatsing vlak voor de grote koersval niet meer al te groot zijn. Met ande re woorden: uitbreiding van ri sicodragend kapitaal - aandelen dus - is vrijwel onmogelijk ge worden. Nieuw geld nodig? Dan zal Philips moeten lenen, of de afnemers die het concern op 31 Slechte week aandelenmarkten DEN HAAG - De aandelenmarkten hadden het wereldwijd zwaar te verduren de afgelopen week. Vooral de Japanse beurs liep flinke klappen op, waarbij de koersindex meermalen het laagste punt in zes jaar bereikte. De oorzaak was het tanende ver trouwen in het herstel van de wereldeconomie op korte termijn. De ellende begon toen handelaren en beleggers zich de conse quenties realiseerden van de Duitse discontoverhoging van vori ge week donderdag. Bij de aankondiging van de renteverhoging overheerste de opluchting. De centrale bank van Duitsland ver hoogde alleen de korte rente en niet de lange. Dat betekende dat de overige landen, met uitzondering van Italië, hun rentetarie ven ongemoeid konden laten. De korte rente is vooral van belang voor het Duitse binnenland, een zaak voor de Duitsers zelf dus. In het begin van de week realiseerden de beurzen zich echter dat er slechts uitstel van executie was bereikt. De Duitsers moeten de rente hoog houden en een verdere verhoging wordt zelfs niet uit gesloten. Duitsland is een van de motoren van de internationale economie en een hoge rente zorgt ervoor dat de motor in een lage versnelling blijft draaien. Daarmee valt Duitsland voorlopig af als kandidaat voor het herstel. De VS vielen al eerder af, want daar blijkt de recessie hardnekkiger te zijn dan verwacht. Praatjes De derde kandidaat was Japan, maar ook daar is het kommer en kwel. De regering roept van alle daken dat ze de economie gaat stimuleren om de kwakkelende bedrijven er weer bovenop te hel pen. Op de beurs werden die woorden afgedaan als verkiezings praatjes, want morgen moeten de Japanners stemmen voor een nieuw Hogerhuis. „Als het de regering menens was met de stimu lering van de economie hadden ze wel eerder maatregelen geno men", aldus een handelaar. Wereldwijd was de stemming dus pessimistisch en dat hebben ze geweten op de aandelenbeurzen. In Tokyo viel de ene recordda ling na de andere te noteren en in ook Duitsland bleef de beursin dex zakken. In Italië kelderde de beurs omdat de beleggers het vertrouwen in Italië opzegden na de bloedige maffia-aanslag op een rechter en zijn lijfwachten. Wall Street ging op zijn eigen ma laise onderuit en Amsterdam werd gedomineerd door de dalende dollar. De Amsterdamse effectenbeurs staat bekend als een van de meest dollargevoelige ter wereld, omdat er een aantal zeer gro te internationale concerns op genoteerd staan. Zolang de dollar het slecht blijft doen zullen de handelaren en beleggers weinig lol beleven aan de Amsterdamse beursfondsen. december 1991 14,5 miljard gulden verschuldigd waren, de duimschroeven aanzetten met het risico dat zij produkten van andere leveranciers gaan be trekken. De boekwaarde van de voorraden bedroeg op de laatste dag van 1991 10,4 miljard gul den. In wezen is een vergaande sanering van deze twee posten de enige mogelijkheid om de fi nanciering op een gezonde ba sis te brengen. Gezien de huidi ge hoge rentetarieven biedt het aantrekken van lang- en kortlo pende leningen echter beslist geen bijdrage tot het herkrijgen van een redelijke financiële ge zondheid. Met de verkoop van overtollige bedrijfspanden moet voorlopig worden gewacht, omdat de markt voor dit soort panden er bedroevend slecht bij ligt - het aanbod overtreft de vraag. Evenwicht tussen vraag en aan bod is voorlopig niet te ver wachten. De tijd, dat Philips als één van de vijf Nederlandse multinatio nals de trots en glorie van Beursplein 5 was, ligt al enkele jaren achter ons. Het is te ho pen, dat het concern nog zoveel innerlijke kracht heeft, dat bin nen afzienbare tijd en met of zonder Jan D. Timmer weer ge zegd kan worden, dat het ver trouwen in Philips wereldwijd NEW YORK/HOUSTON - De Amerikaanse oliemaat schappijen hebben in hun tweede kwartaal genoegen moeten nemen met minder winst. Net als bij de presen tatie van de cijfers over het eerste kwartaal wijzen zij als verklaring voor de cijfers op de zwakke conjunctuur in de VS, in Europa en enkele an dere regio's in de wereld, op de verkleinde marges op olie- produkten door verscherpte concurrentie, en voor zo ver van toepassing op de prijsdalingen in de chemie- branche. De kwartaalwinst van 's we relds grootste oliemaatschappij Exxon zakte vijftien procent. Het halfjaarresultaat liep 33 procent terug. Texaco, de op twee na grootste oliemaat schappij in de VS, zag haar net toresultaat in april, mei en juni verminderen met negen pro cent en het halfjaarresultaat zelfs met dertig procent. Bij Oc cidental Petroleum liep de net towinst over het tweede kwar taal met bijna de helft terug en het halfjaarsresultaat met 38 procent. Ook bij kleinere olie- maatschapijen in de VS als Sun Corporation en Ashland Oil ging de kwartaalwinst omlaag, bij Ashland met ipeer dan de helft en bij Sun zelfs met 86 procent. Exxon boekte in het tweede kwartaal een nettowinst van 955 miljoen dollar tegen 1,13 miljard dollar in dezelfde perio de van het voorgaande jaar. In de cijfers zit een buitengewone last van 75 miljoen dollar voor herstructureringen. De omzet liep licht op van 27,3 miljard dollar tot 27,8 miljard dollar. „De marges op olieprodukten vielen tegen, de economische activiteit was zwak en er was te weinig vraag", gaf topman L.G. Rawl als verklaring. Texaco behaalde in het tweede kwartaal een nettowinst van 245 miljoen dollar tegen 269 miljoen dollar in dezelfde perio de van het vorig jaar. De omzet nam daarentegen toe van 9 mil jard dollar tot 9,4 miljard dol lar. De nettowinst over de eer ste zes maanden bedroeg 445 miljoen dollar tegen 684 mil joen dollar in 1991. De omzet viel terug van 19,2 miljard dol lar tot 18 miljard dollar. Texaco's topman James W. Kinnear schreef de lagere kwartaalresultaten toe aan „voortdurende zwakte van de economie in de VS, Europa en een aantal andere regio's". De winst van Occidental in het tweede kwartaal bedroeg 75 miljoen dollar tegen 147 mil joen dollar een jaar eerder. Daarbij is een bedrag van 32 miljoen aan buitengewone ba ten meegerekend tegen 12 mil joen dollar in dezelfde periode van 1991. De omzet nam af van 2,4 miljard dollar tot 2,2 miljard dollar. De eerste zes maanden van dit jaar leverden een winst op van 173 miljoen dollar tegen 283 miljoen dollar in 1991. Oc cidental zette voor 4,3 miljard dollar om tegen 5,2 miljard dol lar in de eerste helft van 1991. „De verbetering van de winst in de olie- en gassector werd te nietgedaan door een winstda ling in de chemiedivisie door la gere prijzen", luidde de toelich ting van president-directeur Ray R. Irani. De chemiedivisie leverde in het tweede kwartaal een nettoresultaat op van 37 miljoen dollar tegen 127 mil joen dollar in 1991. Bij olie en gas ging de winst met 28 mil joen omhoog van 54 miljoen dol lar tot 82 miljoen dollar. De Amerikaanse maatschappij Amoco kwam woensdag al met kwartaalcijfers. Amoco leed een verlies van 478 miljoen dollar. Zonder buitengewone lasten en baten kwam het resultaat posi tief uit op 237 miljoen dollar te gen een geschoonde winst van 170 miljoen dollar in het tweede kwartaal van 1991. HARLINGEN - Hoewel op de bodem van de Waddenzee meer oogstbare kokkels liggen dan de twee voorgaande jare"n, wil vis serij-minister Bukman zestig procent reserveren voor de vo gels. Volgens de bewindsman is er sprake van een voedselarm jaar voor scholeksters, eider- eenden en andere vogels in het waddengebied. De Waddenzee bevat op dit ogenblik circa veertig miljoen kilo eetbare hartschelpen en daarvan is ongeveer zestien miljoen kilo geschikt voor de consumptie. Met tien schepen willen de kokkelvissers die voorraad opvissen. Minister Bukman staat niet meer toe dan de vangst van 4,7 miljoen kilo kokkels. De rest blijft be schikbaar als voedsel voor vo gels. De kokkelvissers vinden hun portie te gering. In een brief aan de minister van landbouw en visserij hebben de vissers de verdeling aangevochten. De vis serij zegt het niet rechtvaardig te vinden dat Bukman vooruit loopt op het beleid in de nieuwe nota zee- en kustvisserij van zijn departement. Bukman heeft voorgesteld vier gebieden in de Waddenzee tot verboden gebied te verklaren voor kokkelschepen. Het gaat om het Balgzand, Breehorn, Terschellinger Wad en het ge bied in het oostelijk wad ten oosten van de lijn Ballumer Bocht onder Ameland tot aan de Friese kust.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1992 | | pagina 6