Harold van Beek is geen zonderling
Ik heb God zien spelen, hij droeg nummer 23
Olympische Spelen
2, d
Leidse Courant
zaterdag 25 juli1992
Vijf Arubanen
naar de Spelen
Aruba neemt met vijf sporters deel
aan de Olympische Spelen. Het zijn
Lia Melis en Kim Reynierse (mara
thon), Lucien Dirksz en Gert van
Vliet (wielrennen, individuele weg
wedstrijd) en Roger Jurriens (zeilen,
Lechner klasse). De atleten vertrok
ken 23 juli in gezelschap van zeven
officials naar Spanje.
Australië test
de Zuidafrikanen
Een groot deel van de Zuidafrikaan-
se deelnemers werd voor vertrek
naar Barcelona op het gebruik van
dope gecontroleerd. De controle is
uitgevoerd door Australiërs. „De
Zuidafrikanen wilden de zekerheid
dat zij bij hun rentree in de interna
tionale sportwereld 'clean' zouden
zijn", verklaarde Jim Ferguson, di
recteur van de Australische sportfe
deratie.
Zuid-Afrika beschikt niet over een
door het IOC erkend dopinglabora-
torium.
Bulgaarse gewichtheffers
vluchten voor controle
Bulgaarse gewichtheffers zijn meer
bevreesd voor dopingcontrole dan
voor hun tegenstanders. Ze gingen
in het geheim trainen in het buiten
land, nadat zij het dreigement had
den ontvangen dat er met hun voed
sel en drinken zou worden geknoeid.
„Als we een of twee gouden medail
les in Barcelona winnen, zullen onze
atleten bij controle weer positief
zijn", beweert chef-coach Nurair
Nurikyan. „Dat dreigement is mij al
thans ter ore gekomen". Nurikyan
is bang voor landgenoten en buiten
landse concurrenten, die zijn spor
ters in een kwaad daglicht willen
stellen. De coach meent dat de zes
gewichtheffers, die positief reageer
den op de controle in april voor
aanvang van de Europese titelstrijd,
het slachtoffer waren van manipula
tie. Volgens de Bulgaar was het ge
vonden middel, saluretine, door
kwaadaardige concurrenten in het
eten en drinken van de gewichthef
fers gedaan.
Noord-Korea zendt
een ruime ploeg
Noord-Korea stuurt een ploeg van
108 personen naar Barcelona: 65
sporters en 43 officials. Het land
bleef twaalf jaar weg van het olym
pisch front.
Noord-Korea doet mee aan elf disci
plines: turnen, tafeltennis, worste
len, gewichtheffen, boogschieten,
judo, schieten, wielrennen, boksen,
zwemmen en atletiek. In 1984 gaf
Noord-Korea gevolg aan de oproep
van de Sovjet-Unie de Spelen van
Los Angeles te boycotten. In 1988
bleef Noord-Korea weg uit Seoel om
dat het land niet een paar onderde
len van het olympisch programma
voor organisatie kreeg toegewezen.
De snelwandelaar is geen zonderling, vindt Harold van Beek. De inwoner van
Waddinxveen is desondanks een anoniem atleet, die toch al tienmaal de nationale titel
veroverde. Nu hij zich voor de Olympische Spelen heeft geplaatst neemt de belangstelling
voor zijn sport toe.
In hetzelfde week
einde dat alle ogen
gericht waren op
de Rotterdamse
marathon, wandel
de Harold van
Beek in de Hongaarse stad Bekesca-
ba naar de olympische A-limiet op de
vijftig kilometer. De 29-jarige com
puterprogrammeur uit Waddinx
veen kwam met een tijd van 3.58.21
uur onder de limiet.
Van Beek is oorspronkelijk een spe
cialist op de twintig kilometer. Vorig
jaar schakelde hij over naar de vijftig
kilometer. Niet met de gedachte om
zich voor de Spelen te kwalificeren.
„Mijn snelheid is goed genoeg om de
twintig kilometer te kunnen lopen,
maar het is er niet uit gekomen. Ik
denk dat het voor een deel ligt aan de
begeleiding. Die is te gering om goed
met mijn snelheid om te leren
gaan".
De merkwaardige manier van voort
bewegen draagt er in niet geringe
mate toe bij, dat hij en zijn collega's
in de wandeling als zonderlingen
worden gezien. Maar Harold van
Beek houdt zelfs tegen dat snelwan
delaars eenlingen zouden zijn.
„Ik train het liefst met anderen",
zegt hij. „En wat dat zonderlinge be
treft: Ton van Andel is afgestudeerd
arts, Hans van der Knaap doet eco
nomie aan de Erasmus en Jan Cor-
tenbach, die destijds de limiet voor
Seoel op een haar na miste en nu
voor Buitenlandse Zaken in Colom
bia zit, zat in Wageningen altijd in
de kroeg. Nee, er is niks mis met ons.
Maar het is wel waar, datje als snel
wandelaar veel op jezelf bent aange
wezen".
Praten met Harold van Beek is eerst
en vooral het wegnemen van misver
standen. Die beweging bijvoorbeeld,
daar is niks merkwaardigs aan. „Het
is pure onbekendheid, dat men zo re
ageert. Het is gewoon wandelen in
een versneld tempo. Blessuregevoe-
lig? Welnee. Veel minder in elk geval
dan hardlopen, omdat je meer in een
horizontale lijn beweegt en je knieën
niet voortdurend die klappen van
het neerkomen krijgen te verwer
ken".
Heupen
Maar je kunt dat gedraai met die
heupen toch moeilijk een natuurlij
ke beweging noemen? Harold van
Beek antwoordt met een weder-
Harold van Beek in training. „Snelwandelen is niet onnatuurlijk", zegt hij.
vraag: „Is hoogspringen dan wel een
natuurlijke beweging? Het is leuk
om te doen, daar gaat het mij om".
En hij kan het aardig, dat scheelt
ook. Hoewel gerangschikt onder de
noemer 'onbekende olympiër', was
Van Beek na Erik de Bruin de twee
de atleet die zich voor Barcelona
kwalificeerde. Op zondag 5 april, en
kele uren voordat Bert van Vlaande
ren in Rotterdam onder de mara
thonlimiet dook, voltooide de inwo
ner van Waddinxveen in het Hon
gaarse Bekescaba de vijftig kilome
ter in 3.58.21 uur, 39 tellen binnen
de door de KNAU gestelde limiet.
„Ik heb altijd een hekel aan de lange
afstanden gehad. Gewoon, omdat ik
ze niet aankon. Ik had door werk en
studie weinig tijd om te trainen. De
snelheid voor de twintig kilometer
heb ik van nature, maar op dat num
mer is internationaal de concurren
tie zo veel groter. Op de vijftig kilo
meter gaan er veel meer kapot, van
daar".
Van Beeks trainingsmogelijkheden
zijn nog altijd beperkt zeker ten
opzichte van zijn concurrenten, van
wie het gros full-time langs 's Heer-
en wegen snelt. De Nederlandse
kampioen, die ook over een Nieuw-
zeelands paspoort beschikt, werkt
dagelijks van half zeven tot vier uur
als systeem-ontwerper, traint 150
tot 200 kilometer per week en komt
dus slaap te kort. „In totaal heb ik
tien weken onbetaald verlof, die
deels worden vergoed door het
NOC", meldt hij opgewekt.
Er staat nu ook zo'n olympische auto
voor de deur. Nooit gedacht, dat hij
daar nog eens voor in aanmerking
zou komen. Hij kan zich zelfs niet
herinneren ooit een wedstrijd te
hebben gelopen waar iets financieels
aan vastzat. Maar hem zal je niet ho
ren klagen. Sinds hij de limiet heeft
gehaald, is er ook aandacht voor
hem. Van de KNAU ('je moet je nu
eenmaal eerst kwalificeren voordat
je kunt aankloppen'), van de Rotter
damse Sport Stichting (hij is lid van
RWV, een Rottèrdamse vereniging
ten slotte) en zelfs van de media.
„Ik ben tien keer kampioen van Ne
derland geworden zonder dat er iets
over mij in de plaatselijke krant
heeft gestaan. Zelfs het blad van de
KNAU schrijft niet of nauwelijks
foto John de Pater
over onze sport. En dat terwijl wei
het toch echt niet zo slecht doen, in-1
ternationaal. Maar ik heb er vrede;
mee. Je doet het ten slotte toch voor
jezelf'.
Sinds kort is er wel een werkgroep 1
Snelwandelen in de KNAU, die de"*
sport gaat promoten. Mooi meegeno
men, dat hij nu net, als eerste Neder
lander na Anton Toscani in 1936,
naar de Spelen gaat. Zijn doelstel
ling daar? „Onder de vier uur lopen,
ik denk dat ik dan heel tevreden mag
zijn". Niemand, die hem dan ooit
nog zal uitlachen.
Acht jaar geleden nam Nike de gok een schoenen- en kledinglijn op te hangen aan een basketballer. Een rookie,
een eerstejaarsprof, van de Chicago Bulls. Een guard van 1 meter 98 met de perfecte uitstraling. Zijn naam
Michael Jeffrey Jordan. Geboren in Brooklyn, New York in februari 1963. Opgegroeid in Lemmington nabij
Wilmington, North Carolina. Een luie zoon van een strenge, gelovige katoenplukker. Jordan was sportfanaat.
Basketbalde, honkbalde, speelde football. Hij deed ook aan zweefvliegen, van de vrije worplijn naar de basket.
Michael Jordan: een perfecte uitstraling.
INike had Michael
Jordan ontdekt in
1982 in de finale
van het NCAA-
kampioenschap, de
hysterische strijd
tussen de universi
teiten. De guard
schoot in de slotse
conden zijn University of North Ca
rolina (de werkgever van bonds
coach Wiel) met een sierlijk jump-
schotje naar de winst op George
town. Twee jaar later maakte hij met
nummer 8 deel uit van de Ameri
kaanse ploeg, die goud behaalde op
de Olympische Spelen in Los Ange
les.
Razend populair was Jordan in die
tijd nog niet. Maar de marketing
boys van Nike zagen grote mogelijk
heden in de black guy. De schoen
kreeg de naam Air Jordan, de kle
ding later de naam Flight 23, zijn
huidige shirtnummer bij de Bulls.
Air Jordan werd binnen het jaar de
meest verkochte schoen in de States.
De omzet van de eerste twaalf maan
den bedroeg 100 miljoen dollar. Ie
dereen liep op Air Jordan. Van rijke,
verwende blanke jongetjes uit Los
Angeles tot de gemeenste, zwarte
getto-kids uit New York.
Provoceren
„Mensen noemen mij Air", aldus
Jordan. „Naar mijn schoenen. Dat
vind ik vervelend. Tegenstanders
kunnen mij niet beter provoceren
dan me in de wedstrijd met Air aan
te spreken. Dan word ik boos. Dan is
het van 'give me that ball' en ik zal je
eens wat laten zien. Als vrienden mij
Air noemen, is het wat anders. Dat is
een waarschuwing voor mij. Dan ben
ik verkeerd bezig. Zij noemen mij al
tijd Mike. Of Jordan".
Parallel aan de explosieve groei van
de omzet liep zijn sportieve hoog-
vlucht. In '91 huilde hij voor de TV-
ogen van heel Amerika moddervette
tranen na het behalen van de eerste
titel NBA-titel, het wereldkampi
oenschap voor clubteams. Een jaar
later herhaalde zijn ploeg dat mees
terwerkje. Jordan schoot 35,9 pun
ten gemiddeld in de playoffs. Verza
melde MVP's, de prijs voor de waar
devolste speler, als een ander postze
gels. Werd de laatste zes jaar topsco
rer van de NBA. Scoorde in zijn loop
baan in 27 wedstrijden meer dan 50
punten, vonniste ooit Cleveland met
63 punten, dreef Larry Bird van de
Celtics in 1985 na 35 punten tot de
legendarische uitspraak: „Ik heb
God zien spelen, hij droeg nummer
23".
In de States werd Michael Jeffrey
Jordan een halfgod, een superstar,
een megaster. Een idool als Michael
Jackson, als Madonna. „Rustig over
straat lopen was er niet meer bij.
Ook niet met slappe vilthoed en gro
te zonnebril". Winkelen deed hij na
het sluitingsuur. In zijn lievelings
restaurant in Chicago werd een
vleugel afgezet met kogelvrij glas.
Elders at hij in de keuken. Of huurde
hij het hele restaurant af. Het num
mer van zijn hotelkamer bij de uit
wedstrijden bleef angstvallig ge
heim.
De roem dankte hij voor een groot
deel aan zijn sportieve prestaties.
Zijn dunks werden wereldberoemd.
Tong uit de mond en vliegen. 'He
can fly!!!', zette Sports Illustrated
ooit bij zijn foto op de cover. Het wa
ren meesterwerkjes. Zijn zweeftijd
was ongeëvenaard, spotte met de
zwaartekracht. De neus op ring
hoogte, de benen gespreid. „Ik
sprong wel eens zo hoog", relativeer
de hij grijnzend, „dat ik onderweg de
weg kwijt raakte"
Goud
De commercie sprong nog hoger.
Nike als eerste. Voor de Amerikaan
se reclamewereld werd zijn naam sy
noniem aan goud. „Zijn uitstraling
naar de jeugd", aldus David Falk,
zijn agent bij managementsbureau
ProServ, „was perfect. Niet alleen
was hij een uitstekend sportman, hij
straalde vrolijkheid uit, discipline en
sportiviteit". Dat werden de bouw
stenen voor zijn imperium, de Jump
Ine, oftewel de Jordan Universal
Marketing Productions, zeg maar de
Jordan BV.
Omzet 1992: 21 miljoen dollar, 36
miljoen gulden aan reclame-activi
teiten voor Nike, McDonald's, Gato-
rade, Wheaties, Chevrolet, Ohio
Arts, Wilson Sporting Goods, Guy
Laroche Horloges, Johnson Pro
ducts, Bigsby&Kruthers Kostuums.
Het contract bij Nike werd in 1989
verlengd, 20 miljoen dollar voor ze
ven jaar. Gatorade nam in '91 de
plaats in van Coca Cola: 12 miljoen
dollar voor tien jaar. Zijn club Chica
go Bulls zat voor een zacht prijsje op
de eerste rij: 25 miljoen dollar voor
acht jaar, waarmee hij de toptien
van de best betaade basketballers in
de NBA bij lange na niet haalde.
Chicago raakte in de ban van zijn
ster. De bevolking zag in de ster de
speler die de metropool kon verlos
sen van het imago van de 'city voor
losers', de stad van verliezers. Chica
go Stadium, de oude basketbaltem
pel, kon de aanvraag voor kaarten
niet meer aan. De laatste 199 wed
strijden (vier jaar) was de zaal
(18.373) uitverkocht. De wachtlijst
telde 5000 namen. De waarde van de
clob steeg van 20 naar 150 miljoen
dollar sinds Jordan in '84 werd aan
getrokken.
Een tiener-idool als Agassi werd Jor
dan niet. Al schrok hij verschrikke
lijk toen na een thuiswedstrijd een
meisje zich krijsend 'Black Jesus,
Black Jesus' voor zijn Ferrari Testa-
rossa wierp. De guard, vader van
twee kinderen, stapte uit en bracht
het kind naar huis. Een natuurlijk
gebaar voor Jordan. „Dat gaat terug
naar mijn opvoeding. Mijn ouders
hebben mij bijgebracht respect te
hebben voor andere mensen, men
sen te helpen die hulp nodig hebben.
Ik zal mijn 'roots' (afkomst) nooit
vergeten".
Sociaal
Ondanks zijn rijkdom bleef Jordan
bescheiden, vriendelijk, sociaal. Hij
hield zijn studentenkamer in Chapel
Hill aan. Met voor de deur een Por
sche. „Iedereen weet dat die van mij
is. Hij staat het hele jaar open". Te
rugkomen naar Chapel Hill bleef hij
doen. Elke zomer. Óm er te golfen,
om er te pokeren, om er te ballen
met vrienden. Pick-ups, partijtjes
tot de elf, waarbij de winnende partij
blijft staan. Toegangsprijs: 1 dollar.
Om er te wedden.
Vanaf zijn jeugd was hij een gokver
slaafde. „Op Laney Highschool won
ik een biefstuk na een weddenschap
met zijn softbal-coach dat ik de eer
ste homerun zou slaan. Op vliegvel
den wedde ik elke dag met medespe
lers wiens bagage als eerste op de
band kwam".
Zijn goklust werd hem bijna fataal.
De FBI vond cheques op zijn naam
ter waarde van 167.000 dollar. Gok
schulden, aldus de FBI. Leningen,
aldus Jordan. De NBA zuchtte diep
en gaf Jordan een schrobbering. Na
het verlies van Magie Johnson (Aids-
virus) kon de bond het zich niet ver
oorloven Jordan ook nog eens kwijt
te raken. Dat had de bodem onder
het Amerikaanse basketbal wegge
slagen.
Hij werd in relatie gebracht met een
veroordeelde drugsdealer, met een
advocaat van dubieus allooi. Het
veroorzaakte scheurtjes in zijn ima
go. Net als de bestseller 'The Jordan
Rules' van Chicago Tribune's sport
verslaggever Sam Smith. Die schil
derde de guard af als 'egoistisch, ar
rogant en dictatoriaal'.
„Ik ben niet volmaakt", reageerde
Jordan. „Het wordt mij niet toege
staan menselijk te zijn. Ik ben in ze
kere zin bezorgd over mijn imago.
Voor sommigen ben ik een soort
God. Ik heb altijd gewild dat de men
sen in mij een gewone sterveling
zien. Met alle minnen en plussen".
Met bijzondere aandacht voor de
kinderen. Voor de jeugd voert hij al
lerlei sociale campagnes: Say no to
drugs, Don't drive Drunk, Stay in
School. Hij werd lid van Omega Psi
Phi, een exlcusieve orde van invloed
rijke zwarten die fondsen inzamelde
voor sociale, politieke en culturele
activiteiten in zwart Amerika. Hij
richtte de Michael Jordan Founda
tion op, die 25 jeugdinstellingen on
der de vleugels nam. Hij ging in op
75 verzoeken per weèk van zieke i
kinderen. Kinderen die naast hem
wilden zitten op de Bulls-bank. Diel
zijn schoenen wilden hebben.
Schoenen weggeven deed Jordan al,
400-500 paar per jaar. Elke dag trok
hij een nieuw paar aan. Soms wel
drie, vier keer per dag. „Omdat ik'
weet dat ik kinderen er een plezier
mee doe als ik ze schoenen geef d
gedragen heb". Er was een jongetje
van acht die leukemie had. Die had
als liefste wens begraven te worden
met schoenen aan van Michael Jor
dan. „Van dat verzoek ben ik dager
van de wereld geweest", herinnder-
de Jordan zich. „Voor zo'n knulletje
moet ik toch wel heel veel betekend
hebben. Hij kent mij alleen van de
televisie. Van het basketbal. Van het
imago dat mij aangemeten is. Dat
beangstigt mij. Dat moet niet te ver
gaan. Ik wil mijn privacy behou-
Twee jaar
Basketballen wil Jordan nog twee
jaar. „Dit was het zwaarste seizoen
in mijn loopbaan. Ik maakte een
paar fouten. Ik leerde dat ik nog
voorzichtiger moet worden in zaken
als met wie ik omga". Na die twee
jaar gaat hij golfen. „Ik denk dat ik
me kan meten met de prof-golfers.
In het seizoen speel ik elke vrije dag,
in de vakanties om de dag. Met mijn
handicap (4) heb ik moeite tegen
standers te vinden". Vooral omdat
hij om 1000 dollar per hole speelde.
De Olympische Spelen ziet Jordan
als een vakantie. „Ik wil niet veel
spelen", zegt hij. „Niet meer dan
twintig minuten per wedstrijd. Win
nen doen we toch wel. Elke wed-j
strijd die we minder dan met 10 a 15 j
punten verschil winnen, is een mo-
rele nederlaag. Wij zijn het Dream
Team, de droomploeg. Een verzame-r
ling spelers die nooit meer bijeen zal
komen. Het sterkste team ooit. Ik
ben er trots op dat ik daarvan J-~'
mag uitmaken".
Nike ook met zijn Air Jordans.
