LEIDEN EN OMGEVING
Rembrandt jaar maakte g
Leiden vooral bekend
li
tijd
Goed op
H
Economische gevolgen niet berekend
HISTORIE(S)
Het Bethaniën-
en Jeruzalemshofje:
roomser dan de paus
li
K O maakt muziekseries
goedkoper voor jongeren
Onzorgvuldige voorlichting over vergistingsinstallatie
£eidócSomcmt
CcidócSomxmt
DINSDAG 21 JULI 1992
IN NAAM DE WET
Luie stoel
Zijn dochter had hem nog ge
adviseerd gewoon de boete te
betalen, maar hij wilde het ju
ridische spel meespelen. Gis
teren stond een Leidenaar
voor kantonrechter Sprey,
die werd overvallen door een
lang en goed verhaal. De ver
dachte bekroonde dit met een
heuse schadevergoeding, on
der het mom 'laten we de za
ken eens omdraaien'.
De man had vorig jaar april
zijn auto geparkeerd aan de
Leiderdorpse Eikenlaan. Het
was donderdagochtend en er
was markt. Hij had bij het
parkeren het parkeerver
bodsbord wel gezien, maar
dat was wat hem betreft niet
van toepassing. „Dat bord is
er alleen om een markt op te
laten bouwen. Als de markt
er eenmaal staat, heeft het
bord geen functie meer", zo
verklaarde hij gisteren. Het
bord is volgens hem vooral
bedoeld om plaats te reser
veren bij een marktuitbrei-
ding, maar de markt wordt
juist steeds kleiner. Dat oor
deel deelde Sprey, die goed op
de hoogte bleek met de plaat
selijke verkeerssituatie.
Naast het bord had de Leide
naar nog meer grieven. De be
keuringen waren volgens
hem willekeurig, omdat an
dere geparkeerde auto's niet
(bekeurd werden. „Er werden
die dag ongenuanceerd vijf
politiestagiaires op de markt
josgelaten. En dat terwijl er
zes jaar niet meer op de
markt is bekeurd". De dag
had de Leidenaar zelfs
een gesprek met de stage-be-
geleidster gehad omdat hij
een klacht had ingediend bij
de politie. De gedaagde:
„Echt meneer de rechter, dat
was er zo'n eentje met een
koude hand bij het handen
schudden. Zo iemand van 'be-
fehl ist befehl'. Officier van
justitie Keltjens vond echter
dat de politie netjes had gere
door een gesprek aan
te gaan. „Het is over het alge
meen niet de gewoonte om te
komen praten over een bon".
Uiteindelijk beloonde de
rechter het verhaal alsnog: de
man werd weliswaar schuldig
^bevonden, want parkeren
mocht er niet, maar hij kreeg
geen straf opgelegd. De beker
was voor de man echter nog
niet helemaal leeg: hij wilde
nog een onkostenvergoeding
ontvangen voor de uren, die
hij had besteed aan politie en
justitie. „Zal ik u mijn giro
nummer geven? Voor het ge
val dat u vanavond in uw luie
stoel zit, en denkt dat die man
van de markt eigenlijk toch
wel gelijk had?". Daar ging de
rechter niet echt op in en dat
was voor de man het teken de
zaal te verlaten.
30194 IJ]
Een Leidse student had sa
men met een vriend vorig jaar
onenigheid met een treincon
ducteur gehad. Ze waren na
een lange strandwandeling
op het Scheveningse strand
doodmoe in de trein naar Lei
den gestapt. In de tweede
';lasse was geen plaats meer,
dus ploften ze neer in de eer
ste klasse. Toen kwam de
controleur. „Er is toen iets
fout gegaan tussen ons twee
ën en de controleur. We wa
ren allemaal bekaf en hadden
het dus gewoon gehad. Het
draaide uit op een discussie,
waarbij onze OV-j aar kaarten
in beslag werden genomen.
Dat was een flinke straf voor
zo'n ritje van Den Haag naar
Leiden. Het heeft mij een
hoop geld gekost". Officier
Keltjens vroeg vooral om be
grip voor de conducteur.
„Sommige mensen in de trein
zijn de hele dag lastig en heb
ben soms zelfs een goede re
den om dwars te liggen. Dat
vergt echt veel begrip van ie
mand. Dat het niet klikte tus
sen de gedaagde en de con
ducteur is een verklaring,
maar geen excuus".
Ze hield rekening met de 'al
ternatieve straf van de
spoorwegen, de inbeslaggeno-
men jaarkaarten en vroeg
daarom slechts 70 gulden
boete, het bedrag van de
transactie. De student vond
die boete echter nog te hoog
en sputterde tegen. „Dat kan
ik niet betalen". Dat wekte de
interesse van rechter Sprey
en hij vroeg dan ook hoe dat
kwam. De student vertelde
daarom alle ins en outs van
het fenomeen 'de studie
beurs'. Op het moment dat hij
vertelde dat hij rechten stu
deerde, was de rechter opeens
vol begrip en dacht aan zijn
eigen jeugd. Hij verlaagde de
boete naar 50 gulden. „Dan
heb je vandaag nog wat ver
diend ook".
Inbraken gebouwen
van universiteit
LEIDEN Inbrekers hebben het afgelo
pen weekeinde een nog onbekend geldbe
drag gestolen uit twee universiteitsge
bouwen. Zondagochtend ontdekte het
personeel van het Gravensteen aan het
Pieterskerkhof dat een ruit aan de ach
terzijde was vernield. Een telefoon bleek
van de muur gerukt te zijn en het geld
erin was verdwenen. Maandagochtend
bleken in de universitaire mensa dat twee
biljartklokken waren opengebroken.
Hier was eveneens een ruit aan de achter
zijde vernield. Ook hier was het geld ver
dwenen.
Snorfietser rijdt
tegen auto
LEIDEN Een 35-jarige Leide
naar is vanochtend vroeg gewond
geraakt toen hij tegen een gepar
keerde auto aanreed. De man reed
met zijn snorfiets rond half twee
door de Langegracht en verloor,
vermoedelijk door alcoholgebruik,
zijn evenwicht. Hierdoor botste hij
tegen een auto, die in een parkeer
vak geparkeerd stond. Hij moest
naar het AZL vervoerd worden
met een zware kneuzing aan de
rechteronderarm. Tevens had hij
bloeduitstortingen. De auto liep
slechts lichte schade op.
Vrouw aangerand
LEIDEN Een 30-jarige
Leidse vrouw is gistermid
dag in de Kuiperssteeg aan
gerand door een nog onbe
kende jongeman. Ze fietste
rond twaalf uur richting
Oude Rijn, toen ze werd in
gehaald door de man, die
eveneens op de fiets was.
Hij reed haar klem tegen de
muur en betastte haar on
zedelijk. Vervolgens reed
hij weg in de richting van de
Oude Rijn. Volgens de
vrouw was de jongen niet
ouder dan 15 jaar.
Schoenen weer
compleet
LEIDEN Een nog onbe
kende man heeft zich wel op
een heel aparte wijzè schoe
nen aangeschaft. Zaterdag
ochtend paste hij in een
schoenenzaak in de Donker-
steeg een zwart paar schoe
nen met de maat 40. Op een
onbewaakt ogenblik ging hij
er met de rechterschoen van
door. De dag daarvoor was uit
de etalage van de zaak een
zelfde type linkerschoen ge
stolen, eveneens zwart en
maat 40.
Illegale bouwactiviteiten
VOORSCHOTEN Op last van burgemeester en wethouders van
Voorschoten is het bouwterrein van motel-restaurant Van der
Valk (De Gouden Leeuw) verzegeld door de politie. In februari van
dit jaar is aan het concern vergunning verleend voor de bouw van
een garage. Bij controle tijdens de werkzaamheden is door een
ambtenaar geconstateerd dat afwijkend van deze vergunning
werd gebouwd. Onder andere werd er gebouwd op een heel ander
grondvlak. Op 14 juli heeft het gemeentebestuur van Voorschoten
de eigenaar van motel-restaurant Van der Valk schriftelijk op
dracht gegeven deze bouwactiviteiten onmiddellijk te stoppen. De
activiteiten komen naar het zich laat aanzien overeen met de uit
breiding van het motel. Aangezien voor de uitbreiding nog een zo
genoemde artikel 19-procedure moet worden gevoerd, is het op
korte termijn onmogelijk daarvoor bouwvergunning te verlenen.
Nadat bleek dat Van der Valk geen gehoor gaf aan het bevel van de
gemeente is door de politie het bouwterrein verzegeld.
LEIDEN De activiteiten
die Leiden ontplooide in het
kader van het Rembrandt-
jaar, hebben vooral gratis pu
bliciteit voor Leiden opgele
verd. De naam 'Leiden' werd
in relatie tot de schilder
Rembrandt tot in Japan
genoemd en daar was het de
stichting Rembrandt in
Beeld ook om te doen.
Dat blijkt uit de evaluatienoti
tie 'Rembrandt Leiden',
waarin de belans wordt opge
maakt van de Leidse activitei
ten rond de grote tentoonstel
ling in het Amsterdamse Rijks
museum. Leiden zag in deze ex
positie een mooie aanleiding om
aan te haken omdat Rembrandt
tenslotte in Leiden werd gebo
ren. De schilder werkte daar
naast samen met zijn tijdgenoot
Lievens in hetzelfde atelier in
Leiden, waar zij wedijverden in
de schilderkunst. Aan deze pe
riode was de tentoonstelling in
stedelijk museum De Lakenhal,
'Rembrandt en Lievens, een
jong en edel schildersduo', ge
wijd.
De Lakenhal heeft met 40.216
betalende bezoekers nipt zijn
streefcijfer van 40.000 bezoe
kers gehaald. De helft daarvan
kwam uit het buitenland. Voor
al veel Spanjaarden en Fransen
bezochten de expositie. Een
week voor sluiting van de expo
sitie leek het er niet naar uit te
zien dat De Lakenhal het
streefgetal zou halen.
Voor de overige activiteiten was
geen minimum gesteld. In het
Rembrandt-atelier aan het Gal
gewater kwamen tot nu toe
3100 bezoekers. In het kielzog
van de Lakenhalexpositie trok
Molen de Valk zo'n 5000 bezoe
kers. Hier liep een tentoonstel
ling over 'Rembrandt, zoon van
een molenaar'. De tentoonstel
ling 'Door Rembrandt geleid' in
Ars Aemula Naturae, waarop
werken te zien waren die door
Rembrandt waren geïnspi
reerd, werd door naar schatting
1400 mensen bezocht. De lezin
gen over Rembrandt en zijn re
latie tot Leiden aan de rijksuni
versiteit trokken 160 deelne-
Winkels
Leiden heeft niet kunnen ach
terhalen wat de economische
gevolgen zijn geweest van het
extra bezoek aan de Leidse
Rembrandt-activiteiten. Door
de VW Leiden was geen enquê
te gepland naar de economische
impuls. Bovendien is een derge
lijk onderzoek duur. Wel is het
aan te bevelen om de economi
sche impulsen voor het lokale
bedrijfsleven een volgende keer
wel te onderzoeken, zij het een
malig. De grote Rembrandt-ex-
positie in het Rijksmuseum le
verde Amsterdam in elk geval
75 miljoen gulden aan extra in
komsten. LTitgaande van de
Amsterdamse normen 77,-
extra bestedingen door buiten
landse en 150,- door Neder
landse bezoekers hebben de
bezoekers in Leiden voor bijna
zes miljoen gulden extra be
steed. Hierbij wordt echter wel
aangetekend dat het geld in
Amsterdam gemakkelijker kan
worden uitgegeven in leuke
winkels.
Schreeuwerig
Belangrijkste conclusie is ech
ter dat de promotie rond de
Rembrandt-activiteiten goed is
aangepakt. De opening van de
expositie door kroonprins Wil-
lem-Alexander en de afstamme
lingen van Rembrandt, de Leid
se familie De Goeij, hebben vrij
wel alle Nederlandse dagbladen
gehaald. In totaal leverden deze
onderdelen vijftig krantearti
kels op. De gezamenlijke oplage
van deze kanten was drie mil
joen: Kranten en tijdschriften
uit binnen- en buitenland heb
ben aandacht besteed aan de
dubbeltentoonstelling in Am
sterdam en Leiden. De Japanse
en Belgische televisie hebben in
Leiden opnamen gemaakt,
naast de Avro, de KRO en de
VPRO. „De free publicity heeft
gunstig gewerkt voo een kwali
tatief en cultureel imago van
Leiden. Er waren geen com
merciële of schreeuwerige ui
tingen", aldus de opsteller van
de notitie.
Voor de directie kunst en cul
tuur van de gemeente was het
een 'testcase'. „We kunnen te
vreden terugkijken", aldus
A. van de Ree, adjunct-hoofd
van de directie. „Maar voor een
volgende keer is het toch beter
om de promotie en de organisa
tie rondom een tentoonstelling
veel eerder op te pakken. Nu
hebben we het maar net gered.
Met de glazen overkapping voor
de Lakenhal was het ook maar
net de vraag of de politiek op
tijd haar fiat zou geven". De
vraag of Leiden binnen afzien
bare tijd weer aanhaakt op een
grote tentoonstelling, ant
woordt hij bevestigend. „Er zijn
ideeën om aan te sluiten op de
tentoonstelling over Mondri
aan en De Stijl, die in 1994 in
het Haags Gemeentemuseum
wordt gehouden. Theo van
Doesburg heeft tenslotte in Lei
den aan het Kort Rapenburg
gewoond en gewerkt. Maar die
plannen zijn nog in een heel pril
stadium".
Regisseur Berend Boudewijn instrueert aan de Hogewoerd actrice Trudy Labij.
I FOTO WIM VAN NOORT
NCRV neemt TV-serie op in Leiden en Oegstgeest
LEIDEN Leiden en Oegst
geest kregen gistermiddag
bezoek van een filmploeg van
de NCRV-serie 'Zonder
Ernst'. Er werden korte op
names gemaakt bij de winkel
in tweedehands goederen
'Lambers' aan de Hogewoerd
en bij het sportcentrum 'The
Champ' aan de Herengracht.
Ook het bejaardencentrum
'Hofwijck' aan de Hazenbos-
laan in Oegstgeest en een huis
in het Wilhelminapark komen
op televisie. De serie wordt ge
regisseerd door Berend Boude
wijn en Marianne van Wijnkoop
is de uitvoerend producent. El
len Vogel en Trudy Labij heb
ben de hoofdrollen. De comedy
serie 'Zonder Ernst' is vanaf 28
september op het tv-scherm te
zien. In Leiden en Oegstgeest
werden voor verschillende afle
veringen opnames gemaakt.
Het ging om vier redelijk korte
fragmenten.
De ouders van winkelier
F. Lambers maakten hun ac-
teer-debuut a?s figurant. Ver
scheidene acteurs en crew-le
den waren geïnteresseerd in de
spullen die in de winkel te koop
waren en kochten wat. De op
names aan de Hogewoerd lie
pen enige vertraging op omdat
opeens vanuit alle kanten ra
dio's hard werden gezet. De se
rie gaat over een vrouw (ge
speeld door Trudy Labij) die on
langs weduwe is geworden. Zij
woont in één huis met haar
moeder (Ellen Vogel) en haar
dochter. De comedy-serie is ge
baseerd op de Engelse serie 'Af
ter Henry'.
Diep verscholen liggen ze in de binnenstad. Op de binnenplaats
is het enige hoorbare het ruisen van de bomen en het getwinke-
leer van de merels. Een poes koestert zich in de zon. Hofjes, de
kleine oases van rust in het drukke stadsleven. Leiden telt er
niet minder dan 35, elk met een eigen geschiedenis. Gedurende
de zomer maken wij een wandeling langs een aantal van deze
stille plekjes, kleine stukjes verstilde schoonheid in een levendi-
LEIDEN Het Bethaniën
hofje en Jeruzalemshofje wa
ren vroeger twee aparte hof
jes. Sinds de scheidingsmuur
tussen deze aan de Kaiser-
straat gelegen hofjes echter
in 1907 "is gesloopt, genieten
de bewoners echter van één
gezamenlijke grote binnen
plaats.
Een overeenkomst tussen de
twee hofjes is de vroomheid van
de stichter. Ook worden beide
hofjes bestuurd door regenten
van de diaconie van de Her
vormde Gemeente. Verder is de
historie echter zeer verschil
lend.
Het Bethaniënhofje werd in
1563 gesticht door Vrouwe
Agatha van Alckemade. Van
Alckemade was vastberaden
om in de hemel te komen en re
geerde het hofje met streng-
christelijke hand. Mensen die
in het Bethaniënhofje wilde wo
nen moesten een bewijs van
goed gedrag inleveren dat was
ondertekend door de pastoor en
de vroegere buren.
Van de bewoners werd geëist
dat ze als heilige en kluizenaar
leefden. Bedelaars, kreupelen
of blindên, noch degenen met
„eeniger merckelycke lichame-
lyck gebreck" wilde Vrouwe
Agatha in haar hofje hebben.
Ook 'dronckers ofte ontvreet-
saeme menschen ofte die met
kinderen belast zyn, of met
schulden' kwamen er niet-in.
Hertrouwen na de dood van de
echtgenoot was al helemaal uit
den boze.
Alleen rust en vrede was ge
wenst in het hofje. Ruziema
kers werden direct verwijderd,
evenals degene die de buren
had horen schelden maar dit
niet aan de regent had gemeld.
Wie na het sluiten van de poort
binnenkwam, kreeg drie dagen
geen bier.
Jeruzalemshofje
Het Jeruzalemshofje werd in
1462 gesticht en is daarmee het
oudste hofje van Leiden. De
LEIDEN - Het K O wil
jongeren stimuleren om naar
één van de muziekseries te
komen en geeft hen daarom
een fikse korting op de abon
nementsprijzen. Een abon
nement op de negen concer
ten van de meesterserie gaat
voor jongeren onder de 25
jaar 100 gulden kosten. Nor
maal kost dat 190 gulden.
Ook een abonnement op de
vele kamermuziekseries
wordt voor jeugdige muziek
liefhebbers goedkoper.
Het K O kreeg de laatste tijd
veel ongeruste telefoontjes van
mensen die vreesden dat de
meesterserie niet door zou
gaan. Door financiële proble
men is het voortbestaan van de
meesterserie namelijk onzeker.
Dat de serie het komende sei-|
zoen doorgaat, staat echter als
een paal boven water. Aan de
meesterserie van dit jaar ne
men het Residentie Orkest, het
Brabants Kamerorkest en het
forum Philharmonisch Orkest
deel. Ook gerenommeerde solis
ten als de fluitist Jacques Zoon,,
de pianist Oxana Yablonskaya
en de sopraan Margaret Mars
hall doen mee. De concerten
vinden plaats in de Leidse;
stadsgehoorzaal. Met de reduc
tie voor jongeren hoopt het'
K O te voorkomen dat jonge-
ren voor muziekconcerten naar
Den Haag en Amsterdam gaan.
De korting zou zichzelf terug'
kunnen verdienen omdat er
mee vaste klanten voor de toe
komst worden gekweekt.
stichter, Wouter Ijsbrantszoon
Comans, bouwde een kapel en
huizen voor 'dertien arme man
nen, die eerlyc zijn ende van
goeden syn vergaen'.
Comans was zeer royaal voor de
bewoners: hij gaf ze vlees, bo
ter, kaas, turf, een paar schoe
nen en met kerstmis een nieuw
hemd. Gehuwde mannen moch
ten hun vrouw meenemen, die
echter direct moest verhuizen
als de man overleed.
Toen Comans zijn testament
ging opmaken, moest hij over
de toekomst van de kapel on
derhandelen met de kerk. De
kerk was namelijk bang dat de
kapel oneerlijke concurrentie
zou worden. Daarom werden er
allerlei regeltjes gesteld: zo
mocht de kerkklok niet zwaar
der zijn dan 23 pond en er
mochten geen vreemden in de
kapel komen.
Tegen de wil van een een groot
aantal bewoners werd de kapel
in 1887 afgebroken. Ook de rest
van het hofje is ingrijpend ver
nieuwd. In de huidige achter
tuin van het hofje, alleen be
reikbaar via de brandgang,
staan echter nog twee oude
huisjes uit de 15e eeuw. Ze wor
den niet meer bewoond, omdat
ze nogal bouwvallig zijn. Res
tauratie is echter ook niet meer
te betalen.
Enkele maanden geleden kwa
men het Bethaniënhofje en het
Jeruzalemshofje in het nieuws.
Vlak naast de hofjes zou name-
FOTO:WIM VAN NOORT
lijk een flatgebouw van vijf ver
diepingen hoog verrijzen. De
hofjesbewoners kwamen hier
tegen in opstand omdat ze
vreesden dat de flatbewoners zo
het hofje in kunnen kijken. Dit
zou een aantasting van de pri
vacy zijn. Na een hevig protest
is de geplande bebouwing te
ruggebracht tot vier verdiepin
gen. Gelukkig maar, want het
gevoel terug in de tijd te gaan
bij het binnentreden van het
hofje, zou natuurlijk niet meer
bestaan met een flatgebouw op
de achtergrond.
Bron: Hofjes van Leiden;
H. Kleibrink, R. Spruit; Leiden
1979.
Zowel thuis als op reis zal dit handig opvouwbare quartz
wekkertje u zeker goed van pas komen. Ondanks het
bescheiden formaat heeft het
een -groot aantal functie
mogelijkheden. Het wordt
van u na het opgeven
van een nieuwe abonnee.
Deze nieuwe lezer krijgt
de Leidse Courant de eerste
twee weken gratis bezorgd.
hipteer als nieuwe abonnee ingaande:
Dhr./I
Straat:
I
JOrl.:
I
•oio bezorging)
Deze ontvangt de krant de eerste twee weken gratis.
Daarna wordt het abonnementsgeld betaald per:
n maand (automatische hetalino) f97 00
Telefoon:
LEIDEN De Gevulei ver
spreidt onzorgvuldige infor
matie over de plannen een
scheidings- en vergistingsin
stallatie (SVI) te bouwen aan
de Voorschoterweg. Dat
schrijft de stichting 'stop
vuilverwerking Voorschoter
weg Leiden' (SWL) in een
kritisch commentaar op deze
plannen.
De door de Gevulei verspreide
informatie is volgens de SWL
niet alleen onzorgvuldig, maar
ook onvolledig en soms onjuist.
Zo zou het lang niet zeker zijn
dat een SVI goed is voor het mi
lieu of een geldbesparing ople
vert. Sommige berekeningen of
scheikundige conclusies klop
pen niet helemaal, zo stelt de
SWL. De stichting heeft een
chemicus in de arm genomen
die alle informatie van de Gevu
lei heeft nagetrokken.
De grootste vrees van de SWL
is stankoverlast. Scheidings- en
vergistingsinstallaties in
Frankrijk en Denemarken blij
ken namelijk wel te stinken, in
tegenstelling tot de bevindin
gen van de Leidse milieuwet
houder H. de la Mar. Bovendien
zijn die installaties buiten een
woongebied gebouwd. Daar
naast zijn de resultaten van het
chemisch proces in een SVI nog
zo onduidelijk, dat men niet
kan garanderen dat er geen
stank vrijkomt. Sowieso is het
nog volstrekt .onduidelijk hoe
een SVI werkt, omdat het in
Leiden om een experiment
Milieuwethouder De la Mar
heeft gezegd dat de SVI zal wor
den afgebroken als er stank
overlast is. Toch is B. Hospers,
secretaris van de SWL, niet ge
rustgesteld door deze belofte.
„Een panel moet dan gaan uit
maken of het stinkt in de
buurt", meent hij. „Maar dat
panel woont er niet en kan dat
dus moeilijk uitmaken. Boven
dien: hoeveel mensen moeten
in de stank zitten voordat de ge
meente toegeeft dat er overlast
is? Daar komt bij dat De la Mar
misschien geen wethouder
meer is als dé fabriek er een
maal staat".
De SWL is momenteel geld in
de buurt aan het inzamelen om
er eventuele juridische proce
dures van te betalen. „Dat gaat
redelijk goed", zegt Hospers.
„De hele buurt is bezorgd en
sommigen komen zelfs het geld
naar ons toe brengen".
Straat:
Daarna wordt het abonnementsgeld betaald per
d maand (automatische betaling) f 27,00
kwartaal (automatische betaling) f 79.80
kwartaal via acceptgiro f 82.80
Stuur als dank het reiswekkertje naar:
Naam:
I
I
Stuur deze bon in een open envelop - postzegel niet nodig - naar de
Leidse Courant, antwoordnummer 998. 2501 VC Den Haag. JNZ
■iiiiiniiaiiiHinniii»
Postcode/plaats:
