Triadegeweld verplaatst zich
naar Zuidafrikaanse steden
'Duitse soldaat met blauwe helm, dat geeft de burger moed'
'52
CeidacSommit
BUITENLAND/BEURS
BEURS VAN AMSTERDAM
DINSDAG 21 JULI 1992
k idó
Metro te laat,
geld terug
LONDEN Wanneer passa
giers van de metro in Londen
meer dan twintig minuten later
dan verwacht aankomen op
hun plaats van bestemming,
kunnen ze het geld van hun
kaartje terugkrijgen. De maat
regel is een onderdeel van het
„handvest voor de consument"
dat London Underground giste
ren presenteerde. De teruggave
heeft plaats in de vorm van te
goedbonnen. De reizigers krij
gen hun geld overigens niet te
rug. wanneer de vertraging
wordt veroorzaakt door een
aanslag of door vandalisme.
BONN Een Duitse soldaat
met een blauwe helm op. Dat
geeft de burger moed. De demo
cratische Bondsrepubliek heeft
ook zichtbaar een wezenlijk an
dere opvatting over militairen
en uniformen dan in het lang
durige verleden van de vele
soorten Duitsland gangbaar
was.
Duitsland dient niet alleen met
zakken vol geld de wereldvrede,
maar desnoods met man en
macht, als de VN en de westerse
bondgenoten daarom vragen.
En als de grondwet het toelaat,
voegen de Duitse socialisten
daar hardnekkig waarschu
wend en terughoudend aan toe.
Op hun verzoek komt de Duitse
Bondsdag morgen in een bij
zondere zitting bijeen. Honder
den parlementariërs zijn uit
alle windstreken waar een on
bezorgde vakantie hen heenge
dreven had, teruggeroepen.
Volgens de SPD moet eindelijk
helderheid komen over de
vraag of de regering met het
deelnemen aan de geallieerde
militaire acties in de Adriati-
sche Zee haar grondwettelijke
boekje te buiten is gegaan.
Want het betreft hier heel wat
meer dan de wettelijke toege
stane verdediging van het Duit
se grondgebied. Logistieke en
humanitaire acties, geweldloos
en hoe goed bedoeld ook, zijn
naar de letter van de wet nu
eenmaal niet toegestaan, om
over gevechtsacties maar niet
te spreken.
Het siert de Duitsers dat ze zich
over deze uiterst principiële en
gevoelige zaak zo gewetensvol
het hoofd breken. Maar de ma
nier waarop dat gebeurt is min
der inspirerend. De SPDrtop
wil het Constitutionele Hof la
ten oordelen over de jongste
blauwhelmenactie. Niet alle
fractie- en partijleden zijn met
die waarschijnlijke gang naar
Karlsruhe gelukkig. Het lijkt té
veel op de ook in Duitsland be
kende, van rechts komende
weggebruiker, die weet dat hij
voorrang heeft en het dus ook
neemt, ongeacht of het in elke
situatie wel wijs en veilig is om
dat te doen.
De vraag waar het morgen in de
Bondsdag om draait, is of de
SPD-fractie en mogelijk het
hele parlement in haar rech
ten is aangetast omdat de rege
ring de marsroute voor de tor-
pedobootjager Bayern gaf, alvo
rens het parlement te hebben
geraadpleegd of te hebben inge
licht. Als dat zo is, lijkt een
klacht bij het Constitutionele
Hof ten slotte ontvankelijk. Al
kan het Hof dan nog oordelen
dat de regering niet in strijd
met de wet handelde. Geen
moed gevende vooruitzichten
voor de SPD die toch al beseft
dat ze in het hele blauwhelmen
debat eerder remmend dan
vaartmakend bezig is. Wezen
lijk is de vraag of er, en zo ja
welke grondwetswijzigingen
moeten komen om in de toe
komst Duitse militairen deel te
kunnen laten uitmaken van
VN-eenheden.
De regeringscoalitie van chris
tendemocraten en liberalen
streeft dat niet onvoorwaarde
lijk na, maar wel veel meer
speelruimte dan nu; de socialis
ten daarentegen willen die
speelruimte juist zoveel moge
lijk beperken. De dogmatische
ethiek van de socialisten botst
nu op het pragmatisch realisme
van de coalitiepartners die
daarbij vooral denken aan de
verplichtingen die Duitsland
nu eenmaal heeft ten opzichte
van de bondgenoten.
Voor dit soort ingrijpende be
slissingen is een eenvoudige
:hac
;MB
f\r
meerderheid in de Bon<
niet voldoende. En de vere »r
tweederde meerderheid
gezien de krachtsverh n
dingen alleen haalbaar, k
alle fracties en partijen op
zelfde koers zitten. Daarvj
nog lang geen sprake. De
cipiële verdeeldheid die in
heerst maakt een allesbeha
zelfbewuste indruk. Duits
zal eensgezind en gewetei
aan de grondwet moeten
sleutelen, daarbij tegelijk vAgt na
komend dat straks de compl in Li
Bundeswehr met een bli
helm op de rol van politie!
Amerika gaat overnemen.
ik of C:
onth
-ai deel h
tegen
lat
Tigfcen. D
;ag en v
JOHANNESBURG - Zelfs
de geharde recherche van
Zuid-Afrika, die honderden
moorden per jaar moet zien
op te lossen, is verbijsterd
over een nieuwe golf meedo
genloze moorden in het land.
Een man dreef met zijn gezicht
naar beneden in de rivier, een
kruisboogpijl in zijn schedel.
Een ander lichaam werd, on
herkenbaar verbrand, aange
troffen langs de kant van de
weg. Een derde man werd dood
geschoten toen hij in zijn favo
riete restaurant zat te eten.
De slachtoffers van de moord-
golf vertonen een aantal over
eenkomsten: ze zijn allemaal
rond de twintig of dertig, vaak
over hun hele borst getatoeëerd
en allemaal Chinees. Racisme
speelt vaak mee bij moorden in
Zuid-Afrika, maar het werd al
snel duidelijk dat er geen spra
ke was van een seriemoorde
naar die het gemunt heeft op
oosterlingen.
De recherche wordt geconfron
teerd met een nieuw fenomeen
in Zuid-Afrika. De triades, Chi
nese maffiabendes, zijn gearri
veerd in Zuid-Afrika en de
moorden zijn het gevolg van
een bloedige oorlog tussen con
currerende bendes uit Hong
Kong en Taiwan.
De triades, die namen dragen
als de Vliegende Arenden, K14
en Tafelberg, houden zich in Jo
hannesburg, Kaapstad en ande
re steden bezig met prostitutie
en afperserij. Ook smokkelen ze
ivoor, goud en neushoornhoorn
en exporteren ze illegaal exo
tisch voedsel als gedroogde
haaievinnen. „Het is een multi-
miljoenenonderneming", aldus
een politieman. De politie heeft
bijstand gevraagd van Taiwa
nese diplomaten en triade-ex
perts van andere politiemach
ten, waaronder de Scotland
Yard.
De komst van de triades naar
Zuid-Afrika maakt volgens de
Zuidafrikaanse recherche deel
uit van een trend om over de
hele wereld nieuwe bolwerken
op te zetten voordat Hong Kong
in 1997 overgaat in Chinese
handen. De uitvoering van dit
plan wordt vergemakkelijkt
doordat Pretoria immigranten
uit Taiwan, Hong Kong en Chi
na met open armen verwel
komd. De 11.000 man sterke
Chinese gemeenschap in Zuid-
Afrika breidt zich snel uit.
Schimmige wereld
Het is voor de politie moeilijk
om door te dringen in de schim
mige wereld van de triades.
Geen van de rechercheurs
spreekt Chinees. De triades, die
meer dan een eeuw geleden
werden opgericht, zijn uiterst
gesloten. De leden moeten 36
eden afleggen en een initië-
ringsrite ondergaan waarbij ze
hun eigen bloed moeten oplik
ken. Ze krijgen de waarschu
wing dat ze, als ze het genoot
schap verraden, „duizendmaal
gestoken zullen worden", zul
len worden geëlectrocuteerd of
verbrand.
Vorig jaar waren er in Kaapstad
voor het eerst tekenen dat er
triades actief waren in de stad.
De politie werd geroepen bij ge
vechten tussen mannen uit Tai
wan en Hong Kong in de ha
vens. De eigenaar van een vis-
groothandel werd in elkaar ge
slagen en gewaarschuwd dat hij
de haven moest verlaten. Een
Taiwanese zakenman die wei
gerde protectie-geld te betalen
kreeg negen kogels in zijn lijf.
Al snel stapelden de lijken zich
op. Het lichaam van Chun Jen-
Chen, een 34-jarige zakenman,
werd vlak bij het vliegveld van
Kaapstad aangetroffen met een
kogel door zijn hoofd. In Oran-
jevrijstaat werd een triadelid
dat ervan werd verdacht de or
ganisatie verraden te hebben,
levend verbrand. Bij een schiet
partij in een restaurant in Chi
natown in Johannesburg viel
één dode en raakte een aantal
bezoekers gewond. De met een
kruisboog vermoorde man in de
rivier is nog niet geïdentifi
ceerd.
„Het is een volledige oorlog",
aldus een rechercheur van de
moordbrigade. „Dit zijn dingen
die ik alleen maar in kung fu-
films heb gezien". Hoewel een
aantal triadeleden, geïdentifi
ceerd aan de hand van de tatoe
age van een vliegende arend op
hun borst, is gearresteerd op
beschuldiging van mishande
ling en illegaal wapenbezit, zijn
de moorden nog niet opgelost.
Sommige hooggeplaatste tria
deleden lijken Zuid-Afrika bin
nen te kunnen gaan wanneer ze
dat willen, ook al worden ze
door de politie gezocht. Een van
hen is Li Wann Tau alias Tony
Lee, die vier jaar geleden ille
gaal Zuid-Afrika binnenkwam.
Hij zou met ivoor- en gouds
mokkel een groot onderwereld
rijk hebben opgebouwd. Hij is
sinds zijn komst gesignaleerd in
Botswana en, ondanks het ar
restatiebevel dat tegen hem is
uitgevaardigd, in nachtclubs in
Johannesburg.
Dick Carstens, een van de re
chercheurs die zich bezig hou
den met de triades, klaagt dat
de organisaties beschikken over
een netwerk van „veilige hui
zen" in de Chinese .gemeen
schap waar gezochte leden zich
kunnen schuilhouden en dat
valse paspoorten makkelijk te
krijgen zijn. Het onderzoek
wordt ook bemoeilijkt omdat
getuigen van moorden vaak zelf
worden vermoord.
Vorige week, in een slecht ver
licht, illegaal gokhol achter een
Chinees restaurant in Johan
nesburg werd duidelijk waarom
de Zuidafrikaanse politie zoveel
moeite heeft de triades aan te
pakken: blanke vreemdelingen
worden met grote argwaan be
keken. „Jullie kunnen maar be
ter gaan", zei een triadelid.
„Het is hier gevaarlijk voor jul
lie".
De politie vreest dat het triade
probleem van Zuid-Afrika al
leen maar groter zal worden
naarmate zich meer etnische
Chinezen in het land vestigen.
Ten tijde van de apartheid wer
den de Chinezen, in tegenstel
lingtot de Japanners die de sta
tus van 'blanke' kregen, be
schouwd als tweederangs-bur
gers.
Nu verhuizen duizenden Chi
nezen naar Zuid-Afrika. Ze
worden gelokt door de regering
in Pretoria, die hen ziet als een
automatische achterban voor
de Nationale Partij bij toekom
stige verkiezingen. Ongeveer
duizend families zullen worden
gehuisvest in twee speciaal ge
bouwde steden. Onder de nieu
we immigranten zullen zich
volgens de politie ook weer tria
deleden bevinden.
(c) The Sunday Times
Chinatown in Johannesburg.
Lage dollar
AMSTERDAM De effecten
beurs in Amsterdam heeft gis
teren flink te lijden gehad van
de sterk dalende dollar en de
mineurstemming op de buiten
landse beurzen. Het dieptepunt
werd bereikt halverwege de
middag. Toen was de CBS-
stemmingsindex algemeen met
4 volle punten geduikeld naar
115. Tegen het einde van de
middag herstelde de handel
zich enigszins. De CBS-index
sloot op 116,60, een daling van
2,4 punten in vergelijking met
het slot van vrijdag. De koersin-
dex algemeen sloot 2,5 punt la
ger op 198,7. De totale omzet
bedroeg 2738 miljoen, waar
van 831 miljoen in aandelen.
De obligatiemarkt zakte in de
loop van de dag weg totdat ver
liezen waren bereikt tot rond de
veertig cent. De dalende ten
dens die aan het einde van de
ochtend inzette, werd mede
veroorzaakt door de dollar, die
steeds verder weggleed. De
Amerikaanse munt haalde zelfs
een koers van 1,6320, slechts
0,1 cent boven het na-oorlogse
laagterecord van 11 februari
vorig jaar. Ook de stemming
van de buitenlandse beurzen
misten hun uitwerking niet.
Tegen het einde van de middag
kwam het herstel. Londen
krabbelde iets op en later kreeg
de handel nog een duwtje, door
dat de dollar onder invloed van
interventies door centrale ban
ken naar een koers van
1,6650 steeg. Op de kalme
beursvloer werd de stemming
ook negatief beïnvloed door de
onzekerheid over de afloop van
het topoverleg over eventuele
overneming van Fokker door de
Duitse Dasa in Den Haag. De
aandelen Fokker doken halver
wege de middag met 2,50 naar
28,20. Uiteindelijk landde de
koers op ƒ29,00, 1,70 lager
dan het slot op vrijdag. De koer
sen waren gisteren over de hele
linie lager. Bij de hoofdfondsen
waren alleen de uitgevers Else
vier en Wolters Kluwer hoger
met respectievelijk veertig en
tien cent op 105,30 en
73,50. Van, de internationals
verloor Koninklijke Olie een
gulden op 147,30.
I ADVIESPRIJZEN GOUD EN ZILVER
Noteringen van dinsdag 21 juli 1992 (tot 10:38 uur)
IHOOFDFONDSEN
dividend
91/2.90
91/92 4 68
44.20
75.50
179.60
60.60
81.60
139 50
198 00
53.10
44.20
4280
92 50
18.60
13630
101.80
105.30
29 00
35 00
168 80
44 00
58.80
62.00L
46.70
3250
44.70
147 30
46 00
64.00
39.00
25.20
45 60
90.80
43.80
9020
7400
41.50
183.10
35.00
8230
88.90
73 50
75 40
179 60
61 00
82.10
140.40
198.00
53.50
44.50
43 20
93.00
18 60
137 00
102 60
106.20
30.20
35.20
169.90
44.40
59.80
62 00
47 00
33 40
4500
148.00
47.00
64.20
43.60
89.70
74.00
41 60
184.20
35 20
82 50
89 20
73.30
44 40
75.40
179 60
60 40
81 70
14010
198.00
53.30
44.40
4280
92 80
18.30
137.00
102 20
'106 20
44 50
147 70
46.50
63.50
40.00
25.60
45.30
90 60
183 30
34 90
82 50
8930
73 40
I BINNENLAND (overige)
abn-amropr
ad holde
ahrendgrc
air holle
13150 13150
GOUD
onbewerkt
beweikt
ZILVER
onbewerkt
18530V°91930
20730
atnst rubber
ant.veri
alaq holde
athlon gr.
athlonc
autoindpr
bam groep
batenb beh.
beers
beoemann
befndoc
berkel
blydwill
boer druk
boer wink c
borsumijc
boskalis c
braai beh
buigheybr
calvéc
calvepr
cinduinl
claimindo c
content beh
credlyonn
cvqgbc
da'cccp
delft mstr
Ir maas c
fugro-mccle
gamma hold
gammah5pr
getronics
geveke
5000 6000
56 001 5680
J0 20 2060
27 70 2770
8 00L 0NG
800L 0NG
1180 00
119200
800 00
goudsmit
grolschc
gtihold
r;ceTe,e-
haltrust
haltru
hcstechn
ihccaiand
mlotheekc
218.50
22200
133 00
nbm-amstel
nutriciagb
nutrvbc
nijv-t.cate
omnium eur
orcobankc
otra
paithe
pvetHtyr
polynormc
randstad h.
13150
14250
101.80
wesl-invwb 104.00L 104 00L
westersuik 100.50 100 50
wol klcpc 290.00 292.00+
wyers 2700L 27.00
BUITENLAND (ASAS)
albert fg£ 042
all -signS 53 00
am brands S 49 50 4920
amexprS 2420 2380
attS 44.50 44 30
amentechS 67.30 6760
asarcoS 30.00 29.00
atlnchfS 110.00 109.50
austrcons 0.25
batind 7.60 7.60
bceCS 4680 4680
bell all. 47.30 47.70
bet£ 214X -X
bethst.$ 15 00 14.00
bcemgS 40.00 40.40
cdlhotHKS 1.80
centocorS 1650 16.50
chevrons 68.50 -X
98.00L
36 00B
160.00
102 80
11650L
123 00
eurmonofi
far east sel.f.
fid trend c
fondra
gimglobfd
holl fund
hollobl Id
holpacfd
holselfds
india mag f
ids mutual
intereff 500
103 30
104 50
10560
act 6V* 88-98
air 8'/. 85-00
bred 1193a
b0hr6'/«93a
enraf 586-01
lokker 4 99a
Irmaas6'.?99
grolsch5V«9l
hag 6' «88-95
hcs788p95
hss888-98
hoop 5 87-97
ind m 99
knp 7 85 95a
medi 6 96a
nedh7'A88a
nkf 6'/4 88-99a
nutr 4i< 99
ntc6të 85-00
oce 6''2 98a
rolmco 61^67
shv 148l-93a
tip 7'/« 90-00
verto6'.597
w-bu8'4 85
v st 8^ 93a
jvrg4'-2 88-98
wol-kl 20-3 94
I STAATSLENINGEN
vk
12*486-96 107.10
1182-92 100.10
10'A 80-00 106 15
10'/4 86-96 102.25
10'/4 87-97 103.25
1082-92 10005
9'/i 80-95 101 95
9V5 86-93 10012
9'/« 90-00 104 30
979-94 100.10
47500 47500
5400X
573.00
43700
565.00
ilrsonrgl
postbbelfd
postbvermg
rentalent
I BELEGGINGSINSTELLINGEN
6320 6390 unico
71 00 7000 unifonds5
165.10 165.20 vastned
31.801 31 50 vib
vsboblaf
vsbmixtd
vsb rente f
wereldhave
yen value f
zomflor.fd
138.00
82 00
103.10
102.75
102 75
102 80
102 97
101.45
10150
103.58
ipna3S
kuhne+heitz
9420B
91 40B
95.50B
bredU&a
hcstechn
hes 7 88p95
infotheekc
ItvS
medicoph c
medi 6 96a
nedh 7>/4 88a
vj-bu8'/.85
homburg c
vhs
5720.00 572000
I BEURS WALLSTREET
ameradahes
am brands
amcyanamid
am el power
am home pr
amshipbui
amencantel
amrcorp
amococorp
asaltd
asarcoinc
ashland oil
atlnchl
averydenn
bankamerica
bausch lo
bemisco.in
bethlehem
bmcind
boeing
borden inc
brist-myers
burl northe
chase manh
chevron cor
Chrysler
Citicorp
clark equip
coca cola
Colgate
columbgas
commonwedi
commsat
I WISSELMARKT AMSTERDAM
GWK/CDK-Bank
1,2189-1,2289
5,4700-5,4750
1,37625-1,37875
112,7600-112,8100
3.2195-3.2245
33,350-33,400
0,8670-0.9670
21,1750-21,4250
112.7750-112.8250
3,1945-3,1995
33,295-33,345
14,825-14.875
132,680-132,780
0,9034-0,9134
20,8750-21,1250
2,9960-3,0060
14,780-14,830
131,565-131,665
16,0190-16,0290
1,3070-1,3470
1,7580-1,7680
31,040-31,090
125,805-125,855
2,2970-2,3020
1,3000-1,3400
1,7505-1,7605
0,8970-0,9370
30.990-31,040
cons nat ga
epe interna
delta air I
digital equ
watt disney
dial
dowchem
dresser ind
dupont
dynamics co
eastm kodak
ford
genl motors
genl public
goodyear
hewfett-pac
hiltonhote
honeywell
kansas powe
kerrmcgee
kroger
Itvcorp
may dept st
mcdondoug
merckinc
mobilcorp
monsanlo
motorola in
ncrcorp
nlind
nashua
natl interg
mag mohawk
northrop
occid pet
olincorp
pacgas
pac light
panhandle e
pennzoil
pepsico inc
pheipsdodg
philmoms
philips
KB?
utdtechnol
1; F X
laten; C X gedaan en bieden, DX
gedaan en laten.
Optie
AAB c jan 93
AKZ p okt 92
AKZ p okt 92
DAF p okt 92
DSM c jan 93
KLM c okt 96
RD c aug 92
RD c okt 92
PHI c okt 92
GD c aug 92
EOE c aug 92
EOE c aug 92
EOE c aug 92
EOE c aug 92
EOE c jan 93
EOE p aug 92
EOE p aug 92
EOE p aug 92
EOE p aug 92
285.00
29000
295.00
305 00
310.00
285.00
290.00
29500
30000
290.00
300 00
29000
540.00
1.30 44 30 1
2.60 140.00
6 50a 14000"
6.70 18.20
0.90 102.20
5.10a 3310'
1.50 147 601
14.30 14760
0.50 25.60
2.70 25 60 mi
3 80 25.60
2 50 25 60'
9 40 25 60,:
2 90 183.30
3.60 183.30
2.00 16808
3.50 35815
8.30 289.26 ra
5.00b 289.26,
2.50b 289.26
10.30a 28926 Id
6.50a 28926. jj,
11.80 289.26
16.00a 289.26 m
8.50b 539.31,
ltt
5-1
