Televisie moet botsingen
vluchtelingen voorkomen
Blauwhelmen Joegoslavië
hebben aan alles gebrek
Aids-virus HIV is te snel voor wetenschappers
'Aidscongres heeft
wetenschappelijk
te weinig gehalte'
CaictaeGomxmt
BINNENLAND
Steun voor
onderwijs
in Tsjechië
en Slowakije
REIZEN IN DIENST
Velen denken nog steeds dat
zo'n tocht maar een makkie is"
Nederlander
vrijgelaten
Coppola op
aidscongres
DINSDAG 21 JULI 1992 A4
DEN HAAG De Nederlandse
regering stelt in totaal 3,5 mil
joen gulden beschikbaar voor
een verbetering van het hoger
onderwijs in Tsjechië en Slowa
kije. Van dit bedrag gaat 1,2
miljoen naar de HBO-Raad en
de Hogeschool Katholieke Leer
gangen in Tilburg om in Slowa
kije het hoger beroepsonderwijs
verder te introduceren. Ruim
één miljoen is beschikbaar voor
het Tsjechisch ministerie van
onderwijs. Met een deel van dit
geld zal een aantal departe
mentsambtenaren worden ge
schoold in nieuwe concepten en
vormen van financieel manage
ment. Het'zogeheten Asser In
stituut ontvangt van de over-,
heid 2,6 ton om nu ook in Tsje
chië en Slowakije juristen te
gaan trainen in internationaal
privaat- en handelsrecht. Voor
vernieuwing van de lerarenop
leidingen in Polen, Hongarije
en Tsjecho-Slowakije komt
ruim zes ton beschikbaar.
DEN HAAG Twee kazer
nes in Den Bosch en Roer
mond kunnen vanaf volgen
de week vluchtelingen uit
het uiteengevallen Joegosla
vië opvangen. Om te voorko
men dat de vluchtelingen el
kaar in de haren vliegen zul
len veel televisietoestellen
worden geplaatst.
De laatste maanden zoeken we
kelijks driehonderd vluchtelin
gen uit het voormalige Joego
slavië een veilig onderko.nen in
Nederland. Een deel verblijft
bij familie of kennissen, een an
der deel redt zichzelf met eigen
geld en de rest heeft politiek
asiel aangevraagd en wacht af
in opvangcentra voor asielzoe
kers. De stroom vluchtelingen
is zó groot dat het ministerie
van defensie en het Rode Kruis
in versneld tempo twee kazer
nes operationeel hebben ge
maakt voor de opvang van dui
zend vluchtelingen. Als het aan
het Rode Kruis ligt kunnen de
vluchtelingen eind volgende
week hun intrek nemen in de
Ernst Kasimir-kazerne in Roer
mond en de Willem Il-kazerne
in Den Bosch. Het wachten is
op de gemeentebesturen die
met de rijksoverheid overeen
stemming moeten bereiken
over de registratie van de vluch
telingen, de extra inspanningen
en dus de extra kosten die met
de opvang gemoeid zijn. Per 1
september zou ook de Adolf van
Nassau-kazerne in Zuidlaren in
gebruik kunnen worden geno
men als opvangcentrum. Tot
die tijd hoopt WVC het militaire
kamp Heumesoord bij Nijme
gen te mogen gebruiken als tij
delijk opvangcentrum. Op dit
moment verblijven nog zesdui
zend wandelaars (Nijmeegse
Vierdaagse) in het kamp. Die
grote groep mensen is al zó be
lastend voor het waterwinge
bied Heumesoord dat de ge
meente niet een maandlang
zeshonderd vluchtelingen in
het kamp wil onderbrengen.
„Bovendien achten wij de ac
commodatie niet voldoende
voor vluchtelingen. Door de
dunne wandjes ontbreekt elke
vorm van privacy, bij één flinke
regenbui verandert het terrein
in een modderpoel en het prik
keldraad eromheen biedt be
paald geen prettige aanblik",
aldus een woordvoerder van de
gemeente Nijmegen. Het ge
meentebestuur is inmiddels in
onderhandeling met de eige
naar van een alternatieve loka-
tie waarvan de naam nog niet
bekend is.
Vrijwilligers
De kazernes in Roermond, Den
Bosch en Zuidlaren bieden
plaats aan respectievelijk vier
honderd, zeshonderd en nog
eens vierhonderd vluchtelingen
voor de duur van zes maanden.
Het aantal opvangplaatsen in
Roermond en Den Bosch zal
worden uitgebreid door plaat
sing van caravans. Het Rode
Kruis heeft zeshonderd vrijwil
ligers nodig om de opvang gedu
rende een half jaar te kunnen
begeleiden. Veel vrijwilligers
zijn op vakantie, maar toch is
het aantal van zeshonderd vol
gens het Rode Kruis haalbaar.
Bij de verdeling over de diverse
kazernes zal het ministerie van
WVC rekening houden met de
herkomst van de vluchtelingen.
„Geen Serviërs dus bij Kroa-
ten", aldus een woordvoerder
van WVC. Althans, dat is het
streven. Wanneer de diverse
volkeren toch onder één dak
moeten leven, moet de televisie
sussend werken. „Uit ervaring
in andere landen weten we dat
televisie de mensen afleiding
biedt. Niet één toestel in een
zaal met honderd mensen maar
vele tv's verspreid over ruimtes
in de kazernes", aldus een
woordvoerder van het Roide
Kruis.
Pagina A5: Alle EG-landen ne
men Joegoslaven op
AMSTERDAM - Het aids-vi-
rus HIV lijkt net zo snel van
aard te veranderen als de mate
waarin de epidemie zich verder
over de wereld verspreidt. De
gedaanteverandering van het
virus verloopt zo snel dat het
telkens dreigt te ontsnappen
aan de beschikbare opsporings
technieken, nieuwe medica
menten en de vaccins die nu
ontwikkeld worden.
Dr. G. Myers van het Los Ala-
mos-laboratorium in Nieuw
Mexico (VS) beschreef het aids-
virus gisteren op het internatio
nale aids-congres in Amster
dam als „een bewegend doel
waarop het moeilijk schieten
is". Doordat het HIV-virus zich
telkens weet te 'vermommen',
is het voor de wetenschap moei
lijk grijpbaar.
Na de ontdekking van de ziekte
aids, ruim tien jaar geleden,
trof men HIV aan als veroorza
ker van de dodelijke ziekte. En
kele jaren daarna bleek er een
tweede HIV te bestaan dat wel
iswaar minder aggressief is,
maar uiteindelijk ook tot aids
leidt. Alleen het HIV-1, zo stel
de Myers vast, kent al vijf ver
schillende stambomen met de
nodige variaties. De vraag is of
het hierbij blijft. De onderzoe
ker houdt er rekening mee dat
de komende jaren nog meer
subtypen van dit aids-virus zul
len worden ontdekt. Er zullen
dan ook verschillende soorten
van een preventiemiddel ge
maakt moeten worden om de
infectieziekte doelmatig aan te
pakken.
De strijd tegen het zich veran
derende virus wordt nog moei
lijker doordat mensen met
meerdere variantenvan het
HIV besmet worden. Het komt
zelfs voor dat mensen zowel
met HIV-1 als HIV-2, die in be
langrijke mate van elkaar ver
schillen, tegelijkertijd worden
besmet.
Er zijn verder sterke aanwijzin
gen dat het aids-virus en-ge
slachtsziekten elkaar verster
ken. Het is daarom van groot
belang de behandeling van aids
niet te isoleren van de bestrij
ding van andere seksueel over
draagbare infecties, aldus we
tenschappers. Diverse studies
duiden erop dat mensen met ge
slachtsziekten vatbaarder zijn
voor het aids-virus dan mensen
zonder deze aandoeningen. An
dersom geldt dat de aanwijzi-
ging van het aids-virus HIV het
verloop van geslachtsziekten
verergert.
Nieuwe onderzoeken hebben
aangetoond dat een combinatie
van verschillende anti-virale
geneesmiddelen bij de behande
ling van aids in veel gevallen
duidelijk meer effect heeft dan
de toediening van bijvoorbeeld
alleen het bekende AZT. De stu
dies laten zien dat aids-patiën-
ten langer blijven leven. Het is
volgens dr. J. Lange van het na
tionaal aids-therapeutisch eva
luatiecentrum in Amsterdam
waarschijnlijk dat in de toe
komst drie of vier anti-virale
middelen tegelijkertijd zullen
worden toegediend. Elk van
deze medicamenten zal het vi
rus op verschillende punten
aanvallen om verdere versprei
ding in het lichaam tegen te
AMSTERDAM Zonder ojS te
vallen bevindt de Amerikaanse
filmregisseur Francis Ford
Coppola zich onder de bezoe
kers van het achtste wereld-
aidscongres in Amsterdam.
Coppola, onder meer bekend
geworden met zijn films 'Apo
calypse Now' en 'The Godfa
ther', is bezig met de voorberei
ding van een film over aids. Hij
is voor dit doel met zijn produc
tieteam in Amsterdam neerge
streken. Volgens een woord
voerster van de organisatie
heeft Coppola zich als persver
tegenwoordiger laten inschrij
ven. De zwaar bebaarde Coppo
la hield zich tot dusver onge
stoord op tussen de weten
schappers. Zijn uiterlijk is de
laatste tijd nogal veranderd, de
voorheen zeer gezette regisseur
is flink afgevallen. Bij de pro
gramma-onderdelen die hij be
zoekt, ligt het accent op de rol
van de aids-activisten en de far
maceutische industrie.
AMSTERDAM - Het aids-
congres in Amsterdam heeft
te weinig wetenschappelijk
gehalte. De wetenschappers
op het congres worden te veel
'lastig gevallen' door con
gresdeelnemers van andere
disciplines.
Die mening heeft de Nederland
se wetenschapper J. Lange,
vice-voorzitter van het onder
deel 'klinische wetenschap en
verpleging' op het congres.
Lange: „Voor echte weten
schappers is dit een shit-mee-
ting. Er is te veel politiek. Dat
gedoe over solidariteit die dit
congres zou moeten opleveren
bijvoorbeeld. Wat een onzin!
Het is een goedkoop woord en
het kost niets. Denken ze nou
echt op dit congres een sociale
verandering in de wereld te be
reiken? Naïef vind ik dat". Lan
ge benadrukt dat volgens hem
het congres er vooral moet zijn
om te zoeken naar goede ge
neesmiddelen en behandelwij
zen in de strijd tegen aids. „De
wetenschappers moeten hier
door de knieën om voor een te
breed forum alles uit te leggen.
Op andere plaatsen dan het
aidscongres worden, verdeeld
over het "jaar, de echt belangrij
ke bijeenkomsten gehouden".
M. Esssex van de Harvard Uni
versity in Boston, verantwoor
delijk voor de wetenschappelij
ke inhoud van het congres is het
voor een deel eens met de kri
tiek. „Er is tijdens dit congres
ruimte voor de laboratorium-
Geholpen door de Amsterdamse burgemeester Ed van Thijn knipt de Amerikaanse filmster Liz Taylor, als
voorzitter van de American Foundation For Aids Research, een slang door. Ze opende daarmee gister
avond in de Beurs van Berlage een tentoonstelling van 400 quilts uit alle delen van de wereld. Quilts zijn
grote doeken ter nagedachtenis aan mensen die aan aids zijn overleden.
FOTO: EPA
wetenschap ingeleverd voor an- moeten uitkijken daarmee niet
dere onderdelen van het con- te ver te gaan, want de weten-
gres. En politiek activisme schap die overal ter wereld
neemt toe ten koste van de we- wordt verzameld, moet hier
tenschap. Dat is niet goed. We worden doorgegeven, vooral
Honderdduizend kopieën per dag
AMSTERDAM Het aidscongres in Amsterdam vreet papier. Om
alle congresgangers en journalisten tijdens op de hoogte te hou
den, worden per dag om en nabij de 100.000 kopieën gemaakt van
lezingen, onderzoeken en andere mededelingen. Het bedrijf Rank
Xerox heeft zijn op een na grootste kopieermachine in de RAI ge
plaatst, maar die kan de 'eetlust' van congresgangers maar net
aan. Volgens een woordvoerder wordt geprobeerd deze week nog
zo'n machine naar Amsterdam over te brengen. Het bewuste ap
paraat maakt 35 kopieën per minuut en draait de hele dag op volle
toeren. „Wat wil je; vijftien minuten nadat een spreker klaar is,
staan er alleen al duizend journalisten klaar voor een kopie van de
lezing", aldus het hoofd van de kopieerploeg in Amsterdam. Ver
spreid in het RAI-complex staan overigens nog zeven kleinere ko
pieermachines te zwoegen.
aan mensen uit ontwikkelings
landen".
Vice-voorzitter van het congres
E. Roscam Abbing vindt de kri
tiek van zijn collega Lange jam
mer. Volgens Roscam Abbing is
het juist de taak van de weten
schap zich te verstaan met an
dere disciplines die zich met
aidsbestrijding bezighouden.
„Bovendien bestaan er ook
pure sociaal-wetenschappelijke
vragen die beantwoord moeten
worden. Als er iets te bereiken
valt, dan is dat in het gedrag
van de mensen. Misschien heeft
collega Lange het gevoel dat de
medisch-biologische hoek pro
portioneel minder aandacht
heeft, maar de heer Lange is
uitgebreid bij de voorbereidin
gen betrokken geweest. Ik snap
zijn kritiek niet zo".
Nico Bakker, Wadloopgids:
Nico Bakker: „Mensen zijn zo gewend dat alles in de maatschappij voor ze is geregeld, dat ze ver
baasd staan dat ze hier ook zelf nog wat moeten doen".
FOTO: PERS UNIE
Reizigers zijn grofweg te verdelen in-twee categorieën: zij
die zich vanwege hun beroep of functie op reis begeven en
degenen die louter voor hun plezier reizen en doorgaans
als 'toerist' worden aangeduid. Vooral in de
vakantieperiodes komt het herhaaldelijk voor dat
personen van beide categorieën dezelfde wegen
bewandelen, gewoon omdat ze elkaar nodig hebben.
Daarover gaat deze serie. Zes gesprekken met
beroepsreizigers in dienst vanplezierreizigers.
dat ze hier ook zelf nog wat
moeten doen. Ze gaan er bijna
van uit dat wij ze wel over het
wad zullen dragen. Maar zo
werkt het dus niet", aldus
Bakker.
PIETERBUREN - Er zijn
grenzen aan de stupiditeit van
mensen, vindt Nico Bakker,
wadloopgids te Pieterburen.
Vandaar dat hij de drie Duitse
dames op naaldhakken en in
minirok, die dachten aldus
uitgedost de 27 kilometer lan
ge waddentocht naar Schier
monnikoog te kunnen lopen,
niet eens onmiddellijk terug
stuurde. Met bijna satanisch
genoegen liet hij ze eerst zo'n
tweehonderd meter door de
prut strompelen. Pas toen het
drietal wanhopig „Es geht
nicht!" riep, gaf hij de vrou
wen volmondig gelijk en
stuurde ze linea recta terug.
Bakker, tevens voorzitter van
de Stichting Wadloopcentrum
Pieterburen, kan er af en toe
wel eens moe van worden, van
al die mensen die denken flie-
refluitend het wad te kunnen
oversteken. Van die mensen
die zich bij het ochtendkrie
ken met een wolk alcohol
damp rond hun hoofd aanmel
den, vaak zonder ook maar
een uurtje slaap te hebben ge
noten. Of van die personeels
verenigingen die ook Tante
Sjaan van de kantine mee wil
len hebben, ondanks het feit
dat Sjaan 130 kilo weegt en in
het normale leven al moeite
heeft het ene been voor het an
dere te zetten.
Of, en dat vindt hij nog erger,
van die macho's van vijfen
twintig, die allersportiefst ge
kleed na tien kilometer ploete
ren volledig uitgeput weige
ren verder te lopen, terwijl het
wad langzaam volstroomt. „Je
móet lopen!", zegt hij dan,
want een andere keus is er
niet.
Bakker wil het nog maar eens
benadrukken: het lopen van
een waddentocht als die naar
Schiermonnikoog is zwaar. Zo
staat het ook in de folder.
Maar de ervaring leert dat
mensen slecht lezen. „Velen
beginnen slecht voorbereid
aan zo'n tocht en denken dat
het een makkie is. Ik heb het
idee dat dat de laatste tijd al
leen maar erger wordt. Men
sen zijn zo gewend dat alles in
de maatschappij voor ze is ge
regeld, dat ze verbaasd staan
Kleine stappen
Daarbij komt, vult de wad
loopgids aan, dat het lopen
naar Schiermonnikoog door
de jaren heen steeds moeilij
ker is geworden. Een gevolg
van de afsluiting van het Lau
wersmeer, waardoor de geu
len en zandbanken op het wad
zich hebben verlegd. Bakker
prijst zich dan ook gelukkig
dat het gidsen niet zijn hoofd
beroep is. „Ik moet er niet aan
denken dat ik dit elke dag zou
moeten doen. Het is een enor
me aanslag op je conditie. En
dan weet ik nog uit ervaring
welke looptechniek je moet
toepassen", aldus Bakker, die
het gidsen combineert met
een functie bij het waterschap
Ommelanderzeedijk.
Kleine stappen, dat is het ge
heim van de ervaren wadlo
per. Veel mensen die voor het
eerst het wad op gaan begin
nen met zevenmijls-passen en
zakken tot aan hun kuiten in
het slik. Of ze blijven even
staan uitrusten, ook niet goed,
want de eerstvolgende passen
zijn dubbel vermoeiend.
„Doorlopen, vooral niet blij
ven staan", luidt dan ook het
devies.
Jaarlijks organiseert de stich
ting zo'n honderd wadloop
tochten, niet alleen naar
Schiermonnikoog maar ook
naar makkelijker bereikbare
lokaties als het Robbengat, de
Engelsmanplaat, Rottume-
roog, Simonszand en Ame
land. Sinds de oprichting van
de stichting in 1964 zijn zo'n
700.000 mensen het wad lo
pend opgegaan, voornamelijk
afkomstig uit de Randstad.
Velen laten het niet bij één
keer en komen elke zomer te
rug. Sommigen worden zelfs
gids, zoals dat echtpaar uit 's-
Gravenzande, dat elk week
einde ten minste zeven uur in
de auto zit om heen en weer
naar Pieterburen te rijden.
Veiligheid staat voorop bij de
wadlooptochten, waaraan
meestal zo'n honderd mensen
per keer deelnemen. Het in
een oude kerk ondergebrachte
kantoor van de stichting
wordt dan ook gedomineerd
door een computer, fax, wand
kaarten van het wad en een
grote hoeveelheid portofoons.
De computer staat in verbin
ding met Rijkswaterstaat,
waar van uur tot uur keurig
de waterstanden worden bij
gehouden. Verder is er inten
sief contact met het KNMI. De
portofoons zijn voor de verbin
ding met de gidsen.
Vooral onweer wordt door de
gidsen gevreesd, vertelt Bak
ker. „Ik heb het twee keer
meegemaakt dat er tijdens een
tocht onverwacht onweer
kwam. Je schrikt je dan echt
rot. Je kunt geen kant op,
maar intussen ben je op die
enorme vlakte wel het hoogste
punt. Levensgevaarlijk is dat.
Gelukkig kan het KNMI vrij
nauwkeurig voorspellen of er
op korte termijn onweer bo
ven het wad te verwachten
valt. Is dat het geval, dan gaat
de tocht gewoon niet door".
Maar ook de windrichting en
de windkracht kunnen rede
nen zijn om een tocht af te ge
lasten, al gebeurt dat vrij zel
den. Een forse westenwind
bijvoorbeeld doet de water
stand aardig stijgen en als de
wind dan plotseling naar het
noorden draait wordt het nog
erger. Bovendien gaat dan ook
de kou een rol spelen en ligt
onderkoeling op de loer.
Wat ziet Bakker nou zoal op
het wad, naast de zon, wolken,
•zandbanken, vogels en zee
honden? „Soms zien we men
sen die op eigen houtje het
wad zijn opgegaan. Daar stu
ren we dan de politie op af.
Het wad is eigenlijk verboden
gebied, maar daar gaat het
dan niet eens om. Het is ge
woon te gevaarlijk. We hebben
ook eens een Duitse Starfigh-
ter aangetroffen die al enige
tijd werd vermist en waarnaar
de Duitse luchtmacht op zoek
was. De piloot was er al boven
Borkum uitgesprongen. We
hebben eerst wat souvenirs
verzameld en toen gemeld
waar het lag. Was dat al een
hele vondst, toen we daarna
nog verbijsterd verder liepen
kwamen we bij Rottum een
jacht tegen dat al een week
muurvast bleek te liggen. Nie
mand wist dat het er lag en de
opvarenden waren dan ook
héél blij ons te zien, want ze
hadden vuurpijlen noch radio
aan boord. We hebben ze be
voorraad en pas weken later is
dat jacht, tijdens springtij, los
getrokken. Maar dat je zoiets
meemaakt, op één dag, ge-
beurtje maar eens in je leven,
Voor de rest overheerst op het
wad de rust".
Idoor
RIK IN 'T HOUT
DEN HAAG - Veel soldaten
van de VN-vredesmacht in
het voormalige Joegoslavië,
onder wie ook Nederlanders,
leven onder ellendige om
standigheden.
Dit blijkt uit een vertrouwelijke
brief die de Nederlandse kapi
tein-arts A. van der Krans op 2
juli heeft geschreven aan de
commandant van de VN-troe-
pen, de Indiase generaal Nam-
biar.
Van der Krans heeft de volgen
de kritiek:
de onderkomens van veel VN-
militairen zijn slecht en veel te
klein;
vers voedsel ontbreekt vaak,
zodat de manschappen te wei
nigvitaminen krijgen;
stromend water is er niet of is
onbruikbaar; aan ander water
is ook een groot tekort;
mede als gevolg daarvan laat
de hygiëne zeer veel te wensen
over, waardoor epidemische
ziekten of diarree dreigen uit te
breken.
Kapitein Van der Krans is arts
van het Nederlandse verbin
dingsbataljon in Joegoslavië,
maar fungeert ook als zodanig
voor de militairen op het VN-
hoofdkwartier. Hij heeft zijn
brief aan generaal Nambiar ge
schreven in zijn functie van me
disch adviseur van UNPRO-
FOR, zoals de vredesmacht offi
cieel heet. Volgens Van der
Krans zijn de problemen van de
blauwhelmen vooral te wijten
aan bureaucratisch gedrag van
het burgerpersoneel van de VN-
vredesmacht.
Het Tweede-Kamerlid Van
Heemskerck Pillis-Duvekot wil
Hat defensieminister Ter Beek
samen met zijn collega Van den
Broek (buitenlandse zaken) de
slechte omstandigheden van de
blauwhelmen in de Verenigde
Naties aan de kaak stelt. De li
berale parlementariër heeft
over de kwestie schriftelijke
vragen gesteld. Zij is vooral be
nieuwd of Van der Krans' op
merkingen eveneens van toe
passing zijn op de Nederlandse
VN-militairen.
Een woordvoerder van het mi
nisterie van defensie in Den
Haag verklaarde gisteren des
gevraagd dat de Nederlandse
militairen over grote delen van
het voormalige Joegoslavië ver
spreid zitten, waardoor de pro
blemen voor hen verschillen. In
Belgrado en de VN-sector-Oost
in Kroatië zou de toestand goed
zijn, terwijl in een ander deel
van Kroatië, Krajina, water
noch elektriciteit beschikbaar
is. Ook ten aanzien van de hy
giëne zijn er verschillen. Het
ministerie onderschrijft de kri
tiek van kapitein Van der
Krans op de voedselsituatie van
de Nederlandse blauwhelmen.
AMSTERDAM - De Neder
landse consulent van het Am
sterdam Centrum Buitenlan
ders (ACB), Ahmet Soylu, is gis
termiddag uit een gevangenis
in Istanbul vrijgelaten. Zijn
vrijlating volgde na een gesprek
van het Amsterdamse gemeen
teraadslid voor Groen Links,
mevrouw Oedayraj Singh Var-
ma, met de Turkse minister van
justitie. Varma is momenteel op
werkbezoek in Turkije. Soylu is
Nederlands staatsburger van
Turkse afkomst en woont sinds
1980 in Nederland. Vorige
week dinsdag werd hij direct na
aankomst op het vliegveld van
Istanbul, waar hij zijn vakantie
wilde doorbrengen, gearres
teerd door de Turkse veilig
heidspolitie. Het is nog steeds
niet duidelijk waarom de consu
lent is opgepakt. De gouverneur
van Istanbul heeft toegezegd
een onderzoek in te stellen.
SUSKE EN WISKE - DE SCHERPE SCORPIOEN
Standaard Uitgeverij/Wavery Productions
Idoor
HANS LEBER
