Onenigheid op redactie:
lichzeif NCRV schrapt 'Spiegels'
De erfenis van John Coltrane
KUNST/RTV
v;5
Maximale boetes van twee ton voor AVRO en NCRV
FilmNet
Iblijft
Aanhouding in zaak
vervalste Altink-doeken
Coltrane
op cd
VRIJDAG 17 JULI 1992 11
Jasperina de Jong in KRO-comedyserie
HILVERSUM Jasperina de Jong
en Wim van den Heuvel spelen de
hoofdrollen in de nieuwe comedy
serie 'Alle kinderen de deur uit', die
02 de KRO-televisie volgend jaar op
Nederland 1 gaat uitzenden.
j®^j De tiendelige reeks, waarvan de opnamen
is th ft september beginnen in de Hilversum-
Fred se NOB-studio's, is geschreven door Eli
(16) Asser. Alle afleveringen bestaan uit een
alysii op zichzelf staand, afgerond verhaal. „Ne-
gentig procent van de serie is fantasie",
iegt Asser. „Tien procent is gebaseerd op
ïigen ervaringen, maar in mijn werk heb
HOCi'k vaker uit mijn gezinservaringen ge-
iei put". Asser (69) is ingenomen met zijn te-
(I2|rugkeer bij de KRO. „Oude liefde roest
6-45 yet. Met de KRO heb ik grote successen
s (al) g(
gehad als 'Het schaep met de vijf pooten'
en 'Citroentje met suiker'.
'Alle kinderen de deur uit' is een volgens
de KRO 'vrij serieuze comedyserie'. Tobi
as (Wim van den Heuvel) en Caroline (Jas
perina de Jong) vormen een wat ouder
echtpaar. Ze hebben twee dochters en een
zoon. Santje en Lilo zijn getrouwd, Lilo
zelfs met de beroemde popzanger Tom
Famer. Mark is nog alleen. Nu de kinde
ren niet meer thuiswonen denkt Tobias,
een succesvolle schrijver, eindelijk aan
zichzelf toe te komen. De kinderen vin
den echter dat hun ouders eindelijk van
hun oude dag moeten genieten en zich als
echte bejaarden moeten gaan gedragen.
De comedy wordt geregisseerd door Zde-
nek Kraus, die onder meer ook verant
woordelijk voor de serie 'Vreemde prak
tijken'.
Dode bij opera
repetitie in Sevilla
SEVILLA Bij het instorten van een deel
van het decor op het toneel van het The
ater van de Maestranza in Sevilla is een lid
van het koor van de Franse groep Opéra
de la Bastille om het leven gekomen. 32
anderen raakten gewond, van wie twee
ernstig, zo is officieel bekendgemaakt.
Ongeveer 60 acteurs namen deel aan de
repetitie van het eerste deel van 'Othello'
van Verdi, waarvan de eerste voorstelling
zaterdag zou plaatshebben, toen een stuk
decor naar beneden viel. De Spaanse tenor
Placido Domingo, de belangrijkste ster
van de voorstelling, was niet op het toneel
op het moment van het ongeluk. 'Othello'
is een van de 57.000 voorstellingen die
worden gegeven in het kader van de We
reldtentoonstelling van Sevilla.
HILVERSUM - Het Commissari
aat voor de Media heeft zowel de
AVRO als de NCRV de hoogst moge
lijke boete, namelijk 200.000 gul
den, opgelegd wegens het overtre
den van de Mediawet. De overtre
dingen hebben betrekking op de
manier waarop de NCRV-serie 'Na
tuurlijk Genezen' en de AVRO-serie
'Een andere wijze' zijn gefinancierd.
Uit een onderzoek van het Commissariaat
voor de Media blijkt dat de AVRO en de
NCRV de programma's hebben laten pro
duceren door een onafhankelijke produ
cent. Daarbij hebben beide omroepen in
contract vastgelegd dat ze de producer de
vrijheid geven aanvullende financiering
(sponsors) te zoeken. De AVRO en de
NCRV deelden het Commissariaat vervol
gens mee niet te weten of de programma's
echt zijn gesponsord. De omroepen von
den dat ze niet verplicht waren deze infor
matie te achterhalen.
Zorgplicht
Het Commissariaat meent dat de omroe
pen in strijd hebben gehandeld met de zo
geheten zorgplicht die de Mediawet oplegt
aan omroepinstellingen die voor een pro
gramma een overeenkomst met een pro
ducent aangaan. De Mediawet bepaalt dat
een omroep ervoor moet zorgen dat een
onafhankelijk producent geen geldelijk
voordeel verkrijgt dat direct of indirect
verband houdt met de produktie van het
programma.
De twee omroepen hebben de program
ma's aangekocht voor een relatief miniem
bedrag. Het Commissariaat vindt dat de
AVRO en de NCRV de wettelijke bepalin
gen op gebied van sponsoring hebben om
zeild en willens en wetens geld hebben
uitgespaard door de producent voor de
rest van de benodigde financiën te laten
zorgen.
Het Commissariaat acht dit niet alleen in
strijd met de Mediawet, maar vindt dit ook
voor een publieke omroep dermate onaan
vaardbaar dat de maximale boete is ge
rechtvaardigd. Ze wijst hierbij op het fi
nancieel voordeel dat de AVRO en de
NCRV zelf hebben genoten.
De AVRO gaat in beroep tegen de uit
spraak, aldus juridisch medewerker W.
Rombach. De NCRV heeft nog niet gerea
geerd.
sTsNIEUWEGEIN - Film-
8 45 Net is niet van plan zijn
vandaag verkregen ver-
lABY (unning voor commercië-
e televisie te gebruiken
IJom een tweede RTL 4 te
eriki worden. Integendeel.
3.15
Lov< Het station blijft wat het is: een
^^5 abonnee-televisiezender die
ilms zonder reclame-onder-
irekingen uitzendt voor men-
(aTjfeen die daarvoor extra willen
6.00 letalen. In het najaar wil de or-
Fina ganisatie voorlopig één uur per
op prime time ongeco-
leerd gaan uitzenden.
,Dat uur zal door iedere kabel-
Stop ibonnee kunnen worden ont-
4 oo vangen. Voor onze abonnees
6.00 >etekent het dat ze wat extra's
IC,I [rijgen. Niet-abonnees kun-
len op deze wijze met ons ken-
N 2 lismaken. In het buitenland
0 za >lijkt dat deze zogenaamde
ipen-vensterprogramma's de
8 45 )este manier zijn om nieuwe
*5 abonnees voor het hoofdpro-
3Q jramma te werven. Klanten
voor televisie moet je via de te-
evisie binnenhalen en niet via
verhaaltjes en foto's is ons ge-
Zaa deken. Daarom was onze ad
vertentie-campagne via RTL 4
succesvol", aldus een
voordvoerster.
3elei0pen-vensterprogram-
MEma
Het nieuwe open-vensterpro-
framma vervangt de drie on-
ecodeerde kwartiertjes die nu
'0 15 lagelijks op FilmNet zijn te
tien. Die korte uitzendingen
lijken nauwelijks effect te
ebben. De woordvoerster:
We beginnen overigens pas in
het najaar, ook omdat we met
luxe-probleem zitten.
Onze voorraad FilmNet-deco-
ders, de kastjes die abonnees
irijgen om het gecodeerde sig
naal zichtbaar te kunnen ma-
is vrijwel uitgeput. In sep-
,ei' tember zal de nieuwe genera
tie beschikbaar zijn en dan
kunnen we weer beginnen met
verven".
j-j'Binnenkort stelt FilmNet ie-
lof mand aan om de ongecodeerde
programmering in te vullen,
ifolgens de woordvoerster zul-
in bij voorbeeld series worden
ïitgezonden en vooruitblik
ten op de speelfilms die alleen
door abonnees kunnen worden
..gezien. Verder is er volgens
haar nog niets bekend.
Hoe reclame wordt ingepast, is
ook nog een kwestie van over-
„In elk geval zullen er
rond de films geen reclame-
dokken worden uitgezonden,
./eel mensen zijn juist abon-
'™oe nee geworden omdat er bij ons
geen reclame is".
iief
e Restricties
De'
bi
ling
len"
(ADVERTENTIE)
Campagne
HILVERSUM - De
NCRV heeft met onmid
dellijke ingang de talk
show 'Spiegels' uit de pro
grammering geschrapt.
Een verschil van inzicht
binnen de redactie over de
te volgen koers is daarvan
de reden.
Er stonden nog vijf afleverin
gen gepland, twee in juli en
drie in augustus. In plaats van
'Spiegels' komt er vanavond
(Ned. 1, 22.12 uur) een herha
ling van 'Rondom Tien' op het
scherm.
Voor zover NCRV-woordvoer-
der Brian Ruyg kan nagaan, is
het de tweede keer in de ge
schiedenis dat deze omroep
een programma om deze reden
moet schrappen. Vorig jaar
sneuvelde het praatprogram
ma van de inmiddels naar
RTL4 overgestapte Ursul de
Geer eveneens vanwege een
verschil van inzicht op de re
dactie.
Waar het verschil van inzicht
ten aanzien van 'Spiegels' over
handelt, wil de NCRV-woord-
voerder niet kwijt. „Het is een
interne zaak. We vinden niet
dat we meer uitleg zijn ver
schuldigd".
'Spiegels', gepresenteerd door
Joël Batenburg en Karin de
Groot, keerde dit zomersei
zoen terug bij de NCRV. Vorig
jaar werd begonnen met het
praatprogramma. Dit seizoen
zijn er inmiddels vijf afleverin
gen uitgezonden. De edities
van vandaag en volgende week
vrijdag zijn inmiddels ge
schrapt. Bij de NCRV is nog
niet bekend, of de drie in au
gustus geplande afleveringen
wel zullen doorgaan.
„Die beslissing nemen we te
zijner tijd. Mogelijk zijn er in
augustus nieuwe ontwikkelin
gen, is het meningsverschil op
de redactie misschien wel uit
gepraat".
In de aflevering van 'Rondom
Tien', eerder te zien op 3 april
van dit jaar, staat het werk van
een aids-buddy centraal. Pre
sentatrice Violet Falkenburg
praat met aids-patiënten en
hun vrijwillige begeleiders, de
buddy's. Omdat 'Rondom
Tien' zo'n tien minuten langer
duurt dan de geplande uitzen
ding van 'Spiegels', beginnen
de daaropvolgende program
ma's tien minuten later dan in
de bladen staat aangekondigd.
Wat de NCRV volgende week
vrijdag in plaats van 'Spiegels'
gaat uitzenden, is nog niet be
kend.
Karin de Groot en Joël Batenburg ...geen uitleg aan de kijker verschuldigd..
Jazzgigant overleed 25 jaar geleden
'Koopvrouw op landweg', een van de echte Altinks uit 1925.
FOTO
De woordvoerster verwacht
dat de zendtijd voor de open-
,ee vensterprogrammering over
e. enige tijd kan worden uitge-
breid. „Maar we zitten, ook nu
we een commerciële licentie
hebben, nog aan allerlei re
ikis strict'es vast".
Die beperkingen komen niet
alleen door de regels voor
abonnee-televisie die in de Me
diawet staan. „Wanneer ze ook
commercieel gaan uitzenden,
zullen ze opnieuw moeten on-
(derhandelen met kabelnetten,
die wellicht een andere vergoe
dingsregeling willen. Wanneer
ze de ongecodeerde uren uit
breiden zal er meer moeten
Worden betaald. Daar komt
nog eens bij dat FilmNet als
commerciële omroep ook aan
WVC een bijdrage moet beta-
BEILEN Ruim een jaar
na de aanbieding van
twaalf mogelijk vervalste
schilderijen, is er een ar
restatie verricht in de Al-
tink-zaak. De Beilenaar
C.v.L. (50) is eerder deze
week aangehouden op
verdenking van handel in
vervalst werk van de schil
der Jan Altink. Bij de ar
restatie zijn zo'n dertig
schilderijen in beslag ge
nomen, waaronder de
twaalf die een jaar gele
den op vijf veilingen wer
den ingebracht.
Van L. zit nog vast. Vandaag
beslist Justitie of ze hem lan
ger in voor-arrest houdt. De
Beilenaar blijft bij zijn eerdere
uitspraak dat het wel degelijk
om echte kunstwerken gaat.
De twaalf werken (die gemak
kelijk een bedrag van vierdui
zend gulden per stuk kunnen
opbrengen) werden vorig jaar
mei aangeboden aan verschil
lende veilinghuizen. De echt
heid werd echter al snel in twij
fel getrokken omdat het om
zo'n groot aantal onbekende
doeken ging.
De schilderijen leken boven
dien op elkaar en waren van
slechte kwaliteit. Verder wer
den de doeken namens ver
schillende mensen aangebo
den. Maar onderzoek door de
recherche wees uit dat de Al
tinks steeds door dezelfde
man, Van L. uit Beilen, werden
ingebracht.
De Ploeg
Aanvankelijk was sprake van
een stroom vervalsingen van
werk van de Groningse kun
stenaarsgroep De Ploeg, waar
toe Altink behoorde. De Ploeg
was een school van schilders,
die van 1920 tot ongeveer 1970
heeft bestaan.
Hoeveel schilderijen inder
daad zijn vervalst, is onbe
kend. Echte deskundigen van
de Ploeg-groep zijn er eigen
lijk niet in Nederland, wat ver
moedelijk een van de redenen
is dat de aanhouding zo lang
op zich heeft laten wachten.
Wel hebben vijf kenners vorig
jaar een stichting opgericht die
De Ploeg-schilderijen zouden
beoordelen. De werken die het
veilinghuis Sotheby's in Am
sterdam in mei 1991 weigerde,
werden door hen als 'vervalst'
aangemerkt.
'Echt'
Van L. heeft steeds ontkend
iets met de vervalsingen te ma
ken te hebben. Hij heeft echter
nooit kunnen aantonen waar
hij de schilderijen heeft ge
kocht. Zijn echtgenote ver
klaarde gisteren nogmaals dat
de schilderijen zijn gekocht
van mensen die er zelf mee
aankwamen. Van L. heeft ze
toen beoordeeld als 'echt'.
„Aanvankelijk was men ook
bij de veilingen onder de in
druk en overtuigd van de echt
heid. Nu eenmaal twijfel is ge
rezen, durft niemand het meer
voor ons op te nemen. Ook een
deskundige galeriehouder
"niet, omdat hij belang heeft bij
goede contacten met veilin
gen", zegt mevrouw van L.
Namen
Dat er verschillende namen
werden gebruikt bij het aan
bieden van de schilderijen,
vindt zij een heel normale
werkwijze. „Wij hebben werk
aangeboden onder de naam
van vrienden. Wanneer er na
melijk verschillende aanbie
ders zijn, lijkt het werk meer
exclusief, dan wanneer één
persoon een grote hoeveelheid
bij één veilinghuis inbrengt".
Van L. is zelf schilder en expo
seert in de stad Groningen. Hij
is geïnspireerd door het werk
van de Ploeg-groep. Hij geeft
zelf aan dat zijn schilderijen
overeenkomsten hebben met
het werk van de Groningse
Kunstenaarsgroep. Voor de
veilinghuizen is dat des te
meer een reden om aan te ne
men dat de aangeboden doe
ken vervalsingen zijn.
DEN HAAG - Hoe kan
het dat Jules Deelder nog
kort geleden in een inter
view stelde: „John Coltra
ne heeft de jazz verziekt".
Terwijl er jarenlang geen
tenorsaxofonist van een
conservatorium kwam of
hij móest z'n Coltrane-so-
lo's kennen, speelde Col
trane na, klonk als Coltra
ne. Vandaag is het exact
25 jaar geleden dat John
William Coltrane stierf
aan leverkanker. Op 17
juli 1967. Een man die een
enorme en tegenstrijdige
erfenis naliet in de twaalf
jaar dat hij (vanaf zijn ver
bintenis bij Miles Davis in
'55) aan het muzikale
front stond.
Over saxofonist John Coltrane
zijn grote stapels onzin neerge
schreven in de loop der jaren.
Ene bisschop Hagg van de One
Mind Evolutionary Church of
Christ noemde hem „het
woord van God, de incarnatie
van de waarheid". In zijn bio
grafie 'Chasin' The Trane' ver
gelijkt J.C. Thomas Coltrane
met Boeddha. De Nederlandse
jazzcriticus en schrijver Pé Ha-
winkels verhief hem vele re
censies lang (in het vroegere
Jazzwereld) tot zijn persoonlij
ke goeroe. De Franse criticus
Bruno Vincent (in Jazz Hot)
murmelde over Coltrane's mu
ziek „in zijn wildheid het ge
baar van de moord die een op
bloeien is welke slechts be
grijpbaar is in de Nacht...". Wie
het begrijpt mag het zeggen.
Reacties die niet los zijn te ma
ken van de tijd waarin ze zijn
ontstaan. En evenmin van de
grote veranderingen bij de fas
cinerende figuur van Coltrane
zelf.
Psalmodiërend
De tijd was die van maatschap
pelijke veranderingen, de
nieuwe generaties die zich te
gen de vaders afzetten. Van
Amerika in Vietnam, flower
power en protesten. In die tijd
was John Coltrane steeds meer
een muzikaal buitenbeentje.
Volgens sommige critici ma
ker van 'anti-jazz'. Daarna ge
fêteerd als vernieuwer, en uit
eindelijk volkomen vergeeste
lijkt. In zijn laatste periode be
geleidde hij zijn composities
met religieuze teksten ('A love
supreme'), bracht hij psalmo
diërende improvisaties. Het
Opperwezen, de Kosmos en
het Hiernamaals werden sleu
telwoorden. Volgens intimi
had het te maken met de pij
nen waar hij aan leed en het
besef van zijn naderende dood.
In het begin van zijn carrière
was Coltrane, zoals zoveel col
lega's. aan de drugs gegaan ge
combineerd met drank. Hij
had die problemen zelf over
wonnen en veranderde in een
asceet die puur en alleen voor
zijn muziek leefde. Maar het
had hem lichamelijk wel aan
getast.
Jazzcriticus Ruud Kuyper
(toen NRC) schreef bij zijn eer-
Ter gelegenheid van de 25e sterfdag van de Ameri
kaanse tenorsaxofonist John Coltrane worden er
vandaag op diverse radiostations programma's aan
hem gewijd. Het meest valt te beluisteren via de ka
bel op Eurojazz waar Coltrane's muziek de hele dag
aan bod komt. Met tussen 's avonds acht en tien
uur via Jaap Lüdeke in 'New Releases' aandacht
voor nieuw uitgebrachte opnamen. En daarna tus
sen 23.00 en 01.00 uur Bert Vuysje, die „alle misver
standen over Coltrane uit de weg ruimt".
ste kennismaking met Coltra
ne: „Een fel gevecht tussen
hemzelf, strevend naar het on
bereikbare, en zijn instrument
dat hem beperkingen oplegt".
Een strijd die dan nog door het
instrument wordt gewonnen.
Coltrane zou blijven verken
nen, strijd blijven leveren.
Eerst in verticale improvisa
ties waarin hij - gesteund door
een ongelooflijke techniek - op
zijn tenorsax akkoorden uit
breidde, daar nieuwe akkoor
den op stapelde. Razendsnelle
speurtochten in zestiende no
ten en kwarten-triolen. Zo snel
soms dat het leek of hij meer
dere noten tegelijk speelde.
Wie de transcripties van die so
lo's op papier ziet, wordt al tu
reluurs van het pure noten
beeld alleen. In die steeds lan
ger wordende soli hield hij een
ongelooflijk 'overzicht': hij zet
te een gebouw van noten neer,
waarin de uitbouwsels toch
weer op de herkenbare pijlers
terechtkwamen.
Modaal
Bij Miles Davis ('Kind of blue')
maakte Coltrane kennis met
het 'modale improviseren'. Im
proviseren op enkele akkoor
den, of op toonreeksen, meer
horizontaal. Coltrane ging
erop door, verliet Miles, en
zocht verder. In Afrikaanse
muziek, Indiase muziek. Zijn
solo's kregen iets hypnotisch.
Hij had de sopraansax en de
fluit (die hij minder goed be
heerste) erbij genomen als uit
breiding van de mogelijkhe
den van de tenor, en hij zocht
het steeds meer in groepsim-
provisaties. Hij sterft op z'n
42e. Een man die het onmoge
lijk wilde vinden, de noten uit
zijn instrument gorgelde,
schreeuwde, spoot. Die zocht,
niet vond, vond, afhaakte,
doorging. Miles Davis had het,
lang daarvoor, wel eens moei
lijk met die solo's. „Waarom
speel je zo lang?" vroeg hij.
„Omdat ik er alles in probeer
kwijt te raken" antwoordde
Coltrane.
Veel interviews zijn er niet met
de maker van die uitzonder ij-
ke muziek. Hij was beschei
den, zachtaardig. Privé nauwe
lijks kleurrijk. Maar met zijn
muziek verdeelde hij de jazz
liefhebbers in kampen. In het
juni-nummer van Jazz Nu
komt een aantal Nederlandse
musici over Coltrane aan het
woord. Hans Dulfer: „Toch
missen al zijn epigonen dat
'iets' dat Coltrane had, name
lijk een muzikaal doel. De
meeste saxofonisten hebben
Coltranes techniek als doel, en
dat heb ik er op tegen". Ben
van den Dungen: „Elke mo
derne tenorsaxofonist is beïn
vloed door Coltrane. Ik ook.
Sinds Coltrane is de klank van
de tenorsax geheel verande
rend". Saxofonist en jazz-do-
cent Dick Vennik: „Aan Coltra
ne in zijn laatste jaren vind ik
niets. Zo'n beetje tot en met 'A
love supreme' is het mooi,
daarna mist het iets". Rinus
Groeneveld zegt: „Die combi
natie van dat religieuze en die
agressie vond ik prachtig". In
Amerika zei Lew Tabackin:
„Ik moest bewust proberen me
niet door hem te laten beïn
vloeden". Saxofonist en band
leider (Count Basie's band)
Frank Foster: „Ik was vooral
onder de indruk van zijn more
le houding. Zijn spel had daar
veel mee te maken. Hij wilde
een zo perfect mogelijk mens
zijn".
Karakteristieken van enkele
(nieuw uitgebrachte, alle 'mid-
price') cd's van John Coltrane:
Giant steps (7567-81337-2. Atlantic).
Een klassieker uit 1959. Hier zijn
componist en improvisator Coltrane
perfect met elkaar in balans. De ze
ven eigen nummers blijken kleine ju
weeltjes, haarscherp en loepzuiver
neergezet. Het beroemde 'Giant
steps', genoemd naar de baslijn in het
stuk, 'Mr P.C., opgedragen aan bas
sist Paul Chambers, het prachtige
'Shyeeda's song', geïnspireerd door
een kinderliedje van Coltrane's doch
ter, het naar zijn vrouw genoemde
'Naima' en het aan een volkse nicht
van Coltrane refererende 'Cousin
Mary'. Het lijken nu bijna 'genre
stukjes' van de jazz. Je moet al die
honderden latere versies van ande
ren vergeten om weer de puurheid
van Coltrane's originelen te kunnen
genieten. De cd is extra belangrijk
door de vijf 'alternate takes' van de
Optimisme
De laatste zin van een artikel
van Coltrane zelf voor het blad
Down Beat luidt: „Ik denk dat
we alle reden hebben de toe
komst met optimisme tege
moet te zien". Een artikel dat
geen enkele pakkende slogan,
geen uitgesproken 'statement'
bevat. Eén zin eruit lichten
lukt nauwelijks. Wil je hem ci
teren dan moet dat in lange
brokstukken proza waarin hij
serieus op zijn muzikale en
menselijke motivering ingaat.
Typerend voor John William
Coltrane. De man die ooit mid
den in een solo van het toneel
verdween, in de kleedkamer
verder ging zitten oefenen en
daarna terug kwam op de plan
ken om verder te spelen. Geca
noniseerd na zijn dood. Een
dood die een ontwikkeling
stopte. Hij legde de brug van
de bop naar de free jazz. Maar
welke weg had hij verder ge
gaan? Iedereen heeft zo z'n
vermoedens.
A Love supreme (MCD 01648, Impul
se, 1964).
„AH praise to God" eindigt Coltrane
zijn hoestekst voor de cd-versie van
een van de befaamdste opnamen uit
zijn latere periode. Door sommigen
beschouwd als de meest overgewaar
deerde plaat in de jazzgeschiedenis,
door anderen op een voetstuk gezet.
Ondanks mindere gedeeltes, blijft
deze hymnische uitdrukking van een
persoonlijke geloofsbelijdenis fasci
nerend. De muziek is geestelijk, in
z'n legato doorzoeken naar iets dat
ontstijgt aan die muziek. Ingedeeld
in vier delen: 'Acknowledgement'.
'Resolution', 'Persuance' en 'Psalm'
Met in het eerste deel de beroemde
(beruchte) herhaalde vier tonen en de
muzikanten die daarop de woorden
'A love supreme', de allerhoogste lief
de, declameren. Negentien maal.
Lush life (OJCCD-131-2. Prestige,
1957-58).
Genoemd naar Billy Strayhorns com
positie, is dit een opname van een
Coltrane voordat hij definitief de
hard-bop de rug toekeert. De opna
men dateren van vlak voor en vlak na
zijn optreden bij de formatie van pia
nist Thelonious Monk, en diens in
vloed is in een aantal stukken merk
baar via de strakkere bouw van de
improvisaties. Er is een tamelijk on
opvallende 'Trane's blues', er zijn
met donkere tederheid klinkende
nummers als 'Violets for your furs' en
'Like someone in love' Maar het top-
nummer is 'Lush Life' zelf, prachtig
en subtiel opgezet door Coltrane en
verder gedragen door trompettist Do
nald Byrd. Een mooie brug naar de
latere Coltrane.
The gentle side of John Coltrane
'(GRP 11072, Impulse).
Een door Michael Cuscuna samenge
stelde compilatie die een ideale intro
ductie biedt tot de 'midden-Coltrane'
op weg naar de latere, vergeestelijk-
ste periode. Het is Coltrane met
McCoy Tyner, Elvin Jones en Jim
Garrison. Het is Coltrane met vocalist
Johnny Hartman ('Lush life' op
nieuw) en het is Coltrane met Duke
Ellington. Fans keken raar op van die
twee samen. De 'zachte' Coltrane had
overigens veel te maken met mond
stukproblemen die hij in de tijd had.
Er staat een juweeltje van een versie
van 'In a sentimental mood' op deze
cd. Met Ellington aan de piano John
ny Hodges vond het later de mooiste
versie die hij ooit had gehoord. Hier
niet de naarstig zoekende, maar een
verademend mooie lyrische Coltrane
Major works of John Coltrane (GRP
21132, Impulse. 1965)
Een dubbel-cd met de beroemde late
re stukken- 'Ascension' (de twee ver
sies). 'Om', 'Kulu sè mama' en 'Self
lessness'. Hier de Coltrane die de
'free jazz'-kant opging: Voor 'Ascen
sion' verzamelde hij elf man in de
studio (onder meer Archie Shepp.
Pharaoh Sanders, John Tchicai en
Freddie Hubbard). Het is een 'bevrij
de' Coltrane, op zoek naar een nieu
we muzikale intensiteit. Bassist Gar
rison vertelde dat Coltrane alleen de
toonsoort vastlegde, waarna ieder z'n
gang ging. 'Om', een Hindoe-woord,
wordt geincanteerd door de muzikan
ten. Op Juno Lewis' compositie 'Kule
sè mam' de Afrikaanse invloeden (di
verse drums). Dit is de Coltrane van
de schreeuw, aan het begin van een
ontwikkeling in de muziek. Van
adembenemend tot eentonig, van on
macht tot kunde, van kunst tot
