Acties Riagg's
van de baan
Mandela valt
De Klerk aan
Australië vreest
boycot hardhout
Russische krant 'Izvestia
bedreigd met overname
BINNENLAND BUITENLAND
Geen groente uit tuinen rond Cindu
Het stoere imago van kauwgom n
CfiidócSouomit
Twee jaar voorwaardelijk
voor ex-burgemeester Luik
LUIK De rechtbank in Luik heeft de vroegere burge
meester van deze Belgische stad, Edouard Close, giste
ren wegens omkoping veroordeeld tot 28 maanden voor
waardelijke gevangenisstraf. Close had 55.000 gulden
smeergeld aangenomen in ruil voor een order aan een
bedrijf dat parkeerautomaten wilde plaatsen in Luik.
Ook liet hij zich op snoepreisjes trakteren door fabrikan
ten van bushokjes en stadsplattegronden. Behalve Close
stonden nog negen politici en ondernemers terecht. Ook
zij kregen allemaal voorwaardelijke straffen. De Waalse
socialistische partij, waarvan Close lid is, kwam eind vo
rige week nog in opspraak na uitlatingen van oud-minis
ter Van der Biest. Hij had verklaard dat sommige afde
lingen en kopstukken zich door bedrijven lieten betalen
in ruil voor overheidsopdrachten. Ook zouden de verkie
zingscampagnes van sommige partijleden met smeer
geld zijn gefinancierd. Close gaf gisteren toe dat dat met
zijn verkiezingscampagne het geval was.
Nederland helpt Aruba in
hoteldebacle
DEN HAAG - De Nederlandse en Arubaanse regering heb
ben een oplossing gevonden voor de financiële problemen
rond de bouw van drie hotels op Aruba. Nederland zal de
Arubaanse regering aan krediet helpen om de bouw af te ma
ken. Aruba blijft echter zelf verantwoordelijk voor de kosten
en schulden. Dit is gisteren overeengekomen met de rege
ring van Aruba. Minister Hirsch Ballin van Antilliaanse en
Arubaanse Zaken deelde mee dat de Arubaanse regering
zich een 'solide debiteur' zal betonen door de aangegane ver
plichtingen na te komen. Die bestaan uit garanties van onge
veer vierhonderd miljoen gulden voor de bouw van drie ho
tels. De projecten zijn stil komen te liggen na faillissemen
ten van aannemers en geldgebrek van projectontwikkelaars.
De kredietverschaffer, een Italiaanse exportbank, eist nu
geld van de Arubaanse regering die zich garant stelde. Vol
gens Hirsch Ballin heeft premier Oduber van Aruba toege
zegd dat zijn regering de verplichtingen na zal komen. Ne
derland zal daar echter niet financieel aan bijdragen.
Nordholt ontdekt
60 kg hasj in bordeel
AMSTERDAM Korpschef E. Nordholt is
dinsdag betrokken geweest bij een forse
hasjvangst in een Amsterdams bordeel. De
hoofdcommissaris van de Amsterdamse
politie liep mee tijdens een surveillance
van het wijkbureau Balistraat. Eerst werd
een illegaal naai-atelier binnengevallen,
maar dat leverde niets op. Een controle op
een seksclub in de Javastraat leek even
min succesvol te eindigen, omdat het bor
deel gesloten was. Nordholt nam een kijkje
door de brievenbus en rook een sterke
hasjlucht. Samen met de agenten klom hij
naar een openstaand raam. Eenmaal bin
nen trof het team ruim zestig kilo hasj met
een straatwaarde van 250.000 gulden aan.
Ook werden pers- en weegapparatuur en
verpakkingsmateriaal gevonden. De hasj
is in beslag genomen en wordt vernietigd.
SUSKE EN WISKE - DE SCHERPE SCORPIOEN
Standaard Uitgeverij/Wavery Productions
DEN HAAG - De Austra
lische deelstaatminister
Bob Pearce komt volgen
de week naar Nederland
in een poging de export
van hardhout veilig te
stellen. Dinsdag zal Pear
ce een ontmoeting hebben
met ambtenaren van het
ministerie van verkeer en
waterstaat. Dit heeft de
Australische ambassade
in Den Haag gisteren be
vestigd.
Het bezoek van Pearce, milieu
minister in de deelstaat West-
Australië, is bedoeld om de ex
port van het Australische kar-
ri-hout veilig te stellen. Deze
houtsoort staat bekend om zijn
buitengewone hardheid.
Rijkswaterstaat gebruikt he
hout om die reden voor be
schoeilngen van kanalen en bi
de bouw van dijken.
Klant kwijt
Door het Nederlandse reg<
ringsstandpunt over tropisc
hardhout dreigt Australië ecl
ter een klant kwijt te raker
Nederland wil in de toekoms
alleen hardhout importerei
als er in het land van herkoms
sprake is van een duurzaait
bosbeheer, waarbij de vernieti
ging van bossen wordt voorko
men. Voor West-Australië be
staan daar twijfels over. Pearc«
wil Verkeer en Waterstaat er
van overtuigen dat de hout
winning in zijn land wel dege
lijk op duurzame wijze plaats
DONDERDAG 16 JULI 1992
Maij-Weggen op de fiets
Ter gelegenheid van de Rijwielvierdaagse peddelde minister Maij-Weggen gisteren op d'r gemak door
Drenthe. Zij ging van start in Meppel voor de veertig kilometer lange etappe richting Havelte/Uffelte. Met
haar geleende fiets was de minister overigens in overtreding. Wie op een fiets zonder koplamp rijdt
ook overdag riskeert een boete van veertig gulden. FOTO: anp
Idoor
BRUCE CLARK
MOSKOU - De Izvestia, de
krant die al het goede van de
Russische journalistiek beli
chaamt, zal hard moeten vech
ten voor haar economische en
politieke onafhankelijkheid.
Een aantal conservatieven pro
beert het prestigieuze dagblad,
dat zich altijd met kracht heeft
verweerd tegen de vloedgolf
van Russisch patriottisme en
dat vorig jaar waarschuwde
voor een conservatiève coup,
over te nemen.
Het gevecht om de toekomst
van de Izvestia is het laatste
front in de machtstrijd tussen
links en rechts om de controle
over de media en, uiteindelijk,
het hele land. Deze week ver
klaarde het presidium van het
Russische parlement, een
duister maar machtig instituut
dat herhaaldelijk in botsing is
gekomen met het hervor
mingsgezinde kabinet van pre
sident Jeltsin, de huidige staf
van de 75-jarige krant de oor
log.
In de nasleep van de augustus-
coup besloten de journalisten
van de Izvestia zelf het bestuur
van de krant over te nemen. In
een resolutie waarover morgen
in het parlement zal worden
gedebatteerd, noemt het presi-
dum dit besluit „illegaal". De
Russische wetgevende macht
heeft de status overgenomen
van het voormalige Sovjetpar-
lement, en daarmee ook ook
het recht om een persorgaan
uit te brengen onder de naam
'Izvestia', zo redeneert het pre
sidium.
Na een gespannen, drukbe
zochte bijeenkomst dinsdag,
maakte hoofdredacteur Igor
Golemdiovsky zijn kwelgees
ten duidelijk maar beleefd het
standpunt van de Izvestia ken
baar. De 200 journalisten van
de krant namen unaniem een
resolutie aan waarin zij ver
klaarden dat de krant sinds de
oprichting in maart 1917 nooit
het 'orgaan' is geweest van het
parlement of welke andere in
stelling ook en ook niet van
plan is dat te worden.
Stroom
De journalisten wezen er ver
der op dat het de bedoeling is
dat de Izvestia lezers in de hele
voormalige Sovjetunie blijft
bedienen en niet alleen in Rus
land. Dat is echter precies wat
veel mensen tegen de krant
hebben in een* tijd dat politici
en journalisten steeds meer
worden beoordeeld op hun be
reidheid om met de nationalis
tische stroom mee te zwem
men.
De Izvestia heeft de conserva
tieven ernstig ontriefd door
beide zijden te belichten van
de etnische strijd in Moldavië
en Georgië. Veel Moskouse
kranten beperkten zichzelf tot
emotionele verslagen over de
„volkerenmoord" onder de
pro-Russische gemeenschap
pen in de republieken.
In de berichtgeving uit Tblisi
oefende de Izvestia ook scher
pe kritiek uit op het voorstel
van parlementsvoorzitter Rus-
lan Khasbulatov dat Rusland
de etnische oorlogzone van
Zuid-Ossetië simpelweg moet
annexeren. Er zijn plannen
voor een multi-etnische vre
desmacht in het gebied. Ver
der besteedde de krant veel
aandacht aan de bewering van
minister van buitenlandse za
ken Andrei Kozyrev dat be
paalde krachten een nieuwe
coup beramen.
De Izvestia heeft zich altijd
meer als een westerse krant
gevoeld en op een westerse
krant geleken dan haar rivalen
op het Moskouse perstoneel.
De krant streeft een objectieve
berichtgeving na en de com
mentaren zijn van een hoog
kaliber. Het is een van de wei
nige Russische kranten die
diepgravende onderzoeksjour
nalistiek bedrijven in de tradi
tie van de Angelsaksische
pers. Zo heeft redacteur An
drei Illesj het grootste deel van
de afgelopen tien jaar onder
zoek verricht naar de precieze
achtergronden van het neer
schieten van de Koreaanse
jumbojet in september 1983.
In tegenstelling tot de Pravda,
de vroegere spreekbuis van de
communistische partij van de
Sovjetunie die op sterven na
dood is nu de staatssubidies
zijn weggevallen, heeft de Iz
vestia zich goed aangepast aan
de nieuwe omstandigheden.
De krant werkt succesvol sa
men met Hearst Newspapers
en heeft een lucratief adver-
teerdersbestand. De verslagge
vers worden naar Russische
maatstaven goed betaald.
Een wisseling van de wacht in
het bestuur van de Izvestia zou
een klap zijn voor de moraal en
invloed van het pro-westerse
hervormingsgezinde kamp in
de Russische regering, dat al
terrein heeft verloren bij de
kabinetswijzigingen van de af
gelopen twee maanden. Otto
Latsis, een van de kopstukken
van de Izvestia, zegt dat de
Russische president Boris
Jeltsin hem heeft verzekerd
dat hij zal proberen Khasbula
tov „over te halen" op te hou
den met zijn aanvallen op de
krant.
De zachte bewoordingen van
deze belofte geven echter al
aan hoeveel terrein de Russi
sche president heeft moeten
prijsgeven aan zijn conserva
tieve critici. Nog maar twee
maanden geleden leek hij er
het volste vertrouwen in te
hebben dat hij het conservatie
ve kamp in het parlement kon
neutraliseren door een refe
rendum uit te roepen over het
wijzigen van de grondwet. Nu
lijkt het erop dat hij dat idee
heeft laten vallen; impliciet be
kent hij daarmee dat de her-
vormingsgezinden niet sterk
genoeg zijn om zeker te kun
nen zijn van een overwinning
bij een frontale botsing met
hun tegenstanders.
AMSTERDAM - De volks
tuinders uit het gebied rond de
chemische fabriek Cindu in
Uithoorn hebben van de
Noordhollandse inspectie
Volksgezondheid het advies
gekregen voorlopig geen
groente uit hun tuin te eten.
De waarschuwing is een voor
lopige maatregel in afwachting
van verdere conclusies uit een
bodemonderzoek.
Bij Cindu explodeerde vorige
week woensdag een tank,
waardoor een felle brand ont
stond en drie mensen het le
ven verloren. De bodem en ge
wassen rond de fabriek wor
den vooral onderzocht op ver
ontreiniging door de uitstoo
van stoffen door de explosie
en de van de branden afkom
stige rookgassen.
Kunstwerk
NEDERLAND ZOETLAND
De bekende kauwgompjes. Veel mensen gebruiken de kauwgom als vervanging voor hetpl
roken. FOTO: JET BELGRAVEReC
UTRECHT - Acties in de am
bulante geestelijke gezond
heidszorg (Riagg's) zijn van de
baan. De werkgevers hebben
de vakbonden gisteren laten
weten dat ze een aantal cao-
voorstellen (die in de ogen van
de bonden geen genade kun
nen vinden) alsnog inslikken
of op de lange baan schuiven.
„De druk is daarmee van de
ketel", aldus bestuurder P. van
Loon van de FNV-vakbond Ab
vaKabo.
Morgen moeten partijen nog
wat detailpuntjes regelen en
dan kan de cao voor de zeven
duizend werknemers defini
tief worden getekend. In mei
kwam het al tot een principe-
akkoord, dat onder meer voor
zag in een loonsverhoging van
vier procent, maar de werkge
versonderhandelaars werden
door hun achterban terugge
floten. De werkgevers wilden
tot woede van de vakbonden
het principe-akkoord openbre
ken en alsnog onderhandelen
over verlenging van de be
drijfstijden en flexibeler belo
ning.
Volgens de vakbonden zijn de
werkgevers er gisteren echter
onder druk van dreigende ac
ties alsnog mee akkoord ge
gaan dat over die zaken pas na
de zomervakantie wordt ver
der gepraat. Het cao-akkoord
kan nu alsnog snel worden on
dertekend. Voorstellen om de
regeling voor onregelmatige
diensten te verslechteren heb
ben de werkgevers inmiddels
helemaal ingeslikt, aldus vak
bondsbestuurder Van Loon.
Schrijver en beeldhouwer Jan Wolkers peddelt met enkele gezinsleden op het meertje Bovenwiede in
Noordwest- Overijssel. Wolkers verkent deze week dit gebied om een lokatie te vinden voor de Milieu- en
Toerismeprijs'92, een door hem vervaardigd kunstwerk. FOTO: anp
ei
Nederlanders zijn een volk van snoepers en
zoetekauwen. Tientallen miljoenen kilo's
suikerwaren vinden jaarlijks vanuit fabrieken in
binnen- en buitenland hun weg naar de Nederlandse
consumenten. Maar wie staat er ooit bij stil hoe al die
zoetigheden worden gemaakt? Vijf verslaggevers
maakten onlangs een 'snoepreisje' in eigen land en
een zesde dook, de gevolgen van onze snoeplust
overziend, een in de geheimen van de tandpasta.
AMSTERDAM Je treft het
aan op vloerkleden, op sta
tionsperrons, onder schoen
zolen, onder stoelen en eigen
lijk relatief weinig in mon
den: kauwgom. Schoon
maakbedrijven worden er
door tot razernij gebracht,
maar hele volksstammen
ontlenen er hun imago aan.
De geprononceerde kaakbe-
wegingen die het gevolg zijn
van het steeds maar weer met
de kiezen platwalsen van dit
produkt geven iets stoers aan
de kauwers. Zo van: wie doet
me wat.
En helemaal stoer is het om
aan het eind van het ritueel
het dan volledig smaakloze
stukje met een mooi boogje
in een prullenbak te spugen.
Of ernaast, zoals uit het voor
afgaande blijkt.
Maar laten we niet te negatief
zijn. Want kauwgom wordt
door veel mensen ook ge
bruikt als vervanging voor
het roken. Bij de drie belang
rijkste redenen die worden
opgesomd om kauwgom te
gebruiken, wordt het verdrij
ven van de verveling het
meest genoemd. Waar ande
ren naar de sigaret grijpen,
pakt de doorgewinterde kau-
wer een kauwgompje. Schijnt
te helpen als je je verveelt.
Anderen nemen kauwgom
vanwege de frisse adem, en
weer anderen zeggen er voor
te kiezen omdat het concen
tratievermogen er gunstig
door beïnvloed wordt. Vooral
in de examenperiodes is het
een buitengewoon populair
produkt, zo meldt de firma
Maple Leaf in Amsterdam.
Maple Leaf is één van de be
langrijkste producenten van
kauwgom. De makers van
Sportlife, Xylifresh en de kin
derkauwgom Donald en Mic
key zijn gevestigd in een oud
fabrieksgebouw in Amster
dam, waar de frisse geur van
pepermunt direct bij binnen
komst opvalt. Jaarlijks verla
ten hier alleen al van het sui
kervrije merk Sportlife 120
miljoen pakjes de fabriek.
Yvonne Herkemij, produkt-
manager van de van oor
sprong Nederlandse firma,
heeft laten uitrekenen dat er
daarmee alleen al van dat
merk tweehonderd pakjes
per minuut worden verkocht.
Canadese bevrijders
Meest indrukwekkend in de
circa 380 personeelsleden tel
lende fabriek is dan ook de
enorme berg kauwgombasis.
Een grote kneedbare massa,
bereid in grote smeltketels
en bestaande uit het sap van
de Middenamerikaanse sapo-
dilla-boom, hars, rubber, was
en mineraalstoffen. Eenmaal
uit de ketels, waarin de basis
nog een siroop-achtige sub
stantie is, wordt de afgekoel
de stof in grote kneedmachi
nes vermengd met onder
meer poedersuiker en gluco-
se-siroop, die de kauwgom
zacht maakt. Daarna worden
nog pepermuntolie en krui-
zemuntolie toegevoegd, die
de kauwgom zijn specifieke
smaak geven. De deegmassa
wordt door een pers en inge
nieuze wals- en snijmachines
op grootte gemaakt, waarna
in zogenoemde drageerpan-
nen een glanslaagje wordt
aangebracht, bestaande uit
suiker of, bij Sportlife of Xyli
fresh, suikervervangers als
xylitol en sorbitol.
Maple Leaf, vertelt Yvonne
Herkemij, is vlak na de Twee
de Wereldoorlog opgezet door
de twee joodse broers Mar
kus. Kauwgom was een tot
dat moment vrij onbekend
produkt, dat echter door de
geallieerden die ons land be
vrijdden in grote aantallen
onder de bevolking werd ver
spreid. De gebroeders Mar
kus zagen er wel wat in en
startten een fabriekje, dat ze
als eerbetoon aan de Canade
se bevrijders vernoemden
naar de Maple Leaf, het natio
nale symbool van Canada.
Het bedrijf verkreeg grote be
kendheid door de produktie
van kauwgom, gewikkeld in
filmsterrenplaatjes. Wie het
NEW YORK - ANC-lei-
der Nelson Mandela heeft
de Zuidafrikaanse rege
ring er gisteren tijdens
een toespraak voor de Vei
ligheidsraad van de Vere
nigde Naties van beschul
digd een terreurcampag-
ne te hebben georgani
seerd om een einde te ma
ken aan het streven naar
een multiraciale democra
tie in Zuid-Afrika.
Voor zijn toespraak schudde
Mandela de Zuidafrikaanse
minister van buitenlandse za
ken, Pik Botha, de hand maar
daarna betrad hij het podium
voor een toespraak van een
half uur waarin hij de regering
in niet mis te verstane bewoor
dingen aanviel.
Mandela zei dat de regering
met de veiligheidsdiensten
een „koelbloedige strategie
van staatsterrorisme uitvoerde
om de omstandigheden te
creëren voor het opleggen
van haar wil aan een verzwakte
democratische beweging". Het
is volgens Mandela duidelijk
dat „geweld wordt georgani
seerd en wordt gericht tegen
de democratische beweging".
Mandela riep de vijftien leden
van de Veiligheidsraad op een
speciale vertegenwoordiger
aan te stellen die het geweld in
Zuid-Afrika moet onderzoe
ken en die de Veiligheidsraad
moet adviseren over te nemen
maatregelen. De vertegen
woordiger moet ook proberen
de onderhandelingen weer op
gang te krijgen.
Eerder vroeg Mandela om een
VN-vredesmacht in Zuid-Afri
ka om daar het geweld in te
dammen. Volgens Mandela
wordt er in Zuid-Afrika meer
bloed vergoten dan in Joego
slavië. Mandela zei zich te rea
liseren dat de Zuidafrikaanse
regering niet met het statione
ren van een VN-vredesmacht
akkoord zal gaan. Voor een
dergelijke operatie is de mede
werking van de regering ver
eist.
In zijn toespraak bezwoer
produkt niet kocht om di
smaak, deed het wel om dijj
plaatjes, waarvan soms enor
me verzamelingen werdei a
aangelegd. |xv
Inmiddels zijn de tijden ver er
anderd en wordt er alvoren y
een nieuw kauwgompje op d< ,c]
markt wordt gebracht eers [e
gedegen marktonderzoel s(
verricht. De trend om alli|
produkten gezonder, lichte:
en minder vet te maken heef
ook bij Maple Leaf geleid to
het verzetten van de bakens
De belangrijkste produktei
Sportlife en Xylifresh zijn al
lebei suikervrij. Doorlopen<
marktonderzoek moet aanto
nen wat de consument voo ir
wensen heeft, vertelt Hei kel
mij. Vervolgens wordt de ei O'
gen research-afdeling gee
vraagd een produkt te maken01
wat aan die wensen tegemoe 1
komt, waarna de nieuw< Z
kauwgom wordt aangeboderei
aan een selecte groep 'proeft
kauwers'. e
President de Klerk. FOTO: epa
Mandela dat het ANC de on
derhandelingen over een non-
raciale regering in Zuid-Afrika
niet zal hervatten tot het ge
weld in de zwarte woonsteden
tot staan is gebracht. Het be
sluit van de Zuidafrikaanse
president F. W. de Klerk om
drie legereenheden uit de
zwarte townships terug te trek
ken een maatregel die tot
vermindering van het geweld
zou moeten leiden noemde
Mandela onvoldoende. Niet
meer dan een poging tot het
leggen van „een rookgordijn",
zei hij.
Het ANC brak de onderhande
lingen met de regering over
een nieuwe grondwet vorige
maand af naar aanleiding van
het bloedbad dat op 17 juni
door bewoners van een arbei-
derspension, aanhangers van
de Inkatha Vrijheidspartij,
werd aangericht in het zwarte
woonoord Boipatong. Het ANC
zegt dat ook de politie betrok
ken was bij de slachting.
De afgelopen jaren zijn bij het
geweld in de zwarte woonste
den ten minste 11.000 mensen
gedood, omdat het apartheids
regime zijn onderdrukkings-
beleid tegen de meerderheid
van de bevolking meedogen
loos voortzet, aldus Mandela.
Kauwgom wordt voorname
lijk gebruikt door jongeren
de groep die qua leeftijd er
gens ligt tussen de tien en
vijfentwintig jaar. Vrijwel al^
lemaal hebben ze bij de ken||
nismaking met hun eerstol
kauwgompje van hun ouderli
gehoord dat ze het wel mochr
ten kauwen, maar niet moch-,
ten doorslikken. Yvonne Her-f
kemij kent het verhaal. „Veer1
mensen denken dat het nar
doorslikken ergens in het lif
chaam blijft plakken en danp
de boel verstopt. Maar ik hefap
dat verhaal nog nooit beves-p
tigd gekregen. Volgens milt:
poep je het gewoon weer uitia
Maar aan de andere kant isgi
kauwgom ook nooit bedoeld]
geweest om door te slikken.)
De bedoeling is dat er iets inl
je mond zit waarop je lang
kunt kauwen. En daarna gooi'
je het weg". c
Dat weggooien is dus een pro-
bleem. Wie kauwgom onder
z'n schoenen heeft weet er al-
les van. Herkemij: „Binnen j
de branche-organisaties is er
alle aandacht voor, ook in het
kader van de campagne Ne-
derland Schoon. Daarbij gaat
het niet alleen om kauwgom,"
maar om zoetwaren in het al
gemeen. Momenteel zoekt0
onze research-afdeling naarf'
middelen die kauwgom mak-,
keiijker verwijderbaar ma-P
ken. Er wordt dus aan ge-
Doorslikken
