Hitier al in 1938 klaar voor oorlog
BUITENLAND /BEURS
BEURS VAN AMSTERDAM
ar
s
er
£e4ddc Souoont
MAANDAG 13 JULI 1992
Britse beul Pierrepoint overleden
SOUTHPORT - Albert Pierrepoint, de man die na de Tweede
Wereldoorlog als hoogste Britse scherprechter 433 mannen en 17
vrouwen door middel van de strop om het leven bracht, is op 87-
jarige leeftijd in een verpleeghuis in Southport overleden. Pier
repoint keerde zich later in zijn leven tegen de doodstraf, toen
men in Groot-Brittannie in 1969 over herinvoering hiervan
sprak. Hij kwam uit een echte scherprechterfamilie; zowel zijn
oom als zijn vader werkte als beul. In 1946 werd Pierrepoint be
noemd tot opperste scherprechter en zijn eerste taak bestond uit
het ophangen van de Duitse spion William Joyce. Eens hing hij
27 mensen op binnen 24 uur, allen veroordeeld wegens oorlog
misdaden. In 1950 verklaarde hij dat het ophangen van mensen
de meest humane, snelste en zekerste methode van executeren
is. Na de publieke verontwaardiging van het ophangen van
moordenaar Ruth Ellis in 1955 hield Pierrepoint het in 1956 voor
gezien en opende met zijn vrouw een pub. In zijn memoires in
1974 beschreef Pierrepoint „de mannen en vrouwen in wier ogen
ik als laatste keek". Hij schreef een bittere nasmaak te hebben
van zijn werkzaamheden en zei de doodstraf nu als nutteloos te
beschouwen, „behalve als wraak", aldus de beul.
Havel eventueel
president Tsjechië
PRAAG - Als Tsjechoslo-
wakije in twee delen uit
eenvalt is Vaclav Havel
eventueel bereid president
te worden van Tsjechië. De
president van Tsjechoslo-
wakije heeft dat gisteren
zelf bekendgemaakt in een
radiopraatje. „Het is afhan
kelijk van hoe een Tsje
chisch presidentschap
wordt omschreven, omdat
ik geen symbolische figuur
wil zijn", aldus Havel. „Pre
sident zijn is geen doel in
mijn leven, maar enkel een
manier om de bevolking te
dienen".
Tweederde Spanjaarden
wil referendum over EG
MADRID - Een opiniepeiling die het
instituut Demoscopia voor het dag
blad El Pais heeft gehouden, laat zien
dat zeventig procent van de Spaanse
kiezers voorstander is van een refe
rendum over het EG-Verdrag van
Maastricht. Zestig procent van de on
dervraagden zegt de inhoud van het
verdrag slecht te kennen of weet er al
leen van horen zeggen iets over. Bijna
de helft van de Spanjaarden (49 pro
cent) acht het een goede zaak dat EG-
burgers het recht van actief en passief
kiesrecht krijgen (het recht om je kan
didaat te stellen en te stemmen), een
van de bepalingen uit 'Maastricht'
waarvoor de Spaanse grondwet gewij
zigd moet worden.
Doden op Rijn
bij aanvaring
DUISBURG Bij een
aanvaring tussen een
tankschip en een motor
boot op de Rijn bij Duis
burg, ter hoogte van de
haven, zijn vier mensen
om het leven gekomen.
Eén persoon wordt ver
mist. De juiste toe
dracht van het ongeluk
is nog niet bekend. Het
Nederlandse tankschip
„Dordrecht" botste op
een motorboot en druk
te deze onder water. De
motorboot, van particu
lieren, zonk. Negen
mensen konden gered
worden.
Duizend doden door
overstromingen Chir
PEKING - Het aantal doden als]
volg van overstromingen in enkï
provincies van China is dit weekel
de gestegen tot duizend. De meèj
verdrinkingen hadden plaats in I
an, Zhejiang, Jiangxi, Guangxi, I
chuan en Hunan. Het waterpeil inj
zeven grootste rivieren van het lal
zou geen reden voor bezorgdhï j
zijn, aldus het persbureau Nieuw Q
na, met uitzondering van het watt.
peil in een deel van de machtige] J
vier de Yangtze. Er wordt vooral t
vreesd voor verdere stijging van
water in twee meren in de Yangtl
het meer van Dongting in de provj
cie Hunan en het meer van Pyoang)
de provincie Jiangxi.
Dagboeken Goebbels:
LONDEN Hitier speel
de een koelbloedig poker-
spel met Engeland gedu
rende de aanloop tot de
Tweede Wereldoorlog in
1939. Ondanks de onder
handelingen die hij voer
de met de Britse premier
Neville Chamberlain om
de vrede te bewaren, was
hij al in de zomer van 1938
vastbesloten om oorlog te
gaan voeren. Dit blijkt uit
de in Moskou gevonden
dagboeken van Hitiers
minister van propaganda
Joseph Goebbels.
De dagboeken van Goebbels
uit de jaren 1938 en 1939 bie
den een gedetailleerd inzicht
in de ontwikkelingen die uit
mondden in de Tweede We
reldoorlog. Norman Stone,
professor moderne geschiede
nis aan de Universiteit van Ox
ford, typeert de dagboeken als
„het laatste echt belangrijke
document dat nog uit het Der
de Rijk kon opduiken".
In een poging om oorlog te
voorkomen besloot de Britse
premier Neville Chamberlain
in 1938 met Hitler te gaan pra
ten. Op veertien september
van dat jaar schrijft Goebbels:
,,'s avonds grote sensatie:
Chamberlain vraagt de Führer
om een bijeenkomst. Die moet
onmiddellijk plaats vinden,
om de vrede te bewaren. Een
wending die niemand kon heb
ben voorzien. Die geslepen
Britten denken vooruit. Ze fa
briceren een moreel alibi voor
zichzelf. En door dat te doen
wentelen ze de schuld van de
oorlog op ons af, dat wil zeggen
als er oorlog komt".
De volgende dag schrijft Goeb
bels: „Chamberlains bezoek is
een grote sensatie. Tevreden
heid in Londen en Parijs, rade
loosheid in Praag. In Londen
wordt nu steeds meer gepraat
over een referendum In
deze paar uur zal worden be
slist over het lot van Europa.
Moge God goed voor ons zijn!
De ontmoeting van Hitier
en Chamberlain is als een ho-
gedrukgebied dat boven Euro
pa hangt. De vraag van vrede
of oorlog hangt daar letterlijk
vanaf'.
Rompstaat
Chamberlain kwam tijdens de
belangrijke ontmoeting met
het voorstel om een referen
dum te houden in Tsjechoslo-
wakije, waar de Sudetenduit-
sers ageerden voor „hereni
ging" met het Derde Rijk.
Door middel van een referen
dum zou besloten moeten wor
den welke delen van Tsjecho-
slowakije Duits zouden wor
den en welke delen Tsjechisch
zouden blijven. Hitier wilde
echter op lange termijn geheel
Tsjechoslowakije aan zich on
derwerpen, afgezien van een
Slowaakse rompstaat.
Goebbels op 17 september
1938: „De Führer is in een bij
zonder goede stemming. Ik
lunch met hem alleen en hij
zet onmiddellijk de situatie
uiteen: de ontmoeting met
Chamberlain was erg warm
maar ook zeer dramatisch.
Chamberlain is een ijskoude
oude Engelsman. Zei dat de
Duitsers en Tsjechen niet lan
ger konden samenleven. Wil
zijn ministers en Parijs over
tuigen van een referendum.
Een dergelijke oplossing is ei
genlijk niet wat wij willen".
„Op z'n slechtst hebben we
een veel betere militaire posi
tie. Londen heeft de grootste
angst voor een wereldoorlog.
De Führer heeft op scherpe
toon verklaard dat hij daar als
het nodig is niet voor zal terug
schrikken. Op het moment
toont Praag zich echter onver
zoenlijk. Des te beter. Dan zul
len wij met een passende op
lossing komen".
Op 29 september vindt de con
ferentie van München plaats,
waar wordt besloten dat
Tsjechoslowakije afstand moet
doen aan het Duitse Rijk van
zijn in meerderheid door Duit
sers bewoonde gebieden. Een
wereldoorlog lijkt voorkomen.
Goebbels: „Dus we hebben al
les gekregen wat we op dit mo
ment kunnen krijgen... Er zijn
natuurlijk tientallen mogelijk
heden voor complicaties... als
de Tsjechen nu zouden weige
ren, dan zouden we onze grote
kans krijgen. Maar Praag zal
ons waarschijnlijk die dienst
niet bewijzen. De laatste
terreurcampagne tegen Praag.
Daar moeten we nu niet ineens
mee stoppen. Maar dan ben ik
gelukkig. Gelukkig als een
kind".
Bewapenen
Uit de dagboeken, die ook veel
terloopse opmerkingen bevat
ten over Goebbels privéleven
(zijn vastgelopen huwelijk en
zijn affaires met actrices),
blijkt dat veel nazileiders ge
loofden dat er een overeen
komst in de sterren stond. Des
alniettemin was Hitier vastbe
sloten dat er oorlog moest ko
men.
Terwijl Chamberlain terug
keert naar Engeland met het
beruchte „papiertje" dat naar
zijn zegen de „vrede in onze
tijd" garandeert, schrijft Goeb
bels op dertig september: „Het
woord vrede ligt op ieders lip
pen... Het prestige van Duits
land is enorm gestegen. Nu
zijn we weer een wereldmacht.
Het parool is van nu af: bewa
penen, bewapenen, bewape
nen".
Zes maanden later vallen Duit
se troepen Tsjechoslowakije
binnen. In de zomer van 1939
heeft Hitier zijn aandacht ver
legd naar Polen. De Poolse
staat die in 1918 was uitgeroe
pen, had toegang tot de Balti-
sche Zee via een corridor door
Duitsland, die Oost-Pruissen
van de rest van het land iso
leerde.
Danzig - Gdansk - was een
vrije stad geworden onder toe
zicht van de Volkenbond. Hit-
Ier wilde de stad terug en de
corridor afsluiten. Zijn aan
vankelijke, „minimale" eis
was een „corridor door de cor
ridor", zodat de Duitsers onge
hinderd toegang zouden heb
ben tot Oost-Pruissen.
Goebbels op 16 augustus 1939:
„Er wordt nu duidelijk en on
verhuld over oorlog gespro
ken... De mensen verwachten
oorlog met een zekere mate
van berusting. Er is een won
der voor nodig om oorlog te
voorkomen. Maar als het echt
moet, dan hoe sneller hoe lie
ver".
De crisis verscherpt en op 21
augustus lijkt oorlog onvermij
delijk te zijn geworden. Onder
tussen vorderen de geheime
onderhandelingen voor een
non-agressiepact tussen Mos
kou en Berlijn: „Een krankzin
nige dag. Vroeg begonnen
Alles gereed voor een aanval
op Polen. Bijna anderhalf mil
joen mannen wachten op het
signaal van de Führer. Hij
moet voor het einde van de
week beslissen Nieuws uit
Obersalzberg: non-agressie
pact met Moskou perfect! We
hebben er ook lang genoeg aan
gewerkt! Het schept een hele
nieuwe situatie. We kun
nen weer rustiger slapen".
23 augustus 1939: een
brief van Chamberlain: Enge
Adolf Hitler schudt in 1938 Neville Chamberlain de hand: een wereldoorlog lijkt te zijn voorkomen.
land verklaart ons de oorlog als
we Polen aanvallen. De Führer
dicteert een antwoord voor
Chamberlain: als Londen mo
biliseert dan doet Duiteland
dat ook. De Poolse staat moet
net als de Tsjechische vernie
tigd worden. Dat zal niet zo
veel moeite kosten. Moeilijker
is de vraag of het Westen zal in
terveniëren".
Zenuwenoorlog
Londen is meer vastbera
den dan in september 1938. We
moeten het slim aanpakken.
Engeland wil geen oorlog ver
liezen, maar het wil ook zijn
gezicht niet verliezen... maar
in ieder geval zijn we ook klaar
voor een aanval in het westen".
In de dagen die volgen stijgt de
spanning ten top. „De zenu
wenoorlog heeft bijna de cli
max bereikt", schrijft Goeb
bels op 24 augustus. „We spe
len poker aan de grote tafel".
Op 31 augustus geeft Hitier
het bevel voor een aanval op
Polen even voor vijf uur 's mor
gens. Volgens Goebbels ge
looft de Führer op dat moment
niet dat Engeland zal interve
niëren. „Discussies: Göring
.denkt dat er een kleine kans is
dat Londen niet betrokken zal
I FOTO:
raken", schrijft hij. „Ik
daar op het moment erg sci
tisch over".
Op drie september vaard
Londen een ultimatum uit.
deadline is elf uur 's morge
Goebbels: „We moeten st<
pen met vechten en onze tr
pen terughalen. Anders is 0e
oorlog. Rechtstreeks naar
kanselarij. De Führer is buii(s
zichzelf en overweegt niet e< p|a
om het ultimatum te aanva f,U|
den. Om 11 uur sprei
Chamberlain. Hij verklaart!
Engeland met ons in oorlog
Nu is het duidelijk hoe de
ken ervoor staan".
(c) The Sunday Tin
De Amsterdamse effectenbeurs
heeft het hogere koerspeil dat
donderdagmiddag kon worden
bereikt vrijdag net weten vast
te houden. Er werd ruim hoger
begonnen, maar later op de dag
kalfden veel koersen wat af. De
EOE-index eindigde op 300,74
en dat was slechts 0,11 punt bo
ven het slot van donderdag. De
CBS-stemmingsindex moest
0,1 punt terug tot 122,0 punten.
De omzet kwam vrijdag op
1,53 miljard uit, waarvan
455 miljoen in aandelen.
Evenals bij de aandelen moes
ten ook veel obligaties na een
prijshoudend begin later iets in
koers terug. Fokker blijft de ge
moederen bezighouden. De
koers van Fokker daalde 0,60
naar 31,20. De internationals
weerspiegelden met een ver
deeld beeld de situatie op de
hele aandelenmarkt. Kon. OKe
moest hier 70 cent terug naar
150,70. Elders op de hoofd
markt deden zich nog enkele
uitschieters voor. Amev liep
vooral in de middag op en ver
liet de markt 1,20 hoger op
54. Wessanen verwisselde
1,30 hoger van eigenaar op
89,80. Hoogovens zakte 1
wegnaar 47,40.
De effectenbeurs van New York
wist vrijdag nauwelijks een
richting te bepalen. De Dow Jo-
nes-index voor dertig fondsen
stond vrijwel de gehele handel
in de plus, maar zag tegen het
eind van de dag de winst terug
vallen tot 6,48 punten op
3330,56 punten.
I BUITENL.GELD WK/CDK-Bank
merik dollar T630 1750
ustrdoOar 1.19 1.31
elg.frank (100) 5,31 5.61
anad.doilar 1,360 1.480
eense kroon (100) 277 5 30,25
uitsemaik, (100) 110.00 114.00
ngelsepond 3.10 3,35
rise mark (100) 39,80 42,30
anselrank 100 32,00 34,75
irieksedr. (100) 0,82 1,02
Jfsepond 2,85 3,10
al lire
ip.yen
ioorse kroon
lost.schill
rort.escudo
.paansepes
urkseltra
•weedsekr
iwits.lr
121,50
ADVIESPRIJZEN GOUD EN ZILVER
Nieuw Vorige
10-19430 18640-19240
21030 20840
180-250 170-240
GOUD
onbewerkt
bewerkt
ZILVER
280
280
Noteringen van maandag 13 juli 1992 (tot 11:05 uur)
IHOOFDFONDSEN
dividend over
91 2 90
91/92/4.68
91 7.35
91 G
91 6.50
87/88 5% St. A
91 3 -
91/1.36
91 2.20
90/91 2.25
89/2.50
91/8 00
91/8-
91 2.25
91 0.75
91/1.30
91 3 50
90 4 40
91 2 - m
90 2% stock
91/3.10
89/90 1 80
91 2.50
91 8.20
89 3 30
91 2.25
91/2.15
89 2 00
91 0.60
91 3 52
91/92/ 3.40 v
91/216
78 4.40+5% SLA
91/160
91 5 56
91/1.95
91 3.60
91/2 68
91/1.16
ho dd
47 8011/3
81 00 3/6
179.70 7/7
65 65 26/3
89.20 16/4
166 20 7/5
197 40 13/7
58.60 4/3
49 0011/3
53.70 25/5
99.70 24/4
26.90 4/3
150.50 27/5
117.00 19/5
119.70 5/5
37.00 7/5
40.60 2/6
170.60 10/7
60.40 20/5
78 00 5/5
69 8013/5
54.30 20/3
42.10 17/1
50.5010/6
162 50 27/5
65.10 9/3
80 00 2/4
51.5025/2
39 50 5/5
53.60 26/5
101 10 5/3
57 60 3/1
100 50 27/2
74 30 7/7
48 40 27/2
197.30 21/2
46.20 27/2
91 80 26/5
98.20 16/4
78 30 12/5
la dd
421018/6
75 9013/7
172.102/1
58 40 15/5
76.40 8/1
126.30 7/1
189.30 2/1
51.00 7/1
42.90 2/1
41 408/1
86 00 8/1
20.8031/3
128.00 20/2
90.00 2/1
98.90 8/1
27.608/1
31.40 8/1
125.68 7/1
41.70 6/1
57.40 3/1
55 10 8/1
46 00 2/1
32.109/7
42.509/4
138 80 20/2
52.60 9/7
63.00 2/1
40.20 9/4
28.20 7/7
39.30 14/1
92 208/7
47.005/5
91 00 9/4
69 80 2/1
40 50 6/1
175408/1
37.60 9/7
71 80 2/1
80 00 2/1
61 50 2/1
dsm
fokker c
gist-br c
heineken
hoogovensc
hunt.doug.
intern.mul
kim
kon olie
7610X
179 70
61.70
19710
54 00
45 40
46 20
91.70
21.30
139 20
106.00
107.30
31 20
37.00
169.80
47.40
63.10
63.00
48.70
33.20
47 00
150.70
54.20
67.60
40 70
29.20
50 50
93 00
47.50
75.90
179 70
61 70
83.30
145.00
197.40
53.60
45.10
4620
91.50
21.20
138 70
105.50
107.20
30.90
3670
169 50
4680
62.50
63.00
149.70
54 00
67 00
40 70
2880
50.20
92 70
47.20
9210
74 30
42 30
185 80
37 90
8410
89 20
7510
abn-amropr
ad holde
ahrend gr c
air holle
amst rubber
atag holde
athlon gr
athlonc
automdpr
bam groep
batenbbeh
beers
berkel
blydwill
boer druk
boerwmkc
borsumi|c
boskahsc
braatbeti
bredere
breevastc
burgheybr
calvepr
eindu int
claimindoc
content beh
credlyonn
cvqgbc
datcccp
delft instr
desseaux
econosto
emba
frmaasc
lugro-mccle
gamma hold
gammah5pr
getromes
geveke
SS SS
148 50 147.50
2H
21600
223.00
134 00
13.80B
SS
6400.00 6400 00
1215.00 1225 00
157500 156000
15750.0 155000
16700.0 16600 0
45.00 4500
17900 178.50
20.50 20.50
50 60 50.50
13100 131.00
142.50 142.00
106 50 106.50
8 508
71.70 71 50
339.00 339 00
52.30 52.30
24 90 24 90
159 50 159.00
145 00 145.00
46.10 46.10
BUITENLAND (ASAS)
albert lg£ 0.41
all-sign S 51.50
am.brandsS 48.70 4
amexpr.S 23.90 2
attS 44.00 4
amentech S 66.20 6
asarcoS 29.70 2
atlnchlS 109.00 10
austrcons 0.25
batind 760
bceCS 4550 4
bei au 5 46.20 4
bet£ 214X
bethstS 14.20 1
boemgS 40.20 4
cdl hoÏHKS 180
centocorS 1420 1
chevronS 68.50
chryslerS
Citicorp S
20.00
I BELEGGINGSINSTELLINGEN
beleggfned
64.50 64.90
518.00 518.00
116.30 11640
vsbobig!
vsbmaïd
vsb rente I
wboint
10120 101.20
50 60 50 60
10170 101.80
acf6'/i 88-98
air 8'/« 85-00
bred 1193a
bühr6V< 93a
enraf586-01
lokker 4V« 99a
Ir maas 6'? 99
grolsch5'/491
hag 6' 88-95
hcs788p95
hss888-98
hoop 5 87-97
mdm5}<99
knp785-95a
medi696a
nedh7'<88a
nk16V.88-99a
vk
108 00
149 50
167 00
138 00
I STAATSLENINGEN
nl990-00
nl990HI00
nl9 9OIV0O
nl 9 911-11
nl 81.79-94
nl 81'. 84-94
nl81'.90lp00
nl8i.90llp00
nl8l4 92p07
nl 8'.? 83-94
nl8'.5 841-94
nl 815 8411-94
nl8'/5 87-95
nl 8% 89-99
nl8të91llp01
nl8'/591lp06
nlB'/i 77-93
nl8% 83-93
nlBV. 84-94
nl8'/4 85-95
nl8%90p00
103 48
10355
103 61
nl6'/«87P97
92.25
92.17
nl 6'/* 87-02
89.30
89.30
nl6'A88p94
96 02
9600
nl6V< 88-98
9285
9280
nl 6 87-94
94.81
94 79
nl688p94
94.92
94 90
nl 6 88-95
93.43
93 40
nl 6 88-96
92.24
92.20
nl 5 64-94
9720B
97.20B
nl 31'. 53-93
97.30
97.30
nlgrb3',5d
77 80
77.80
nl3'/<48-98d
94.00B
94 00B
nl betert 3'/«
91.20B
9120B
nl3'.4 54-94d
95 50
9550
nl3V«55-95
94 70
94 70
nlgrb3d
59 80
5980
nlgrt)2'^d
5230
5230
econost i95
310
310
nmbccaci94
0.90
nmbpcaci94
041
nmbcdaxi94
330
321
nmbpdaxi94
071
071
nmbcftsei94
1075
10.38
3.50
3.60
philips i98
6.00
6.00
NIET OFFICIEEL
aa?
52.20 52 20
572000 5720.00
lh.l 51.20 51.00
I BEURS WALLSTREET
I WISSELMARKT AMSTERDAM
GWK/CDK-Bank
S±
5&«.
01,258-1,2684
5,4685-5,4735
1,42025-1,42275
0,9345-0,9645
1,2631-1,2731
5,4700-5,4750
1,42525-1,42775
112,7250-112,7750
3,2360-3,2410
33,415-33,465
0,871(H),9710
21,6250-21,8750
3,0015-3,0115
14,880-14,930
28,695-28,745
16,0130-16,0230
1,3160-1.3560
1,7705-1,7805
112,7400-112,7900
3,2415-3,2465
33,410-33,460
0,8700-0,9700
21,6750-21,9250
3,0015-3,0115
14,855-14,905
135.175-135.275
0,922543,9325
28.700-28,750
1,3160-1,3560
31,105-31,155
124,670-124,720
2,3015-2,3065
31,100-31,150
124.290-124,340
2,3020-2,3070
delta air I
digital equ
walt disney
dial
dowchem
dresser ind
dynamics co
lord
genlelec
genl motors
genl public
gillede
goodnch
goodyear
hewlett-pac
hilton hote
honeywell
intl flavor
intl paper
james rtver
ohnson
Mm
kansas po we
kerr mc gee
Itvcorp
litton
lockheedco
mmanetta
may dept st
medondoug
merekine
mobilcorp
monsanto
motorola in
ncrcorp
nashua
natl interg
niagmohawk
northrop
occidpet
olincorp
pac gas
pac light
panhandle e
pennzoil
pepsico ine
phelpsdodg
phil morris
philips
phillipspe
polaroid
pnmenca
woolworth
OPTIEKOERSEN
(30 meest verhandelde series)
tie sene urtvpr omzet
Optie
AAB c iul
AKZ c ju! ft
AKZ c okt 92
AKZ p okt 92
GIS p jan 93
HO p jul 92
HO p Jul 92
HO p okt 92
KNP c okt 92
KNP p okt 92
RD c pi 92
RD p okt 96
PHI c jan 93
EOE p apr
T0P5 p aug
XMI c jul
XMI c sep
150.00
14500
145.00
200.00
305.00
320.00
300.00
305.00
29500
305 00
30000
30000
31000
33000
6.50 1441
3.50 144.
1 90 365
340 465 2
2 40 465 C
3.50 465
1.10 465 r
5.00 1495 5
14 20 149
1.30 285 r
4 80 285
2.90 286
0.50 1671V
0 50 299: teh
2.20 299retl
2.20 299
6.10 291
2 70 291
6.70 299
6.00 293
6.50 293-
350 295
13.00 557,
0/00 351
0/00 351
zes
scl-
