Japans voetbal mikt met
Hans Ooft op WK in 2002
i
lfgcidae(3oma*xi
SPORT
ZATERDAG 11 JULI 1992
li
Hans Ooft: „Ik ben geen Don Quichotte".
UTRECHT - Yasuhiko
Okudera (40) kan bogen
op de indrukwekkendste
loopbaan. De voormalige
Japanse voetbalprof staat
ij bekend als een speler met
een degelijke staat van
dienst in de Bundesliga.
De Duitse clubs Hertha
BSC, FC Köln en Werder
Bremen hadden de Japan
ner tot volle tevredenheid
op de loonlijst staan. Ka-
zuo Ozaki (Arminia Biele
feld) was een speler van
minder allooi en schopte
het dientengevolge min
der ver. In Nederland
poogde Tatsuya Mochizu-
ki (Haarlem en Telstar)
tussen '82 en '84 tever
geefs te slagen als brood
voetballer.
Hun land van herkomst blonk
in internationaal opzicht al
leen in 1968 uit op de voetbal
velden. Geadviseerd door de
Duitser Dettmar Cramer inden
de Japanners tot ieders verras
sing het brons in het olympi
sche voetbaltoernooi van
Mexico. Cramer was een coach
op afroep. De 44-jarige Hans
Ooft, de afgelopen drieëneen
half jaar technisch-directeur
van eredivisieclub FC Utrecht,
wordt binnen de professionele
Japanse sport de allereerste
bondscoach van buitenlandse
komaf. Doel van Oofts missie:
de Japanners klaarstomen
voor het wereldkampioen
schap van '94 in de Verenigde
Staten. Deelname aan de
'Mondiale' dient het voetbal-
hart van de 'economische reus'
te versterken en het binnenha
len van de organisatie van het
WK in 2002 te vergemakkelij
ken.
Niets is Japanse sportbestuur
ders te dol. Gary Lineker, de
lieveling van de Spurs, wordt
een miljoenencontract gegund
bij een volgend jaar nieuw te
formeren profvoetbalclub in
Nagoya. Naar Bryan Robson
(Manchester United) kijkt een
team in Hiroshima verlangend
uit en Ruud Gullit staat in Ja
pan op het verlanglijstje van
elke club.
Japanse auto- en electronica-
giganten laten de yens wappe
ren in een poging bij een
nieuw publiek in de gunst te
komen: voetbalfans. De op po
ten te zetten profliga, gevormd
door tien kapitaalkrachtige
clubs, moet een doorslaand
(commercieel èn sportief) suc
ces worden. Vanaf volgend jaar
mei gaat het balletje in Japan,
in tien zo goed als nieuwe voet
balcentra, letterlijk rollen.
„Met per ploeg ten hoogste
vier buitenlanders op de loon
lijst en drie in het veld", zegt
Hans Ooft, oud-directeur bij
FC Utrecht.
Voor de post van allerhoogste
voetbalbaas in Japan werd niet
naar internationaal klinkende
namen gehengeld. Franz Bec-
kenbauer en Johan Cruijff
mochten in het verleden door
Japanse voetbalbonzen wel
eens om raad zijn gevraagd,
gepolst voor de functie van
hoofdcoach zijn ze niet. Niet
dat geldschieters het prijs
kaartje van dergelijke arrivés
niet aanstond, maar vanwege
het ontbreken van een 'Japan
se' achtergrond. Ooft bezit
deze wel en hem viel de eer te
beurt. Zijn lijfspreuk deed
weer eens opgeld. „Het is
doodzonde ergens op te stap
pen zonder voetstappen achter
te laten."
Als beginnend docent in dienst
van de afdeling opleidingen
van de KNVB kwam Ooft tien
jaar geleden voorzichtig met
het Japanse voetbal in aanra
king. Hij trainde in die tijd wel
vaker buitenlandse jeugdploe-
gen, die ter voorbereiding op
een internationaal toernooi in
de Zeister bossen waren neer
gestreken, maar werd vooral
getroffen door het aanstekelij
ke Japanse enthousiasme.
Veel vertegenwoordigende ju
niorenteams tellen pupillen
van de voetbaltak van de Shi-
mizu Higashi-hogeschool. On
der de rook van Tokyo worden
de beste voetballertjes gebo
ren. De prefectuur Shizuoka
geldt als de bakermat en is
vanaf volgend jaar met de Shi-
mizu FC (vanzelfsprekend)
vertegenwoordigd in de pro
league.
Shizuoka werd begin jaren
tachtig Oofts eerste (vakantie-
)werkplek in Japan dank zij de
contacten die hij als KNVB'er
met de Japanners had opge
bouwd. Ooft spendeerde het
gros van zijn vakantiedagen in
'82 en '83 aan zijn job als part
time trainer van het team van
het Yamaha-concern. De be
drijfsvoetballers sponnen daar
garen bij. Zij sleepten spelen
derwijs het landskampioen
schap binnen en lieten zich bo
vendien tot winnaar uitroepen
van de Keizerlijke Cup.
Voetbalbladen, in miljoeneno
plagen op de sportbladen-
markt gedropt, schreven in
dertijd in lyrische bewoordin
gen over het voetbaloptreden
van het 'speeltje' van Ooft.
„Voetbal", kopte het maand
blad 'Soccer Magazine', „op z'n
Nederlands." Daaronder niets
dan lof: „Sinds de komst van
de Nederlandse voetbaltrainer
Ooft speelt Yamaha totaal
voetbal. Het voetbal dat Neder
land propageerde op het we
reldkampioenschap in '78. Ya
maha is gegroeid op de basis
die Ooft er heeft gelegd."
Welgevallen
Ooft liet zich de loftuitingen
welgevallen en legde zich toe
op zijn dagelijkse bondswerk.
Totdat, begin '84, zijn bijbaan
tje uitmondde in een vaste
aanstelling als trainer/coach
van de voetbalpoot van auto
mobielconcern Mazda in Hi
roshima. Op een tweejarig con
tract bij de club uit de tweede
divisie volgde in '86 een ver
verste verbintenis van nog
eens twee jaar. „Moet die Ooft
helemaal naar Japan om een
voetbalclub te kunnen trai
nen." Bij zijn afscheid van de
KNVB, na een dienstverband
van zes jaar, werd meer dan
eens de gek met hem gesto
ken.
In eigen land had hij tot dan
toe zijn 'papiertje' Ooft is in
bezit van het diploma coach
betaald voetbal - nimmer in
clubverband te gelde gemaakt.
SEC, een vierdeklasser in
Soest, trof in hem eind jaren
zeventig een toevallige voor
bijganger als amateurcoach.
Practicus werd de in Rotter
dam-Zuid opgegroeide Ooft in
het land van de rijzende zon.
Zijn ster als coach rees daar
toen de ex-speler van Feye-
noord, Heerenveen en Cam-
buur ook met het Mazda-team
kans zag door te dringen in de
prestigieuze eindstrijd om de
Keizerlijke Cup. Dat van de
voetballers van het concurre
rende bedrijf Nissan werd ver
loren, was slechts een smetje
op zijn blazoen. Hij had zijn
team in competitie-verband
immers naar de toplaag van
het Japanse voetbal geloodst.
De werkwijze van Ooft („Het
ligt aan je creativiteit om iets
van je ideeën bij een groep spe
lers terug te zien") werd alom
geroemd op 'het eilandenrijk.
Een bondsdelegatie dacht hem
in '87 al te kunnen paaien met
de functie van bondscoach. Hij
hield toen de boot af, te meer
daar hij zijn verbintenis met
Mazda nog niet had uitge
diend. Terug in Nederland
hoefde hij niet lang te kniezen.
FC Utrecht zag in hem de idea
le technisch -directeur. De af
gelopen drieëneenhalf jaar
was hij intermediair tussen het
bestuurscollege van Theo Aal-
bers en de hoofdtrainers Cees
Loffeld en Ab Fafié. In het va
cuüm dat ontstond na het ont
slag van Loffeld, verruilde
Ooft uit nood even de kantoor
stoel voor de trainersbank.
In de Domstad leek de polder
bewoner na terugkeer uit
Japan had hij zich genesteld
op „een mooi kaveltje" in
Dronten zich te settelen.
Totdat er eind vorig jaar weer
een felle 'Oosterse' wind op
stak. Ooft werd de leiding van
het nationale Japanse team op
de lange route naar het volgen
de wereldkampioenschap, dat
'94 in de Verenigde Staten, toe
vertrouwd. Een voorstel dat hij
niet lang in beraad hoefde te
houden.
Referentiekader
Hans Ooft ziet het als een belo
ning voor zijn inspanningen in
het Japanse clubvoetbal. „Ze
weten wat ik daar heb gedaan.
Een volslagen buitenstaander,
met welk referentiekader dan
ook, begrijpt de verbindingen
daar niet één twee drie. Als je
niet weet waarom ze volgens
hun cultuur iets doen, kun je
ze nooit in jouw richting over
de streep trekken. Het was een
prettige verrassing dat ze bij
me aanklopten."
„Ze hadden Beckenbauer kun
nen vragen, ja. Ik vind het dus
hartstikke eervol dat ik het
ben geworden. Vooral in de zin
dat ik de eerste niet-Japanner
ben die een nationaal team on
der zijn hoede krijgt. Dettmar
Cramer is jarenlang adviseur
van de Japanse voetbalbond
geweest. Dat vrijblijvende is
wel lekker, maar ik eiste ver
antwoordelijkheid. Dat ik die
heb gekregen is in feite on-Ja-
pans. Daarom heeft het zo lang
op zich laten wachten, want ik
ben in '87 ook al eens bena
derd."
„Vrijblijvende adviezen kun
nen in de wind worden gesla
gen. Daar moest ik niets van
hebben. Ik wilde alles, öf niets.
Anders werkt het niet. Die
eindverantwoordelijkheid is
geen ballast, maar geeft wel
extra druk. Grote fouten kun
je je niet veroorloven, dat is
duidelijk."
Het veranderde profmilieu
spreekt hem aan. De tien
hoogst geplaatste voetbal
teams zijn niet langer onder
deel van multi-nationale on
dernemingen, „maar worden
eigen bedrijven, naamloze
vennootschappen. De afhan
kelijkheidsrelatie met één be
drijf is weg." Volgend jaar mei
gaat de prof-competitie-nieu-
we-stijl van start. Tot die tijd
hebben de clubs de gelegen
heid hun selecties aan te vul
len met buitenlandse avontu
riers. Gary Lineker is bij Tot
tenham Hotspur opgespoord
en Bryan Robson van Man
chester United staat op de no
minatie naar Japan te verkas
sen. De komst van blikvangers
van overzee moet het toe
komstperspectief voor het
voetbal, nu nog in de schaduw
van het zwaar gesponsorde
honkbal, vergroten.
Omhoog
Ooft: „De attentiewaarde moet
omhoog. Voetbal moet niet
langer gekoppeld zijn aan één
bedrijf, maar dient streekge
bonden te worden. De stad
Osaka moet te klein worden
voor het electronicabedrijf
Matsushita. Het moet wijdser,
landelijker worden. Het aantal
hoge-schoolteams dat meedoet
aan de kampioenschappen is
al enorm uitgebreid onder in
vloed van de uitstraling van de
sport. De jaarlijkse wereldbe
kerfinale in Tokyo, tussen de
clubkampioen van Europa en
Zuid-Amerika, is daar een
goed instrument voor geweest.
Daarnaast zijn de media inge
sprongen op het voetbal. De
belangrijkste wedstrijden ko
men live op televisie. De be
kerfinale op 1 januari is tradi
tie geworden. Half twee is de
aftrap, dat weet iedereen."
„Voetbal was al teamsport
nummer twee in Japan, maar
staat op het punt het honkbal
te overtreffen. Dat is wat. Die
honkballers beginnen er een
beetje bang van te worden.
Vooral jongetjes jonger dan
twaalf trappen steeds vaker te
gen een bal. Het aantal jeugd-
teams dat meedoet aan de offi
ciële schoolkampioenschap-
pen is in die leeftijdscategorie
in ruim tien jaar verdrievou
digd."
„In hun hele denken staat cen
traal dat de organisatie van het
wereldkampioenschap in 2002
moet worden binnengesleept.
De drang om dat doel te verwe
zenlijken gaat zelfs zo ver dat
het jaartal op mijn officiële vi
sitekaartje is afgedrukt. Nee,
het is niet mijn postcode. Be
slist niet. De stadions van de
tien nieuwe profclubs moeten
in orde zijn, zodat de infra
structuur voor 2002 klaar is. Ik
denk niet zo ver vooruit, dat
mag ik ook niet. Ik ben er voor
het doel op korte termijn, de
kwalificatie voor het WK in
Kemphanen
Weten de Japanners volgend
Gekker,
doller,
dwazer
door FRANK WERKMAN
FOTO: PERS UNIE
voorjaar in een voorronde uit
de greep te blijven van de Ver
enigde Arabische Emiraten,
Thailand, Sri Lanka en Ban
gladesh, dingen ze in eind '93
in een poule van zes mee naar
twee tickets voor het WK
'Amerikaanse stijl'. De te ver
wachten kemphanen op het
laatste traject zijn de beide Ko
rea's en China. „Plus waar
schijnlijk twee Arabische lan
den", peilt Ooft de krachtsver
houdingen. „En hopelijk zit
Japan daarbij. Dat is mijn
klus."
Om zijn selectie te kristallise
ren heeft hij een grootscheep
se oefencampagne opgesteld.
Tot en met december staat het
programma in grote lijnen
vast. De maand juli wordt gro
tendeels in Europa doorge
bracht. Een uitgebreide trai
ningsstage wordt omlijst met
twee a drie wedstrijden. FC
Twente is op vrijdag 17 juli in
Bathmen, bij Deventer, spar
ringpartner van de Japanse
ploeg-in-de-steigers.
De Europese zomertoer staat
in het teken van een duel 'op
leven en dood', ook al heeft het
de strekking van een vriend
schappelijke wedstrijd. Want
op 1 augustus is Seoul decor
van Zuid-Korea-Japan, qua
emotionele beleving te verge
lijken met Duitsland - Neder
land. „Haal dat vriendschap
pelijke etiket er maar af. Ja
panners zijn niet zo geliefd in
Zuid-Korea." Later die maand
volgen in Japan twee confron
taties met de Italiaanse serie
A-vertegenwoordiger Juven-
tus en wordt in China een toer-
nooi-cyclus afgewerkt met het
gastland en de twee Korea's. In
november is Hiroshima plaats
van handeling van het Azia
tisch kampioenschap. „De te
genhanger van het EK", meent
Ooft. Japan is als gastland au
tomatisch geplaatst voor deze
krachttoer.
„Aan het eind van het jaar
moet ik inzicht hebben in de
kwaliteiten van mijn selectie
spelers en in de niveauver
schillen tussen de diverse lan
den. Tussen de wedstrijden en
toernooien door zal ik de spe
lers een paar maal oproepen
voor centrale trainingen in een
nieuwe, vaste standplaats van
de bond."
Dido Havenaar
De in '84 door Ooft naar Japan
meegelokte doelman Dido Ha
venaar (ex-FC Den Haag)
treedt toe tot het korps assis
tenten. Havenaar, zelf nog spe
lend in een Japans clubteam,
krijgt op part-time basis als
taak de doelverdedigers te tes-
Eerderdeze week viel op een laat avondlijk uur
mijn oog op televisiebeelden van
atletiekwedstrijden in Lille. Verdiept in de vraag
of het actuele of ingeblikte plaatjes waren heb ik
me niet, gefascineerd als ik raakte door wat er
allemaal op mijn netvlies werd geprojecteerd.
Ooit was atletiek een bezigheid, waarin maar drie
elementen golden: hoger, sneller, verder. Maar die
tijd ligt inmiddels achter ons. De moeder der
sporten heeft zich namelijk inmiddels gehuld in
zo'n veelkleurige uitmonstering datje de adem
soms bijna wordt benomen. Daardoor is het motto
thans: gekker, doller, dwazer.
Ik kan me herinneren dat badnimfen in de
zwemwereld opzien baarden door plotsklaps op
de startblokken te verschijnen in kostuumpjes, die
twintig jaar geleden aan de Cote d'Azurniet
zouden misstaan. Hoog uitgesneden heuplijnen
en smal gecoupeerde kruisstukken markeerden de
van een onvergelijkbaar strak materiaal
vervaardigde zwem-outfits.
Daar tussen kon zo waar hier en daar een heuse
bikini worden gesignaleerd, hoewel je je daarvan
ook weer niet al te veel moest voorstellen. Slechts
een smal reepje buik bleef daarbij onbedekt,
terwijl juist een zo breed mogelijke strook vel en
vlees tussen boven- en onderstuk zo
zinneprikkelend kan zijn.
Maar dan de atletiek in Lille. Wie schetste mijn
verbazing toen ik tussen de atletes, die aan de
start stonden voor de 1500 meter óók een paar
bikini's ontdekte. Even nog dacht ik dat ik aan
zinsbegoocheling leed, het was tenslotte al na het
middernachtelijk uur. Maar nee, nadat ik mijn
ogen had uitgewreven ontwaarde ik zelfs Zola
Budd in zo'n uitdossing.
Zola Budd is zoals bekend het Zuidafrïkaanse
meisje, rond wie net zo veel heisa ontstond
vanwege haar landsaard als haar blote voeten.
Op eeltklompen placht zij ooit over het tartan te
roffelen, waarbij ze doorgaans haar opponentes
slechts haar hielen liet zien. Ditmaal werd het
slechts haar buik.
Voor het Zuidafrïkaanse wonderkind van weleer
is de tijd evenwel niet stil blijven staan. Bij de
hernieuwde kennismaking bleek me dat Zola de
geneugten des levens niet aan zich voorbij heeft
laten gaan. Waardoor tussen de twee stukken
textiel rond haar lichaam een strookje huid
zichtbaar was dat het ergste deed vrezen omtrent
haar sportieve ambities op korte termijn.
Lang vertoefde Zola Budd. tijdens de race in Lille
nog aan de kop van het peloton, maar toen haar
merendeels decent geklede en normaal geschoeide
concurrentes even gas gaven was het over en
sluiten voor de barrevoetse atlete. Die nog niet zo
lang geleden de absolute top was in haar
discipline. Maar nu nog slechts op de been lijkt te
worden gehouden door de drijfveer toch nog
eenmaal uit te kunnen komen bij de Olympische
Spelen. Een toneel, waarop ze vanwege de boycot
van haar land nimmer eerder mocht verschijnen.
Zola Budd was in Lille en is straks in Barcelona
niet de enige extravagant uitgedoste sportvrouw.
De internationale atletiek is tegenwoordig
vergeven van de Agassi-achtige lieden. Je ziet in
de startblokken niet alleen overmaatse bikini's,
maar ook gestroomlijnde maanpakken met lange
pijpen.
Het enige dat nog ontbreekt is de bij de schaatsers
gebruikelijke hoofdbedekking, de aan het pak vast
zittende muts, die wapperende en dus lucht-
weerstand oproepende haren in toom moet
houden. Dat is maargoed ook, want atletiek is
inmiddels ook de sport waarin de coiffure tot
handelsmerk is uitgegroeid. Je ziet hoog
opgeschoren nekken alsmede artistiek
uitgevoerde uitstulpsels, waarmee vooral de
donkere hardloopsters zich onderscheiden.
Deze exotische uitwassen geven atletiek
tegenwoordig een extra dimensie. Vooral de
plaatjes vóór de start van het een of andere
nummer vormen daardoor amusant kijkvoer. Een
voetbaldoelman bij een rechtstreekse uitzending
weet dat hij bij lang talmen tijdens het uitschieten
veel in beeld komt. op de video thuis. Een atleet (ml
v) beseft dat naarmate hij/zij er gekker, doller of
dwazer uitziet de kans groter is op een royale
projectietijd in de huiskamer; soms langer dan de
race zelf duurt.
Met alle prettige gevolgen vandien voor later te
incasseren,startgelden. Sporters mogen dan
allerwege door kledingfabrikanten worden
uitgekleed, dat geldt niet voor hun bankrekening.
ten tijdens speciale oefenses
sies. „Dido komt twee keepers
tegen die hij al kent, want die
heeft hij mee helpen opleiden
in onze Mazda-tijd." De andere
assistenten rekruteert de Ne
derlandse bondscoach ter
plekke uit het bestand club
trainers. „Zij zullen moeten
aangeven wie er voor selectie
in aanmerking komen. De
graad van samenwerking met
de tien profclubs moet hoog
zijn."
Hordes voetbal-immigranten,
hongerig gemaakt door vorste
lijke aanbiedingen, ziet Ooft
liever niet in Japan aankomen.
„Geen vliegtuigen vol alsje
blieft. Goede voetballers die
een bijdrage willen leveren
aan de ontwikkeling van het
Japanse voetbal, zal ik wel be
groeten. Het moeten goede
voorbeelden zijn, zoals Line
ker. Wie er komen, weet ik
niet. Laten we even het EK af
wachten. Misschien zijn er wei-
Nederlanders bij." De onder
drukte glimlach duidt op voor
kennis, maar Ooft wenst die
niet te spuien.
Als bondscoach zal hij de juiste
mix moeten bereiden van uit
eenlopende stijlen, van het in
het land graag beoefende sam
ba-spel tot de door Japanners
gekopieerde Europese speel-
trant. Zoiets als een typisch Ja
panse speelwijze bestaat niet.
„Een Japanner is een groeps-
mens, voelt zich dus thuis in
de groepsdynamiek. Daar hoef
je geen kenner voor te zijn. Het
gaat erom de juiste afstemmin
gen te krijgen. Om die te ont
dekken heb ik voor een vrij
lange aanloop gekozen. Want
de beste spelers, waar ze ook
vandaan mogen komen,
moeten daarin gaan functione
ren. Eens zal het team er
moeten staan, want voetballers
willen nu eenmaal zekerheid.
Dan gaan ze groeien. Aan een
vraagteken op zijn rug heeft
een speler niets."
Gestructureerd
„Japanners zijn bezige men
sen, Japanse voetballers bezi
ge bijen. Maar dat bezig zijn
moet gestructureerd worden.
Hun spel kenmerkt zich nog te
veel door grote pieken en da
len. Ze verschuilen zich "als
groepsmensen nog wel eens in
de groep en volharden te vaak
in de van tevoren opgestelde
tactiek. Anticipeert een tegen
stander daarop, moet je het
over een andere boeg kunnen
gooien. Dan moeten de bakens
worden verzet. Dat is een pro
bleem, want dat vraagt eigen
initiatief. De flexibiliteit in de
tactiek zal verhoogd moeten
worden."
„Je kunt zeggen: dit wil ik met
het team, maar als het onhaal
baar is, moet je geen Don Qui-
chot zijn. Dan moet je als een
speer gaan uitzoeken wat wel
haalbaar is en daaruit het
maximale rendement halen.
De Japanners hebben te larig
geteerd op het brons van de
Olympische Spelen in '68. Ik
bespeur dat het jaartal minder
vaak valt in gesprekken met
voetballers en managers. En
dat is een heel goed teken. Ze
hebben in de gaten dat leven
in het verleden geen zin heeft.
De dag van gisteren is voorbij
en in de sport telt altijd de vol
gende wedstrijd."
