Unigro wil beursgang liefst via een omgekeerde overneming
Tijdelijke stad met 35.000 inwoners
Bush: 'zlotyfonds'
anders besteden E
Kunst kijken in grootste s
kasteel van Nederland i
BINNENLAND
Bernard Tapie laat bod
belang in Adidas verlopen
Tjoeroeg past prospectus aan
Ik ial dal koffertje vel
by me houden, en nu op
vef.ue trekken de
fttlas m. Ue hebben dl
Oenoej tyÓ verloren
CeidócGoivtcmt
HERZOGENAURACH De Franse multi-ondernemer en kort
stondige minister Bernard Tapie heeft een bod van een interna
tionale groep financiers op zijn belang van ongeveer 55 procent
in de sportartikelenonderneming Adidas laten verlopen. Het bod
van ongeveer 1 miljard dollar mark liep deze week af zonder dat
Tapie met een reactie kwam. Eerder had Tapie om een verlen
ging van het bod gevraagd dat oorspronkelijk op 1 juli afliep.
Dit heeft de Londens firma Botts Company namens groep
Zwitserse, Oostenrijkse, Japanse en Britse investeerders meege
deeld. Het bod werd gesteund door het management van Adidas.
Bestuursvoorzitter Rene Jaggi had het bod van de groep aan Ta
pie voorgelegd.
Tapie had kort na dat bod laten weten nog geen besluit te kun
nen nemen omdat hij eerst contact wilde met Stephen Rubin, de
topman van de Britse Pentland-groep. Die had al eerder een be
lang van 20 procent van Tapie overgenomen en had het recht van
eerste koop op de resterende aandelen.
ROTTERDAM - Tjoe
roeg Beheer, het omstre
den fonds in onroerend
goed en filmrechten, heeft
de prospectus aangepast
nadat het ministerie van
financiën daarom had ver
zocht. Tjoeroeg zegt dat
het ministerie met die wij
zigingen akkoord is ge
gaan en dat de prospectus
nu voldoet aan de wettelij
ke bepalingen daarover.
Uit de wijzigingen blijkt dat
het totaal fiscaal compensabel
verlies van de in Luxemburg
gevestigde ondernemingen
(film en televisie) 650.000 be
draagt. De jaarrekeningen
over 1989 en de twee daarop
volgende jaren zijn gecontro
leerd door registeraccountants
en in overeenstemming bevon
den met de wettelijke bepalin
gen daaromtrent. Het resultaat
per aandeel van nominaal 1
bedroeg in 1991 0,48 negatief.
In 1990 bedroeg de winst 0,16
per aandeel van nominaal
ƒ100.
Tjoeroeg was eerder dit jaar
het doelwit van een onderzoek
van de Economische Controle
Dienst op verzoek van het mi
nisterie van financiën. Het be-
drijf bleek vorig jaar onder
meer geen prospectus te heb
ben uitgebracht toen het
trachtte aandelen onder een
breed publiek te plaatsen. De
beurs deed daarop een circu
laire uitgaan met het dringen
de verzoek aan de leden niet
langer te handelen in aandelen
Tjoeroeg. De ECD zag in de uit
komsten van het onderzoek-
voldoende aanleiding om justi
tie in te schakelen. Die moet
nog beslissen over een even
tuele vervolging van Tjoeroeg.
MAANDAG 6 JULI 1992
HOUTEN Supermark
torganisatie en groothan
delsgroep Unigro acht
zich over drie tot vier jaar
rijp voor de beurs. Een
beursgang is afhankelijk
van de winstkwaliteit.
„Die moet in overeen
stemming zijn met ons be
leid", zei bestuursvoorzit
ter E.Th.A.C. Albeda Jel-
gersma het afgelopen
weekeinde tijdens een
toelichting op de jaarcij
fers.
Als norm voor de winstkwali
teit hanteert de branche het
nettoresultaat tegenover om
zet. Die verhouding moet bij
Unigro 1,5 procent (na belas
tingen) zijn. Momenteel is die
0,77 procent. Een aantal jaren
terug sprak Unigro ook al eens
over beursgang. Momenteel is
het klimaat er nog niet rijp
voor, zo oordeelde Albarda Jel-
gersma, „na alle ellende die we
de afgelopen jaren hebben ge
had". De Unigro-topman is
kennelijk gecharmeerd van
een constructie als de 'reverse
take-over', de omgekeerde
overneming. Daarbij neemt
een ander aan de beursgeno
teerde onderneming Unigro
Synergie
„Een zeer nuttige exercitie en
een zeer haalbare kaart", zei
Albada Jelgersma na de pers
conferentie. Unigro denkt
daarbij vooral aan de synergie
die een fusie van twee soortge
lijke bedrijven tegelijk ople
vert. Voor hemzelf denkt hij
dan aan een commissariaatsze
tel. „Niet per se in de directie,
om niemand af te schrikken".
Albada Jelgersma haastte zich
te zeggen dat er met niemand
wordt gesproken, maar hij gaf
toe informeel wel eens hier en
daar te hebben gepolst, onder
ander tijdens de handelsmis
sie in maart van dit jaar naar
Zuid-Afrika. „Ik heb wel ie
mand is gedachte, maar die wil
nog niet. Die zei er nog niet
aan toe te zijn".
De Unigro-topman laakte de
marktverdeling in Nederland,
waarbij Ahold 35 procent van
de markt bestrijkt en de num
mers twee en drie ver op ach
terstand staan. Unigro heeft in
Nederland een marktaandeel
van 10,6 procent en streeft
naar vijftien.
Namen van eventuele toekom
stige partners wilde de Unigro-
topman niet noemen uit angst
„voor het afschieten van onge
leide projectielen". Denkbaar
zijn ter beurze genoteerde on
dernemingen als De Boer Win
kelbedrijven en Sligro. Bij De
Boer Winkelbedrijven worden
dergelijke plannen van de
hand gewezen. „Van dergelij
ke gesprekken is geen sprake
geweest", zei financieel-direc-
teur K. Schmalz. Bij Sligro
noemt bestuursvoorzitter ing.
A.J.L. Slippens zo'n construc
tie onbespreekbaar; „we pas
sen voor honderd procent niet
bij elkaar, we hebben heel an
dere doelgroepen".
Unigro (Spar, Super en Cirkel)
is actief in Nederland, België
en Spanje. Albada Jelgersma
stak zijn enthousiasme over
Spanje niet onder stoelen en
banken. Hij omschreef Spanje
als een markt met een „gigan
tisch potentieel". „Er zijn daar
135.000 winkels en winkeltjes,
waarvan meer dan 80.000
kleintjes", rekende collega-be
stuurslid R. Stoelenga voor.
Vooral onder de kleine winkel
tjes, vele niet groter dan 12 m2,
zullen door de opkomst van
grote supermarkten de klap
pen gaan vallen. „De hyper-
markten zullen in marktaan
deel daar slechts nog groeien
van 23 naar 30 procent". De na
tionale supermarktketen zoals
Unigro vindt daar een gat in de
markt, aldus Albada Jelgers
ma.
De overneming van de Spaan
se supermarktketen Grelar As-
turias door Unigro is enige da
gen geleden definitief beklon
ken. zo meldde Albada Jelgers
ma. Grelar Asturias telt 73 ei
gen supermarkten -onder de
naam El Arbol, met een jaar
omzet van 270 miljoen op
jaarbasis. Grelar Asturias is
om precies te zijn overgeno
men door het in 1991 eveneens
in Noordwest-Spanje opge
kochte Penagrande.
In Spanje belevert Unigro nuP
zo'n 3.250 winkels, waarvanP
3.000 „kleintjes die met eenr
Spar-bord op hun dak aanromj13
melen", aldus de beschrijvinger
van Albada Jelgersma. Unigro®
heeft in Spanje nu tweehon-F
derd eigen winkels.
Unigro behaalde in het afgelo-n?
pen boekjaar (eindigend op 31
januari 1992) een nettowinst^
van 32,2 miljoen, dertien pro-fn
cent meer dan in het voorgaan- S1
de boekjaar. De omzet steeg
met 12,2 procent tot ƒ4,1 mil-er
jard. De onderneming streefter
ernaar binnen enkele jaren®1!
qua omzet op 5 miljard te zit-^
TORENS EN KANTELEN
Kasteelvrouwe A.M.D. van Spaendonck:
rechtte laten komen".
,,,Eén van mijn plannen is de kunstcollectie beter tot zijn
SUSKE EN WISKE - DE SCHERPE SCORPIOEN
Wereldjamboree 1995:
WARSCHAU - Het be
staande, nog niet gebruik
te fonds van 1 miljard dol
lar ter stabilisering van de
Poolse munteenheid, de
zloty, moet binnen Polen
een nieuwe bestemming
krijgen. Het geld moet
worden gebruikt voor
steun bij de opbouw van
een particuliere-banksec-
tor en voor de oprichting
van een export-import-
bank.
Dat heeft de Amerikaanse pre
sident, George Bush, gisteren
tijdens zijn vijf uur durende
bezoek aan Polen gezegd. Nu
de zloty in stabiel vaarwater is
terechtgekomen, zal het in
1989 door zeventien landen bej
schikbaar gestelde kapitaaR
niet meer voor zijn oorsprong
kelijk doel wordt ingezet. Mofl
gelijk wordt het op den duuii
door de betrokken landen tef'
ruggenomen. De VS droegerj
200 miljoen dollar aan het
fonds bij, Groot-Brittannië en i
Canada schonken ook geld, en|
Duitsland en Frankrijk gaven
een krediet. Het is natuurlijk,
de vraag of de andere zestienj
landen met Bush's nieuwe g
dachten kunnen leven. In iejl//
der geval zijn de VS bereid hun
aandeel van 200 miljoen dollar'18
een andere bestemming te geJisv
ven. Bush heeft de Poolse pre>p i
sident Lech Walesa laten we-io,-
ten dit onderwerp aan te snijich
den tijdens de G-7-top. vor
LEUSDEN - Het grote
werk begint na deze zo
mervakantie en duurt dan
drie jaar lang voort. Het
moet uitmonden in de We
reld Jamboree 1995. Die
wordt gehouden op 300
hectare poldergrond rond
de Flevohof, aan de rand
van het Veluwemeer, van
1 tot en met 11 augustus
1995.
Scouting Nederland is gast
heer, maar er is vanzelfspre
kend een onafhankelijke
stichting gevormd, die zich
.moet bezighouden met de ver
dere opzet van dit achttiende
internationale treffen van
scouts uit meer dan honderd
vijftig landen.
Er moet natuurlijk geld op ta
fel komen. Zeventien miljoen
voor de inrichting van het ter
rein, zestig miljoen voor de ex
ploitatie van de jamboree. Er
moeten plannen uitgewerkt
worden voor de tentenstad in
Flevoland. Een stad met alles
erop en eraan voor het twee-
weekse verblijf van dertigdui
zend deelnemers en rond de
vierduizend medewerkers, die
zich zullen bezighouden met
het thema 'Future is now'. De
toekomst begint vandaag. En
er moet een omvangrijk jam
boree-programma zijn, geënt
op dat thema.
De drie jamboree-directeuren
Hans van Ark, Peter van
Heek en Paul Linders - die
vanuit het landelijk bureau in
Leusden opereren zullen dus
om te beginnen een legertje
medewerkers om zich heen
moeten verzamelen, een leger
tje dat zal groeien naarmate de
datum van de openingscere
monie nadert. Voor twee van
de drie is het geen karwei op
vreemd terrein, want Van Ark
was tot voor kort algemeen di
recteur van Scouting Neder
land. Nu beoefent hij dezelfde
functie voor de jamboree. Pe
ter van Heek is ook een 'be
roepsscout'. Zijn functie is nu
programmadirecteur.
Het laatste lid van de driespan,
Paul Linders, weet zijn scou-
ting-ervaring beperkt tot zijn
jeugdjaren. Maar als partner in
een adviesbureau ligt het werk
dat hij moet doen in de lijn van
„Mochten er gebreken in de
organisatie zijn, dan zullen die
daar al duidelijk worden".
Vooralsnog verkeert het jam
boree-driespan in het stadium
van de prille plannen. En van
de inventarisatie van proble
men. Linders moet zich in rio
leringen verdiepen, in vuilop-
haalproblematiek („Geschei
den vuilinzameling, dat staat
al vast"), in het openbaar ver
voer („Een busstation. We ver
wachten honderdduizenden
dagbezoekers in die periode,
en er zijn veel activiteiten bui
ten het eigenlijke terrein. Dat
betekent dat je dagelijks een
halve stad deelnemers van het
ene naar het andere punt moet
brengen. Vijftig man in een
bus, tienduizend man die op
excursie gaan, dat is dan twee
honderd bussen vol".). Zo zijn
ze alle drie in grote getallen
aan het rekenen.
Peter van Heek denkt eraan
om alle deelnemers onder des
kundige begeleiding een zeil
tochtje te gunnen. Een pril
plan, pin hem er niet op vast,
want ze hebben intussen al wel
globaal de consequenties over
dacht.
Van Heek: „Scouting en water
horen bij elkaar, dus er zijn
heel veel groepen met boten.
We hebben al uitgerekend dat
we boten genoeg in Nederland
hebben om iedereen een zeil
tocht te kunnen aanbieden.
Maar dan moeten we wel zien
dat we die achthonderd sche
pen in Flevoland krijgen. En
we moeten er voor zorgen, dat
er per schip ook twee mensen
zijn om te kunnen varen. Dan
heb je het dus over zestienhon
derd medewerkers".
Nog een puntje uit de eerste
plannen. Een Jamboree is niks
zonder passende openings
plechtigheid. Dus moet alleen
daarom 'hotelman' Linders al
zorgen voor een 'theater' dat
plaats biedt aam veertig- tot
vijftigduizend mensen. Het is
al in het plan opgenomen. Ver
volgens de taak aan Van Heek
om mensen te vinden die een
dergelijke plechtigheid kun
nen ontwerpen.
Terwijl de algemeen directeur
zich al aan het bekommeren is
om zaken van openbare orde,
als hij tenminste niet op geld-
jacht is. „Je zult bij zo'n evene
ment ook veiligheidsmaatre
gelen moeten nemen, een be
wakingsdienst is dus ook een
kwestie waarmee we ons
moeten bezighouden".
Nederland telt een respectabel aantal landhuizen en
kastelen. De bewoners daarvan zijn lang niet altijd
gediend van publiek. De paar families die de bezoe
kers wel een kijkje in de keuken gunnen, doen dat
meestal uit pure geldnood. De lusten en lasten van
het wonen op een landgoed. Vandaag: Huis Bergh.
Alles wat hier aan meubels en
kunst staat heeft hij in de
loop van de jaren gekocht",
aldus Van Spaendonck. „Van
Heek had een voorliefde voor
middeleeuwse kerkelijke
kunst en aan hem is het te
danken dat we zo'n unieke
collectie van die kunstvoor
werpen bij elkaar hebben".
De gewone burger kan tegen
woordig ook van dit moois ge
nieten. Het hele jaar door
worden er rondleidingen ge
organiseerd voor het publiek
(inlichtingen tel. 08346-
61281).
'S-HEERENBERG - Ro
mantisch is het zeker, wonen
in kasteel Huis Bergh te 's-
Heerenberg. Praktisch is het
echter niet. Toch wint het.ro
mantische en avontuurlijke
het bij de huidige kasteel-
vróuwe A.M.D. van Spaen
donck. Sedert januari is de
voormalige historica direc
teur van de stichting Huis
Bergh en bij die functie hoort
een deel van het kasteel als
ambtswoning.
Huis Bergh heeft een lange
geschiedenis achter de rug.
Rond 1250 werd het eerste
kasteel gebouwd door toen
nog de heren van den Bergh.
Vanaf ongeveer 1500 werden
de heren in de adelstand ver
heven en mochten zij zich
graven noemen. In 1712
kwam het kasteel door over
erving in handen van de Ho-
henzollerns. Die hebben er
niet lang plezier van gehad,
want in 1735 brandde het kas
teel volledig uit. Tegen de tijd
dat de restauratie klaar was
waren de Hohenzollerns al
dood. Zodoende deed het
kasteel lange tijd dienst als
seminarie en soms als woon
huis. In 1912 werd het kasteel
aangekocht door de Twentse
textielbaron dr. J. H. van
Heek. Hij liet het eeuwen
lang verwaarloosde kasteel
grondig restaureren en ging
er met zijn gezin in wonen.
„Toen Van Heek het kq steel
kocht stond er één stoel in en
in de kelder vond men een
paar opgerolde schilderijen.
Kerkelijke kunst
„Eén van mijn plannen met
het kasteel is de kunstcollec
tie beter tot zijn recht te laten
komen. De schilderijen han
gen nu bij elkaar in één ver
trek, met een. beetje museale
indeling. Bij kunstkenners
staat de collectie van middel
eeuwse kerkelijke schilderij
en hoog aangeschreven. Er
zitten werken bij van Itali
aanse en Nederlandse mees
ters. Naast de schilderijen
heeft het kasteel de beschik
king over een unieke collec
tie Middeleeuwse hand
schriften. Die boeken zijn
door de monnikeq prachtig
versierd, sommige bladzijden
zijn hele kunstwerken met
ragfijne tekeningen en kleu-
Van een mooie collectie kan
de schoorsteen echter niet ro
ken, dus is het kasteel driftig
op zoek naar andere bronnen
van inkomsten. „Per jaar is er
1,5 miljoen gulden nodig voor
de exploitatie van het kasteel
en de 1650 hectaren land
goed. De openstelling van het
kasteel kost momenteel nog
veel geld. We hébben dertig
gidsen die de rondleidingen
verzorgen. Daarnaast hebben
we vijf mensen die het kas
teel constant schoonhouden.
Dat moet wel, want je kunt
mensen niet door het stof la
ten lopen. De totale kosten
daarvan bedragen 250.000
gulden per jaar. Aan entree
komt er ongeveer de helft
binnen. Het aantal bezoekers
moet dus drastisch omhoog".
Muntgebouw
Een andere mogelijkheid is
te zorgen dat er per bezoeker
meer wordt verdiend. De dor
stige bezoeker moet het nu
doen met een koffie-auto-
maat en dat oogt niet echt
klantvriendelijk. „Er zijn
plannen om in het rentmees
terhuis een theeschenkerij te
beginnen'. Daarnaast verhu
ren we soms een gedeelte van
het kasteel voor diners, con
gressen of symposia". Ande
re mogelijkheden ziet Van
Spaendonck in de oude Gra
felijke Munt. Dit gebouw bij
het kasteel is de enige nog be
staande muntplaats in Ne
derland. Tijdens de rondlei
ding worden de bezoekers
verwelkomd door een in tra
ditionele kleding gestoken
muntmeester en kan het pu
bliek een eigen muntje slaan.
„De benedenverdieping fun
geert in de zomermaanden
als een café-restaurant. Dat
willen \ye uitbreiden. Het ter
ras buiten heeft minder aan
trekkingskracht op de gas
ten, omdat het recht tegen
over een kerkhof ligt. De
mensen vinden het niet pret
tig om hun kopje koffie te
drinken met uitzicht op de
grafzerken. Toch zijn er wel
mogelijkheden voor een
meer commerciële exploita
tie".
TC ftHTyOOHDin I
SJOT DE rifn MG
De Poolse president Lech Walesa en de Amerikaanse president, George Bush, die gisteren een vijf uur
durend bezoek aan Polen bracht, op het balkon van het koninklijk kasteel in Warschau.
FOTO: EPA
zijn vak. Linders is de 'hotel
houder' van de drie, de wet
houder van volkshuisvesting
en openbare diensten. Hij
moet de tentenstad organise-
Er zijn voor al dat werk nu al
miljoenen guldens in het voor
uitzicht gesteld. De regering
doet mee voor 9,4 miljoen, de
gemeente Dronten en de pro
vincie Flevoland steken er elk
ongeveer een miljoen gulden
in, de voormalige Flevohof
doet mee voor vijf miljoen. De
jamboree-directie is op zoek
naar een tiental hoofdspon
sors, die samen voor een mil
joen of acht in de boeken wil
len. En er zijn allerlei fondsen,
benaderd, die naar schatting
goed moeten zijn voor een zes
miljoen gulden. Een 'eigen'
jamboree-loterij moet een deel
van dat bedrag opleveren. De
rest van de kosten moeten
door de deelnemers worden
opgebracht.
Die moeten er stuk voor stuk
daadwerkelijk de handen voor
uit de mouwen steken, want
het is een eis, dat elke scout de
helft van de reis- en verblijf
kosten eigenhandig heeft ver
diend. „We zijn er op die ma
nier zeker van dat het allemaal
jongens en meisjes zijn die er
ook wat voor over hebben om
mee te doen". Het is een regel
die met succes bij elke jambo
ree wordt gehanteerd.
Race
Jamborees worden, net als
Olympiades, eens per vier jaar
gehouden. Landen stellen hun
kandidatuur, organisaties
slaan aan het lobbyen om de
eer binnen te halen, maar an
ders dan bij Olympiades ge
schiedt dat in de schaduw van
de publiciteit. Nederland won
de race van belangrijkste con
current Brazilië. Nederland
heeft trouwens wat dat betreft
een naam op te houden. In
1937 kwam de vijfde wereld
jamboree naar Vogelenzang/
Bloemendaal. Er waren 28.750
deelnemers. Het staat nog al
tijd als een van de toppers te
boek.
Anno 1992 moet een dergelijk
aantal toch op zijn minst op
nieuw haalbaar zijn. Dat is een
belangrijk uitgangspunt van
de planning. Ze is op dertig
duizend mensen gebaseerd,
maar er moet toch ook rek ge
noeg blijven om een aanmer
kelijk grotere internationale
scoutingmacht te kunnen in
kwartieren. Want nu al houden
de drie met die mogelijkheid
rekening. Nederland is ten
slotte betrekkelijk gemakke
lijk bereikbaar, het is boven
dien omringd door landen
waar scouting bloeit. Die kun
nen zonder problemen grote
delegaties sturen.
Anders dan bijvoorbeeld Ko
rea, waar de vorige wereldjam
boree plaats had, en waar een
land als Nederland met twee
honderd vertegenwoordigers
present was. Tweehonderd van
de 125.000 leden die Scouting
Nederland telt. Nederland
schijnt ook gemakkelijk te lig
gen voor de scouts van de Ver
enigde Staten (natie nummer
één). Die beloofden al een dele
gatie van drieduizend leden.
Nieuw, en onvoorspelbaar, is
de Oosteuropese deelname.
Scouting is daar nu boven de
grond gekomen. Weliswaar
waren er organisaties die voor
gaven 'scouting' te bedrijven,
maar toegang tot de wereldor
ganisatie kregen ze nimmer
omdat ze onder staatsgezag
moesten functioneren. De we
reldorganisatie eist van haar
leden een strikte a-politieke
instelling. Nu dat een feit is,
zijn de voormalige 'communis
tische' groepen wél lid en mo
gen ze meedoen.
Dat mogen ze al bij de Europe
se Jamboree. Dat is een Neder
landse primeur, want er was
nog nooit een dergelijk Euro
pees treffen. Thema van deze
eersteling, onder meer: de een
wording. De 'Europese' be
gin augustus 1994 - is, niet in
dé laatste plaats, tevens een
generale repetitie voor 1995.
Van links naar rechts: Paul Linders, Hans van Ark, Peter Van Heek.
FOTO: BRAND OVËREEM
