Zestigduizend mensen in
elgisch modderballet
Astor
Piazzolla
Carmina Burana in Eindhoven
heeft zegen van weduwe Orff
KUNST/RTV
11
Bezettingsmanifestatie in Amsterdams Museum Fodor
Spel gastorganist valt zwaar tegen
l&idac (Sotncwt
MAANDAG 6 JULI 1992
[STERDAM - Ruim honderdvijftig Amsterdamse stier, het Leger van de Kunst, actie bij het Stedelijk Mu-
onafhankelijk van het Stedelijk met een eigen gemeente-
[eeldende kunstenaars hebben dit weekeinde met hun
junst Museum Fodor aan de Keizersgracht bezet. Met
leze 'actie-expositie' wilden ze het museum voor sluiting
lehoeden. Fodor staat bekend als een podium voor jonge
eeldende kunstenaars uit Amsterdam en omgeving.
btier, net i^gervan ae rvunsi, act e tuj ne oteueaj^ u- - ar Medio yori
de vlag van de Zwarte Stier en liet de metalen platen met
de teksten 'Vóór Fodor' en 'Uit het hart' aan de gevel van
het museum hijsen.
breiding van het museum en stelde daarvoor een extra
bijdrage van 600.000 gulden ter beschikking.
In het concept Kunstenplan van eind april worden deze
plannen echter volledig teruggedraaid. Museum Fodor
he^en plagen gepresenteerd om he^ieuwe Vomge-
gen tegen de politiek van de gemeente Amsterdam"
Wethouder Bakker van cultuur heeft toezegd om te k»
vings-instituut in de panden van het Museum te vesti
gen.
,pjuseum Fodor wordt met sluiting bedreigd omdat wet- Volgens de actievoerders laat het Stedelijk Museum hier- Pannen ecnxer voiieuig iei uggeui ddiu.
louder Bakker van cultuur in het pand hit nieuw op te me! de wereld krachtig zien dat het Fidor steunt". De verliest zijn subsidie waardoor
jchten Vormgevings-instituut wil vestigen. Het besluit ttiatrcron mnptpn vnlupn? hpn ?pzien worden als ..een sa- gemeente Amsterdam en mi
inspan de gemeenteraad over het museum wordt deze week
Ra|erwacht. In een pamflet protesteren de kunstenaars te-
h ten „het afbraakbeleid van de gemeente Amsterdam, te-
^l6Sen de sluiting van Museum Fodor, en tegen de stiekeme
frjze waarop anderhalf miljoen gulden aan de beeldende
[unsten wordt ontstolen",
iriciie uitgebreide protest-expositie betrof volgens hen het
Scufeusje van de zalm van de actuele kunst. Precies waar
iet unieke museum voor is bedoeld, zo stelden de actie
voerders. Eerder voerde de nieuwe actiegroep De Zwarte
seum Fodor in de huidige of een aangepaste vorm, maar
„dat de beslissing in handen ligt van de gemeenteraad".
De opstelling van het Stedelijk Museum is voor de actie
voerders vooral van belang omdat Fodor voor zijn ten-
toonstellingsbeleid verantwoording moet afleggen aan
zijn directeur W. Beeren. Financieel is Museum Fodor Vormgevings-instituut.
ken naar mogelijkheden voor integratie van Fodor met
het Stedelijk Museum maar volgens de actievoerders is
de kans hierop klein. Bovendien willen ze in het huidige
pand blijven en denken dat er na de eerder geplande uit
breiding van het museum ook genoeg ruimte is voor het
Actrice Georgia
Brown overleden
LONDEN De Britse zangeres en
actrice Georgia Brown, die onder an
dere furore maakte als de wulpse en
brutale Jenny in de 'Dreigroscheno-
per' van Brecht, is gisteren na een
kort ziekbed op 57-jarige leeftijd in
Londen overleden.
Brown begon haar carrière als blues
zangeres en cabaretière. In de Vere
nigde Staten en Groot-Brittannië
werd zij bekend door haar rollen in de
'Dreigroschenoper' en de musical
'Oliver!' van Lionel Bart. Zij vestigde
zich in Hollywood en speelde onder
andere in de film 'The seven percent
solution'. Zij was in Londen voor een
concert ter ere van Sammy Davis Jr.
toen zij ziek werd.
Carreras opent festival
voor de Russische kunst
MOSKOU - De Spaanse operazanger Jose Car
reras opende zaterdag een achtdaags kunstfes
tival in Moskou, waarvan de inkomsten zullen
worden aangewend ter ondersteuning van de
kunsten in Rusland. Omari Sokjadze, organisa
tor van het festival op het Rode Plein, liet weten
dat verder onder anderen Dave Stewart van de
Eurythmics, het London Chamber Orchestra en
solisten van het Bolsjoi-ballet hun medewer
king hebben toegezegd. Verwacht wordt dat het
festival door meer dan een half miljoen mensen
zal worden bezocht. Dat is ook nodig om uit de
kosten te komen, want naar Sokjadzes zeggen
heeft de organisatie van het festival een bedrag
van niet minder dan negen miljoen dollar plus
300 miljoen roebel gevergd. De naam van de
geldschieter wilde hij niet bekendmaken.
Jock Torhout. Met: The Scabs, Smas
hing Pumpkins, Extreme, Urban Dan-
Luka Bloom, Crowded
>e, Lou Reed, Red Hot Chili Pep-
i Bryan Adams. Festivalterrein
Jorhout. Zaterdag.
Boms zijn er van die mo-
jnenten waarop de con
certganger zich afvraagt
in vredesnaam de lol
fan een concert is. Is dat
dj voorbeeld als je in het
Ki^eyenoordstadion 52,50
ten lulden hebt betaald voor
lijk,'jen kaartje dat slechts uit
licht biedt op een groot vi
deoscherm in plaats van
Ridcfcp het podium? Of is dat
Chilsje in het Belgische Tor-
=auf0Ut een popfestival ver-
Tapcht, maar met een bal
letvoorstelling wordt ge-
Tonfronteerd. Een mod-
i Dulerballet, wel te verstaan,
^Jrant de meeste bezoekers
Co itonden zaterdag na de re-
a Piien letterlijk tot hun en-
iels in de blubber.
De eerste vier groepen hadden
allemaal met de buien te ma
ken, maar het gros van het pu
bliek liet zich daar - letterlijk
en figuurlijk - niet door uit het
veld slaan. Nou ja, behalve dan
de mensen in de voorste rijen
tijdens de wervelende shows
van de meest dansbare acts: de
soms wat neurotische gitaar
rock van de Smashing Pump
kins uit Chicago, de crossover-
rap van onze eigen Urban Dan
ce Squad en de ongelimiteerde
funkmetal van de Red Hot Chi
li Peppers. Tijdens hun con
certen belandden de fans via
een soort omgekeerde stagedi-
ve tussen de persfotografen,
werden snel via de persuit
gang weer op het terrein ge
stuurd, waarna het hele ritueel
zich een minuutje later weer
herhaalde...
De drie voornoemde groepen
zorgden tijdens Rock Torhout
voor het meeste vuurwerk, al
bleef het gemis van Pearl Jam
(waarvoor de afwisselend cha
otische en spannende Smas
hing Pumpkins in allerijl wer
den opgetrommeld) voelbaar.
De Urban Dance Squad had
ook een ijzersterke dag en dat
de groep ook internationaal fu
rore heeft gemaakt, bleek veel
later op de dag: tijdens de slot
fase van het concert van de
Peppers kwam zanger Rude
Boy het toneel op voor een in
drukwekkende gastbijdrage.
Sympathiek
Wie zeker ook imponeerden
waren de Belgische Scabs, die
als eerste geprogrammeerd
stonden, maar met hun sympa
thieke combinatie van soul en
melodieuze pubrock eigenlijk
meer hadden verdiend.
Na de enerverende bijdrage
van de Smashing Pumpkins
mocht Extreme opnieuw haar
virtuositeit bewijzen, al ge
beurde dat dit keer allemaal
wat spanningsloos mede door
de kennelijk niet uit te roeien
drumsolo. 'Rest In Peace' was
het enige nieuwe nummer en
belooft toch weer veel voor de
in september te verschijnen
derde ceedee.
De Urban Dance Squad en de
Ierse zanger Luka Bloom, die
gedurende een half uur op in
nemende wijze getuigde van
zijn moderne kijk op folk, de
den het nog voornamelijk in de
regen, waarna pas bij Crowded
House (het liep inmiddels te
gen vieren) de zon daadwerke
lijk deed waarvoor hij ooit is
geschapen. Voor de Nieuwzee-
landse groep was dat reden
voor een enthousiast concert.
Tegenvaller
De enige echte tegenvaller was
Lou Reed, die weliswaar de
laatste jaren uitstekende al
bums maakte, maar zich op
zo'n groot festival nauwelijks
staande kan houden. Daarvoor
is de muziek te intiem en
houdt Reed er een tamelijk
fantasieloze presentatie op na.
De Red Hot Chili Peppers had
den daar, inclusief alweer een
nieuwe gitarist, uiteraard geen
last van, waarna het voor Bry
an Adams als typisch podium-
dier een koud kunstje was om
de zaak af te maken. De Cana
dees wist, ondanks dat z'n
nummers vaak sterke onder
linge gelijkenissen vertoond
en z'n beste repertoire al weer
dateert uit '84 (de elpee 'Rec
kless'), het complete veld mee
te krijgen en deed het gemod
der vergeten. Wat natuurlijk
niet wegneemt, dat niet het pu
bliek maar de schoenenhandel
en wasmiddelenfabrikanten
de grootste winnaars van de
zeventiende editie van Rock
Torhout werden.
Niemand hield het droog zaterdag. De eerste daq van het Belqische dubbelfestival Torhout/Werchter bleek één groot modderbad.
foto: jetbelgraver
istor Piazzolla was een zeer getalenteerd bespe-
pr van het belangrijkste tango-instrument de
andoneon, een soort accordeon. foto: anp
Orgelconcert door de Zwitserse orga
nist Lionel Rogg met werken van on
der anderen Bach en Liszt. Grote
Kerk, Den Haag. Zaterdag.
Na de concerten van Wim van
Beek en Ben van Oosten was
het zaterdagavond de Zwitser
se organist Lionel Rogg die de
Eerste Haagse Orgelweek in
de Grote kerk mocht beslui
ten. Zijn spel viel bar tegen.
De avond was zo aardig begon
nen. Organisten zitten door
gaans anoniem te zijn ergens
boven in de kerk verscholen
achter het orgelfront. Om die
anonimiteit nu eens te door
breken had organisator Pieter
Baak de goede gedachte om
gastorganist Lionel Rogg aan
het publiek voor te stellen.
Zijn muzikale visitekaartje gaf
Rogg af met werkjes van de
Spaanse componisten De Her
edia, Bruna en Cabanilles. Ver
tolkingen om toch enige vraag
tekens bij te plaatsen. Was het
wel zo stijlzuiver wat hij met
die zeventiende eeuwse werk
jes deed, moest hij wel zo ste
vig in de klavieren grijpen?
Maar goed, met Bach zou hij
alles wel in het reine brengen.
Immers, Rogg heeft niet min
der dan drie versies van de
complete orgelwerken van
Bach op de plaat vastgelegd.
Het publiek in de Grote Kerk
luisterde naar 'Preludium en
fuga in Es (BWV 552)' waarbij
de twee delen aan elkaar wer
den gekoppeld door 'Allein
Gott in der Höh' sei Ehr (BWV
676)'. De concertgever liet het
orgel van zijn landgenoot Met
zier denderen en daveren,
voorzag het geheel van na
drukkelijke accenten en bleek
begrippen als transparant en
nuancering uit zijn woorden
boek te hebben geschrapt.
Lionel Rogg bracht ook een
compositie van eigen hand
mee: 'Versets sur le Psaume
92'. Een zesdelig werk waarin
uitsluitend de Toccata enige
oorspronkelijkheid bleek te
bezitten. Zou het met Preludi
um en fuga over B.A.C.H. van
Liszt dan toch lest best wor
den? Het ontbreekt Rogg niet
aan virtuositeit en technisch is
hij tot veel in staat. Dat bleek
dan ook, maar hij permiteerde
zich op het gebied van de rit
miek toch wel veel vrijheden.
De Tweede Haagse Orgelweek
omvat concerten op 25 augus
tus (Margreeth C. de Jong), 27
augustus (Ben van Oosten) en
29 augustus (John Scott).
Late belangstelling
ROTTERDAM - Nu de twee
Kuip-concerten van Michael
Jackson achter de rug zijn, be
gint het publiek steeds meer
interesse te tonen in de Ameri
kaanse megaster. Zo gingen de
overgebleven kaarten voor zijn
tweede Rotterdamse optreden
alsnog als warme broodjes
over de toonbank. Bovendien
kan organisatiebureau Mojo
Concerts de laatste dagen de
telefoontjes niet aan voor aan
vragen in het buitenland. Om
mensen tegemoet te komen, is
vandaag bij alle bekende
adressen de verkoop gestart
voor de Belgische uitvoering
van deze levende videoclip. Dit
concert is op 22 juli op het fes
tivalterrein van Werchter (bij
Leuven).
lUENOS AIRES - De mees-
p van de tango, de Argentijn
ptor Piazzolla is zaterdag-
jacht overleden. Hij werd 71
tar. Dat is zondag in welinge-
phte kringen in de Argentijn-
p hoofdstad Buenos Aires ver-
omen. De accordeonist en
bmponist overleed in een sa-
jatonum waar hij de laatste
wee jaar verpleegd werd na
btroffen te zijn door een be-
berte. Piazzolla kreeg in au-
ustus 1990 een hersenbloe-
fiazzolla was een getalenteerd
espeier van het belangrijkste
ango-intrument: de bandone-
n, een soort accordeon. Hij
chreef eigentijdse tangomu-
iek, waarin hij ónder andere
lementen van de jazz, maar
ok klassieke muziek opnam,
"tot zijn beste tango's behoren:
i^dios, Nonino; Balada para un
<oco; Lo que Vendr; Buenos
ires, Hora Cero; Verano Por-
!0 en Otoo Porteo. Bekend is
ok zijn opera Maria de Bue-
os Aires.
istor Piazzolla begon in de ja-
en veertig en vijftig zijn eigen
evolutie. De tango hervormen
/as zijn doel, zijn wapen de
andoneon. „Tango was muzi-
gezien arm. Het kende
[een harmonieën, geen varia-
in ritmes. Het ritme werd
erzorgd door vier bandone-
ns, zoals ik bespeel, en dat
]|ing dan van boem, boem,
iem, boem. Heel klungelig",
ei hij eens. Het was dat oubol-
ige imago van sensuele en
Rechthoekige dansmuziek dat
nazzolla tegen de borst stuit-
e. Door zijn toedoen verander-
le deze Argentijnse muziek
Jan ook tot serieuze concert
muziek, hetgeen hem de ereti-
'vernieuwer van de tango'
ïpleverde.
geboren op 11 maart 1921 in
War del Plata, Argentinië,
weeg Piazzolla op negenjarige
eeftijd in New York zijn eerste
J Jandoneon, het kleinere broer
tje van de accordeon. Op 20-ja-
30ilrige leeftijd componeerde hij
een werk voor de wereldbe
roemde pianist Arthur Rubin
stein, die hem adviseerde klas
sieke muziek te gaan studeren.
Piazzolla maakte vele platen,
en richtte in die' tijd, de jaren
vijftig, twee ensembles op.
Piazolla, zoon van Italiaanse
ouders, wierp zich steeds meer
op als vernieuwer van de tan
go. Zijn revolutionaire vor
men, met ongebruikelijke ak
koordenwisselingen en inge
wikkelde ritme-schema's,
wekten de weerzin en afgunst
van traditionele musici en de
zittende machthebbers. „Mijn
muziek kijkt vooruit", ver
klaarde Piazzolla doorgaans,
„want wie achterom kijkt is
een fascist En wie voortzet wat
er al was, staat stil. De oude
tango is gestimuleerd door
putchisten, want dat weerhield
mensen ervan hun hersens te
gebruiken. En ze zijn bang van
mensen die nadenken. Mijn
muziek is voor mensen die wil
len nadenken. De óude tango
is bourgeois-cultuur gewor
den".
Zijn bezetenheid voor de 'tan
go nuevo', de nieuwe tango,
had hem naar eigen zeggen
dertig jaar lang problemen op
geleverd. „Sinds ik begon met
het componeren van wat ik
noem moderne tango's ben ik
uitgescholden en bedreigd".
Boksen
Dat het bij bedreigingen is ge
bleven is vooral te danken aan
zijn bekende liefde voor bok
sen. Astor Piazzolla was ge
liefd in eigen land, maar veel
Argentijnen vonden dat hij
geen echte tango speelde, om
dat er niet op kan worden ge
danst. Piazzolla reageerde er
altijd lakoniek op: „Wat weten
de mensen er nou van. Ik ben
de enige die er over kan. oorde
len. En ik zeg dat mijn muziek
elke seconde tango ademt.
Mijn leven is één en al tango.
Ik denk dat ik alles weet van
de tango".
Op jeugdige leeftijd kon Astor
Piazzolla maar niet kiezen tus
sen de tango en klassieke mu
ziek. Dat hij voor het eerste
koos, was te danken aan de
compositie-docente Nadia
Boulanger, die hem op het hart
drukte toch vooral trouw te
blijven aan de tango. Jazz-mu-
ziek was een belangrijke inspi
ratiebron voor Piazzolla. In
1974 ontmoette hij in Rome
saxofonist Gerry Mulligan, wat
resulteerde in concerten en
plaatopnamen.
Flamenco
Relatief laat ontdekte Piazzol
la ook de Spaanse flamenco-
muziek als inspiratie. In een
interview met weekblad De
Tijd zei hij ooit: „Dat klaaglij
ke, het duwende-gevoel, komt
in de tango ook voor, evenals
de staccato-passage. Hoewel ik
honderd procent Italiaans
bloed heb, biedt flamenco op
vallende raakvlakken met
mijn spel, inclusief de improvi
satie".
Ondanks zijn inmiddels we
reldberoemde reputatie en zijn
vele langspeelplaten, is Astor
Piazzolla nooit rijk geworden
van zijn muziek. „Ik leef bij de
dag, spaar geen geld voor mor
gen. Als ik vandaag geld heb,
koop ik vandaag een auto.
Maar ik zal nooit welgesteld
worden, want dat interesseert
me niet". De muziekwereld
moest het in Piazolla's ogen in
financieel opzicht ook ontgel
den: „Grace Jones zong mijn
Libertango op een nieuwe
tekst: I've seen that face befo
re. Ze verkocht er honderddui
zenden platen van, maar ik
heb er nooit een cent van ge
zien. Dat is de mafia".
Tango is sinds het ontstaan ge
associeerd met prostitutie, gi
golo's, paardenrennen, mafia,
drugs en seks. Het is Piazzol-
la's verdienste geweest de tan
go boven dit alles te hebben
verheven. „Een strijd van één
tegen allen", noemde hij dat
ooit. Astor Piazzolla wist waar
hij het voor deed. Gevraagd
naar wat de tango voor hem is,
antwoordde hij ooit: „Wat tan
go is? Alles! Een gevoel, een
dans, een ritme, een levens
houding, een subcultuur, een
jargon, een religie; een wet,
noem maar op".
Een house-versie moest uit de
handel worden genomen, Mi
chael Jackson kreeg nul op het
rekest toen hij de rechten wil
de kopen, maar de 'Carmina
Burana' van Carl Orff in het
Philips Stadion mocht wel.
„De uitvoering had mij zeer
geïnteresseerd, omdat zij
naar mijn weten voor het
eerst - de voorstellingen van
Carl Orff verwezenlijkt", was
getekend: de weduwe Orff. En
dus was het publiek afgelopen
zaterdag en zondag in het Phi
lips Stadion in Eindhoven ge
tuige van „De Carmina Burana
zoals Orff haar graag gezien
zou hebben", aldus de organi-
Hoe gaat dat. Je zit in het pop
wereldje en je wilt wel eens wat
anders. Dan loop je tegen een
gekke dirigent op, die op regio
naal niveau de Carmina Bura
na al eerder met het nodige
spektakel heeft uitgevoerd. De
idee is geboren. De sponsors
willen ook wel, het Philips Sta
dion heeft zonder zorgen voor
de grasmat een aardig spekta
kel in huis en het publiek is
ook wel in voor een uitje. Je
schakelt vervolgens het Mora
visch Filharmonisch Orkest
.(Olomouc, Tsjechoslowakije)
in, niet te duur en zeer gewil
lig, harkt wat amateurkoren
bij elkaar en drie talentrijke
solisten, en laat die popjon
gens maar stoeien met 950.000
watt aan lampen en...wauw!
Rock meets classic!
Het is, ere wie ere toekomt,
voor een belangrijk deel een
noordelijk feestje geworden.
Allereerst is daar dirigent Jan
Verbogt uit het Oostgroningse
Vriescheloo, onlangs voor vijf
jaar aangesteld als gastdiri-
gent bij het al genoemde Mora
visch Filharmonisch Orkest.
Hij nam zijn 'eigen' Winscho-
ter Mannenkoor en het koor
Awenture Musicale (ook uit
Winschoten) mee, en vulde het
geheel aan met nog een aantal
Nederlandse koren. Totaal:
550 zangers. En ook door de
aderen van sopraan Anne Ma
rie Kremer stroomt noordelijk
bloed: zij groeide op in Ter
Apel.
De Carmina Burana van Carl
Orff (1895-1982, en ondanks de
verwoede pogingen van de or
ganisatie tot eerherstel wel de
gelijk niet 100 procent zuiver
in de oorlog), is een op muziek
gezette verzameling bonte
middeleeuwse gedichten. Het
is een wonderlijk stuk, maar
verre van een meesterwerk.
Inhoudelijk is er geen touw
aan vast te knopen, het munt
niet bepaald uit in composito
rische hoogstandjes en hier en
Koor
Maar wonderlijk is het, omdat
het zich met niets (of juist met
alles) laat vergelijken. Moeilijk
bovendien, met name voor het
koor. Dat sloeg zich er met op
vallende souplesse doorheen,
hetgeen gezien de relatief kor
te voorbereidingstijd een pres
tatie mag worden genoemd.
Ook het Moravisch Filharmo
nisch Orkest kweet zich uitste
kend van zijn taak. Een stevig
klinkend en uitgebalanceerd
orkest; daar moet nog wel wat
Europese eer mee te behalen
zijn. Dat sommige secties af en
toe wat op hol sloegen, zal met
het tomeloze enthousiasme te
maken hebben en daarom
meer dan vergeeflijk. De twee
Tsjechische solisten, bariton
Ivan Kusnjer en tenor Vladi
mir Dolezal, bleven bij al die
aanstekelijke gedrevenheid
Tijdens de
uitvoering van
'Carmina Burana'
van Carl Orff werd
gebruik gemaakt
van een speciale
belichting.
foto: anp
wat aan dë vlakke kant, maar
gelukkig is er dan altijd nog
Anne Marie Kremer die met
haar stem dwars door je ziel
snijdt. Zij was de grote ster in
deze Carmina.
Niks mis met het geluid, en het
is ook zo: dit moet de ruimte
hebben. Laat het maar galmen,
laat het maar waaien. Als 't
maar hard is, massief. Het be
loofde lichtspektakel daaren
tegen bleef een beetje uit. Veel
watt inderdaad, maar nauwe
lijks vindingrijk. Illustreren of
begeleiden, daar hinkte men
zichtbaar ergens tussen en
daar is men ook niet echt uit
gekomen. En de symboliek
van het decor, textielschermen
en banen van doek, zal ook me
nigeen zijn ontgaan, alsmede
de meeste diaprojekties. Ken
nis van de teksten bood in ie
der geval geen houvast.
Afstand
En valt nog wel meer te zeu
ren. De afstand tussen het pu
bliek en koor en orkest bij
voorbeeld: een voetbalveld
breed. Merkwaardige gewaar
wording: je hoort de muziek,
maar je ziet niet wie het speelt.
Toneelkijkers hadden een uit
komst kunnen zijn, had ie
mand ons maar maar gewaar
schuwd. Maar dat alles mocht
de pret niet drukken. Die ou
dere dame vond het een voor
treffelijke uitvoering en die
rasta-jongen had een wereld
ervaring; om maar even de ge-
méleerdheid van het publiek
aan te geven. Die rasta zal ook
de ceedee wel hebben gekocht,
z'n eerste 'klassieke' waar
schijnlijk. En daar zal het ook
wel bij blijven, want Orff - ze
ker in deze setting - hangt al
heel dicht tegen pop(ulaire)
muziek aan. Maai" als ze maar
afblijven van Brahms of Beet
hoven, denk je dan toch. Die
muziek heeft geen vuurwerk
nodig, dat is vuurwerk van
zichzelf.
