Stalen muur en afranselingen
houden Mexicanen niet tegen
Maastrichtse Vrijthof
strault de chique uit
Saddam probeert verdeeldheid te zaaien onder tegenstanders
BINNENLAND BUITENLAND
Instemming over hervatting van de jacht
op walvissen voor commerciële doeleinden
StaidóC Goivuwit
ZATERDAG 4 JULI 1992
Somalische
vluchtelingen
in Yemen
hopen
tevergeefs
Idoor
SALAH NASRAWI
ADEN Van de meer dan
50.000 Somaliers die de af
gelopen weken naar Ye
men zijn gevlucht, reken
den velen erop dat de rijke
Arabische landen hun lij
den met financiële steun
zouden verzachten en
door middel van diploma
tieke inspanningen een
einde zouden maken aan
de burgeroorlog die in
hun vaderland woedt.
Hun hoop was vergeefs.
In vier maanden van verwoede
strijd in Muqdisho tussen twee
Somalische facties die weige
ren de macht te delen, zijn
meer dan 30.000 mensen om
gekomen of gewond geraakt.
Door de droogte worden 4,5
miljoen Somaliers door de
hongerdood bedreigd. Volgens
hulpverleners sterven er dage
lijks honderden, mogelijk zelfs
duizenden mensen.
Met een door bemiddeling van
de Verenigde Naties tot stand
gekomen staakt-het-vuren
werd begin maart een einde
gemaakt aan het bloedvergie
ten. maar als gevolg van het
conflict kan er niet geoogst
worden en kan voedselhulp
niet worden verdeeld.
De gevluchte Somaliers wor
den in overvolle vluchtelin
genkampen ondergebracht.
Als een van de armste landen
binnen de Arabische wereld
heeft Yemen nauwelijks de
middelen om voor de vluchte
lingen te zorgen. De gevluchte
Somaliërs bevinden zich dicht
bij het olierijke Saudi-Arabië
en de welvarende Golf-sjeik-
dommen. Maar tot nog toe heb
ben deze landen niets voor ze
gedaan.
„De Arabieren zijn rijk en wij
zijn arm", zegt Ismat Ahmed,
een ingenieur uit de Somali
sche hoofdstad Muqdisho. „Ie
dereen geloofde dat de Arabie
ren ons te hulp zouden komen
en een eind zouden maken aan
ons lijden. Maar er is niets ge
daan om het moorden te stop
pen".
Verbitterd
Volgens westerse diplomaten
krijgt Yemen geen hulp van de
rijke Arabische landen wegens
zijn steun aan de Iraakse lei
der Saddam Husayn tijdens de
Golfcrisis. De Golf-monar-
chieën zijn dit nog niet verge
ten.
Saudi-Arabië strafte Yemen
eind 1990 voor zijn houding
door een miljoen Yemeniti-
sche gastarbeiders uit te wij
zen. Hierdoor derfde Yemen
jaarlijks ongeveer 2 miljard
dollar (3,4 miljard gulden) aan
inkomsten en werd de chroni
sche werkloosheid in het land
verergerd.
De meeste Somaliërs in Ye
men spreken weinig of geen
Arabisch. Maar ze vinden dat
de Arabische wereld de plicht
heeft hen te helpen. Ze zijn
verbitterd over het falen van
de Arabische Liga bij de vele
pogingen een einde te maken
aan de burgeroorlog en over de
tekortschietende hulp aan de
duizenden Somalische vluch
telingen in Yemen, Kenya en
Etiopie.
„Waarom zijn de Arabieren zo
onverschillig? Ze doen niets
om ons te helpen", zegt Haj Ji-
lani Mouheidin, een gevluchte
koopman uit Muqdisho, terwijl
hij zijn zoons helpt bij het op
zetten van een tent voor de fa
milie. „We zijn moslims. dus
waarom hebben de Arabieren
ons verlaten?" vraagt hij zich
af. Hij spreekt een beetje Ara
bisch, dat hij heeft geleerd bij
het handeldrijven met de Golf-
landen.
De 42-jarige Mouheidin en vele
andere Somaliërs hier zeggen
dat ze niet terug willen gaan
naar Somalia en dat ze zich lie
ver in een Arabisch land vesti
gen, waar ze onderdak, veilig
heid en welvaart hopen te vin
den.
De van oudsher aanwezige
spanning tussen Yemen en
Saudi-Arabië is onlangs weer
opgelopen na hernieuwde Sau-
dische aanspraken op een
grensgebied waar onlangs een
bescheiden hoeveelheid olie is
gevonden.
probeerden zij de VS binnen te
TIJUANA Aan de Mexi
caans-Amerikaanse
grens, in de' veilige scha
duw van een boom, tuurt
Jesus Sanchez naar Ame
rikaanse militaire reser
visten die enkele meters
noordelijker een stalen
muur aan het opbouwen
zijn. Maar muur of geen
muur, Jesus Sanchez gaat
vannacht nog, onder dek
king van de duisternis,
naar de Verenigde Staten.
Hij heeft het zich heilig voor
genomen. „Mijn familie zal
niet van honger omkomen",
zegt de 26-jarige elektriciën,
die niet begrijpt waarom er een
muur gebouwd moet worden
als Mexico en de VS vriend
schappelijke relaties onder
houden.
De muur, die bijna voltooid is,
is bedoeld om de illegale immi
granten uit Mexico en tal van
Midden- en Zuidamerikaanse
landen een halt toe te roepen.
De meesten proberen vanuit
de aan Californië grenzende
stad Tijuana het land der onge
kende mogelijkheden binnen
te glippen.
Langs de 3200 kilometer lange
Mexicaans-Amerikaanse
grens tussen Texas en Califor
nië werden het afgelopen jaar
een miljoen illegale arbeiders
gepakt en teruggestuurd naar
Mexico. Amerikaanse immi
gratiefunctionarissen schatten
dat een op elke drie illegalen in
de kraag wordt gevat. De ille
gale arbeiders die in 1990 in
het district San Diego werden
gepakt vertegenwoordigden 63
nationaliteiten; veruit de
meesten waren afkomstig uit
Mexico.
De muur, bestaande uit oud
Amerikaanse militair lan
dingsmateriaal, is vier meter
hoog en vormt de enige hin
dernis tussen Mexico en San
Ysidro, zo'n 20 kilometer ten
zuiden van San Diego. De be
doeling is de muur 22 kilome
ter te laten doorlopen; twee
derde is klaar. Een voor de
hand liggende bijnaam was
snel gevonden: de Berlijnse
Muur.
Rugzak vol hoop
Bitterheid is aan beide kanten
van de grens merkbaar. Joe
Fields, lid van American
Spring, een groepering die een
door militairen gecontroleerde
sluiting van de grens voor
staat, zegt dat het land geteis
terd wordt door een invasie
waar de regering niets tegen
doet. Leden van een andere
groepering. Light Up The Bor
der, zakken regelmatig naar de
grensstreek af en verlichten
deze met de koplampen van
hun auto's, hiermee - symbo
lisch - de grenswachten hel
pend met een beter zicht.
Ondertussen blijven de toe
komstige illegalen zich iedere
dag weer en masse verzamelen
bij de muur en wachten daar
op de komst van de nacht, of
op een wisseling van de wacht
door de Border Patrol, de Ame
rikaanse grensbewaking. Ver
kopers bieden mineraalwater
en soep uit een pakje aan. Als
de tijd rijp en de nacht donker
is, begint het-kat-en muis-spel.
Sommigen klimmen over de
muur, anderen kiezen ervoor
eromheen te rennen. Aan de
Amerikaanse kant van de
grens nemen velen een sprint
richting heuvels, canyons en
Californische stranden. Toe
schouwers die een succesvolle
vlucht waarnemen, applaudi-
seren hartstochtelijk.
De migranten dragen maar
weinig persoonlijke bezittin
gen en geld met zich mee,
maar een rugzak vol hoop. Met
een beetje geluk weten ze de
'migra' - de Amerikaanse im
migratieautoriteiten die met
helikopters en met met infra
rode apparatuur uitgeruste wa
gens patrouilleren - te slim af
te zijn.
De graffiti op de muur geeft
aan hoe de Mexicanen erover
denken: „Niemand kan ons
het recht op werk ontnemen",
„Als de Berlijnse Muur geval
len is, waarom deze niet?". En:
„We zijn geen illegalen, maar
internationale arbeiders". Een
tekening toont de agenten van
de Border Patrol die een Mexi
caan afranselen.
De 38-jarige visser Daniel Lo
pez probeert voor de eerste
keer de VS binnen te komen.
Hij reist samen met zijn 11-ja-
rig dochtertje Teresa. Steeds
meer vrouwen en kinderen
vergezellen de mannen rich
ting noorden, een teken dat
veel families van plan zijn zo
lang mogelijk in de VS te blij
ven.
Ontberingen
Mexico heeft een werkloos
heidscijfer van 40 procent en
het minimumloon bedraagt
omgeveer vijf dollar per dag.
In de VS werken de Mexicanen
in de bouw, als bediende, als
kelner en als fruitplukker; ba
nen die Amerikanen niet goed
genoeg vinden. Velen werken
tot ze iets gespaard hebben,
keren dan voor een tijdje terug
naar Mexico en ondernemen
vervolgens opnieuw de reis
naar de VS.
Dat kan riskant blijken, want
zachtzinning gaat het er niet
aan toe in de grensstreek. In
Casa de Imigrante in Tijuana,
een opvangcentrum voor ille
gale immigranten, lijdt Alejan
dro Maria zichbaar pijn. Zijn
gezicht is bont en blauw en zijn
arm hangt in een mitella. Hij
herinnert zich nog achterna
gezeten te zijn door 10 rovers.
Toen hij bijkwam miste hij de
60 dollar die hij in zijn schoen
had verstopt. „Maar ik ga het
opnieuw proberen", zegt hij
stellig. Dat zal dan de zesde
keer worden.
Een onbekend aantal mensen
sterft door verstikking in de
kofferbak van auto's, gereden
door 'coyotes', de mensen
smokkelaars. In 1989 werden
117 lichamen uit de Rio Gran
de opgevist.
Maar Roberto Martinez, het
hoofd van het American
Friends Services comité in San
Diego, beweert dat deze ontbe
ringen in het niets vallen ver
geleken bij de behandeling
door de agenten van de Border
Patrol. „Ze behandelen ze als
criminelen. Ze worden vastge
houden in koude cellen die op
Turkse gevangenissen lijken.
Vrouwen kunnen seksueel
misbruikt, gemolesteerd en
verkracht worden door agen
ten van de Border Patrol", al
dus Martinez.
In mei presenteerde de men
senrechtenorganisatie Ameri
ca's Watch een onderzoek
waarin de Amerikaanse grens
wachten ervan beschuldigd
werden „ernstig en systema
tisch misbruik te maken van in
hechtenis genomen illegale
immigranten".
De Border Patrol ontkent de
beschuldigingen, maar geeft
wel toe dat „misbruik van tijd
tot tijd voorkomt."
BEROEMDE TERRASSEN
MAASTRICHT - Op het
Maastrichtse Vrijthof ga
je niet zomaar zitten. De
terrasgangers zitten er
voornamelijk om beke
ken te worden, hetgeen
dan ook met grote regel
maat gebeurt. Zondag
middag is kijkdag in
Maastricht, zowel naar
de mooie geveltjes als
naar de mensen.
Het Vrijthof is een mooi eind
punt van een rondwandeling
door Maastricht. Het hele
centrum heeft een grondige
restauratie achter de rug, het
geen de stad tot een soort
openluchtmuseum maakt.
Veel fraaie gebouwen en ge
veltjes, smalle straatjes met
kinderkopjes en de Maas die
dwars door de stad loopt, ma
ken Maastricht tot één van de
mooiste gemeenten van Ne
derland.
Het gaat goed met Maastricht
en dat willen de Maastrichte
naren weten ook. Op een zon
dagse dag gaat men ook op
zijn zondags gekleed, zeker
als men naar het Vrijthof
gaat. Op dit immense plein
met uitzicht op de kerk
merkt men dat Maastricht
meer in Europa dan in Neder
land ligt. Duits, Engels, Frans
en Maastrichts zijn de talen
die van elk willekeurig terras
opklinken- Hier komen de
mensen om te genieten van
het Bourgondische leven. In
de zomerzon drinken de be
zoekers een glas wijn of een
Wieckse Witte, het lokale wit
bier.
De terrassen liggen gecom
centreerd aan een kant van
het plein, van waaruit men
uitzicht heeft op de kerk.
Tenminste degenen die aan
de straatkant op het terras
zitten. De bomenrij aan de
overkant van de straat hin
dert het uitzicht van de ter-
raszitters die zich tevreden
moeten stellen met een tafel
en stoeltje bij de ingang van
het café. Niet dat dat een
groot gemis is. Het Vrijthof
zelf is een kale asfaltvlakte
die slechts opgesierd wordt
met een eenvoudige kiosk.
De kerken zijn mooi, maar
vanaf het terras is het een
heel eind kijken.
Mooie meisjes
Gelukkig valt er op de terras
sen zelf genoeg te genieten.
Maastricht heeft de reputatie
de stad van de mooie meisjes
te zijn en alleen al die reputa
tie lokt menig jongeman naar
de binnenstad. Met grote re
gelmaat komt een Alfa, BMW
of sportauto langzaam lang
het terras gereden. De twee
blonde meisjes, die zich stra
tegisch op de straathoek heb
ben gevestigd, kijken even
op als de mannelijke bestuur
der voor hen afremt. Eén blik
keuren ze hem waardig, dan
gaan ze meteen weer verder
met hun onverstaanbare,
want in het Maasteechs ge
voerde, gesprek.
Naast hen zit een Japanse fa
milie van een glaasje fris
drank te genieten. De man
probeert vanuit zijn stoel een
foto te maken van het Vrij
thof. Dat valt tegen, want de
bomen ontnemen het zicht
op de kerk. Dus besluit de
man de hele familie maar op
het plein neer te zetten. Moe
der en de twee kleine meisjes
stralen naar de camera. Zo
dra het toestel klik zegt loopt
de familie snel terug naar de
koelere zitplaats. Met 25 gra
den en stralende zonneschijn
is het asfalt op het Vrijthof
geen plek om voor je lol te
gaan staan.
Carnaval
Even later waant de argeloze
toeschouwer zich even op het
kindercarnaval. Het Theater
aan het Vrijthof loopt leeg na
een kindertheatervoorstel
ling. Ineens lopen honderden
ouders met hun nog verklede
en geschminkte kroost over
het plein. De lokale ijstent
wordt belegerd en tien minu
ten later biedt het Vrijthof de
aanblik van een kinderspeel
plaats vol ijsjes etende kinde
ren. Opvallend is wel hoe rus
tig het er allemaal aan toe
gaat. Geen geschreeuw en ge
joel, maar ernstig kijkende
kinderen die druk in gesprek
zijn met pa, ma of andere fa
milieleden.
Rust en gemoedelijkheid zijn
toch de sfeerbepalende facto
ren van de Maastrichtse bin
nenstad. De gemiddelde leef
tijd op de terrassen ligt
eerder rond de veertig dan
rond de dertig jaar. Hier zit
ten geen groepen jongeren
luidruchtig de sfeer op een
terras te bepalen. Integen
deel, het gedistingeerde
volksdeel, om het even welke
-nationaliteit, overheerst.
NICOSIA - Het gevrees
de veiligheidsapparaat
van Saddam Husayn is
een nieuwe campagne be
gonnen om verdeeldheid
te zaaien onder de tegen
standers van de Iraakse
leider.
Ondermeer door het plaatsen
van autobommen op Kurdisch
gebied hoopt Saddams politie
de rivaliserende partijen tegen
elkaar op te stoken, zo zeggen
dissidenten en reizigers uit
Irak. De kring waar Saddam op
steunt wordt intussen steeds
kleiner.
„Zijn veiligheidsagenten zijn
zowel in het noorden als het
zuiden actief', zei woordvoer
der Laith Kubba van het in
Londen gevestigde uitvoeren
de comité van de tegen Sad
dam gerichte Iraakse Nationa
le Raad. „Grote aantallen men
sen zijn gearresteerd".
Diplomaten in Baghdad heb
ben de arrestaties bevestigd.
Zij schrijven de verscherpte
veiligheidsmaatregelen toe
aan de groeiende ontevreden
heid onder de 17 miljoen inwo
ners van Irak die zware tijden
Saddam Husayn in
doormaken vanwege het 22
maanden oude embargo dat
van kracht werd nadat Sad
dam in augustus 1990 Kuwayt
binnenviel. De Amerikanen en
Britten willen dat de VN-sanc-
ties van kracht blijven totdat
Saddam is afgezet.
De berichten van de reizigers
uit Irak konden moeilijk be
vestigd worden, aangezien
Baghdad Westerse persbu
reaus niet toestaat in Irak te
opereren. Er zijn echter aan
wijzingen dat de situatie in
Baghdad verslechtert.
De laatste dagen heeft de
Iraakse regering de anti-Wes
terse propaganda geïntensi
veerd door Amerikaanse en
Britse gevechtsvliegtuigen te
beschuldigen van het vernieti
gen van duizenden tonnen
graan in het noorden van Irak.
Deze en andere aanklachten
tegen de VN lijken erop te wij
zen dat de regering de bevol
king wil voorbereiden op een
groeiend voedseltekort.
VN->experts in Baghdad heb
ben in mei gezegd dat de
graanoogst 25 tot 30 procent la
ger zal uitvallen in vergelij
king met vorig jaar. Ook de
oogst van vorig jaar was bedui
dend lager dan die van 1990.
De Iraakse minister van land
bouw Abdel-Wahab Mahmoud
al-Sabbah beweerde vorige
maand dat 50 procent van de
graan- en zaadvoorraad verlo
ren is gegaan en 95 procent
van de pluimveefokkerij en
veeteelt stil kwam te liggen
door de Golfoorlog van 1991.
Saddam heeft maandag de Ira
kezen opgeroepen de ontberin
gen met verdubbelde inspan
ning het hoofd te bieden.
De diplomaten, Arabische za
kenlieden en Iraakse dissiden
ten hebben hun twijfels over
uitlatingen van de Amerikaan
se veiligheidsdienst dat Sad
dam, ondanks de sancties en
de internationaal geisoleerde
positie van het land, sterker is
dan een jaar geleden. Ze geven
wol toe dat Saddam het leger
en de veiligheidstroepen ste
vig in zijn greep heeft. Maar al
lemaal benadrukken ze dat de
ontevredenheid onder de
Iraakse bevolking groeit.
De Kurdische guerrillaleider
Jalal Talabani zei tijdens een
conferentie van de Iraakse op
positie op 18 juni in Wenen dat
Saddam lang niet zo machtig
is als in het Westen wordt ver
ondersteld. „Hij wordt gecon
fronteerd met vele problemen,
politiek, militair en econo
misch", aldus Talabani. „Hij is
totaal geisoleerd van het Iraak
se volk. Hij wordt gehaat door
de Kurden, shi'ieten, Turco-
manen, Assyriers en een groei
end aantal van zijn eigen sun-
nitische moslims".
Alle berichten bevestigen dat
Saddam Baghdad en de direc
te omgeving volledig beheerst
en door twee divisies van zijn
elitetroepen, de Republikeinse
Garde, laat beschermen. De
macht van de regering neemt
echter af naarmate de afstand
tot de hoofdstad groter wordt,
aldus de Iraakse bronnen.
„De veiligheidsmaatregelen
worden steeds zichtbaarder en
vermeende tegenstanders van
de regering zijn in Baghdad en
andere steden opgepakt, voor
al in het noorden en zuiden",
vorig jaar nog het toneel van
Kurdische en shi'itische op
standen, zo meldde een van de
bronnen.
Bomaanslagen
Kurdische groeperingen bewe
ren dat agenten van Saddam
verantwoordelijk zijn voor een
reeks van autobomaanslagen
en sabotage-acties in het door
Kurden bezette noorden van
Irak waar onlangs verkiezin
gen voor Kurdisch zelfbestuur
gehouden werden. De in Tehe
ran gevestigde Hoogste Raad
voorde Islamitische Revolutie
in Irak, de grootste shi'itische
oppositiebeweging, zei deze
week dat 75 officieren dez
maand zijn opgehangen we
gens „anti-regeringsactivitei
ten".
Hoewel deze bewering niet be
vestigd kon worden zouden d{
executies de eerste van dit jaa
zijn en aangeven dat Saddan
nog steeds een militaire couj
vreest. Saddam heeft zijn le
ger, en met name de Repubü
keinse Garde, en het binnen
landse veiligheidsnetwerk ver
sterkt. Zijn jongste zoon, de 24
jarige Qusai, staat aan he
hoofd van het Speciale Veilig
heidsapparaat, een in het pa
leis gevestigd bureau dat dt
drie belangrijkste veiligheid
safdelingen in Irak contro
leert.
Saddams halfbroer en minis
ter van binnenlandse zakei
Wathban Ibrahim voert het be
vel over de nationale politie
korpsen. Een andere half
broer, Sabawi, is hoofd van he
veiligheidscommissariaat.
Saddam heeft alle macht be
perkt tot naaste familieledei
uit de noordelijke stad Tikrit
De invloed van de Baathpartij
die sinds 1968 een sleutelro
vervulde, neemt snel af ni
Saddam zich steeds meer ver
laat op groepen en personei
die van zijn overleving afhan
kelijk zijn om zelf op de beet
te blijven, aldus de bronnen.
KAPITEIN ROB - DE ONDERWERELD VAN PROFESSOR LUPARDI
1187 - Weer herneemt de potvis zijn koers in zuidelijke richting en gen bij een school andere potvissen en wanneer de volgende dag de
wat Rob ook doet, hij kan de vis niet bewegen terug te keren naar het zon opgaat, ziet Rob in de verte een schip dat recht op de school
eiland, wat hem trouwens ook minder gewenst voorkomt, nu Lupardi aankomt. De andere potvissen vluchten snel; blijkbaar duchten zij
het dier kennelijk uit de weg moet ruimen. Weer duurt de tocht vele gevaar. Maar de potvis van Rob blijft rustig doorzwemmen. Rob volgt
dagen en nachten en Rob. die met de dag meer verzwakt, heeft alle nieuwsgierig de koers van het schip. Zou dat hem redding kunnen
hoop op redding al opgegeven. De potvis voegt zich na enkele da- brengen?
GLASGOW - De Internatio
nale Walvisvaartcommissie
(IWC) heeft gisteren een be
langrijke stap genomen om na
vier jaar de jacht op dwergvin
vissen voor commerciële doel
einden weer toe te staan.
Een beleidsplan waarin die
mogelijkheid wordt geopend
werd tijdens de jaarlijkse ver
gadering van de commissie in
het Schotse Glasgow aangeno
men met 16 stemmen voor en
een stem tegen, terwijl elf lan
den zich van stemming ont
hielden. Tien van de 38 landen
die deel uitmaken van de com
missie wonen de vergadering
niet bij. Dat het plan is aange
nomen betekent een door
braak voor IJsland, Japan en
Noorwegen, die op dwergvin
vissen jagen.
Voor echter de jacht op dwerg
vinvissen daadwerkelijk kan
worden heropend, zullen de op
walvissen jagende landen de
commissie ertoe moeten bewe
gen het in 1982 ingestelde ver
bod op de commerciële walvis-
jacht te herzien. Een voorstel
daartoe kan op zijn vroegst in
stemming worden gebracht tij
dens de volgende vergadering
van de commissie, over een
jaar in Japan. Voor het beleids
plan werd aangenomen had de
commissie een voorstel afge
wezen, waarmee Japan en
Noorwegen wilden afdwingen
dat voor volgend jaar vangst
quota zouden worden vastge
steld.
De grote walvissoorten, zoals
de blauwe vinvis, de potvis en
de buitrug, waarvan er veel
minder zijn, zouden be
schermd blijven.
Een coalitie van vijf landen on-
