I
Ellen van Langen
vindt stijl
die bij
- haar past
Kira Bulten uitzendkracht als invalster bij Spelen
14 EcidócSoiwmit
SPORT
Hém
ZATERDAG 4 JULI 1992
Ineens bestond ze weer, op 28 juni 1992. Nota bene voor eigen
publiek, tijdens de Adriaan Paulen Memorial in Hengelo,
deed ze het. Ruim binnen twee minuten rekende atlete Ellen
van Langen af met een lange, frustrerende blessureperiode
en liep zich en passant naar de kop van de wereldranglijst op
de 800 meter. Met een fabuleuze 1.56,66 min. Nationaal re
cord en een tijd, die ze zo vlak voor Barcelona natuurlijk niet
beter had kunnen plannen. De voormalige Oldenzaalse joeg
de concurrentie, die al geen rekening meer met haar had ge
houden, de stuipen op het lijf. Quirot, Wodars, Kovacs, Me-
linte, de GOS-dames, ze kunnen allemaal extra aan de bak
voor Barcelona. Zullen ongetwijfeld nog harder zijn gaan
trainen na de chrono in Hengelo. Dank zij Ellen van Langen,
een immer bescheiden en spontane meid uit Tukkerland.
Mei
AMSTERDAM Bij aan
komst in Amsterdam,
waar ze al weer een paar
jaar woont met haar
vriend Hans Koeleman,
staat Ellen van Langen
vrolijk te koken. Logisch,
een paar dagen na de we
reldtijd is ze uiteraard in
goede stemming. „Maar
ik heb nog steeds zoiets
van: het is wel heel erg
hard. Ik moet er nog wel
aan wennen. We hadden
een toptijd in die richting
pas gepland voor Barcelo
na zelf'.
„Het gekke is, dat we voor
Hengelo nog heel hard ge
traind hadden", vervolgt de 26-
jarige atlete haar verhaal. „Ik
had de week voor de APM iets
te enthousiast krachttraining
gedaan, zodat ik ook nog erge
spierpijn had gekregen. Die
was wel weg voor de APM,
maar een goed voorteken is
het nooit. Daarom was het
puur de bedoeling, om wat
Wedstrijdritme op te doen en te
wennen aan het geduw en ge
trek in zo'n veld. Onverklaar
baar, dat er dan toch zo'n tijd
'üit komt".
Van Langens trainer, Frans
Thuys, raakte helemaal door
'het dolle heen. De Amsterdam
mer, die zijn werk heeft aange
past om Van Langen optimaal
te kunnen begeleiden, kwam
als een waanzinnige van elders
in het stadion aangerend en
zeeg, na een felicitatie aan Van
Langens adres, naar het tartan
neder en dankte de goden. Van
Langen: „Dat laatste heb ik
niet gezien, maar hij was ook
enorm verrast. Zei nog, dat hij
het na de eerste ronde (door
komst 58.0; red) niet zag zitten.
Ik liep te slordig, geen ritme,
technisch matig, puur op
kracht. Zo voelde ik het zelf
trouwens ook, het ging niet
echt geweldig. En toen kwam
die eindsprint dus..."
Die fantastische eindspurt is
een machtige troef voor Van
Langen. Maar misschien haar
sterkste wapen is haar win
nersmentaliteit. Van Langen
perst er alles uit om te winnen,
hetgeen prachtig in haar loop
stijl is verweven. Het hele, fra
giele lichaam loopt als het
ware mee. Ellebogen zwaaien
vervaarlijk naar buiten, ver
wrongen gelaatstrekken bege
leiden de enorm krachtige pas-
.sen. „Ik denk ook wel eens, als
Ellen van Langen
in slechter tijden,
de pijn verbijtend
bij een blessure.
FOTO: ANP
ik mezelf terug zie op de video,
'dat kan mooier'. Wil ik ook
wel. Maar blijkbaar heeft ie
dereen zijn stijl en deze past
bij mij. Het gaat ook hard ge
noeg".
Gretigheid
Haar gretigheid verklaart Van
Langen mede door haar late
start met topatletiek. Pas op
haar twintigste liet ze café 'de
Proatpoal' en het andere sta-
pleven in Oldenzaal achter
zich. „Ik denk, dat ik daardoor
qua motivatie een voorsprong
heb op veel concurrentes. Ik
doe geen atletiek vanaf mijn
tiende of zo. Ik heb al het een
en ander meegemaakt en kan
nu beter keuzes maken. Klinkt
een beetje eigenwijs, hè? Toch
speelt het mee. Ik heb nu ge
kozen voor atletiek en train
heel graag. Ik ben nog lang
niet verzadigd".
Natuurlijk zit het ook in Van
Langens karakter. „Ik ben on
geduldig, ja", geeft ze toe. Ze
wordt nog steeds laaiend, als
ze in haar drukke buurt in Am
sterdam zuid-oost niet snel
een parkeerplaats kan vinden.
Wie dit weet, kan zich voorstel
len hoe het Van Langen vorig
jaar zomer verging, toen ze ge
blesseerd raakte aan haar lin
ker achillespees. Gek werd ze
ervan. „Zo'n klein, stom plekje
vlak boven de aanhechting. Ik
had drie jaar geleden ook wel
eens iets gehad aan die pees,
maar toen zat het iets hoger.
En ging het gauw over".
„Op 6 juni gebeurde het in een
training", weet ze nog precies.
„Ook al zo lullig, want van
Sport Studio hadden ze twee
dagen eerder een reportage
over mij gemaakt. Toen die
uitgezonden werd, zat ik thuis
geblesseerd te kijken. Ik zei
maar tegen mezelf: het gaat
wel snel weer over".
Grote teen
Gedeeltelijk was het ongemak
veroorzaakt door overbelas
ting. Maar, zo bleek na onder
zoek, een kleine afwijking in
haar voet was de eigenlijke
boosdoener. „Mijn grote teen
kan ik maar beperkt buigen en
strekken", laat Van Langen
zien. „Daardoor kwam meer
druk op de achillespees. We
houden die teen nu steeds los
met fysiotherapie, dan is er
niets aan de hand".
Het herstel vergde maanden,
zware maanden voor Van Lan
gen. Bij de APM verpieterde ze
op de tribune, ze miste de
Grand Prix in Stockholm en
Oslo en het WK in Tokyo werd
een desillusie. Ze ging nog wel,
maar kreeg in de series al de
rekening. „Bij mijn eerste
stappen ging het al mis. Ik kon
het niet bijhouden. Ik dacht,
dat ze een wereldrecord gin
gen lopen. Toch heb ik er geen
spijt van. Medisch was het ver
antwoord en ik wilde heel
graag".
De ex-Oldenzaalse was snel
over de kater heen. Dacht ze.
„Maar het bleek, dat het moei
lijkste nog kwam. Vier maan
den mocht ik niet meer lopen!"
Van Langen wordt er nog koud
van als ze er aan terugdenkt.
Neemt nog een hap van de
rijstschotel en vervolgt: „Ik
was bang, dat ik gek zou wor
den. Barcelona leek heel snel
dichterbij te komen en je mag
niet trainen. Ik zat mezelf ge
weldig op te vreten".
Op 18 december pas kwam het
verlossende sein van trainer
Frans Thuys. „Ik mocht vijf
maal twee minuutjes dribbe
len, dat was alles", zucht ze.
„De volgende dag zesmaal, etc.
Een beetje eng, maar toch een
verlossing. Ik voelde ineens
geen pijn meer. Ik was zó blij".
In het zwembad, zoals ze 's zo
mers ook had gedaan in de
aanloop naar Tokyo, hervatte
ze de 'water-looptraining' en
verder was het parool rustig
opbouwen. Heel rustig, vond
Van Langen. „Pas in mei gin
gen we voor het eerst aan de
snelheid werken. Er mocht
geen enkel risico genomen
worden. Maar ik kan je wel ver
tellen, dat ik na de wedstrijden
in Kerkrade heel opgelucht
was. Op 30 mei was dat en ik
liep 2.00,55. Dat ging zó ge
makkelijk. Toen wist ik, dat ik
op tijd terug kon komen voor
Barcelona".
Mentaliteit
In Kerkrade kwam onmisken
baar het natuurtalent boven
drijven bij de voormalige voet
balster van Quick'20. „Ik vind
dat een gek woord. Wat is na
tuurtalent? Op de APM was ik
bijvoorbeeld fysiek niet de
sterkste en toch win ik. Men
taal moet je ook goed in elkaar
zitten. Hoe deel je de wedstrijd
in, ga je meteen op kop sleu
ren? Dan ben je na 600 meter
stuk. Ik doe dat instinctief
niet, zoek liever een plekje in
de middenmoot en spaar mijn
krachten. En dan de eind
sprint, dan wil ik iedereen voor
me pakken. Het kost veel pijn,
niet leuk. Maar ik wil zo graag
winnen..."
In 1989 besloot Ellen van Lan
gen alles op Barcelona te zet
ten. Haar zilveren plak, met
een tijd onder de 1.59, op de
Universiade gaf haar het teken
dat er meer inzat. Aju 'Proat
poal', welkom Barcelona. Een
weg met hindernissen, niet al
leen door de blessure. „Er
heerst in Nederland een anti-
sportklimaat", zegt ze. „En als
je het goed voor elkaar hebt,
drukt een bond dat wel de kop
in. Vangen wij iets, dan is dat
meteen belastbaar. Is niets ge
regeld. Te gek eigenlijk. In alle
landen is dat anders. Hier wil
len ze dat je 40 uur werkt en
datje een olympische medaille
pakt. Hoe dan? Bestaat niet!
En dan ook nog zulke scherpe
limieten stellen. Dat is irreëel.
Ze moeten een keus maken".
Van Langen heeft in Asics en
Mazda gelukkig sponsors, zo
dat ze veel kan trainen en wed
strijden lopen. Een studie be
drijfskunde aan de Open Uni
versiteit kan ze er rustig bij
doen. De focus kan dus geheel
op Barcelona gericht worden.
Dat moet ook, want ze is in
eens favoriete. „Vind je dat",
vraagt ze wel gemeend.
„Maakt ook niet uit. Extra ge
spannen zal ik niet zijn, want
dat ben ik toch al voor een
race. Ik heb dat nodig, kan
daarmee nu goed omgaan. Ik
laad mezelf helemaal op, veel
meer dan voor een training. In
wedstrijden loop ik altijd har
der".
Krabbe
Als Van Langen goud pakt, zal
ze dat 'clean' doen, bezweert
ze. „Is niet eens te betalen",
valt haar net binnen gekomen
vriend Hans Koeleman in het
gesprek. „Dat kost je zo dui
zend gulden per maand". Van
Langen wil er so wie so niets
van weten. „Ik kan dat niet
verantwoorden ten opzichte
van mezelf. Ik zou er niet van
slapen. Natuurlijk weet ik, dat
je dan meer kunt trainen en je
meer progressie maakt. Zou ik
ook wel willen, maar niet ten
koste van alles".
„Ik weet dat een aantal atleten
gebruikt, maar dat moet dan
waterdicht bewezen worden.
De dopingcontroles moeten
foutloos zijn. Anders kun je on-
schuldigen pakken. Krabbe?
Ik weet niet of ze gepakt heeft.
Ze moeten gewoon zorgen, dat
die controles goed gaan".
Als ik straks vierde word ach
ter drie dopingpakkers? Geen
lekker idee. Maar daar denk ik
nooit aan. Zolang ze niet ge
pakt zijn, gebruiken ze niet
voor mij. Anders ben je bij
voorbaat al verslagen".
Miepie
Breedbek
verdient een
diskwalifikatie
W
door FRANK WERKMAN
Het arsenaal technische snufjes rond de
internationale tennispistes zal binnenkort
worden uitgebreid. Naast het electronische oog en
de snelheidsmeter voor de opslag dient ook een
decibellen-meter te worden geïnstalleerd. Het
apparaat is bedoeld om te kunnen vaststellen of
iemand niet vocaal de geluidsbarrière doorbreekt.
Niet bij het slaken van een kreet van extase of
deceptie. Dat moet blijven behoren bij het
fenomeen sport, waar immers de grens tussen
vreugde en verdriet soms flinterdun is. Nee, het
nieuwe foefje dient er voor te zorgen dat Monica
Seles haar grommende gekreun binnen de perken
houdt.
Deze week bond eindelijk iemand de kat de bel
aan. Niemand minder dan de doorgaans zo
tolerante Francaise Nathalie Tauziat deed haar
beklag bij de scheidsrechter van de partij tegen
Seles. Zij was het spuugzat bij elk balcontact van
haar opponente bijkans omver gesteund te
worden. Waarbij Tauziat, daarin later
bijgevallen door nota bene Martina Navratilova,
een bijna wetenschappelijke verklaring te berde
bracht voor haar kritiek. Zij zou de plof waarmee
de bal de bespanning raakt niet goed meer hebben
kunnen horen. Noodzakelijk om goed te
anticiperen op de baan die het projectiel even
later zou kiezen.
Het is aandoenlijk dat Tauziat en Navratilova
trachten langs deze weg Seles aan de schandpaal
te nagelen. Zij zijn te netjes opgevoed om domweg
te zeggen waar het op staat: dat het gegrom van de
Joegoslavische ze mijlenver de keel uitkomt. En
terecht. Ooit kon dreumesje Seles aanvoeren dat
haar kleine lijfje die explosie van vocaal geweld
hard nodig had om die dreun uit te delen. Zoals
een kogelstoter of discuswerper. Veel hout sneed
haar verhaal niet, maar haar vanuit de tenen
komende oprispingen werden aanvankelijk met
de mantel de liefde bedekt. Zij was toch die
Joegoslavische Pippi Langkous, die alom
vertedering opwekte. Zo klein en al zo goed
kunnen tennissen.
Nu deze Pippi haar paardestaart al lang kwijt is
en tegenwoordig zelfs haar coiffure met de
verfspuit laat behandelen is ook haar krediet op.
Het enige dat het inmiddels volwassen
kindvrouwtje nu nog oproept is ergernis. Zoals bij
die vrouw, wier terraskout ik onlangs opving. Ze
zou niet naar de finale van Roland Garros gaan
kijken op de televisie, omdat ze dat gekerm van
Seles niet kon uitstaan. Maar, wierp iemand
tegen, het geluid kon toch worden afgezet? Nee,
was de reactie van het mens, want dan leefde je
niet mee. Ze zou niet gaan kijken.
Richard Krajicek heeft onlangs op Wimbledon
even van leer getrokken tegen zijn vrouwelijke
collega's. Noemde ze dikke, luie varkens, die veel
te veel geld vingen voor hun in tijd gemeten
aanzienlijk lichtere inspanningen. Over het
geërm van Seles had Krajicek het voor het gemak
nog maar even niet. Jammer, want als er iets voor
een kritische kanttekening in aanmerking was
gekomen was het wel het ingehouden gebrul van
de Joegoslavische. Die overigens evenmin als
concurrentes Sabatini en Graf kan worden
beticht van een buitensporig brede leest alsmede
aanleg tot luiheid. Het feit dat deze Miepie
Breedbek zich als enige bedient van die ergerlijke
keelklanken is evenwel al voldoende reden om
haar eens stevig aan te pakken.
De finale van vandaag zou een mooie gelegenheid
zijn om een stukje tennishistorie te schrijven. Met
waarschijnlijk een vrouwelijke scheidsrechter op
de stoel op Wimbledon gewoon eerst met wat
strafpunten strooien en vervolgens domweg
diskwalificeren. Je mag tegenwoordig niet eens
woedend je racket op de grond gooien of je bent al
een game kwijt. Dat zinloze gekerm van die Seles
is veel irritanter.
Krajicek lacht al vast in zijn vuistje. Tenzij hij
ook wordt geklopt dooreen vandaag nog ijlings
geïnstalleerde decibellen-meter.
ELBURG Ze werd door
Victor Deconinck van Stu
dio Sport aangekondigd
als de vervangster van de
vervangster in de nationa
le zwemploeg. Dat zal Kira
Bulten een zorg zijn. De
olympische droom, die tij
dens de enige selectie
wedstrijd als een zeepbel
uit elkaar spatte, werd
door de afmelding van
Linda Moes toch nog wer
kelijkheid. En daar ging
het Kira Bulten om. Daar
had de zwemster van De
Steur uit Kampen een jaar
naar toe geleefd.
Over de manier waarop de El-
burgse uiteindelijk in het be
loofde Spaanse land is aange
komen praat straks niemand
meer. Het gaat nu om de pres
taties in het olympische bad.
Dat is in elk geval beter dan
werken in een wasserij. „Vlak
nadat de toestemming van het
NOC was doorgebeld hing het
uitzendbureau aan de lijn. Ze
hadden werk voor mij in een
wasserij. Ik heb lachend ge
zegd dat dat niet door kon
gaan".
De Koninklijke Nederlandse
Zwembond hanteerde voor de
Olympische Spelen een selec
tie-systeem, dat op Ameri
kaanse leest was geschoeid.
Het moest in één weekeinde in
Amersfoort gebeuren. Wie
daar niet scherp was, kon het
vergeten. De methode was
lang onderwerp van gesprek.
Zeker bij de actieve sporters.
Zij voelden mee met de bond,
die wars is van een jacht op li
mieten. Maar Vonden deze me-
Kira Bulten in actie op haar specialiteit.
thode wel heel erg simpel.
In de Amerikaanse atletiekwe-
reld liet de eenvoudige, maar
psychisch loodzware procedu
re duidelijk sporen na. Carl Le
wis start daardoor in Barcelona
alleen op het verspringen. En
de beste tienkamper van de
wereld Dan O'Brien kon de
spelen gewoon op zijn buik
schrijven, omdat hij driemaal
afsprong bij het polsstokhoog
springen. Dat hing Bulten (19)
ook boven het hoofd. In de be
slissende 100 meter schoolslag
zwom ze 85 meter aan de lei
ding. Toen kwamen Linda
Moes en Martine Janssen
langszij. „Ik heb dat terugge
haald in het geheugen, maar er
is niets echt fout gegaan. Na-
In de uren daarna was ze niet
aanspreekbaar. Ze lag 's
avonds tot het middernachte
lijk uur voor de televisie. En
had zondag aanvankelijk wei
nig trek om nog te starten op
de 200 meter schoolslag. „Die
zondag ging het nog lekker
- ook". Daarna nam ze een dag
rust. De overweging, om alle
zwemspullen in de kast te
smijten, werd snel verworpen.
„Dat zou ik nooit volhouden.
Ik kan dat wel doen, maar dan
zijn de uren tussen vijf en acht
gewoon leeg. Zwemmen is
toch ook een vorm van energie
kwijtraken".
Ze zwom dus door. Met als doel
om eind juni tijdens de natio
nale kampioenschappen te be
wijzen, dat de selectiewedstrij
den een eenmalige misstap
waren geweest. Tot haar eigen
verrassing liep het compleet
anders. Linda Moes, die zich in
Amersfoort als de sterkste
schoolslagzwemster van het
H moment had aangediend, voel
de er niet veel voor om de zes
weken voorbereiding met de
zwemploeg mee te maken. Ze
wilde haar eigen plan trekken
en was bang voor heimwee. „Ik
4 heb Linda in het voorjaar mee-
gemaakt tijdens een trainings
kamp in Zuid-Frankryk. Toen
had ze er ook al last van. Ze
was ook afwezig tijdens de eer
ste trainingsweek in Maas
tricht. Maar ik heb daar verder
niet bij nagedacht. Ik had ten
slotte geen recht op plaatsing.
En je weet dat het NOC een
I FOTO: PERS UNIE stug instituut is. Dat heb je bij
die atleten wel gezien".
tuurlijk, de spanning zal een
rol hebben gespeeld. Maar het
was wel frappant. Normaal ge
sproken zijn de laatste vijfen
twintig meter altijd mijn ster
ke punt. Nu was het precies an
dersom".
Standaard
Linda Moes liet niets van zich
horen toen daarom werd ge
vraagd. Dat was voor de kandi
daten van de estafetteploeg
(Karin Brienesse, Mildred
Muis, Ellen Elzerman en Inge
de Bruijn) aanleiding om aan
de bel te trekken. Het is een
standaard gegeven dat er tij
dens de Spelen twee schools
lagzwemsters actief zijn. En
doordat Martine Janssen een
onervaren 15-jarig talent is,
vonden zij dat er een tweede
schoolslagspecialiste nodig
was. „De schoolslag is moei
lijk. Dat moet echt goed lo
pen", geeft Kira Bulten als ver
klaring. Chef de mission An-
dré Bolhuis ging mee met het
oordeel van de zwemsters. Met
als gevolg, dat Kira Bulten
naast Martine Janssen als
tweede schoolslagzwemster
haar intrek nam in het trai
ningskamp in Franse Le Ca-
net-Plage, vlak voor de deur
van Barcelona. „Daar heb je
ideale omstandigheden. Je
hebt een hotel, je loopt de weg
over en je ligt in het bad".
Het telefoontje was een vera
deming voor Bulten. En voor
'het toernooi van haar leven'
past zij zich zonder problemen
zes weken aan. Ze vindt dat
een logische zaak. De Elburgse
ziet de wisseling van de wacht
ook niet als een verzwakking
voor de ploeg. „De verschillen
zijn heel erg klein. Maar vanaf
1989 was ik steeds de snelste
als het moest. Alleen nu dus
even niet".
Kira Bulten weet dat zij meer
ervaring heeft dan Janssen. Ze
nam deel aan twee EK's en een
WK, terwijl de ervaring van
Janssen beperkt bleef tot een
Europese titelstrijd voor de
jeugd. Bulten is in ieder geval
zeker van deelname aan de 100
meter schoolslag en rekent
ook op een start bij de dubbele
afstand. Pas in Spanje wordt
uitgemaakt wie er in de esta
fetteploeg start. „Ik moet in ie
der geval de B-fïnale op de
honderd schoolslag kunnen
halen. Ik weet gewoon dat ik
dat kan".
Camping
Kira Bulten gaat niet alleen
naar Spanje. Vader Brienesse
zorgde in een vroegtijdig stadi
um al voor ruimte op een cam
ping. Daar kunnen de ouders
van de negen leden van de
zwemploeg (één man en acht
vrouwen) terecht. Het verkrij
gen van kaarten was een groter
probleem. Voor de openingsce
remonie werd 1020 gulden van
de belangstellenden verlangd.
En voor een serie bij het zwem
men moest 104 gulden betaald
worden. Dan zit je wel in de
buurt van start en finish, maar
toch. Inmiddels heeft de
KNZB de zaken goed geregeld.
De ouders krijgen een passe
partout voor de zwemwedstrij
den. En Ada Kok fungeert als
intermediair tussen de zwem
sters en de kledingsponsor, zo
dat daar geen wrevel meer
over kan ontstaan. „In Seoul
zwommen ze in badpakken
van meisjes uit de Verenigde
Staten. Kun je nagaan".
De ouders van Kira Bulten
hebben inmiddels de plannen
voor een reis naar Berlijn en
Tsjechoslowakije ingewisseld
voor de trip naar Spanje. De
schoolslagzwemster heeft zelf
de gedachten al laten gaan
over de inhoud van de koffer.
„Ik neem zeker een doosje
hagelslag mee. En zakken
snoep. De studieboeken blij
ven thuis, dat komt in septem
ber wel weer. Als ik tijd heb wil
ik een paar thrillers lezen.
Stephen King, heerlijk. Maar
de zwemwedstrijden zijn dit
keer vroeg. Dan kunnen we
mooi de andere Nederlanders
zien. En de atletiek, dat vind ik
ook een prachtige sport".
