Kerkelijke lobby in Brussel zeer actief Samen op Weg-kerkorde klaar Bisschop Bar geeft geen doopverlof meer aan pastoraal werkers UTP neemt afscheid van president curator Beel Paus doet beroep op orthodoxen CckUcSoiuont GEESTELIJK LEVEN OPINIE Iraans parlement houdt vast aan doodstraf Rushdie COMMENTAAR r5* Ceidóe Sou/tont DONDERDAG 2 JULI 1992 Vaticaan verklaart eerste huwelijk Caroline nietig VATICAANSTAD Het huwelijk van prinses Ca roline van Monaco en Philippe Junot. dat van 1978 tot 1980 heeft geduurd, heeft in de ogen van de Rooms-Katholieke Kerk officieel nooit bestaan, al dus een officiële Vaticaanse verklaring. Prinses Ca roline heeft het Vaticaan voor de eerste keer in 1988 verzocht het huwelijk nietig te verklaren. Een pau selijke rechtbank heeft daar begin dit jaar mee in gestemd. Op 20 juni heeft een andere commissie het besluit bekrachtigd, aldus Vaticaan-woordvoerder Navar- ro-Valls. Het besluit baant de weg voor een nieuw huwelijk van Caroline in de kerk. De kerk heeft haar scheiding van de Fransman Junot, noch haar burgerlijke huwelijk met de Italiaan Stefano Casi- raghi (die in 1990 bij een boot-ongeluk om het leven kwam) nooit erkend. Nooit heeft een oorlog iets tot stand gebracht waartoe we zonder hem. niet beter in staat waren geweest. VATICAANSTAD Paus Johannes Paulus II heeft de Orthodoxe Kerken opgeroepen de „praktische problemen" in de betrekkingen met Rome te overwinnen. Tijdens een ontmoe ting met een orthodoxe delegatie in het Vati caan bood hij het Oecumenisch Patriarchaat in Constantinopel zijn volledige medewerking aan bij de oplossing van de problemen. Een de legatie uit Constantinopel woonde volgens oud gebruik het patronaatsfeest van Petrus en Pau lus in Vaticaanstad bij De Orthodoxe Kerken verwijten het Vaticaan dat het sinds de ineenstorting van het communisme in Oost- Europa aan zieltjeswinnerij doet. Om die reden weiger den de meeste Orthodoxe Kerken afgelopen november de synode van de Europese rk bisschoppen bij te wo nen. Deze maand ging een ontmoeting van katholieke en orthodoxe theologen niet door nadat acht van de veertien Orthodoxe Kerken hadden afgezegd. De laatste tijd doen zich lichte verschuivingen in het orthodoxe kamp voor. De Russisch-Orthodoxe Kerk, vorig najaar nog een verklaard tegenstander van de di aloog met Rome, pleitte de afgelopen weken met na druk voor het doorgaan van de theologenconferentie. Dat die bijeenkomst niet plaats vond, was meer het ge volg van interne orthodoxe of politieke omstandighe den. De vertegenwoordigers uit Georgië, Armenië en Servië konden wegens de voortdurende gevechten in hun vaderland niet vertrekken. In Bulgarije woedt een openlijke strijd tussen het patriarchaat en de regering. Alleen Jeruzalem en Athene lieten duidelijk weten geen heil te zien in de dialoog met het Vaticaan. DRIEBERGEN - De ker kelijke lobby in Brussel en Straatsburg heeft het, een half jaar voordat de Europese binnengrenzen verdwijnen, drukker dan ooit. De oecumenische commissie die hiervoor in 1973 in het leven werd ge roepen, heeft aan haar vijf stafmedewerkers veel te weinig. Dat zegt Ploni Robbers-Van Berkel, werkzaam bij het dia- konaat van de Hervormde Kerk, die vorige week in Straatsburg werd gekozen tot voorzitter van de Europese Oe cumenische Commissie voor Kerk en Samenleving (EECCS). Maar het is niet rea listisch om van de protestantse lidkerken uit de twaalf EG-lan- den grotere financiële inspan ningen te verwachten. De commissie volgt de Europe se Commissie en de Raad van Europa op de voet en probeert een dialoog tussen de kerken en de Europese instituties tot stand te brengen. Zij infor meert Delors en de zijnen over de standpunten van de kerken en wijst de lidkerken erop dat het belangrijk is om Europa kritisch te volgen. Het belang van de commissie wordt met het naderen van 1 januari 1993 alleen maar gro ter, zegt Robbers. De kerken vrezen dat de economische sa menwerking in Europa ten koste zal gaan van het welzijn van de mensen, vooral de zwakkeren in de samenleving. Zij vragen onder meer aan dacht voor 'de arme kant van Europa' en voor het milieu. „Wij lobbyen niet voor de kerk, maar voor de zaken waarvoor de kerk staat", zegt Robbers: gerechtigheid, vrede en be houd van de schepping. Het dringt steeds meer tot de lid kerken door dat de kerk in het nieuwe Europa deze taak heeft. Zij geeft toe dat dat eerder de synodes zijn dan de plaatselijke kerken, die door gaans andere problemen aan het hoofd hebben. De oecumenische commissie belegt talrijke bijeenkomsten met Europese ambtenaren. „Die geven ons wel het gevoel dat het gesprek zinvol is. Het is niet alleen een kwestie van be leefdheid", zegt Robbers. „Maar het is moeilijk om te be wijzen waar deze gesprekken ook werkelijk invloed hebben gehad op het beleid." In Straatsburg werd het Oecu menisch Patriarchaat van Con stantinopel als nieuw lid ver welkomd. Ook kerken uit Skandinavië en Oost- en Mid den-Europa toonden belang stelling voor het werk van de commissie. „Wij beperken ons niet tot de twaalf', aldus Rob bers, die van harte hoopt dat de EG dat in de toekomst even min zal doen. De katholieke kerk heeft in de voortzetting van het Pro Mun- di Vita-centrum in Brussel een eigen instantie die de ontwik kelingen bij de Europese in- Het Berlaymontgebouw in Brussel, zetel van de Europese Commissie stellingen volgt. Het Pro Mun- schoppenconferentie. Pro di Vita-centrum houdt nauw Mundi Vita, opgericht kort na contact met de Europese bis- het Tweede Vaticaanse Conci lie, hield zich aanvankelijk be zig met allerlei studies rond- het pastoraat in de RK kerk. Ds. E. Overeem DEN HAAG - Het ont werp voor de nieuwe Sa men op Weg-kerkorde is gereed. Het geheel van grondleggende artikelen die het samen kerk-zijn van hervormden, gerefor meerden en lutheranen moet regelen, wordt dit najaar aan de drie afzon derlijke synoden voorge legd. De werkgroep Kerkorde, waar in vijf gereformeerden, vijf hervormden en drie luthera nen zitting hebben, heeft an derhalf jaar gedaan over het samenstellen van de nieuwe kerkorde. Daarbij is de be staande hervormde kerkorde als basis gebruikt. De gecom bineerde synode van de drie kerken gaf in 1990 de werk groep de opdracht uit te gaan van de structuur van de her vormde kerkorde als "uit gangspunt en hoofdlijn". Van de hervormde kerkorde zijn met name de 30 'Romein se' artikelen gebruikt als hoofdlijn. In deze artikelen, die de grondwet van de kerk vormen, worden vrijwel alle as pecten van de kerk geregeld. Ze handelen over onderwer pen als de gemeente, de amb ten, catechese, en de sacra menten. Daarnaast zijn in de ontwerp- kerkorde voor Samen op Weg nieuwe elementen ingepast. Daarbij horen de al vastgestel de Samen op Weg-regelingen, en de "bruikbare" elementen uit de afzonderlijke kerkorden van de drie kerken. De leden van de werkgroep onthouden zich tot september van inhoudelijk commentaar op de nieuwe kerkorde. De sy noden van de Lutherse Kerk, de Hervormde Kerk en de Ge reformeerde Kerken zullen zich er eerst in besloten zitting over buigen. Daarna bespreekt de combi synode de kerkorde. Volgens ds. E. Overeem uit Ha ren, die namens de gerefor meerden in de werkgroep zit ting heeft, wordt de kerkorde daarna ter inzage naar deskun digen, provinciale en regionale kerkelijke vergaderingen (classes) gestuurd. Het duurt dan minstens weer een jaar voordat de combisynode de classes officieel raadpleegt over de orde. De nieuwe kerkorde spreekt zich ook uit over de interne structuur van de nieuwe Sa men op Weg-kerk. Belangrijk daarin is de positie van de pro vinciale structuur. De Her vormde Kerk hecht veel be lang aan de provinciale kerke lijke bureau's. De gerefor meerden kennen geen specia le bureau's op provinciaal ni veau. Overeem wil niet ingaan op de vraag welk gewicht de nieuwe kerkorde aan de pro vincie toekent. Volgens Overeem is het wel duidelijk dat de nieuwe ker korde voor een uitgebreide functie van de classes kiest. Deze regionale kerkvergade ringen zullen een belangrijke rol moeten spelen om de sa menhang binnen de kerken te verstevigen. Dat is vooral be langrijk nu de zowel de her vormden als de gereformeer den het principe van de geo grafisch bepaalde kerkelijke gemeente - je kerkt waar je woont - steeds meer loslaten. Idoor paul van velthoven ROTTERDAM - Bis schop R. Bar van Rotter dam heeft 'na overleg met andere bisschoppen in Europa' besloten geen doopverlof meer te verle nen aan pastoraal wer kers. Pastoraal werkers die toch doopverlof willen krijgen zul len hun aanvraag via een pries ter moeten laten verlopen. De bisschop zal elk individueel beoordelen. De verantwoorde lijkheid voor de gang van za ken blijft dan bij de priester liggen. De voorzitter van de vereni ging van pastoraal werkenden in het bisdom Rotterdam, J. Batist, is zeer verbaasd over de stellingname van de bisschop, omdat de situatie in de pasto raal door het toenemend ge brek aan priesters alleen maar nijpender wordt. Zelf beschikt hij over doopverlof. Hij schat dat nog zo'n twintig pastoraal werkers in het Rotterdamse bisdom ook doopverlof heb ben. Batist wijst er verder op dat de bisschop steeds pleidooien houdt voor verruiming van de bevoegdheden van de pasto raal werkers. In de vergadering van de pries terraad van het bisdom deze week zegt de bisschop dat hij persoonlijk de criteria voor het gewijde ambt verruimd zou willen zien, maar om theologi sche redenen kan hij het ambt van de pastoraal werker en zijn of haar bediening niet loszien van de priester. Als men alleen de sacramentsbediening op het oog heeft ziet de bisschop geen mogelijkheid tot uitbrei ding van de competentie. De discipline van de RK kerk biedt in deze weinig aankno pingspunten, aldus de bis schop. In de praktijk wordt de rol van de pastoraal werkers in de pa rochies steeds sterker. Steeds vaker Kardinaal A. Simonis heeft vo rige maand in Doetinchem de daar werkzame pastoraal wer kers verboden nog langer sa cramenten toe te dienen. Zij verrichtten al jaren dopen en ziekenzalving. De vier Doetin- chemse parochies zitten nu zonder pastorale begeleiding. Een priester heeft uit protest tegen de gang van zaken zijn ontslag aangeboden en een pastoraal werker heeft zijn functies neergelegd. De zaak kwam aan het rollen nadat begin dit jaar in de RK Doetinchemse gemeenschap een nieuwe pastoor was aange treden, de heer H. Woorts. Deze kon zich niet vinden in de bestaande praktijken en signaleerde dit aan het aarts bisdom. Hij is inmiddels over geplaatst naar Raalte. Mgr. Beel fc HEERLEN - De vroegere hulpbisschop en tevens vicaris-generaal van de toenmalige bisschop van Roermond mgr. E. Beel (81) heeft deze week af scheid genomen als presi dent-curator van de Uni versiteit voor Theologie en Pastoraat (UTP) in Heerlen. Dit gebeurde tijdens een her denkingsbijeenkomst aan het begin waarvan prof. dr. A. Blij- levens, rector van de UTP, een schrijven voorlas van kardi naal Simonis, aartsbisschop van Utrecht. De kardinaal TEHERAN - De dood straf tegen de Britse schrijver Salman Rushdie kan niet worden gewij zigd. Dit staat in een peti tie die onder de leden van het nieuwe Iraanse parle ment circuleert. Al meer dan de helft van de parle mentariërs heeft er zijn handtekening onder ge zet. De verrwachting is dat alle parlementsleden de petitie zullen onderteke nen. „Alle moslims en alle strijd krachten van de Hezbollah hebben de plicht de 'fatwa' tot uitvoering te brengen," aldus de dinsdag gepubliceerde tekst. In februari 1989 sprak de inmiddels overleden ayatollah Khomeiny het doodvonnis uit over Rushdie omdat diens boek De Duivelsverzen een be lediging van het islamitisch geloof zou inhouden. „De fatwa blijft van kracht zo lang de Koran zal bestaan en Brits parlement deed om Iran ertoe te bewegen het doodvon nis in te trekken. Door Rush die uit te nodigen heeft het La- roemde de trouw van mgr. Beel aan de kerk en sprak er zijn waardering over uit dat dankzij de inzet van de schei dende president-curator de UTP vele priesters en pastora le werkers heeft afgeleverd. Kardinaal Simonis zei verder te hopen dat het goede van de UTP ook na de fusie met de Theologische Faculteit van de Katholieke Universiteit in Nij megen bewaard zal blijven tot heil van de kerk. Ook enkele andere bisschop pen onder meer van Breda, Rotterdam en Groningen, waar afgestudeerden van de UTP werkzaam zijn, hadden aan mgr. Beel lovende brieven geschreven over de UTP. Op vallend evenwel was dat van de kant van het eigen bisdom Roermond geen enkele reactie was ontvangen. Niettemin merkte mgr. Beel op dat hij blijft hopen op de tot standkoming van een dialoog tussen de UTP en de bisschop van Roermond. Volgens Beel heeft hij in de voorbije 26 jaar als president-curator het be- zolang er moslims op aarde gerhuis niet alleen zichzelf zijn, aldus de petitie. De pu blicatie van De Duivelsverzen staan van de UTP ervaren als Beel onverbrekelijk aan de een zeer belangrijk instituut Heerlense UTP verbonden wordt een complot genoemd waarin de hele wereld en het zionisme tegen de Islam sa menspannen. Tenslotte maakt de tekst nog gewag van het beroep dat Rushdie vorige week op het schade toegebracht, maar ook de betrekkingen tussen Groot- Brittannië en alle islamitische landen ter wereld. Een stichting in Iran heeft een priis van twee milioen dollar op het hoofd van Rushdie ge zet, die al drie jaar ondergedo ken zit. voor niet alleen het bisdom Roermond maar ook voor heel de kerk. De UTP, aldus mgr. Beel, heeft uitstekend toege ruste pastores afgeleverd. De oud-minister van onderwijs en wetenschappen, dr. G. Ver- inga, voorzitter van de Centra le Beleidscommissie, schetste Stunt met dubbele bodem HET bravourestukje van de 75-jarige Franse president Fran- gois Mitterrand was naar eigen zeggen bedoeld om de poort voor de humanitaire hulp aan de zwaar beproefde bevolking van de belegerde stad Sarajevo te openen. Dat is hem kenne lijk ook gelukt. MaAR Mitterrand zou niet een door de wol geverfde politi cus zijn, als zijn als menslievend en belangeloos omschreven geste geen dubbele bodem had. Het minste wat men kan zeg gen is dat Mitterrand een perfect gevoel voor symbolen heeft: 28 juni - Sint Vitusdag - is voor de Serviërs immers een datum met welhaast mythische betekenis. Op 28 juni 1389 werden de troepen van de Servische tsaar op het Merelveld in Kosovo verpletterend verslagen door de Turkse sultan. Op 28 juni 1914 vermoordde de Servische ter rorist Gavrilo Princip in Sarajevo de Habsburgse kroonprins en gaf daarmee het sein tot de Eerste Wereldoor log. Op 28 juni 1948 trad maarschalk Tito tegen Stalin in het strijdperk en veroorzaakte zo de eerste breuk in het Sovjet imperium. Op 28 juni 1988 verklaarde de sterke man van Ser vië, Slobodan Milosevic, dat hij de 'Servische kwestie' des noods met geweld zou oplossen. En rond Sint-Vitusdag van vorig jaar viel het Federale Joegoslavische Leger Slovenië binnen. Het kan natuurlijk louter toeval zijn dat Mitterrand op Sint-Vitusdag een blitz-bezoek bracht aan Sarajevo, maar dat kan men moeilijk geloven. HET lijkt erop dat Mitterrand in Sarajevo vier vliegen in een klap heeft willen slaan: als de redder in nood van de moslims van Sarajevo, als de vriend van de Serviërs om hen voor gro ter onheil te waarschuwen, als de Europese politicus en stra teeg die de Amerikanen wil tonen dat de Europeanen - en vooral de Fransen wel degelijk bekwaam zijn om de Euro pese zaken in handen te nemen, en tenslotte als de stoutmoe dige president die de bewondering en de dankbaarheid van de Franse kiezer wint en daardoor het deerlijk gehavende prestige van de socialistische partij weet op te vijzelen. MITTERRAND vriend der Serviërs? De Franse president heeft daar geen geheim van gemaakt, ook niet in de stad die door Servische milities wordt kapotgeschoten. Frankrijk schat de traditionele vriendschap met Servië en het Servi sche volk zeer hoog, zei Mitterrand, en deze vriendschap geeft mij het recht het niet eens te zijn met wat een deel der Serviërs doet. Maar Mitterrand had al laten weten dat vol gens hem niet alleen de Serviërs schuldig zijn aan de oorlog in Bosnië. Volgens hem is iedereen schuldig, terwijl noch tans vaststaat dat de Servische geregelde en para-militaire troepen begonnen zijn met de beschieting van Sarajevo en de andere Bosnische steden, met de massamoorden, deportaties en onteigeningen van niet-Servische Bosniërs. Als om de 'traditionele vriendschap' van Frankrijk voor Servië te bewijzen weigerde Mitterrand de Kroatische presi dent Franjo Tudjman te ontmoeten, hoewel Mitterrand ge bruik moest maken van de luchthaven van de Kroatische stad Split om Sarajevo te bereiken. En dat terwijl Mitterrand in Sarajevo de Servische generaal Mladic, de man die tekent voor de bloedbaden in Bosnië-Hercegovina, en de leider van de Serviërs in Bosnië, Radovan Karadzic, die de 'slachter van Sarajevo' wordt genoemd, wel waardig achtte de Franse pre sidentiële hand te drukken. DAARMEE blijft Mitterrand consequent met zichzelf. Vanaf het begin van de crisis in Joegoslavië heeft de Franse presi dent zich ingezet voor het behoud van de door Servië gecon troleerde Joegoslavische eenheidsstaat. Toen dat na de onaf hankelijkheid van Slovenië en Kroatië niet meer mogelijk was, weigerde Parijs Servië aan te duiden als de agressor in de oorlogen tegen Kroatië en Bosnië-Hercegovina. Tot in het belegerde en verwoeste Sarajevo hield Mitterrand vol dat ie dereen schuldig was. Het bravourestukje van Sarajevo was dus niet alleen een 'bewonderenswaardige geste' van Mitter rand, maar ook een traditioneel berekend stukje machtspoli tiek van de Franse president. de grote betekenis van de scheidende president-curator voor de katholieke theologi sche opleidingen in Nederland die 25 jaar geleden werden op gericht. De UTP, aldus Verin- ga, is een zegen voor de katho lieke kerk in het zuiden geble ken. Ondanks de thans nood zakelijk gebleken concentra ties moet de opleiding in Heer len toch op één of andere ma nier behouden blijven. Oud-deken P. Jochems van Heerlen zei als voorzitter van de Stichting Vrienden van de UTP dat mgr. Beel de in 1966 van de toenmalige bisschop mgr. Moors van Roermond ontvangen opdracht voortref felijk heeft vervuld. „U bent op moeilijke momenten moedig overeind gebleven en was voor velen een grote steun en be moediging". Jochems betreur de het dat de verdiensten van mgr. Beel voor de UTP van kerkelijke zijde met name van het bisdom Roermond nauwe lijks erkenning hebben gevon- Toch zal de naam van mgr. blijven, aldus rector Blijle- vens. Daarom is de naam van Beel gebeiteld in het voetstuk van een bij gelegenheid van> zijn afscheid onthuld kunst werk van beeldhouwer me vrouw Crijns uit Amstenrade. Het stelt symbolisch voor de theologie en het pastoraat. Uitgave Westerpers bv (maakt deel uit van Sijthoff Per: Kantoor redactie Apothekersdijk 34, Leiden Kantoor advertentie- en abonnementenafdeling Stationsweg 37. Leiden Telefax 071 -134 941 Postadres Postbus 112300 AA Leiden Koopmansstraat 9. 2288 BC Rijswijk 070 - 3190 933 070-3906 717 Postbus 9. 2501 CA Den Haag Hoofdkantoor Telefoon: Postadres: Alle kantoren zijn op maandag tot en met vrijdag geopend van 08.30 tot 17.00 uur Directeur/hoofdredacteur: J Leune Adjunct-hoofdredacteur J. Timmers. Secretariaat directie/hoofdredactie (tel. 070 - 3190 8' Binnen- en buitenland, financiën en economie (tel. 070 - 3190815): A van Rijn (chef), W Bunschoten, drs R. Edens, drs. Chr van der Hoff, A v Holstein, E Huisman, H Jansen, drs. J. van Leeuwen - Voorbij, R. de Roo. Kunst/rtv (tel. 070 - 3190 834): G. Ansems (coördinator), B. Jansma, H. Piet. Geestelijk leven (tel, 070 - 3190 835): L. Kooistra, drs P van Velthoven Foto (tel. 070 - 3190 838): M. Konvalinka (chef) en S. Evenhuis. Opmaak (tel 070 - 3190 831). Ch. Bels (chef), A. J Hofmeester, C. de Kier, H. Nieuwmans, H. Scf Redactie-secretaresse (tel. 070 - 3190 819): T. Kors. De Leidse Courant maakt verder gebruik van de diensten van: - freelance-medewerkers en -correspondenten in zijn verspreidingsgebied; - de parlementaire redactie en de nieuwsdienst van de Stichting Pers Unie, een re dactioneel samenwerkingsverband van negen regionale kranten in Nederland en België De algemene verslaggevers van Pers Unie zijn H Leber, drs. K. Swiers, M van de Ven en P Vogels De parlementaire redactie bestaat uit R in 't Hout (chef), H. Bijleveld, D. Hofland, P Koopman, D. van Rietschoten en K. van Wees. - het Algemeen Nederlands Persbureau en buitenlandse persbureaus; - de volgende correspondenten in het buitenland drs D. J van den Bergh (Peking), drs. H. Botje (Tunis). A Courant (Athene), R. Hasselerharm (Johannesburg), drs A Heermg (Rome). B van Huët (Londen), M de Koninck (Washington), F Lindenkamp (Sao Paulo), B. Schampers (Brussel), W Voordouw (Parijs), drs. R Vunderink (Moskou) W Werkman (Jeruzalem), G. van Wijland (Belgrado), F. Wijnands (Bonn), J. Wijnen (Brussel) De Leidse Courant heeft als lid van de Stichting Pers Unie de exclusieve vertaal- en publicatierechten van The Times en The Sunday Times of London Vertaalster: drs. M de Cocq. n 08.30 tot 17.00 u Nabezorging Telefoon: 071 -122 248 op ma t/m vr var 15.00 uur Abonnementsprijzen (inclusief 6% btw) Bij automatische betaling: per maand per kwartaal per jaar Bij betaling per acceptgirokaart: per maand per kwartaal per jaar 27,00 79,80 312,65 28,20 82,80 318,65 Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan. Advertenties Informatie en tarieven over advertenties tel 071 -141 905 Voor uitsluitend het door geven van advertenties kantoor Rijswijk 070 - 3902 702. Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 140 680. Bankiers ABN/AMRO BANK NV 473 575 515 POSTBANK 663 050

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1992 | | pagina 2