toere taal Boris Jeltsin met
flem communisten in de nek
Politieke spanning in de straten van Israël
Spoor in moordzaak Cools kan ook dood spoor zijn
BUITENLAND
jlsbloedproces onderbroken
Üstrafvoor
{anisator
<3)test Dili
iQowuvnt
dinsdag 23 juni 1992
- De opening van het Fran-
Iproces is gisteren in Pa
twee uur verschoven naar
omdat de zaal te klein bleek
toeschouwers en journalis-
'atten.
iroces staan vier hoge func-
sen van het Franse volksge-
dswezen terecht wegens het
erspreiden van bloed voor
sies, ofschoon zij wisten dat
iet was met het aidsvirus.
lan 1200 mensen raakten
>r volgens officiële cijfers be-
Jan hen zijn er tot dusverre
a rieden.
in laagden kunnen een gevan-
;j| raf van maximaal vier jaar
krijgen. Onder hen bevinden zich
het vroegere hoofd van het staats-
centrum voor bloedtransfusies en
de vroegere directeur-generaal van
het ministerie van volksgezondheid
Jacques Roux.
Namens 27 hemofiliepatienten wer
den gisteren de eerste hoorzittingen
gehouden. De 27 betrokkenen kre
gen na de transfusies, die plaatsvon
den in 1985, allen aids. Sommigen
van hen zijn daaraan inmiddels
overleden. De beklaagden zeggen
dat zij met het HIV-virus zijn be
smet door transfusies die door het
centrum van maart tot oktober 1985
zijn uitgevoerd.
Voormalige
grenswachten
DDR vrijgesproken
BERLIJN - Een rechtbank in Berlijn heeft
gisteren vier voormalige DDR-grenswach-
ten vrijgesproken. De vier was ten laste ge
legd dat zij op een vluchteling hadden ge
schoten met het doel de man te doden. De
rechtbank achtte dit niet bewezen. De aan
klacht betrof de gebeurtenissen op 5 sep
tember 1971. De toen 22-jarige Bernd Sie-
vert probeerde over de Muur te vluchten, in
de buurt van Checkpoint Charlie. De vier
grenswachten openden het vuur en losten in
totaal 47 schoten. Si evert liep ernstige ver
wondingen aan zijn benen op. Drie van de
aangeklaagden ontkenden de bedoeling te
hebben gehad Sievert te raken. De vierde zei
alleen op de benen van de vluchter te heb
ben gericht.
WHO wil dat
condoomgebruik meer
wordt gepropageerd
GENEVE De Wereldgezondheidsorganisatie
(WHO) heeft gisteren gezegd dat ondanks de
heersende religieuze en sociale taboes van over
heidswege meer propaganda gemaakt moet wor
den voor het gebruik van condooms. Volgens de
VN-organisatie kunnen, bij ontstentenis van een
medicijn tegen Aids, miljoenen mensenlevens
worden gered door op grote schaal campagne te
voeren in de media en actieve marketing van het
condoom. „Bevordering van het condoomge
bruik kan in veel samenlevingen een gevoelige
kwestie zijn. Het moet daarom gebeuren in over
eenstemming met de plaatselijke gebruiken en
overtuigingen, maar het moet gebeuren", zegt
de arts Michael Merson van de WHO, die zich
speciaal bezighoudt met Aids.
Tientallen doden
bij botsing trein
en bus
JAKARTA - In Indonesië zijn ze
ker 32 mensen omgekomen en 20
ernstig gewond geraakt toen een
sneltrein op een bus inreed, heeft
het dagblad Kompas gisteren be
richt. Het ongeluk gebeurde giste
ren in de provincie Lampung op
zuid-Sumatra. De bus, die 64 pas
sagiers vervoerde, was onderweg
van Padang op west-Suumatra
naar de hoofdstad Jakarta. Het on
geluk gebeurde op een spoorweg
overgang in het dorp Banjaratu,
ongeveer 80 kilometer ten noor
den van Bandarlampung. Over de
oorzaak was nog niets bekend.
Goedkeuring aan aids-
medicijn
WASHINGTON - De Amerikaanse autoriteiten heb
ben gisteren toestemming gegeven voor toepassing
van ddC of zalcitabine, een nieuw medicijn in de strijd
tegen AIDS. De Food and Drug Administration staat
toe dat het wordt gebruikt in combinatie met AZT door
volwassen patiënten die de verschijnselen van aids
hebben ontwikkeld. De goedkeuring is gebaseerd op
twee onderzoeken naar het effect van het medicijn op
groepen van rond 100 proefpersonen. De FDA nam voor
het eerst een besluit over een nieuw medicament vol
gens een versnelde procedure. Het duurde acht maan
den in plaats van twee jaar voordat de autoriteiten voor
het grootschalig toepassen van ddC het groene licht ga
ven. DdC verhoogt het aantal afweercellen bij seroposi
tieve personen. Er is echter nog niet aangetoond dat
het middel leidt tot levensverlenging, vermindering
van infecties of de opmars van het HIV-virus in het li
chaam kan afremmen.
(UNDERINK
COU Rusland
oorlog tegen Molda-
$at verklaart althans
jldavische president
ijjir voor zijn parle-
Ook uit de Kauka-
r inken dergelijke be-
ligingen. De Georgi-
c eider Sjevardnadze,
elider Gorbatsjov tot
jgste regionen in het
lin doordrong,
v rt tegenwoordig van
touse agressie".
jan Jeltsin en Sjevard-
j vandaag vlakbij de
gissische badplaats Sots-
de Zwarte Zee, praten
jet conflict tussen Geor-
enclave Zuid-Ossetië,
>fjnsluiting wil bij Noord
zij in Rusland. Gevraagd
ialannen om met Snegur
iiten, bleek Jeltsin som-
ei; zulke plannen waren
vdt, maar wel zouden er
ijiche maatregelen in aan-
nijn.
van vice-president
ie
Roetskoj, een Afghanistan-ve-
teraan met wie Jeltsin al
eerder overhoop heeft gelegen,
heeft het Kremlin laten weten
dat het geduld nu inderdaad
op is. Als de Moldaviërs door
gaan met hun gewelddadighe
den tegen de Russische min
derheid in hun republiek, zal
maar afgelopen week kregen
Moldaviërs genoeg van het
Russische 'separatisme' en
stuurde troepen om de 'bezette
gebieden' te bevrijden. Die
troepen 'bevrijdden' de 140.000
zielen tellende stad Bendery,
waar vrijwel alleen Russen wo
nen. De bevrijde Russen ver-
Moskou niet langer lijdzaam joegen vervolgens de Molda-
toezien. Ook de Zuid-Ossetiërs
kunnen rekenen op steun van
uit Moskou in de strijd van
hun enclave met het omrin
gende Georgië.
Bloedbad
In feite bepalen de honderd
duizenden Russen in Moldavië
de prijs voor de expansie-poli
tiek van Sovjet-dictator Stalin,
die zwaaiend met het Molotov-
Ribbentroppact in 1940 het
Roemeense Bessarabië inlijf
de. Moldavië en Roemenië spe
len al lang met de gedachte
van een hereniging. De Rus
sen, voorheen instrument in
het proces van Russificering,
zijn bang dat ze een onder
drukte minderheid in Roeme
nië zullen worden.
De Russen aan de rivier de
Dnjestr riepen een onafhanke
lijke Sovjet-republiek uit,
viërs weer. In het bloèdbad
kwamen honderden mensen
om, onder wie ook burgers. Ge
neraal Netkatsjev, chef van het
14e leger van Rusland, ontkent
dat zijn mannen zich in Molda
vië in de strijd mengen. Uiter
aard sympathiseert het leger
met de Russische zaak. Zo la
ten de manschappen van het
14e leger zich door de gewa
pende troepen van Dnjestr-lei-
der Smirnov en de Russische
vrijwilligsters van Galina An-
drejeva's organisatie met ple
zier van hun wapens beroven.
Moskou zag af van aanspraken
op voormalige Sovjet-republie
ken. Het imperium viel uit el
kaar en een escalatie zoals in
Joegoslavië bleef achterwege.
Rode gevaar
Toch loert er gevaar. In Mos
kou lopen ambitieuze politici
rond, zoals Victor Anpilov en
Aleksandr Sterligov, wier poli
tiek door de democraten als
'nationaal-communisme'
wordt omschreven. De Russi
sche media spreken in ver
band met de oprichting van de
Nationale Russische Vergade
ring van het 'rode-' of zelfs
'bruine gevaar'.
lin om de etnische conflicten
niet op de spits te drijven leek
niet onverstandig, maar begint
Jeltsin nu duidelijk windeie
ren te leggen. Communisten
en nationalisten lopen bij de
monstraties met foto's van uit
eengereten lijken van Russsi-
sche jongens in Moldavië,
naast spandoeken met op
schriften als 'Jeltsin is een ju
das, een farizeeër'.
Stemmingmakerij
Hoe gevoelig de zaak ligt,
Deze mensen willen het impe
rium herstellen, net als een
Vladimir Zjirinovski, de abso
luut onliberale en ondemocra
tische leider van de Liberaal
Democratische Partij. De laat
ste wil Finland weer binnen bleek uit een parlementaire
het Russische rijk halen en hoorzitting, gisteren in Mos-
smaalt om de beschuldiging kou, over de bedreiging van de
van de Moldavische president democratie. De politie had de
Snegur dat Rusland zich op
zou werpen als politie-agent
nacht ervoor nationaal-com-
munistische aktievoerders ge-
van het GOS. Zjirinovski vindt arresteerd die aan een verbo-
dat Rusland de politie-agent den demonstratie bij het tele-
van Europa hoort te zijn.
Jeltsin en zijn democraten mo
gen, anders dan de Serven, van
territoriale aanspraken heb
ben afgezien, maar de Russen
visiecentrum Ostankino wil
den deelnemen. De aktievoer
ders beweerden dat er bij het
politiegeweld doden waren ge
vallen, wat ontkend werd door
Russische minderheid in Georgië
hebben aan de Sovjetunie wel de procureur-generaal. Televi-
een identiek probleem overge- siechef Jegor Jakovlev, een
houden: Toen het rijk sneuvel
de kwamen miljoenen landge
noten van de ene dag op de an-
bondgenoot van Jeltsin, be
schuldigde de rechtse aktivis-
ten van gevaarlijke stemming-
dere in het buitenland te wo- makerij. De dag tevoren wees
nen. De politiek van het Krem- de commentator van de centra
le televisie er ook al op dat nie
mand méér baat heeft bij het
nieuwe geweld in Nagorno-
Karabach dan de Russische
nationalisten. Zij hebben on
rust nodig om onlust te kwe
ken, want dat kan leiden tot
Jeltsins val en hun eigen op
komst. In dit verband is het
saillant dat Jeltsins voormali
ge juridische rechterhand
Sjachraj er eerder deze maand
voor waarschuwde dat de hui
dige president nog voor het
einde van dit jaar de macht
kwijt kan raken. Dat zou nog
op een wettige manier kunnen
ook, bijvoorbeeld als er in het
parlement een tweederde
meerderheid te vinden is vóór
een motie van wantrouwen te
gen de president. Het lijkt nau
welijks toeval dat Jeltsin zijn
stoere taal aan het adres van
Moldavië uit nu hij de hete
adem van de nationaal-com-
munisten in de nek voelt.
- een
vpesische rechtbank
•1S gisteren een Oostti-
-mse man tot 15 jaar cel-
i fcreroordeeld.
veroordeeld wegens het
k organiseren van anti-
nf isische protesten op
imor, die resulteerden
d oor Indonesische veilig-
nepen bloedig neerge-
massademonstratie vo-
13 november in de Oostti-
ehoofdstad Dili.
n werd schuldig bevon-
nHn ondermijnende activi-
-1*1 tegen de Indonesische
w mdat hij in het geheim
straties gepland had die
er geleid tot het gewraak-
afhankelijkheidsprotest
andere rechtszaak werd
elnemer aan de demon-
|tot 20 maanden cel ver-
Id. Tot nu toe zijn acht
iorezen veroordeeld
deelname of wegens
Ipen organiseren van de
lemonstratie; ze kre-
jevangenisstraffen van
landen tot 10 jaar.
nigde Staten achten de
ïgelen die Jakarta heeft
ten na de massamoord
onvoldoende, De Ameri-
onderminister van de
Paul Wolfowitz, zei gis-
ïn Jakartadat Jakarta
irerk nog niet heeft afge-
irinnerde er echter wel
at Washington de s.traf-
sgelen destijds begroet-
j de Indonesische rege-
:eft genomen tegen het
steunpilaar van presi-
iuharto. Een aantal offi-
j en militairen werd ont-
of kreeg gevangenis-
1 zeven maanden na het
|bad op een begraafplaats
1 Oosttimorese stad Dili
e lijken van de 50 doden
[erbij volgens de officiële
f zijn gevallen en de 90
hen die als vermist zijn
:ven nog altijd niet te-
Jvonden. „Als ik deze
had moeten afhande-
dan had ik het onge-
anders gedaan", aldus
tz.
dat hij „zeer openhar-
et de Indonesische on-
kers had gepraat die
et de kwestie bezighou-
olfowitz, die eind jaren
g ambassadeur was in In-
heeft de kwestie even
met president Suharto
ken.
BRUSSEL De Luikse
procureur-generaal Leon
Giet vond het afgelopen
vrijdag nog wat voorbarig
om opheffing te vragen
van de parlementaire on
schendbaarheid van Alain
Van der Biest en Guy Ma
thot.
De betrokkenheid van deze
Waalse politici bij de moord op
de socialistische voorman An-
dré Cools, staat immers niet
vast. Weliswaar draait de ge
ruchtenmachine, gevoed door
een loslippige privé-detective,
een op rehabilitatie beluste
rijkswachter en een onderge
doken gangster, op volle toe
ren, maar betwijfeld mag wor
den of het fijne van de zaak wel
ooit publiek wordt.
De Belgen zijn meesters als
het er om gaat politiek gevoeli
ge zaken in de doofpot te stop
pen. De waarheid over bijvoor
beeld de Bende van Nijvel en
De vermoorde socialistische
voorman André Cools.
FOTO: EPA
de ontvoering van de omstre
den politicus-zakenman Paul
Vanden Boeynants is nooit bo
ven water gekomen.
En nu is er dan de affaire An
dré Cools, de socialistische
peetvader die op 18 juli vorig
jaar op een parkeerplaats in
Luik werd vermoord. Lange
tijd leek het de perfecte moord
te zijn geweest, omdat het on
derzoek volledig vast zat en
het onderzoeksteam al spoedig
uitgedund werd tot anderhalve
politieman. Maar inmiddels
zijn nieuwe feiten aan het licht
gekomen, die de zaak Cools tot
de meest intrigerende affaire
op dit moment in België heb
ben gemaakt.
'Feiten'
De Belgische krantelezer werd
de afgelopen weken op z'n
wenken bediend. Alle mogelij
ke details over gestolen en la
ter witgewassen aandelen, en
de relatie met de moord op An
dré Cools werden in een aantal
dagbladen breed uitgemeten.
Toch verhuisden de verhalen
opvallend snel naar de binnen-
pagina's, omdat zelfs de meest
op sensatie beluste kranten
ook wel inzagen dat de aange
dragen 'feiten' achteraf nog te
veel gebaseerd waren op ver
moedens en veronderstellin-
tussen de Luikse politiek en de
maffia, wordt verwezen naar
de onbestuurbaarheid van
deze stad. Vooral als gevolg
van interne twisten tussen so
cialisten, het financieel en eco
nomisch wanbeleid en de cor
ruptieschandalen, waarvoor
nu trouwens ex-burgemeester
Edouard Close terecht staat. In
dat klimaat gedijdt de georga
niseerde misdaad en laten po
litici zich nog wel eens verlei
den om in zee te gaan met cri
minelen.
Dat de moord op Cools in ver
band wordt gebracht met de
diefstal van waardepapieren
en het witwassen daarvan, is
voorlopig niet meer dan een
optelsom van feiten en veron
derstellingen. Cools zou gewe
ten hebben dat bepaalde poli
tieke figuren op de hoogte wa
ren van het gesjoemel en hun
verkiezingscampagnes met
maffia-geld lieten financieren.
Zaterdag bracht de krant De
Standaard het verhaal van een
van corruptie beschuldigde
rijkswachter. Daaruit zou blij
ken dat de Zwitserse politie en
de Amerikaanse FBI al heel
lang achter maffia-leden aan
zitten, die ontdekt hadden hoe
gemakkelijk het is waardepa
pieren te onderscheppen die
van het ene naar het andere
land worden gevlogen. Jaren
lang verduisterde de maffia zo
doende aandelen op weg van
Zwitserland naar New Jersey,
waar ze zouden worden vernie
tigd. De waardepapieren do
ken dan later weer op en wer
den verzilverd bij nietsver
moedende banken.
Driftig
De FBI ontdekte ook sporen
die naar Italiaanse milieu's in
België leidden, maar slaagde
er niet in voldoende harde be
wijzen te verzamelen. De maf
fia in België hield zich, zo wil
het verhaal, de laatste jaren ac
tief bezig met de diefstal van
waardepapieren op het traject
tussen Géneve en de Brusselse
luchthaven Zaventem. De ge
dupeerden lieten zelden van
zich horen, banken calculeren
het verlies al bij voorbaat in.
De geschorste rijkswachter
was "zonder dat hij het Zelf
had gewild" betrokken ge
raakt bij de verduistering van
.waardepapieren. Toch had hij
ook driftig namen en kente
kennummers genoteerd. Aan
de hand daarvan kon de politie
twee Italianen aanhouden: de
gangster Carlo Todarello en
Cosino Soladzo, de eigenaar
van het schoonmaakbedrijf
Sodenet in Luik, dat verant
woordelijk was voor het onder
houd van gebouwen van het
Waalse Gewest. Todarello
kwam na een procedurefout
van justitie al snel vrij en ve
trok richting Milaan.
Maar toen tien dagen geleden
een Belgische privé-detective
- zich baserend op uitlatingen
van Todarello - voor het eerst
uit de school klapte over de
banden van de maffia met de
zaak Cools, vlogen Belgische
politiemannen spoorslags naar
Italië om de gangster aan de
tand te voelen. Deze bevestig
de het verhaal dat hij eerder
aan de detective had verteld
over de beraamde moord op
Cools. Volgens Todarello zat
ook Soladzo in het complot,
net als Giuseppe Di Mauro en
Richard Taxquet, kabinetsme
dewerkers van ex-minister
Alain Van der Biest. Toen Van
der Biest begin dit jaar als mi
nister werd opgevolgd door
Mathot, bleef Taxquet op het
kabinet werkzaam.
Magistraten
Maar, zoals gezegd, het slui
tende bewijs dat er een ver
band bestaat tussen de moord
op Cools, het witwassen van
gestolen aandelen en effecten,
of de aankoop van gevechtshe-
licopters ontbreekt. Aan de an
dere kant, al klopt er maar een
klein deel van, dan nog blijft
het een buitengewoon interes
sante affaire. Her en der wor
den alvast oude gerechtelijke
stukken uit de kast gehaald.
Saillant detail is dat het justi
tieel onderzoek naar de moord
op Cools vanuit Luik wordt ge
daan door magistraten, waar
van de meeste - procureur-ge
neraal Leon Giet incluis - zijn
benoemd door Cools zelf. Maar
of het onderzoek daarmee, bij
na een jaar na de moordaan
slag, op het juiste spoor komt,
is zeer de vraag. Indien de zaak
inderdaad politiek zo gevoelig
blijkt te liggen, zou dat spoor
opnieuw wel eens een dood
spoor kunnen zijn.
TEL AVTV Er moet een
Godswonder gebeurd zijn.
Een Godswonder, dat van
directe invloed zal zijn op
de algemene verkiezingen
in Israël, die vandaag
plaatsvinden.
Het gebeurde dit weekeinde in
een klein ontwikkelingsstadje.
Ondersteund door volgelingen
en trillend van emoties betrad
de 97-jarige 'wijze', rabbi Yit-
schak Kadouri, het podium.
Zijn stem brak, toen hij zijn ge
hoor zegende. Hij had een
droom gehad, vertelde de oude
man, en daarin waren engelen
verschenen, die hem hadden
laten weten, dat de God, de Al
machtige... had gekozen voor
Shas.
Sterk natuurlijk, dat de 'wijze'
toevallig sprak voor diezelfde
orthodox-religieuze Shas-par-
tij, die net als alle andere poli
tieke partijen in Israël uit is op
zoveel mogelijk stemmen van
het kiezersvolk. En sterk ook,
dat de rabbi, misschien ook op
grond van zijn Goddelijke
droom wist, dat als je Shas
stemt, Hij in de hemel je gebe
den zal verhoren. „Maar wie
het aandurft een ander briefje
in de stembus te stoppen",
klonk de dreiging, „moet we
ten dat de Goddelijke zegen
zal omslaan in vervloeking".
Was er iemand, die niet tegen
Een aanhanger van de Likud-partij valt een supporter van het linkse blok Meretz aan.
sterk gereduceerde prijs de der op de verkiezingsoverwin-
cassette durfde te kopen, waar- ning. Maar de werkelijke strijd
mee je „een joodse ziel kunt gaat najuurlijk om de verkie-
redden?" Was er iemand, die zingsresultaten van de twee
niet meeging in het gebed te- grootste partijen, de Likud van
gen het Boze Oog? premier Yitschak Shamir en
Shas hoopt met het Godswon- de Arbeiderspartij van Yit
schak Rabin. Wie van die twee
zal de eer en de voldoening
mogen proeven Israëls nieuwe
regering te mogen samenstel
len? Tot morgenochtend
vroeg, wanneer de stembusuit
slag min of meer duidelijk is,
blijft alles speculatie.
Spanning
Maar een ding is zeker: er
hangt een sfeer van flinke poli
tieke spanning in de met span
doeken, vlaggen en stickers
versierde straten van Israël.
Een spanning die zeker te ver
gelijken is met die aan de voor
avond van de verkiezingen van
1977, toen Israëls eerste poli
tieke omwenteling na dertig
jaar socialistisch bewind de Li
kud aan de macht bracht. Zal
het dit keer de omwenteling
zijn, die Rabin aan de macht
helpt?
„We zijn heel optimistisch",
zei gisteren een assistent van
de leider van de Arbeiders
partij. „We voelen, dat we gaan
winnen". Er was een stem
ming daar, in het hoofdkwar
tier van de Arbeiderspartij,
van opwinding. „Rabin", zei
een van de activisten, „wordt
Israëls Kennedy".
Jammer alleen voor de socia
listen, dat hetzelfde optimisme
- althans volgens een woord
voerster daar - bestond bij de
Likud. „Shamir zal absoluut
zeker de nieuwe regering vor
men", zei ze, terwijl ze drie te
lefoontoestellen en haar pieper
bediende. Ze gaf wel eerlijk
toe, dat zij zelf wat gespannen
was, en ze kon bij nieuwszoe-
kende journalisten niet de in
druk wegnemèn, dat het op het
hoofdkwartier van de Likud op
zijn minst wat mistig was.
Uitgeput
Yehezkiel Ben Moshe. een im
migrant uit Kameroun, was
misschien wel de enige, die
niet uit het veld was te slaan.
Uitgeput, maar heel tevreden
kwam hij gistermiddag in Tel
Aviv aan, nadat hij de hele
nacht, zoals hij zei, door het
land had gelopen, om alle men
sen te vertellen, dat 'de leider'
gevolgd moet worden. Wie die
leider voor hem was, behoefde
geen twijfel. Gehuld in een
slobberige jurk, gemaakt van
twee nationale vlaggen, - een
blauwwitte Davidster op zijn
buik en een op zijn rug - droeg
Yekezkiel een meer dan le
vensgroot portret van premier
Yitschak Shamir met zich
mee. „Alle eer", riepen ze hem
bij de Likud toe. „Wanneer zor
gen jullie nu, dat ik een huis
krijg?", was het antwoord.
De verkiezingscampagne
heeft inmiddels iedereen uit
geput. Niet alleen de politici,
die nu bijna allemaal schor zijn
van de ontelbare speeches, en
de partij-activisten die op het
laatste moment nog moeten
proberen een paar stemmen
extra te winnen, maar ook de
kiezers zelf. Moe van de pro
blemen, waarmee het land
kampt, moe van de beloftes die
hen in de afgelopen weken zijn
voorgespiegeld en moe van het
aarzelen. Nooit eerder was er
zoveel twijfel als nu. En nooit
eerder was het zo onduidelijk
wie het land naar wat zou lei
den. Tenzij toch nog de 'wijze'
van Shas, vóór dé met inge
houden adem afgewachte eer
ste verkiezingsuitslag van
avond, het volk kan vertellen
of de engelen in zijn droom
hem ook dit antwoord hebben
gebracht.
