Voordeurdeler
geworden?
m
Druk op topman
Landbouw vergroot
„Het rot allemaal
verder op Landbouw
Ritzen: basisbeurs
mbo mogelijk omlaag
President Venetiaan is tevreden over Raamverdrag
Kamer achter mestplan bedrijfsleven
BINNENLAND
Grootste woordenboek
nadert voltooiing
£eidacSouoont
VRIJDAG 19 JUNI 1992
President Venetiaan van Suriname en premier Lubbers feliciteren el
kaar na ondertekening van het Raamverdrag.
FOTO:ANP
DEN HAAG - De Suri
naamse president Ronald
Venetiaan is tevreden
over het gisteren afgeslo
ten Raamverdrag voor
nauwere en bredere sa
menwerking met Neder
land en over het daaraan
gekoppelde protocol.
Daarin is door Nederland een
bedrag van één miljard gulden
beschikbaar gesteld voor de fi
nanciering van het door Suri
name uit te voeren structureel
aanpassings- en ontwikke
lingsprogramma. „We hebben
een resultaat bereikt waarmee
het Surinaamse volk tevreden
kan zijn. Nu kunnen we de
problemen die moeten worden
overwonnen, beter aan", aldus
Venetiaan. Het Raamverdrag
werd vele uren later onderte
kend dan verwacht, doordat de
onderhandelingen over met
name het protocol moeizaam
verliepen. Over die vertraging
zei Venetiaan dat deze ont
stond omdat „we in de tijds
planning niet erg realistisch
zijn geweest".
Miljard
netiaan zelf ook een van de on
dertekenaars. Surinaamse po
litici wezen er eerder op dat de
status van president anders is
dan die van premier en pleit
ten ervoor dat slechts minis
ters hun handtekening onder
het verdrag zouden zetten. Be
halve de Surinaamse presi
dent ondertekenden premier
Lubbers en de ministers van
buitenlandse zaken van beide
landen, Subhaas Mungra en
Hans van den Broek. Het pro-
tokol werd ondertekend door
Jan Pronk van ontwikkelings
samenwerking en zijn Suri
naamse ambtgenoot Eddy Se-
doc.
De één miljard gulden is af
komstig uit het restant van de
verdragsmiddelen, zo'n 1,3
miljard, waarop Suriname nog
recht had volgens het verdrag
van 1975. Dit ontwikkelings
verdrag, gesloten bij de onaf
hankelijkheid van Suriname,
werd na de decembermoorden
in 1982 opgeschort, in 1987 on
der beperkte voorwaarden her
vat en bij de kerstcoup in 1990
opnieuw opgeschort.
Volgens het protocol krijgt Su
riname 175 miljoen voor een
investeringsprogramma, 150
miljoen voor de opvang van
ongewenste sociale effecten
van de sanering van de econo
mie en 300 miljoen ter stimule
ring van de particuliere pro-
duktie. Hier vallen ook de be-
talingsbalanssteun onder en
de bijdragen aan een investe
ringsfonds. Er wordt 50 mil
joen uitgetrokken voor de we
deropbouw en ontwikkeling
van het binnenland, 250 mil
joen voor onderwijs, volksge
zondheid en volkshuisvesting.
Ter versterking van de rechts
staat en het overheidsapparaat
kan Suriname rekenen op 75
miljoen. Volgens een woord
voerder van de Surinaamse de
legatie wilde Nederland oor
spronkelijk voor deze post,
waaronder ook de drugsbe
strijding valt, 200 miljoen
den reserveren. Voor Su
me was 25 miljoen toereik
Premier Lubbers zei over
verschil dat ervoor gekoz
om er flexibel mee c
en geen vaste periodes
trekken. „De middelen
voor zijn ook nog niet
put", aldus Lubbers. Vol
de premier is het niet zo
Suriname dit geld nu
kan gebruiken. „Er zal
snel worden overlegd ov
invulling maar het tempo
uitvoering is verschil
Hier en daar moeten m
renprogramma's worden
steld".
Greenpeace voert
actie in Schelde
LILLO - De milieuorganisa
tie Greenpeace heeft gister
morgen in België een 'monu
ment' geplaatst op een eilandje
in de Schelde uit protest tegen
het falend schoonmaakbeleid.
Greenpeace wil daarmee de
aandacht vestigen op het feit
dat de Schelde nog steeds één
van de meest vervuilde rivie
ren in West-Europa is. Volgens
Greenpeace wordt er al 20 jaar
overlegd tussen Nederland en
België over de schoonmaak
van de Schelde, maar is er nog
steeds geen sprake van enige
vooruitgang. Het monument
bestaat uit een veertien meter
hoog kunstwerk, waarin delen
van een lozingspijp zijn ver
werkt. Het is de bedoeling het
kunstwerk uiteindelijk te ver
kopen aan een van de gemeen
ten langs de Schelde.
Geen uitstel
proces Luitjens
VANCOUVER - De Canadese
rechter Shaw Duck heeft een
verzoek afgewezen om de zaak
Luitjens, die op 6 juli in Van
couver dient, uit te stellen. Dat
verzoek was ingediend door
Luitjens' verdediger John
Campbell. Bovendien staat
Shaw Duck afwijzend tegen
over een verzoek, de pers bui
ten de zaak te houden. Oor
logsmisdadiger Jacob Luitjens
uit Roden kon het Canadese
staatsburgerschap slechts ver
krijgen door geen melding te
maken van zijn nazi-verleden.
Rechter Frank Collier stelde
vorig jaar vast dat Luitjens in
1961 op illegale wijze vanuit
Paraguay Canada binnen
kwam. De juristen George Car-
ruthers en Este Resnick zeg
gen het een foute gang van za
ken te vinden dat nog eens
wordt geoordeeld over een
zaak waarover al geoordeeld is.
DEN HAAG - De druk op
secretaris-generaal mr. H.
T. Joustra van het minis
terie van landbouw neemt
toe. In een gesprek met
dertien ambtenaren van
zijn departement is van
hem een duidelijk gebaar
geëist om het vertrouwen
van medewerkers in zijn
leiding te herstellen.
Waar het gebaar uit moet be
staan is niet helemaal duide
lijk geworden. Volgens woord
voerder ir. P. Kurstjens, hoofd
economische en structurele za
ken, bestaat er nu in ieder ge
val nog onvoldoende vertrou
wen in de top om het hervor
mingsproces op het ministerie
te doen slagen. De verbetering
van de inspraak en overleg op
het ministerie is ingezet onder
de naam, Zwaluw-project.
De kritiek van de groep ambte
naren op de eigen top komt
kort na uitkomst van het rap
port van de commissie-Kroes.
Die commissie concludeerde
dat op het ministerie sprake is
van intimidatie en een autori
taire leiding.
Kurstjens zegt niet dat het ver
trek van Joustra per definitie
noodzakelijk is, ook al wordt
hij de hoofdverantwoordelijke
geacht voor de scheve verhou
dingen op het ministerie. De
landbouwambtenaar meent
echter wel dat op het ministe
rie over alle afdelingen ver
spreid nogal wantrouwen leeft
en verscheidene medewerkers
het ontslag van Joustra wen
sen. Kurstjens zegt hoop te
hebben op een goed vervolgge
sprek met de secretaris-gene
raal dat dinsdag voorafgaand
aan een debat in de Tweede
Kamer wordt gehouden.
Mocht Joustra niet bereid zijn
een duidelijk gebaar richting
zijn medewerkers te maken,
dan zal de groep van dertien
ambtenaren zich beraden op
andere stappen.
Vraag 't uw slijter.
DEN HAAG - Eén man
tegen de rest van de
landbouwwereld. Die
ene man is dr. Frits van
Beusekom, voormalig di
recteur Staatsbosbeheer
en nu 'besmet' ambte
naar op het ministerie
van landbouw. Hij heeft
geen formele taakom
schrijving meer. Hij
heeft ook eigenlijk maar
één doelstelling: het
spoedige vertrek van zijn
hoogste baas, secretaris
generaal mr. H.T. Jou
stra.
„Hij is een sfinx, speelt altijd
via de band, heeft grote kwa
liteiten, maar mist elke com
municatieve vaardigheid",
luidt ruwweg Van Beuse-
koms schets van de man die
hem het leven zo zuur maak
te.
Het komt niet meer goed tus
sen Van Beusekom en Jou
stra. De ambtelijke loyaliteit
is gebroken en herstel van de
verhoudingen is niet meer te
verwachten. Van Beusekom:
„Natuurlijk zijn er Saulussen
die Paulus worden. Maar dat
gebeurt heel zelden. Joustra
is namelijk iemand die jaren
lang verantwoordelijk is ge
weest voor de slechte sfeer op
het ministerie. Ik geloof niet
dat hij zich ineens kan beke
ren. Daar is het de man niet
naar. Dat zou de Tweede Ka
mer volgende week moeten
inzien. Hij moet weg. Je kunt
toch geen overheidsbeleid
maken op een mogelijke plot
selinge bekering van top
ambtenaren. Dat is volstrekt
ongeloofwaardig, volkomen
ridicuul", aldus Van Beuse
kom.
Volgende week buigt de Ka
mer zich over het rapport van
de commissie-Kroes over het
functioneren van het in op
spraak geraakte ministerie.
Daarin wordt geconstateerd
dat er sprake is van intimida
tie van eigen medewerkers.
'Bevlogen profeten' raken ge
frustreerd en vertrekken,
'creatieve geesten' krijgen
geen ruimte en de leiding is
autoritair.
Uitglijder
Van Beusekom, die in 1988
zijn baan als directeur Staats
bosbeheer kwijtraakte, ver
klaart nadrukkelijk geen ge
frustreerde ambtenaar te zijn
die als gevolg van reorganisa
ties op een zijspoor is gezet.
Hij bekleedt geen officiële
functie meer op het ministe
rie en hij is aan geen enkele
chef verantwoording schul
dig. „Ik noem mij zelf maar
project-manager. Ik verdiep
me als bioloog sterk in de ver-
zurings- en bemestingspro-
blematiek. Daar wil ik nu een
onderzoeksrapport over
schrijven. Die taak heb ik me
althans zelf maar gesteld".
Van Beusekom zocht vorige
week de publiciteit toen hij
verschillende fracties in de
Tweede Kamer aanschreef
met de oproep, de huidige
ambtelijke landbouwtop te
vervangen. Het CDA en de
Centrumdemocraten sloot hij
uit van zijn 'fanmail'. Volgens
Van Beusekom is aan het
CDA en met name landbouw-
woordvoerder Jan van Noord
geen eer te behalen. „Hij
maakt deel uit van een ijze
ren driehoek die bestaat uit
de top van het ministerie, de
landbouworganisaties en het
CDA. Ze vertegenwoordigen
alle drie uitsluitend het grote
agrarische belang en niet de
algemene belangen zoals na
tuurbescherming. Als je dus
Van Noord benadert, help het
geen zier". Van Beusekom
geeft toe dat zijn schrijfactie
aan de Kamer tot op heden
geen enkel politiek effect
heeft gesorteerd. Als hij diep
in zijn ziel kijkt, bekent hij er
ook weinig resultaat van te
verwachten. „Ik moest het
doen. Als de Tweede Kamer
straks besluit de landbouw
top niet te vervangen dan is
het uit met de zaak. Dan heb
ik in elk geval mijn taak ver
richt".
Van Beusekom zegt zich vol
ledig achter het rapport van
de commissie Kroes te stel
len. Even later moet hij toe
geven de aanbevelingen van
de commissie echter niet te
delen. Met name de conclusie
dat het al veel beter gaat op
het departement noemt hij
onbegrijpelijk. „Het is on
voorstelbaar dat de commis
sie tot slot nog zo erg is uitge
gleden. Het onderzoek was
heel gedegen, maar tenslotte
concludeert de commissie
iets wat in het geheel niet
duidelijk wordt uit het onder
zoek. Nergens blijkt dat het
nu onder Bukman beter
gaat".
Verkankering
Het onlangs gestarte project,
dat Zwaluw heet, is een po
ging die weinig indruk op
Van Beusekom maakt. Het
'Zwaluw-project' is bedoeld
om meer inspraak en overleg
plaats te laten vinden. Boven
dien krijgen frustraties en
klachten een betere weg nu
er een ombudsman wordt
aangesteld op het departe
ment. „Maar ik kan u alleen
maar zeggen dat het op het
ministerie alleen maar verder
verkankert. De essentie van
het verhaal van het Zwaluw
project is eigenlijk: wees lief
voor elkaar. Voor wie moet je
eigenlijk lief zijn? Voor je
baas inderdaad. Stevige rap
porten mogen dus straks niet
meer geschreven worden.
Standpunten moeten genu
anceerd en minder polarise
rend zijn, zodat ambtenaren
op voorhand worden platge
legd. Dat hele Zwaluwproject
wordt totaal niet gedragen
door ambtenaren. Uit eerste
besprekingen van de perso-
neels-chefs blijkt dat al, maar
ze durven het niet eens te
rapporteren aan de eigen se
cretaris-generaal. Kortom:
het rot allemaal verder. Ten
minste zolang de Kamer geen
verandering in de top aan
brengt", zegt Van Beusekom.
De kamerfracties van de re
geringspartijen zien geen re
den tot wijziging van de amb
telijke top. Secretaris-gene
raal Joustra heeft geen be
hoefte aan een gesprek met
de media. Volgens hem is zijn
verhaal bekend en is de
koerswijziging ten aanzien
van inspraak op het ministe
rie reeds ingezet.
Protest
Een medewerker van het Anti Diergebruik Komitee (ADK) deelt vanuit een kooi bij de ingang van het Ouwehands Dierenpark in Rhen»
ders uit. Het ADK protesteert op deze wijze tegen het levenslange gevangen houden van dieren.
FOTCjl
DEN HAAG - De Tweede
Kamer heeft zich gisteren
unaniem geschaard ach
ter het plan 'Mineraal
Centraal' van het land
bouwbedrijfsleven. Daar
in neemt de landbouw zelf
de verantwoordelijkheid
om het mestoverschot op
te lossen.
'Mineraal Centraal' legt de ver
antwoording voor het tegen
gaan van het mestoverschot
duidelijk bij de individuele
veehouder. Die krijgt de op
dracht de hoeveelheid minera
len in de mest met een kwart te
verminderen. Hulpmiddel
daarbij is de zogenoemde mi-
neralenboekhouding, waar
door een boer precies kan zien
hoeveel mineralen op zijn be
drijf verloren gaan. Die boek
houding moet met ingang van
af 1995 operationeel zijn.
Aanscherping
Zowel de Kamer als de minis
ters Bukman (Landbouw) en
Alders (Milieubeheer) zien Mi
neraal Centraal echter niet als
dè oplossing voor het mestpro
bleem. Om die reden wordt de
in september door Alders en
Bukman aangekondigde aan
scherping van het mestbeleid
verder uitgewerkt.
Vooral op het gebied van de
mestverwerking en het terug
dringen van de stikstofverlie-
zen bestaan er nog vraagte
kens. De komende maanden
moet een speciale werkgroep
van overheid en bedrijfsleven
gaan bezien welke maatrege
len de landbouw kan nemen
om daar duidelijkheid over te
verschaffen. Pas als daar een
bevredigende oplossing uit
voortvloeit, kunnen de sep-
tember-maatregelen van f
aldus minister Alders.
Als blijkt dat de veehoudff
1995 niet in staat is tenmj
een deel van de mestf
schotten op een verantwa
wijze af te zetten, koma
maatregelen om de vee»
in te krimpen. Alders enl
man onderzoeken daa
momenteel de mogelij]
van een zogenoemde pr(
tieve heffing. Die heffing
zo hoog zijn dat een veil
der, die zijn mest niet
kan, er door gedwongen
een deel van zijn vees
weg te doen.
Meer schepen dan
vorig jaar op
de Vlootdagen
DEN HELDER - Voor de vijf
endertigste keer worden in
Den Helder op 3, 4 en 5 juli de
Nationale Vlootdagen van de
Koninklijke Marine gehouden.
Het publiek kan dit jaar in de
Nieuwe Haven die gratis
toegankelijk is - méér Neder
landse en buitenlandse sche
pen bekijken dan vorig jaar.
Zo zijn onder meer mijnenja-
gers, onderzeeboten en fregat
ten voor een ieder toegange-
lijk. Het nieuwe M-fregat Hr.
Ms. Karei Doornman legt ook
de loopplank uit. Tijdens de
Vlootdagen worden onder
meer vliegshows en reddings-
en duikdemonstraties gehou
den. Ook is een tentoonstelling
te zien met het thema: „Milieu
en Defensie". Op verscheidene
plaatsen spelen de Mariniers-
kapel en de Tamboers en Pij
pers van het Korps Mariniers.
Het terrein rond de Nieuwe
Haven is tijdens de Vlootdagen
geopend van tien uur 's mor
gens tot vijf uur 's middags.
De Vlootdagen trokken de af
gelopen jaren steeds tussen de
150.000 en 200.000 personen.
DEN HAAG - Minister
Ritzen van onderwijs is
niet van plan het lesgeld
in het middelbaar be
roepsonderwijs (mbo) te
verhogen. Wel speelt hij
met de gedachte om de ba
sisbeurs voor mbo'ers te
verlagen. Die maatregel
moet op termijn enkele
tientallen miljoenen per
jaar opleveren.
Ritzen heeft dat gisteren in
een mondeling overleg met de
Tweede Kamer laten weten.
Hij reageerde op berichten
over een voorgenomen verho
ging van het lesgeld in het
mbo. Die berichten waren ge
baseerd op - volgens de minis
ter verkeerd begrepen - uitla
tingen van zijn topambtenaar
mr. H. van Weeren zaterdag tij
dens een bijeenkomst in
Utrecht.
Volgens Ritzen is er wel „ge-
dachtenvorming om de studie
financiering in het mbo meer
in overeenstemming te bren
gen" met die in het hoger be
roepsonderwijs en het weten
schappelijk onderwijs.
Mbo-leerlingen en studenten
in het hoger onderwijs ontvan
gen momenteel weliswaar
evenveel basisbeurs, maar het
lesgeld in het mbo is veel lager
dan het collegegeld in het ho
ger onderwijs. Mbo-leerlingen
krijgen daardoor relatief veel
basisbeurs, studenten in het
hoger onderwijs relatief wei
nig.
Voor leerlingen en studenten
uit de lagere inkomensgroe
pen maakt dat niet uit. Zij krij
gen al hun studiekosten en
kosten van levensonderhoud
vergoed via de studiefinancie
ring. Maar voor leerlinge
studenten uit de hogere
mensgroepen, die alleen 1
beurs ontvangen, is er s
van ongelijkheid. De ou<i
ke bijdrage aan mbo-let
gen uit de hoge inkomens
pen is veel minder dan di
studenten in het hoger o
wijs.
De minister overweegt n
verschil op te heffen. Da
kunnen door de basisl
voor het mbo te verlagen
het verschil tussen het le
en het collegegeld. Dat'
schil bedraagt nu 750 gJ
per jaar.
Tegelijk zal het bedrag
aanvullende beurs voor
leerlingen uit de lagere I
mensgroepen met het^
bedrag omhoog gaan, zod
totale studiefinanciering!
het mbo gelijk blijft.
(ADVERTENTIE)
SUSKE EN WISKE DE SCHERPE SCORPIOEN
XEpmmmom
Mtl SUSHHfl urn
(tl MRU KA (K LflflBI
tri Tin om slaap
vEAiomn
Standaard Uitgeverij/Wavery Productions
LEIDEN - Het naar verluidt grootste woordenboek ter wereld,
het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT), nadert na on
geveer 140 jaar eindelijk zijn voltooiing. Op het Instituut voor de
Nederlandse Lexicologie in Leiden werken 25 mensen om het
taalhistorische werk nog voor 1998 tot en met de Z klaar te heb
ben. Het eerste deel verscheen in 1864. Daar was toen al 13 jaar
aan gewerkt.
Bij de uitgeverij SDU, die de uitgave van het WNT nog niet zo
lang geleden overnam van collega Nijhoff, wordt de apotheose
niet meer afgewacht. Om de overname een beetje te vieren wordt
het WNT in oktober van dit jaar tot en met de W nog eens ineens
èn in een voor meer mensen betaalbare versie uitgegeven. De 36
banden komen in paperback voor nog geen 1.500 gulden op de
markt en gebonden voor bijna 2.000. De oplage voor beide ver
sies zal 1.000 tot 1.500 exemplaren bedragen.
De kopers moeten wel even een speciaal plankje vrijmaken,
want de 36 banden bestaan uit 40.000 bladzijden. Als het hele
WNT klaar is (de laatste delen zullen ook in een goedkope versie
in de winkel komen), bestaat het uit minstens 40 banden. Niet zo
verwonderlijk omdat de verklaring van sommige woorden vele
bladzijden in beslag neemt. Het woord 'trekken' eist bij voor
beeld 43 bladzijden voor zich op, het woord 'voet' 38 en het woord
'water' 27.
De redacteuren zijn soms wel twee jaar bezig met een woord. Uit
gebreid immers doet het WNT kond van het herkomst van het
woord, de eerste vindplaats sinds 1500, de oudste betekenis en de
jongste tot 1930 en de ontwikkeling daar tussenin.
NA ÉÉN RONDJE MEUBELPLEIN WOON JE VEEL MOOIER.
MEUBELPtB
LEIDERDORP
Informatie 071 -411
