Monumenten
Washington
in verval
Plannen helpt Botswana
droogte te weerstaan
BUITENLAND
Eyskens beschrijft „een diepe zucht van de wereldgeschiedenis"
Kohl geeft tegenvaller
in Oost-Duitsland toe
CeidócSou/iont
Oude tijden, nieuwe tijden. De Russische president Boris Jeltsin
(links) en zijn Amerikaanse gastheer George Bush kijken naar het
voorbijtrekken van de ceremoniële erewacht.
FOTO EPA
Jeltsin, de Russische presi
dent, in de ambassade zat. Dat
was echter niet het geval. Als
eerste Rus logeerde Jeltsin in
Blair House, het officiële gas
tenverblijf van de regering
Bush recht tegenover het Wit
te Huis. Holly Beaudet heeft
van dit alles helemaal geen
weet. Na terugkomst uit de
ambassade antwoordt zij des
gevraagd autodidact te zijn op
het gebied van nucleair afval.
Ze zegt een proces te hebben
bedacht om kernafval onscha
delijk te maken. En niet op
één, maar op wel drie verschil
lende manieren. De atoomin
dustrie en de autoriteiten in de
Verenigde Staten geloven daar
echter niets van. Ze sturen
haar al maandenlang van het
kastje naar de muur. Holly wil
haar vindingen daarom nu aan
de Russen slijten. Als binnen
komer heeft ze kopieën ge
maakt van haar volledige cor
respondentie met het Ameri
kaanse ministerie van energie.
En de komende dagen gaat ze
leden van de Senaat en het
Huis van Afgevaardigden be
naderen om ze duidelijk te ma
ken welke enorme vinding de
Amerikanen uit de vingers
dreigt te glippen.
Verbeteraars
In de jaren vijftig schonk Nederland Amerika een carillon uit dank
baarheid voor de hulp tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. Het
staat in Washingtons West Potomac Pare, op een terrein tussen het
oorlogsmonument van de marine en de nationale begraafplaats Ar
lington.
FOTO:SP
WASHINGTON - De tij
den zijn veranderd. Nog
maar enkele jaren gele
den was de ambassade
van de voormalige Sovjet
unie in Washington op
geen enkele manier als zo
danig te herkennen. Geen
vlag, geen zichtbare bewa
king. Vandaag de dag
staan er wachten voor de
hekken, Amerikaanse
nota bene. Maar iedereen
met een beetje lef kan er
zomaar naar binnen lo
pen.
De deuren staan open. Holly
Beaudet uit Idaho deed dat
deze week en niemand hield
haar tegen, niet in de laatste
plaats tot haar eigen grote ver
bazing. En er was op dat mo
ment aan de overkant van de
straat nog wel een demonstra
tie gaande van enkele tiental
len, voornamelijk oudere Bal
ten die in woord en gebaar de
Russen probeerden duidelijk
te maken dat ze hun troepen
moeten terugtrekken uit Est
land, Letland en Litouwen.
Ze veronderstelden dat Boris
Holly Beaudet is een van de
Het Lincoln Monument.
vele wereldverbeteraars die
vandaag de dag in Washington
aan de weg timmeren. Op de
trappen van het Capitol staat
bijvoorbeeld een zekere Hai
nes, naar eigen zeggen hoogle
raar. Als hij dat al is dan waar
schijnlijk een geflipte. Hij
raadt voorbijgangers aan bij de
komende presidentsverkiezin
gen begin november op hem te
stemmen. Op zijn spandoek
staat 'Haines holds the raines'.
Met andere woorden: Haines
moet de teugels in handen
krijgen. „Ik ben straks de eni
ge die een reële kans maakt te
gen Perot", zegt hij tegen ie
dereen die het maar horen wil.
Er zijn er echter maar weinig
die aandacht aan hem schen
ken. En de enkeling die het
wel doet, probeert hem duide
lijk te maken dat hij zich maar
beter kan aansluiten bij Perot,
de onafhankelijke presidents
kandidaat. Amerika is toe aan
een verandering betogen ze
kort en krachtig. „Nee", zegt
Haines, „Amerika is toe aan
een verbetering. Stem daarom
op mij". Zijn opposanten
draaien hem de rug toe. „Een
hopeloos geval", fluistert ie
mand me toe. „En dat is op
zich niet zo erg, maar er zijn er
zoveel in deze stad".
Het staatsdiner dat president
Bush zijn Russische collega
Jeltsin eergisteren op het Wit
te Huis aanbood, was nauwe
lijks afgelopen of de eerste
grappen deden in Washington
al de ronde. Zegt Bush: 'En Bo
ris, vond je niet dat ik in Rio'
een aardige bijdrage heb gele
verd aan de verbetering van
het milieu?' Jeltsin kijkt ver
wonderd op van zijn volgela
den bord en vraagt: 'Hoezo?'
'Nou', zegt Bush, ,ik heb toch
maar mooi twee bomen meege
nomen voor het herstel van het
regenwoud. Eén uit mijn voor
tuin en één uit mijn achter
tuin'.
Grappen zijn niet altijd om te
lachen. Deze is echter teke
nend voor de gespreksonder
werpen in de stad: de presi
dent en het milieu. We hoor
den hem op het immense ter
ras van het Kennedy Center,
een complex van vijf theaters
aan de oever van de rivier de
Potomac. Van daar heb je een
weids uitzicht over de stad en
zie je er om de minuut een
vliegtuig laag overvliegen
richting National Airport, nog
geen vijftien minuten autorij
den van de stad. Het lawaai is
er geregeld oorverdovend en
de stank van de kerosine
dringt overal door, zeker bij
warm weer. Gezamenlijk vor
men ze onmiskenbaar een aan
slag op het milieu. Met name
de monumenten in de buurt
hebben er zichtbaar onder te
lijden. Gebiedsdelen rondom
het Lincoln Memorial en het
Jefferson Memorial, twee mo
numenten ter nagedachtenis
van vroegere Amerikaanse
presidenten, zijn met hekken
afgezet om te voorkomen dat
toeristen en andere bezoekers
losgeraakte stenen op hun
hoofd krijgen.
Carillon
Er van te lijden heeft ook het
carillon dat Nederland in de ja
ren vijftig schonk aan Amerika
uit dankbaarheid voor de hulp
tijdens en na de Tweede We
reldoorlog. Het staat in het
West Potomac Pare. op een ter
rein tussen het oorlogsmonu
ment van de marine en de na
tionale begraafplaats Arling-
der, maar de open, ruim veer
tig meter hoge staalconstructie
van de Nederlandse architect
Joost W.C. Boks oogt roestig en
ziet er knap verwaarloosd uit.
„Een schande", merken Ne
derlandse toeristen op. De
woordvoerders van de Natio
nal Pare Service en het minis
terie van binnenlandse zaken;
verantwoordelijk voor het on
derhoud, reageren daar nuch
ter op. „Het is best een aardig
geschenk dat we destijds van
Nederland hebben gekregen
en we willen een gegeven
paard uiteraard niet in de bek
kijken. Maar ook ons budget is
beperkt en ook wij moeten
prioriteiten stellen. Het zou
aardig zijn wanneer Nederland
ook de onderhoudskosten voor
zijn rekening zou hebben ge
nomen".
Met name deze houding is een
gruwel in het oog van vooral
lage ambtenaren in de Ameri
kaanse hoofdstad. Zij met-
name klagen dat er onder de
regering Bush niets gebeurt.
Er is nergens geld voor. Naar
verluidt groeit daarom ook on
der hen de aanhang voor Pe
rot. Zij hebben in tegenstelling
tot de hogere ambtenaren
niets te vrezen. Die dreigen bij
een nederlaag van Bush hun
baan te verliezen. Maar zij, de
kleine raderen in het uurwerk,
hopen op een omwenteling
ton. De 49 klokken van koper waardoor weer van alles moge-
en tin klinken nog redelijk hel- lijk wordt.
Afrika onder gesel van droogte (4)
Voor het vee in Botswana valt er weinig te grazen.
GABORONE - Botswa
na, een van de rijkste en
droogste landen in Afrika,
kan door zorgvuldige
planning en het vooraf
aanleggen van voedsel
voorraden de ergste
droogtes het hoofd bie
den.
Momenteel houdt de hevigste
droogte van deze eeuw elf zui
delijke landen van Afrika in
haar greep zodat miljoenen
mensen met de hongerdood
bedreigd worden. De landen
moeten grote hoeveelheden
graan importeren en de eerste
doden zijn al gemeld in Mo-
cambique, terwijl mensen in
Zimbabwe wortels en bessen
eten om te kunnen overleven.
Botswana, dat voor driekwart
uit de Kalahari woestijn be
staat, lijkt vooralsnog de
droogte beter aan te kunnen
dan de meer vruchtbare buur
landen. Hoewel de oogst van
dit jaar slechts in vijf procent
van de nationale voedselbe-
hoefte zal voorzien, wordt niet
verwacht dat er mensen van
honger zullen sterven, aldus
een rapport van het Wereld
voedselprogramma van de
Verenigde Naties. De regering
van president Quett Masire is
zich goed bewust van het feit
dat het droge land nooit ge
noeg voedsel zal kunnen pro-
4j) MILJOEN
MENSEN
duceren voor de 1,3 miljoen in
woners. Daarom worden jaar
lijks vele tonnen graan uit
Zuid-Afrika geïmporteerd.
Maar daarnaast heeft Botswa
na, rekening houdend met de
droogte, grote voedselvoorra
den aangelegd en beschikt het
land over een netwerk van an
dere noodvoorzieningen zoals
voedseldistributie en medi
sche hulp.
Ver voor het uitbreken van de
droogte bestond er al een spe
ciaal voedselprogramma in
scholen en ziekenhuizen om
hongerige kinderen beneden
de vijf jaar en zwangere vrou
wen te eten te geven. Toen de
droogte intrad, werd het voed
selprogramma uitgebreid naar
kinderen onder de tien jaar,
ouderen en gehandicapten.
Tijdens de grote droogte van
1982 tot 1987 heeft een derge
lijk voedselprogramma de in
woners van Botswana van
voedsel voorzien zodat nie
mand door honger omkwam.
Botswana heeft het laagste
percentage ondervoeden van
heel zuidelijk Afrika. Dank zij
de opbrengsten uit de dia
mantmijnen heeft het land
grote buitenlandse tegoeden
kunnen aanleggen waardoor
het periodieke noodsituaties
relatief makkelijk kan finan
cieren.
Ook de economie in Botswana
lijdt niet onder de droogte. Een
speciaal financieel plan voor
ziet jaarlijks zo'n 90.000 inwo
ners van een aanvullend inko
men waarmee zij het voedsel
betalen. De voedselhulp ten
tijde van droogte is niet gratis
zodat ook voedselleveranciers
gewoon een inkomen genieten
tijdens deze periode. Volgens
Ken Clark, Brits .handelsdiplo
maat in Botswana, hoeft nie
mand zijn vee te verkopen om
aan voedsel te komen. „Het in
komen dat iemand krijgt, stelt
de voedselverkopers in staat
handel te drijven omdat het
voedsel niet zomaar wordt uit
gedeeld; de hele economie
blijft gewoon draaien".
De Wereldgezondheidsorgani
satie (WHO) gaat Botswana
helpen bij het uitvoeren van de
noodprogramma's. „Men weet
dat het land gevoelig is voor
droogte, al het benodigde is
aanwezig deze te kunnen
weerstaan. Het werk wordt ge
daan en de mensen hebben te
eten", aldus Josephine Nam-
boze, de WHO-afgevaardigde
in Botswana.
BRUSSEL - De Belgische
oud-minister Mark Eyskens
vindt zichzelf een fortuinlijk
man. Hij maakte als minister
van buitenlandse zaken mee
dat „niet alleen beschavingen
maar ook ideologieën kunnen
sterven. In nauwelijks een die
pe ademhaling van de geschie
denis was ik 'live' getuige van
de „doodstrijd van het commu
nisme".
Eyskens heeft een boek over
zijn ervaringen geschreven,
meer dan driehonderd pagi
na's dik. De voormalig minis
ter noemt het zelf „een onge
looflijk verhaal". Hij was er bij
en keek er naar, vanaf het ge
schiedkundige „breukjaar"
1989 tot maart 1992, toen hij
noodgedwongen na een kabi
netscrisis zijn post moest op
geven.
Hij heeft zijn boek, gebaseerd
op dagelijkse notities, met
„wellust" geschreven, zo ver
telde hij op een persconferen
tie in de Brusselse variant van
sociëteit De Witte. Niet alles
wat er in die notities staat
heeft hij voor het publiek op
geschreven. „Het meeste zou
het daglicht niet kunnen ve
len". Het is een mengeling ge
worden van subjectieve keu
zes, eigen interpretaties van
gebeurtenissen en anecdotes,
waarin zijn eigen rol uiteraard
niet onderbelicht is gebleven.
Eyskens heeft zijn boek ge
schreven op het „nog kwetsba
re wondvlies van de twintigste
eeuw" en opgedragen aan zijn
trouwe medewerkers, zijn
vrouw en meer in het alge
meen aan „wie meer houdt van
mensen dan van de mens
heid". Over zijn opvolger, Wil
ly Claes, geen woord. Deze be
windsman was in zijn eerste
vraaggesprek met Belgische
kranten dan ook niet zo vlei
end over de erfenis die hij bij
zijn benoeming tot de nieuwe
minister van buitenlandse za
ken had meegekregen.
Omstreden
Eyskens vermijdt in zijn eerste
boek - er volgt er nog een, zo
verklapte hij - in te gaan op de
meer pijnlijke periodes in zijn
ministerschap, zoals het om
streden bezoek van Walid Kha-
led, de woordvoerder van de
Palestijnse terreurorganisatie
van Abu Nidal. Dit bezoek in
januari 1991, op een toeristen
visum, leidde tot het ontslag
van drie topambtenaren van
zijn departement. „In Parijs
wordt een dergelijke zaak (Ha-
bash) in twee weken afgehan
deld, in België sleept zoiets zes
maanden. Dan verkies ik het
Franse systeem", aldus Eys
kens.
Hij wijst de zaak-Khaled in
zijn boek wel aan als een van
de belangrijkste oorzaken
waarom hij bij de verkiezingen
in zijn eigen kiesdistrict Leu
ven meer dan 45 procent van
zijn voorkeurstemmen ver
loor. Eyskens had daarna niet
veel hoop meer nog terug te
kunnen keren op zijn departe
ment, zo blijkt uit zijn verhaal.
Het boek concentreert zich in
dertien hoofdstukken op waf
Eyskens gedurende drie jaar
in het buitenland heeft meege
maakt en in het bijzonder op
„de implosie van het commu
nisme en de explosie van de
Sovjetunie". In twee hoofd
stukken waagt de voormalige
bewindsman zich aan een ana
lyse, één over het communis
me en één over de „lessen van
de geschiedenis". Tussendoor
Charles
is geen rat
Diep getroffen door de tranen van Diana, haar
vijf suïcidale schijnbewegingen en de door
emotionele uithongering aangewakkerde buien
van vraatzucht, richtte het Newyorkse dagblad
Newsday de vinger beschuldigend op Qharles.
'Gooi de schooierde deur uit!', zo brulde de krant
verontwaardigd en gekwetst. Ook ik dacht een
ogenblik 'Wat een rat!', maar het wordt thans tijd
om een paar dingen recht te zetten.
Windsor-gluurders van naam roepen nu om het
hardst dat het sprookjeshuwelijk van Charles en
Diana, bekokstoofd door twee
boezemgrootmoeders, even kansloos was als een
echtverbintenis tussen Madonna en de Paus van
Rome, ofschoon zij beiden katholiek zijn. Diana,
zo lees ik, is een hypergevoelige popster geworden
met de zorgzame karakteristieken van Moeder
Teresa en de kostbare smaak van Jackie Onassis,
terwi jl Charles een semi-werkloze landedelman is
gebleven die geen gezeur aan zijn kop wil en
weinig begrip heeft voor vrouwen die droef de
puddinkjes naar binnen werken die voor de
lakeien zijn weggezet. Hij nadert het treurige
landschap van de midlife-crisis vergezeld van een
oergezonde moeder die nog wel een kwart eeuw op
de troon kan blijven en van een vrouw die de
sterren van de hemel doet verbleken.
Geen wonder dat hij zo graag bij de gewone en
gezellige Camilla Parker Bowles naar de televisie
kijkt. Haar man, een hoge militair die zelden
thuis is, heeft aan het hof de functie van 'Silver
Stick-in- Waiting to the Queen'. Hij is dus het
Zilverstokje van de Koningin, maar wat dat
precies behelst, is in de nevelen van de tijd
verloren gegaan. Charles noemt Camilla Gladys,
Camilla noemt hem Fred. Gladys en Fred zijn
echte Coronation-Streetnamen, riekend naar
bloemkool en spruitjes.
In de expressie van diepere gevoelens zijn de
Windsors geen hoogvliegers. Dit soort gevoelens
wordt trouwens op een breed front door de Britse
adel gemeden. Graven en gravinnen en lords en
ladies trekken zich na het invallen van de
duisternis terug in de eenzaamheid van aparte
hemelbedden.
Prins Philip, die in de Sunday Express 'een
perfectionistische vader' wordt genoemd, stuurde
Charles om hem 'te harden' naar de wrede
kostschool Gordonstoun, waar de jonge prins op
strozakken moest slapen en middels koude
stortbaden van inwendig staal werd voorzien.
Philip, een ruwe zeebonk die de militaire
beremuts draagt alsof deze op natuurlijke wijze
aan zijn schedel is ontsproten, is alles behalve een
knuffelbeest. In 1983 vond hij Diana op zijn pad,
die met een hoofdtelefoon op zachtjes liep te
wenen. Zonder op antwoord te wachten bulderde
prins Philip: „En waar loop jij over te snotteren"?
Philip, zo schrijven Cathy Scott Clark en Gill
Pringle in een analyse, is niet in staat om de
normale gevoelens van vaderlijke tederheid naar
buiten te brengen Ook hij kreeg als kind maar
weinig liefde. Zijn vader verdween met de
noorderzon toen Philip nog maar tien jaar oud
was. Pa leidde een zondig en roekeloos leven aan
de Cóte d'Azur (hij overleed in 1944, aan lager wal
door speelschulden) en zijn moeder kreeg een
zenuwinstorting en de behoefte zich te verdiepen
in de fenomenologie der godsdiensten. Hij is
desondanks niet onaardig: een levenslange
vriendin, de voormalige cabaretzangeres Helène
Cordet, looft hem als een gelukkige vader.
Ze bedoelen het goed, die prinsen, maar ze zijn
historisch belast met een soort analfabetisme op
het gebied van de expressie van liefde en
genegenheid. Charles is dus geen rat, maar een
analfabeet. Diana wapent zich daar nu tegen met
adviezen van de astroloog Felix Lyle, die vijftig
pond sterling per consult vraagt en met
aromatherapie van een zekere Sue Beechey in
Fulham. En Charles speelt met Camilla Gladys en
Fred. Ze kijken voornamelijk televisie, zo wordt
gemeld.
schrijft hij met grote precisie
over incidentjes en vermake
lijkheden die hem tijdens zijn
ambtsperiode overkwamen,
waarbij ook de aanwezigheid
van vrouwelijk schoon hem
niet was ontgaan.
In zijn tweede boek zal Eys
kens meer ingaan op de „ver-
binnenlandsing van de buiten
landse politiek", het Afrika-be-
leid van België, „Maastricht"
en het groeiend nationalisme.
Dat boek heeft echter wat
meer afstand nodig, reden
waarom hij er nog wat tijd voor
zal nemen om het te schrijven.
Zijn boek „Buitenlandse Za
ken" is in Nederland verkrijg
baar via uitgeverij Tirion uit
Baarn.
BONN De opbouw van
de voormalige DDR ver
loopt na de Duitse een
wording stroever dan
werd verwacht. De inte
gratie duurt langer en
brengt meer kosten voor
West-Duitsland met zich
mee dan was begroot in de
herfst van 1990.
Dat heeft bondskanselier Hel
mut Kohl gezegd in het parle
ment. Hij maakte zich nog
maals sterk voor Europese in
tegratie en zei dat opnieuw on
derhandelen over het Verdrag
van Maastricht uitgesloten is.
Kohl zei dat sinds de Duitse
eenwording al veel is bereikt,
maar dat Oost-Duitsland
niettemin met terugslagen en
teleurstellingen te maken
heeft gekregen. „Veel dingen
zullen langer duren dan in het
najaar van 1990 werd aangeno
men, waarbij de geldstroom
van west naar oost groter
wordt", aldus de kanselier.
Kohl zei dat de stijging van de
uitgaven voor Oost-Duitsland
niet eindeloos zal kunnen aan
houden zonder gevaar voor de
binnenlandse stabiliteit. Dit
jaar is zo'n 140 miljard mark
naar de vijf nieuwe deelstaten
gestroomd, waarvan het groot
ste deel uit de schatkist in
Bonn komt.
De verbetering van de infra
structuur in de ex-DDR is in
volle gang en de privé-investe-
ringen nemen toe, aldus Kohl.
Hij zei dat het kabinet op 1 juli
met maatregelen komt om in
vesteringen en economische
vooruitgang in Oost-Duitsland
te stimuleren. Volgens de
bondskanselier zijn veel werk
nemers in Oost-Duitsland be
reid wat langer te wachten op
loonnivellering met hi
terse collega's, als hun
ven daardoor meer
vingskansen hebben.
Versneld
Het welslagen van de ec
sche opbouw van Di
hangt nauw samen met
dere Europese integra
Kohl. De bondskanse!
dat de regering het 1
van Maastricht, dat de
politieke en economise
gratie van de EG regel
wijzigd zal voorleggen
Bondsdag. Ook na de
afwijzing is heronderha
uit den boze, aldus K(
herhaalde zijn voorstel
EG-lidmaatschapsverzt
van Oostenrijk, Zwedf
land en Zwitserland
1993 in behandeling te
en versneld af te werkf
Noorwegen zou snel
kunnen toetreden.
Kohl kreeg voor zijn
tiepolitiek bijval van SI
tievoorzitter Hans-Uln
se, die er wel op aandr
de kanselier de ande
partners duidelijk m(
ken dat het Duitse pai
pas met monetaire eenv
akkoord gaat als aan b
garanties is voldaan. K
tiseerde Kohls arbeids
in Oost-Duitsland, die'
mers juist kansen zou
men. Klose zei dat Koh
ontnuchtering en verb
in het oosten op zijn
heeft en bij de Oosti
het gevoel heeft ge wek
een „sociaal vraagstuk'
hun hand moeten op
bij de Westduitsers. Ko
volgens Klose de moed
om de Westduitsers op
zeggen dat eenwordi
mogelijk is zonder be
verhogingen.
DONDERDAG 18 JUNI
door BERT VAN VI
